Δημόσια διαπόμπευση έως και “ήπιο λυντσάρισμα” για τα μάτια του… διαδικτύου, υπέστησαν δύο Αμερικανοί πεζοναύτες, που είχαν την ατυχία να βγουν για βόλτα στη Σμύρνη προχθές, πέφτοντας πάνω σε ομάδα της TGB, δηλαδή της οργάνωσης νεολαίας του τουρκικού κόμματος Vatan (Πατριωτικό Κόμμα).
Ο ένας πεζοναύτης μάλιστα βρέθηκε και με το κεφάλι σε κουκούλα, μια κίνηση συμβολική για το τουρκικό φαντασιακό, καθώς αντίστοιχη μεταχείριση είχαν επιφυλάξει Αμερικανοί το 2003 στο Ιρακινό Κουρδιστάν, όταν συνέλαβαν ομάδα τούρκων στρατιωτικών με πολιτικά ρούχα. Τους οποίους δεμένους πισθάγκωνα και με κουκούλες στο κεφάλι μετέφεραν με φορτηγό για ανάκριση. Οι Τούρκοι ανήκαν σε ομάδα επίσης ειδικών δυνάμεων που επιχειρούσαν στην περιοχή για συλλογή πληροφοριών και δολιοφθορές κατά κουρδικών στόχων, ενώ οι Αμερικανοί που τους… μάζεψαν, είχαν πρόσφατα εισβάλλει στη χώρα και όπως φαίνεται δεν είχε προηγηθεί καμμία συννενόηση για την δράση στην περιοχή δυνάμεων της Άγκυρας.
Για την Τουρκία το τότε “επεισόδιο της κουκούλας” όπως λέγεται, αποτελεί έως και σήμερα σοβαρό θέμα απώλειας κύρους, που κατά καιρούς επανέρχεται ως επιχείρημα αντιαμερικανισμού. Είχε συμβεί άλλωστε ένα περίπου έτος μετά την αρχική εκλογή Ερντογάν στην εξουσία, οπότε στην Τουρκία απέκτησε και μεγάλο συνωμοσιολογικό φορτίο, ότι δηλαδή οι “Αμερικανοί θέλησαν να μας δείξουν ποιος είναι το αφεντικό στο Ιράκ, ευτελίζοντας τους στρατιωτικούς μας”.
Έτσι η προχθεσινή επίθεση στους 2 πεζοναύτες που είχαν βρεθεί στη Σμύρνη ως μέλη της 24ης Εκστρατευτικής Μονάδας, με ναυαρχίδα το πλοίο αποβατικών επιχειρήσεων USS Wasp, που είχε αγκυροβολήσει για ανάπαυση του προσωπικού στο λιμάνι της πόλης, δεν ήταν ούτε τυχαία ούτε άσχετη με το γενικότερο αντιαμερικανικό κλίμα που επικρατεί αυτή την περίοδο στη χώρα. Ευτυχώς το “σώου” έληξε γρήγορα, καθώς η οργανωμένη ομάδα της TGB ήθελε να βιντεοσκοπήσει την επίθεση για να την ανεβάσει στο Twitter, περικυκλώνοντας τον έναν πεζοναύτη με πανό και φωνάζοντας το… ιστορικό “Yankees go home”. Ο δεύτερος πεζοναύτης προσπάθησε να υπερασπίσει τον συνάδελφο του και βρέθηκε και αυτός να συμπλέκεται. Και βέβαια οι διαδηλωτές της TGB φώναζαν συνθήματα κατά της αμερικανικής υποστήριξης του Ισραήλ.
Αυτό-καθαυτό το επεισόδιο, δεν είναι που θα διαταράξει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ανάλογα και ανά εποχή, έχουν συμβεί σε όλα τα λιμάνια -και σε Ευρώπη- που έχουν πιάσει αμερικανικά καράβια, ενώ στην τουρκική εκδοχή δεν υπήρξαν και τραυματισμοί ή ξυλοδαρμοί, πέρα από κάποιες αμυχές των δύο αμυνόμενων αμερικανών.
Σαφώς όμως οι ΗΠΑ ενοχλούνται ιδιαίτερα από το υπόβαθρο του επεισοδίου. Καθώς το κεμαλικό κόμμα Vatan, υπερεθνικιστικό, ρωσόφιλο, αντιαμερικανικό και κινεζόφιλο στηρίζει την κυβέρνηση Ερντογάν, ενώ αν και η εκλογική του δύναμη είναι ελάχιστη, κάτω από 0,5% το πολύ, έχει έντονη ακτιβιστική δραστηριότητα και παράγει αρκετό “θόρυβο” στην πολιτική σκηνή της χώρας.
Μάλιστα στελέχη της νεολαίας του, έχουν επιτεθεί ξανά σε Αμερικανούς που βρέθηκαν να κατεβαίνουν σε τουρκικά λιμάνια από πολεμικά σκάφη, πάλι με “σώου κουκούλας”, και το 2014 και το 2021. Έτσι η αμερικανική δυσφορία είναι για το ότι οι διαδοχικές κυβερνήσεις Ερντογάν δεν αποδοκιμάζουν ριζικά αυτές τις συμπεριφορές και δεν κλονίζεται η υπόγεια συνεννόηση μεταξύ του κόμματος AKP και του Vatan που επεκτείνεται και σε τοπικό επίπεδο. Ακόμη, σε κάθε τέτοιο επεισόδιο, συλλαμβάνονται μεν από την τουρκική Αστυνομία οι ακτιβιστές της TGB -προχθές έφθασαν τους 15- αλλά μετά απελευθερώνονται με κάποιο πρόστιμο και χωρίς βαριές ποινές. Οπότε δικαίως το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο θεωρεί πως τα επεισόδια αυτά απολαμβάνουν μια μορφή “ασυλίας” από την ερντογανική εξουσία. Η οποία ενιότε παίζει εσωτερικά το χαρτί του αντιμαερικανισμού, και με εξάρσεις λεονταρισμών, από τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο.
Στις ΗΠΑ το επεισόδιο το πρόβάλλαν όλα τα τηλεοπτικά κανάλια αλλά επίσημος σχολιασμός δεν υπήρξε. Το μόνο που ανακοινώθηκε ήταν από τον 6ο Αμερικανικό Στόλο πως “συνεργάζονται με τις Τουρκικές Αρχές για το θέμα” ενώ και η Αμερικανική Πρεσβεία στην Άγκυρα, αφού διαβεβαίωσε πως οι πεζοναύτες είναι καλά, ευχαρίστησε τις τουρκικές αρχές για την γρήγορη επέμβαση τους και την έρευνα που διεξάγουν για το θέμα. Επίσης δεν υπήρξαν τουρκικές δηλώσεις υψηλού επιπέδου, οπότε όπως φαίνεται όλες οι πλευρές, προς το παρόν, θέλουν να κλείσει το ζήτημα. Μέχρι βέβαια το επόμενο “κουκούλωμα”…
