Τις σχεδόν 100 ημέρες του στην εξουσία, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει υπογράψει ιλιγγιώδη αριθμό εκτελεστικών διαταγμάτων —130, ιστορικό ρεκόρ—, διαγράφοντας ενέργειες προκατόχων του.
Την ημέρα που ορκίστηκε, ακύρωσε 67 διατάγματα της κυβέρνησης Μπάιντεν. Έκτοτε, τα εκτελεστικά διατάγματά του είτε καταργούν ομοσπονδιακά προγράμματα κι υπηρεσίες —σχεδόν τα μισά για αυτόν τον σκοπό καταρτίστηκαν—, είτε παγιώνουν θέσεις τους στις μάχες κουλτούρας στη χώρα, είτε απλούστατα είναι η εκδίκησή του σε βάρος αντιπάλων του (περί το ένα τέταρτο), σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου.
Κάτω από το πορτρέτο του πρώην προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν (1981-1989), στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου, ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε τη 19η Φεβρουαρίου εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο διαλύθηκε θεσμός δημιουργημένος επί των ημερών του, το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Ειρήνη.
Το ξήλωμα συνεχίζεται τη 14η Μαρτίου. Ο πρόεδρος Τραμπ προγράφει, εν ονόματι της «μείωσης της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας» επιτροπή για τους αστέγους που είχε δημιουργηθεί επί των ημερών του Ρέιγκαν και υπηρεσία για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στις τάξεις των μειονοτήτων, που είχε δημιουργηθεί επί των ημερών άλλου επίσης Ρεπουμπλικάνου προκατόχου του, του Ρίτσαρντ Νίξον (1969-1974).
Το AIDS και η ελονοσία ώθησαν τον Τζορτζ Ου. Μπους να αυξήσει τον προϋπολογισμό της αμερικανικής υπηρεσίας διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας, της USAID, τα χρόνια του 2000. Ο Ντόναλντ Τραμπ στην πράξη κατήργησε τη USAID και ανέστειλε σχεδόν όλη τη διεθνή βοήθεια των ΗΠΑ την 20ή Ιανουαρίου.
Άλλο εκτελεστικό διάταγμα προβλέπει τη διάλυση του ομοσπονδιακού υπουργείου Παιδείας και τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων του στις πολιτείες. Η κυβέρνηση Μπους είχε αυξήσει τον προϋπολογισμό του υπουργείου αυτού, ιδρυθέντος επί προεδρίας του Δημοκρατικού Τζίμι Κάρτερ, κατά 4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2002.
Την 8η Απριλίου, διάταγμα προβλέπει πως το υπουργείο Δικαιοσύνης πρέπει να σταματήσει την εφαρμογή ορισμένων πολιτειακών νόμων για την προστασία του περιβάλλοντος και για τον αγώνα εναντίον των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η κυβέρνηση Τραμπ άλλωστε συνηγορεί υπέρ της απορρύθμισης των πάντων για να ευνοηθεί η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στο υπέδαφος της χώρας.
Χωρίς τυπικά να διαλυθούν, πολλές ομοσπονδιακές υπηρεσίες βλέπουν να περικόπτονται δραστικά οι δυνατότητες, οι πόροι τους, το προσωπικό τους, με αποφάσεις του Ίλον Μασκ και της επιτροπής του για την «κυβερνητική αποτελεσματικότητα». Επτά διατάγματα τις αφορούν.
Τα ζητήματα της διαφορετικότητας, των εθνικών μειονοτήτων, του φύλου, της θρησκείας, στην καρδιά των λεγόμενων «culture wars» που ανάβουν φωτιές στην αμερικανική κοινωνία, απασχολούν σχεδόν 40 εκτελεστικά διατάγματα.
Από την 20ή Ιανουαρίου, ο πρόεδρος Τραμπ διατάσσει όλο το ομοσπονδιακό κράτος να πάψει να χρησιμοποιεί τη λέξη «φύλο» στα έγγραφά του, καθώς εναντιώνεται στην ταυτότητα φύλου. Ακολουθούν κι άλλα διατάγματα, για να αποκλειστούν οι διεμφυλικοί από τις ένοπλες δυνάμεις, να σταματήσουν οι πολιτικές θετικών διακρίσεων, για να «εξαλειφθεί η αντιχριστιανική προκατάληψη» στο ομοσπονδιακό κράτος.
Ακόμη, διατάσσει ο Κόλπος του Μεξικού να μετονομαστεί σε «Κόλπο της Αμερικής» και το Όρος Ντενάλι στην Αλάσκα —του είχε δώσει την ονομασία των αυτοχθόνων ο Μπαράκ Ομπάμα— σε Όρος Μακίνλεϊ.
Άλλος συμβολισμός κατά της ποικιλομορφίας: εκτελεστικό διάταγμα της 1ης Μαρτίου ορίζει πως τα αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ, οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες δεν είναι πλέον υποχρεωμένες να παρέχουν υπηρεσίες σε καμιά άλλη.
Την 27η Μαρτίου, ο πρόεδρος παίρνει με εκτελεστικά διατάγματα τον έλεγχο των περίφημων δημόσιων μουσείων Smithsonian της Ουάσιγκτον, που κατηγορεί για «αναθεωρητισμό» και «ιδεολογική κατήχηση».
Χρησιμοποιεί επίσης τα εκτελεστικά διατάγματα ως όπλο που μπορεί να στρέφει εναντίον αντιπάλων του.
Την 20ή Ιανουαρίου, αφαιρεί τις άδειες χειρισμού απορρήτων 51 πρώην αξιωματούχων, ανάμεσά τους και του δικού του πρώην συμβούλου εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον.
Βάζει επίσης στο στόχαστρο εταιρείες δικηγόρων που αντιπροσώπευσαν αντιπάλους του, στερώντας τους κρατικές συμβάσεις και πρόσβαση σε καίριας σημασίας πληροφορίες.
Από τις πέντε εταιρείες, οι τέσσερις εξασφάλισαν μέσω δικαιοσύνης την αναστολή του εκτελεστικού διατάγματος που τις αφορά. Η πέμπτη είδε το διάταγμα να αναστέλλεται κατόπιν συμφωνίας που έκλεισε με την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία εκλήφθηκε ως απόλυτη «συνθηκολόγηση» από τον νομικό κόσμο.
Ορισμένα από τα διατάγματα είναι δυσκολότερο να κατηγοριοποιηθούν, όπως για παράδειγμα αυτά που δημιουργούν επιτροπές ή ειδικές επιχειρησιακές ομάδες για πολλά και διάφορα — «ειδική επιχειρησιακή ομάδα» για τον εορτασμό των 250 ετών από την αμερικανική ανεξαρτησία το 2026, άλλης για την προετοιμασία του παγκόσμιου κυπέλλου ποδοσφαίρου το οποίο θα διεξαχθεί στις ΗΠΑ εκείνη τη χρονιά…
Ακόμη, μέσω διατάγματος ιδρύθηκε από τον πρόεδρο Τραμπ το «στρατηγικό απόθεμα bitcoin», όπως και το συμβούλιο το οποίο τουλάχιστον στη θεωρία υποτίθεται πως θα εγγυηθεί τον επαρκή εφοδιασμό με ενέργεια που θεωρεί απαραίτητο ώστε οι ΗΠΑ να ανταγωνιστούν την Κίνα στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης.
Ακόμη δυσκολότερο να κατηγοριοποιηθούν: το εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο καταργήθηκαν τα χάρτινα καλαμάκια· και αυτό για την κατάργηση του περιορισμού της πίεσης του νερού στα ντους.
