Αίσθηση έκανε χθεσινό δημοσίευμα του Bloomberg, ότι ο Ρ.Τ. Ερντογάν ζήτησε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, στη συνάντηση που είχαν την προηγούμενη εβδομάδα στο Τουρκμενιστάν, να επιστρέψει η Τουρκία τις συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραύλων S-400, που έχει αγοράσει από την Ρωσία. Με αυτό τον τρόπο η Άγκυρα θα εκπληρώσει τον αυστηρό όρο που θέτουν οι ΗΠΑ, για να την επανεντάξουν στην προμήθεια των μαχητικών F-35, και γενικότερα μειώνεται η όποια τριβή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις (οι οποίες όμως έχουν βελτιωθεί σημαντικά επι προεδρίας Τραμπ).
Σχολιάζοντας το θέμα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πέσκοφ, δήλωσε πως δεν τέθηκε τέτοιο θέμα στην συνάντηση των δύο ηγετών, αλλά και πως κάτι τέτοιο… δεν θα επηρέαζε τις σχέσεις των δύο χωρών. Άρα η Ρωσία τυπικά δεν αναγνωρίζει πως υπάρχει ζήτημα, ή τουλάχιστον δεν μπήκε σε ανώτατο επίπεδο, αλλά αφήνει “ανοιχτή την πόρτα” για να εξελιχθεί.
Πάντως, τους τελευταίους μήνες υπάρχει έντονο σχετικό παρασκήνιο, καθώς ο Αμερικανός Πρεσβευτής στην Άγκυρα, Τόμας Μπάρακ, επαναλαμβάνει πως η τουρκική επανένταξη στην αγορά F-35 είναι “θέμα χρόνου και συνεννοήσεων” και πως “είναι κοντά”, τονίζοντας όμως πως οι “S-400 παραμένουν εμπόδιο”. Την ίδια απάντηση -τυπική- δίνει και το Στειτ Ντιπάρτμεντ, ενώ η Τουρκία σαφώς εκφράζει την θέληση της να ξαναμπεί δυναμικά στην αγορά των συγκεκριμένων μαχητικών, κάτι που ποτέ δεν εγκατέλειψε ως ιδέα, από την εκδίωξη της, το 2019. Και για αυτό άλλωστε καθυστερεί και την προμήθεια νέων μαχητικών F-16, παρόλο που έχει λάβει την σχετική αμερικανική έγκριση εδώ και πάνω από ένα έτος.
Η σύγκλιση πάντως Τουρκίας και ΗΠΑ στο θέμα αγοράς μαχητικών F-35 είναι αξιοσημείωτη. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει δηλώσει πως το ζήτημα μπορεί να λυθεί, οι Τούρκοι επίσημοι το… διαρρέουν πως είναι σημαντικής προτεραιότητας, ο Τουρκικός Τύπος επαναλαμβάνει ανάλογες ατάκες και επισημάνσεις από “αρμόδιους φορείς”, ενώ ακόμη και πρόσφατη συμφωνία για την αγορά Eurofighter για την Τουρκική Αεροπορία δεν προβάλλεται ως “εναλλακτική” των F-35, αλλά ως ένα άλλο βήμα -πανάκριβο- αύξησης αεροπορικής ισχύος.
Μπορούμε να υποθέσουμε λοιπόν, πως πλησιάζει η στιγμή για μια μεγάλη ανατροπή; Ώστε η Τουρκία, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση και με σημαντικό κόστος δικό της, να επιστρέψει στην αγορά F-35; Οχι απαραίτητα καθώς παραμένει ο σκόπελος του Ισραήλ, που διαφωνεί ριζικά με τέτοιο εξοπλισμό της Άγκυρας, συν βέβαια τις διαφωνίες αρκετών Αμερικανών νομοθετών, που βλέπουν την Τουρκία με επιφύλαξη. Η έντονη όμως δημόσια συζήτηση του ζητήματος, που σε αρκετό βαθμό μπορεί να θεωρηθεί και πως “προεργασία και τεστάρισμα αντιδράσεων” δείχνει πως εντός αμερικανικής κυβέρνησης και σε ανώτατο επίπεδο υπάρχει πυρήνας που προωθεί συστηματικά μια τέτοια εξέλιξη. Έχοντας ήδη αναγνωρίσει στην Τουρκία ρόλο “τοποτηρητή” της Συρίας, αλλά και εντάσσοντας τη ως σημαντικό παίκτη στην διαχείριση του Παλαιστινιακού ζητήματος.
Όπως έχουμε άλλωστε γράψει στην “ΠΤΗΣΗ”, αυτή η αντίληψη της τραμπικής διακυβέρνησης, είναι που ανοίγει προοπτικές στην Άγκυρα: δηλαδή η πολιτική περί “ανάθεσης” από την Ουάσιγκτον, σε επιλεγμένες φιλικές χώρες, ρόλου “αντιπροσώπου” και τοπικού επικυριάρχου, ώστε να απαλλαγούν οι ΗΠΑ από το βάρος της παγκόσμιας επικυριαρχίας και να στοχοποιήσουν συγκεκριμένες “ζώνες ενδιαφέροντος” στον πλανήτη. Κυρίως δηλαδή τη Ασία, όπου διαβλέπουν την αντιπαράθεση με την Κίνα, αλλά και στην αμερικανική ήπειρο που πλέον δηλώνουν πως αποτελεί “δικό τους χώρο απόλυτου ελέγχου” και δεν θα δεχθούν εκεί παρεμβάσεις, επιστροφή δηλαδή στο δόγμα Μόνροε του 19ου αιώνα.
