Δεν διέφυγαν της προσοχής των προσεκτικών παρατηρητών οι αβρότητες Τσαβούσογλου με τον ιρανό ομόλογο του στην Τεχεράνη πριν μερικές ημέρες. “Αδερφό” αποκάλεσε τον (σιίτη) Χοσέιν Αμίρ-Αμπντολαχιάν και γεμάτος χαμόγελα έκανε δηλώσεις για ενίσχυση των διμερών σχέσεων των δύο χωρών.
Στις δηλώσεις του ο κ. Τσαβούσογλου – ο οποίος συναντήθηκε και με τον ιρανό πρόεδρο Ραϊσί – τόνισε ότι οι δύο χώρες έχουν πολλά να κάνουν στο μέλλον στο θέμα της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και σε ζητήματα ασφάλειας. Επιπλέον υπογράμμισε ότι η Τουρκία και Ιράν στοχεύουν στην ανάπτυξη συνεργασιών σε διμερές αλλά και διεθνές επίπεδο.
Από την πλευρά του ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι ιστορικές και αμοιβαίος στόχος είναι να αναπτυχθούν περαιτέρω οι οικονομικές συνεργασίες και από τις δύο πλευρές των συνόρων.
Το μεταναστευτικό φέρνει κοντά Τουρκία και Ιράν
Iράν και Τουρκία βρέθηκαν – και είναι ακόμη – σε αντίπαλα στρατόπεδα στο πεδίο της Συρίας. Επίσης, η τουρκική επέμβαση στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ επικρίθηκε σφοδρά από την Τεχεράνη.
Αν και οι δύο χώρες συνυπάρχουν στα πλαίσια της άτυπης συμμαχίας με τη Ρωσία, η ιδιότυπη αυτή συνεργασία εδράζεται σε πολύ λεπτές ισορροπίες ενώ είναι γνωστό ότι Άγκυρα και Μόσχα υποστηρίζουν επίσης πολύ διαφορετικά στρατόπεδα σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως π.χ στη Λιβύη και την Ουκρανία.
Ωστόσο το ζητούμενο σήμερα είναι ότι η Τουρκία έχει ανάγκη από συμμάχους. Και τους έχει ανάγκη τώρα.
Η αμερικανική πίεση είναι έντονη ενώ τα ερείσματα της στις αραβικές χώρες έχουν αισθητά μειωθεί. Η “επίθεση φιλίας” του Ταγίπ Ερντογάν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι μία κίνηση σε παρόμοια κατεύθυνση.
Σκληρές δηλώσεις και έριδες μπαίνουν στην άκρη ενώ ήδη η μεγάλη απόσταση που χώριζε την Τεχεράνη με την Άγκυρα μοιάζει να γεφυρώνεται πολύ γρήγορα. Τουλάχιστον προς το παρόν.
Το ζήτημα που φέρνει αυτή τη στιγμή ακόμη πιο κοντά τις δύο χώρες είναι οι πιθανές μεταναστευτικές ροές από το Αφγανιστάν κυρίως αλλά και το Ιράκ δευτερευόντως. Το Ιράν και η Τουρκία μοιράζονται κοινά σύνορα μήκους άνω των 500 χλμ. και στόχος τους είναι να καταφέρουν να ελέγξουν από κοινού την κατάσταση.
Θυμίζουμε, ότι στο τουρκικό έδαφος υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 4 εκ. πρόσφυγες και μετανάστες και ο τούρκος πρόεδρος έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι η χώρα δεν μπορεί να συντηρήσει περισσότερους.
Με την οικονομική κρίση να πιέζει την κυβέρνηση Ερντογάν, η Τουρκία έχει ανάγκη το Ιράν για να συγκρατήσει τους μετανάστες που θέλουν να περάσουν στο έδαφος της και από κει στην Ευρώπη.
Παράλληλα, η αποκομμένη από τη Δύση Τεχεράνη αναζητά χώρες με τις οποίες θα μπορεί να συνεργαστεί εμπορικά, προκειμένου να ξεπεράσει τον οικονομικό “στραγγαλισμό” τον οποίο τις επιβάλλουν οι διεθνείς κυρώσεις.
Είναι όμως η Άγκυρα έτοιμη να παίξει το ρόλο του αναβαθμισμένου εταίρου του Ιράν; Σίγουρα οι Τούρκοι έχουν υπολογίσει ότι η Ουάσινγκτον δεν θα δει με καλό μάτι αυτήν την προσέγγιση. Η απάντηση είναι ότι αυτή τη χρονική συγκυρία οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο ναδίρ, οπότε αξίζει το “ρίσκο” για να λυθεί ένα πιεστικό πρόβλημα, όπως είναι το μεταναστευτικό
Σε βάθος χρόνου, το επίπεδο της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ιράν είναι αυτό που θα παίξει ρόλο για την αμερικανική διπλωματία. Και όλα αυτά θα επαναξεταστούν όταν και εάν η Τουρκία – ίσως με έναν άλλο κυβερνήτη στη θέση του Ερντογάν – αποφασίσει να επανεξετάσει τις σχέσεις της πέρα από τον Ατλαντικό, έχοντας κλείσει προηγουμένως σε κάποια σκοτεινή αποθήκη τους ρωσικούς S-400.
