To φινλανδικό ναυτικό ανακοίνωσε τον Αύγουστο ότι ο νέος του αντιπλοϊκός πύραυλος, ο Gabriel 5, έχει τεθεί σε επιχειρησιακή χρήση με την ονομασία PTO2020. Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί το τέλος μιας διαδικασίας που ξεκίνησε με την απροσδόκητη ανακοίνωση τον Ιούλιο του 2018, όπου ο ισραηλινός πύραυλος νίκησε τον ανταγωνισμό – συμπεριλαμβανομένων των Kongsberg NSM, Saab RBS15 Mk3/Gungnir και MBDA Exocet MM40 Block 3c – και επιλέχθηκε ως ο επόμενος βαρύς αντιπλοϊκός για το Φινλανδικό Ναυτικό.
Το συγκεκριμένο διαθέτει πολλαπλά συστήματα όπλων για την αντιμετώπιση εχθρικών πλοίων, από τον ελαφρύ Spike-ER σε φορητή διαμόρφωση με τρίποδα για μικρές αποστάσεις, σταθερά πυροβόλα παράκτιας άμυνας 130 mm (που θα αντικατασταθούν από νέα κινητά συστήματα 155 mm), νάρκες, μέχρι αντιπλοϊκούς πυραύλους σε πλοία και παράκτιες πυροβολαρχίες, σε τροχοφόρους φορείς.
Ο τρέχων πύραυλος είναι ο Saab RBS15 Block 2, ο οποίος χρησιμοποιείται από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 ως MTO 85, με αναβάθμιση σε MTO 85M στις αρχές της δεκαετίας του 2000, που τον έφερε στο επίπεδο του Block 3 πρώτης γενιάς. Ο Gabriel 5 αποκτήθηκε για να αντικαταστήσει τον γηρασμένο MTO 85M σε όλους τους ρόλους.
Σήμερα, υπάρχουν δύο κλάσεις από τέσσερα ταχύπλοα σκάφη η καθεμιά – η παλαιότερη και ελαφρύτερη Rauma και η νεότερη Hamina. Και οι δύο παραδόθηκαν με τον RBS15 ως κύριο όπλο, ενώ η Rauma θα συνεχίσει να τον χρησιμοποιεί μέχρι την απόσυρσή της, δίνοντας χώρο στις βαριές κορβέτες κλάσης Pohjanmaa, προς το τέλος της δεκαετίας.
Η κλάση Hamina, ωστόσο, θα συνεχίσει να υπηρετεί και έχει υποβληθεί σε εκτεταμένο πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής, το οποίο της προσέθεσε ικανότητες παράκτιας ανθυποβρυχιακής άμυνας (ASW) και τον Gabriel ως νέο κύριο οπλικό σύστημα. Η επιλογή του Gabriel 5 διατηρεί χαρακτηριστικά που το Φινλανδικό Ναυτικό εκτιμά στον τρέχοντα RBS15 Block 3, όπως η πραγματική ικανότητα λειτουργίας σε όλες τις καιρικές συνθήκες χάρη στο ενεργό ραντάρ, την υψηλή υποηχητική ταχύτητα και τη σχετικά μεγάλη πολεμική κεφαλή.
Ο πύραυλος διαθέτει δευτερεύουσα ικανότητα επίθεσης στόχων ξηράς, η οποία ευθυγραμμίζεται με το γενικότερο θέμα των Φινλανδικών Ενόπλων Δυνάμεων να επιδιώκουν την ικανότητα πλήγματος εχθρικών στόχων σε μεγάλες αποστάσεις με όπλα ακριβείας από πολλαπλές πλατφόρμες. «Η χρήση του συστήματος [στο ρόλο επίθεσης ξηράς] θα επιτρέψει στο Ναυτικό να συμμετέχει και στις κοινές επιχειρήσεις επιδράσεων των Ενόπλων Δυνάμεων, κάτι που θεωρώ κρίσιμο», δήλωσε ο Υποναύαρχος Tuomas Tiilikainen, διοικητής του Φινλανδικού Ναυτικού.
Με το Φινλανδικό Ναυτικό να έχει διεξαγάγει ασκήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού για την ανάπτυξη και εφαρμογή του νέου πυραυλικού συστήματος, αυτό έχει πλέον εισαχθεί σε επιχειρησιακή χρήση στην κλάση Hamina. Η κατάσταση του συστήματος σε φορτηγά-φορείς παραμένει αδιευκρίνιστη, αν και ένα όχημα του συστήματος συμμετείχε σε παρέλαση πέρυσι, υποδηλώνοντας ότι η ανάπτυξη των παράκτιων πυροβολαρχιών βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Ο Gabriel 5, γνωστός και ως Advanced Naval Attack Missile (ANAM) ή Blue Spear σε ορισμένες εξαγωγικές εκδόσεις, είναι ένας σύγχρονος αντιπλοϊκός πύραυλος που αναπτύχθηκε από την Israel Aerospace Industries (IAI). Πρόκειται για την πέμπτη γενιά της οικογένειας Gabriel, η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Οι βασικές προδιαγραφές του περιλαμβάνουν μήκος 5,5 μέτρα, διάμετρο 0,44 μέτρα, άνοιγμα πτερυγίων 1,6 μέτρα, βάρος περίπου 1.250 κιλά, εμβέλεια πάνω από 200 χιλιόμετρα με εκτιμήσεις που φτάνουν έως τα 400 χιλιόμετρα σε ορισμένες διαμορφώσεις, ταχύτητα υψηλή υποηχητική (περίπου 0,8-0,9 Mach), βαρύ εκρηκτικό φορτίο άνω των 250 κιλών.
Προωθείτε από turbojet κινητήρα για παρατεταμένη πτήση και ευελιξία, διαθέτει σύστημα καθοδήγησης με ενεργό ραντάρ-αναζητητή και προχωρημένες λειτουργίες αντι-jamming, λειτουργία σε όλες τις καιρικές συνθήκες και διπλής κατεύθυνσης datalink για ενημέρωση στόχου εν πτήσει, λειτουργίες sea-skimming με πτήση χαμηλού υψομέτρου για αποφυγή ραντάρ, ικανότητα fire-and-forget και προχωρημένα αντίμετρα ηλεκτρονικού πολέμου. Μπορεί επίσης να εκτοξεύεται από πλοία, οχήματα εδάφους και πιθανώς αεροσκάφη με δυνατότητα ενσωμάτωσης σε παράκτιες πυροβολαρχίες.
Ο πύραυλος είναι σχεδιασμένος για υψηλή ακρίβεια και ανθεκτικότητα σε αντίπαλα αντιαεροπορικά συστήματα, καθιστώντας τον ιδανικό για σύγχρονα ναυτικά πεδία μάχης. Η ικανότητα του Gabriel 5 να χτυπά στόχους στην ξηρά είναι ιδιαίτερα εξελιγμένη, καθώς μπορεί να λειτουργεί ουσιαστικά ως πύραυλος cruise για επίθεση σε σταθερούς ή ημι-κινητούς στόχους όπως στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ραντάρ ή αποθήκες, χρησιμοποιώντας συνδυασμό GPS και αδρανειακής πλοήγησης για πτήση terrain-following χωρίς εξάρτηση από δορυφόρους, επιτρέποντας στο Ναυτικό να συμμετέχει σε κοινές επιχειρήσεις με χερσαίες δυνάμεις και να ενισχύει την αποτροπή σε παράκτιες ζώνες.
Watch the successful test launch of IAIs’ Gabriel 5 weapons system, conducted with the Israeli Navy and the @Israel_MOD.
The missile has a range of hundreds of miles in changing land&sea conditions and its precision enables the interception&destruction of a wide range of targets. pic.twitter.com/cQ0FMat0h4— Israel Aerospace Industries (@ILAerospaceIAI) September 21, 2022
Η οικογένεια Gabriel έχει αποδείξει την αξία της σε συγκρούσεις, με τις προηγούμενες εκδόσεις να σημειώνουν εντυπωσιακές επιτυχίες που άλλαξαν την ιστορία του ναυτικού πολέμου. Κατά τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, ισραηλινά πυραυλοφόρα σκάφη εξοπλισμένα με Gabriel Mk1 κατέστρεψαν συριακά και αιγυπτιακά πλοία εξοπλισμένα με σοβιετικούς πυραύλους Styx, στη Μάχη της Λατάκιας. Την πρώτη ναυμαχία με πυραύλους στην ιστορία, όπου οι Ισραηλινοί πέτυχαν πολλαπλές βυθίσεις χωρίς απώλειες, δηλαδή τουλάχιστον τέσσερα εχθρικά πλοία κλάσεων Komar και Osa.
Ο Gabriel 5 έχει αγοραστεί κυρίως από το Ισραήλ ως αρχικό χρήστη και τη Φινλανδία ως πρώτο εξαγωγικό, ενώ προηγούμενες εκδόσεις έχουν εξαχθεί σε Αργεντινή, Χιλή, Εκουαδόρ, Κένυα, Μεξικό, Σιγκαπούρη, Νότια Αφρική, Σρι Λάνκα, Ταϊβάν και Ταϊλάνδη.
Με αφορμή αυτή την επιτυχημένη επιλογή της Φινλανδίας, που δείχνει την αξία ενός δοκιμασμένου και οικονομικού όπλου σε απαιτητικά περιβάλλοντα όπως η Βαλτική, το Πολεμικό Ναυτικό θα μπορούσε να σκεφτεί “out of the box” και να αποκτήσει τον Gabriel 5, που κοστίζει κάτω από 2 εκατομμύρια ευρώ, σε αντίθεση με ακριβότερα συστήματα όπως ο Exocet που φτάνει τα 5 εκατομμύρια. Η ικανότητά του για διπλή χρήση σε θάλασσα και ξηρά, η εύκολη ενσωμάτωση σε πλοία όπως οι φρεγάτες ή οι ΤΠΚ και σε παράκτιες πυροβολαρχίες, η αποδεδειγμένη αξία του σε μάχες και η προσαρμογή σε περιβάλλοντα όπως το Αιγαίο με τα πολλά νησιά και τις παράκτιες ζώνες, θα ενίσχυαν σημαντικά την ελληνική άμυνα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ η χαμηλή τιμή θα επέτρεπε μεγαλύτερο αριθμό μονάδων χωρίς να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό.
Επιπλέον, η Israel Aerospace Industries (IAI) έχει ήδη επενδύσει στην Ελλάδα, αποκτώντας το 2023 την Intracom Defense (IDE), την κορυφαία ελληνική εταιρεία αμυντικής τεχνολογίας, δημιουργώντας έτσι μια ισχυρή βάση για τοπική παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι ο Gabriel 5 θα μπορούσε να κατασκευάζεται εν μέρει ή πλήρως στην Ελλάδα, μετατρέποντάς τον σε έναν “ελληνικό ATMACA”, παρόμοιο με τον τουρκικό πύραυλο που είναι υποηχητικός cruise με εμβέλεια 220+ km.
