Ιανουάριος 1991. Οι σκηνές του 1ου Πολέμου του Κόλπου (μέχρι τότε “Πόλεμος του Κόλπου”) γεμίζουν τις εικόνες μας. Ανάμεσα σε αυτούς που γράφουν για τον Πόλεμο, είναι φυσικά και η ΠΤΗΣΗ. Όπλα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε, για να πολεμήσουν σε έναν Θερμό Πόλεμο στη Δυτική Ευρώπη, πολεμούν τον Ιρακινό Στρατό. Τα όπλα που είχαν φτιαχτεί να σταματήσουν τις Σοβιετικές Μεραρχίες, κονιορτοποιούν τα ιρακινά στρατεύματα, επιτυγχάνοντας μια νίκη στο πεδόίο για τη Δύση. Τα Μ1 Ambrams κερδίζουν κατά κράτος τα σοβιετικής κατασκευής άρματα μάχης, διαλύοντάς τα από μεγάλες αποστάσεις. Ακόμη και τα Μ2 Bradley, φτιαγμένα για να αντιπαρατεθούν με τα σοβιετικά ΒΜΡ-1/2 καταφέρνουν να διατρήσουν και να καταστρέψουν Τ-54/55.
Τα Α-10Α κάνουν ουσιαστικά σκοποβολή πάνω στους άτυχους Ιρακινούς, που υποχρεώθηκαν να αντιμετωπίσουν τη Δύση στην πιο “σκληρή” στιγμή της. Τα MLRS θα σκορπίσουν την καταστροφή στις ιρακινές πυροβολαρχίες, τα F-16 με τα LANTIRN διεισδύουν βαθιά στο Ιράκ, τα F-15E αποδεικνύουν το concept “Interdiction-Strike”. Τα Patriot γράφουν ιστορία αντιμετωπίζοντας τους ιρακινούς SCUD, όχι μόνο πάνω από τη Σαουδική Αραβία αλλά και πάνω από το Ισραήλ. Έτσι, το Ισραήλ δεν μπαίνει στον πόλεμο, και η Συμμαχία διατηρεί δίπλα της όλους τους Άραβες.
Η Ελλάδα, λίγο μετά παραγγέλνει όλα τα “αστέρια” του Πολέμου. Patriot, MLRS, LANTIRN, αγοράζονται φέρνοντας ανακατατάξεις στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ενώ λοιπόν αναμένουμε να δούμε και αγορά σύγχρονων αρμάτων μάχης και -επιτέλους- ΤΟΜΑ, όχι απαραίτητα των Μ1 και Μ2, ανακοινώνεται η αγορά επιθετικών ελοπτέρων AH-64A Apache (αργότερα γίνεται γνωστό πως η ελληνική παραγγελία αφορά την υποέκδοση Α+). Ρίγη συγκίνησης διατρέχουν τότε τους Έλληνες, ο Ελληνικός Στρατός κάνει το άλμα από το… τίποτα, στο ΑΗ-64! Την ίδια στιγμή, διατηρεί σαν κύριο ελικόπτερο το UH-1H, και μάλιστα εκείνη την περίοδο καλύπτει “κενά” με 35 “αναβαθμισμένα” UH-1H. Έτσι, το μέλλον της Αεροπορίας Στρατού τις επόμενες δεκαετίες, θα καθοριστεί από το δίδυμο ΑΗ-64Α+/UH-1H!
Οι ΗΠΑ ψάχνουν εργολάβο να… διαλύσει όσα AH-64D τους έμειναν!
Δηλαδή, η Ελλάδα αποφάσισε να βάλει το κάρο μπροστά από το άλογο, αγοράζοντας το κορυφαίο επιθετικό ελικόπτερο στον πλανήτη, χωρίς να έχει αποφασίσει πότε θα πάει σε νέο μεταφορικό ελικόπτερο. Έτσι τα στελέχη της ΑΣ τότε, από το UH-1H/ΑΒ205 πήγαν στο “διαστημικό” AH-64A+. Παράλληλα, η ΑΣ απέρριψε προσφορά για μονοκινητήρια επιθετικά ελικόπτερα AH-1S/Q. Θυμίζουμε πως η Τουρκία είχε προηγηθεί αγοράζοντας το AH-1W, ανάλογο του ΑΗ-64Α αλλά αρκετά φθηνότερο. Βέβαια, είχε αγοράσει μικρό αριθμό (μόλις 10), ενώ εκείνη δεν απέρριψε την προσφορά των μονοκινητήριων AH-1 Cobra. Λογική κίνηση για την Ελλάδα, καθώς η Αεροπορία Στρατού δεν θα κατάφερνε να αξιοποιήσει δυο τύπους επιθετικών ελικοπτέρων τόσο γρήγορα.
H αγορά των ΑΗ-64Α πρόσφερε επιχειρησιακές δυνατότητες που μέχρι τότε δεν είχε το ΓΕΣ. Η δυνατότητα μεταφοράς ενός μεγάλου αριθμού πυραύλων AGM-114 Hellfire (μέχρι 16), σήμαινε, και φυσικά σημαίνει, πως μικρός αριθμός μπορούσε να σταματήσει τουρκικές “σφήνες” στον Έβρο, προστατεύοντας τα πλευρά της γραμμής αντιπαράθεσης, ενώ φυσικά μπορούσαν να καλύψουν κενά του Μετώπου με καταιγιστική ισχύ πυρός. Στα νησιά, εκτός φυσικά από επιχειρήσεις υποστήριξης των δυνάμεων εκεί, θα μπορούσαν να εκτελέσουν και αποστολές καταστροφής εχθρικών μονάδων πυροβολικού οι οποίες θα έβαλλαν από την μικρασιατική ακτή εναντίον των νησιών μας. Αυτά βέβαια ίσχυαν τη δεκαετία του ’90.
Τα χρόνια πέρασαν, και όλοι οι χρήστες αναβάθμισαν τα ΑΗ-64Α τους… Είτε στο επίπεδο AH-64D είτε στο ισραηλινό “πρότυπο” (οι Ισραηλινοί). Φυσικά, ενά μικρό γαλατικό χωριό αντιστάθηκε, και κράτησε τα δικά του ΑΗ-64Α (οκ, ΑΗ-64Α+) στο αρχικό πρότυπο. Ούτε κανενός “ίδρωσε” το αυτί, πλην ίσως των στελεχών της Αεροπορίας Στρατού, για το πρόβλημα της διακοπής υποστήριξης. Ούτε κανείς συγκινήθηκε, πλην πάλι της ΑΣ, όταν έγιναν διαθέσιμα ανταλλακτικά, τα οποία και “σκούπισαν” είτε “μάντρες” στις ΗΠΑ, είτε το Ισραήλ. Εμείς, βασιζόμαστε σε άλλα “πράγματα”. Ξέρετε, μερικοί νομίζουν πως οι ιπτάμενες μηχανές, και ειδικά οι σύγχρονες, είναι σαν κάτι παλιές μηχανές, πχ Μαλκότση. Αρκεί ένας καλός μηχανικός για να τις βάλει μπροστά. Δεν είναι έτσι. Τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα θέλουν εξειδικευμένα ανταλλακτικά. Κι αυτά κοστίζουν.
Αντί λοιπόν να προχωρήσουμε στην αναβάθμιση των ΑΗ-64Α+ σε AH-64D, αποφασίσαμε την αγορά 12 επιπλέον AH-64DHA αφήνοντας ως έχουν τα παλιά ΑΗ-64Α+!!! Ίσως κάποιοι να θεωρούσαν πως τα “παλιά” ΑΗ-64Α+, αν έκαναν παρέα με τα ΑΗ-64DHA, θα αποκτούσαν τις δυνατότητες των τελευταίων. Δεν θα σχολιάσουμε καν το ότι αγοράσαμε μόλις 3 ραντάρ Longbow (για 12 ελικόπτερα), ενώ ποτέ δεν πήραμε τον AGM-114L για να τα αξιοποιήσουμε τα λίγα ραντάρ… Και επίσης, δεν θέλουμε να σχολιάσουμε το γεγονός ότι τα 12 ελικόπτερα καθυστέρησαν πολύ να παραληφθούν, και να γίνουν επιχειρησιακά. Το σταματάμε εδώ, μας στεναχωρεί αρκετά το θέμα, μάλλον το ίδιο και τους αναγνώστες μας.
Η Αεροπορία Στρατού τη δεκαετία που μας πέρασε βρέθηκε σε μια περίεργη κατάσταση. Τα AH-64DHA, μετά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπισαν στην αρχή, τελικά παραλήφθησαν, αλλά είχαν αρκετά ατυχήματα. Τα ΑΗ-64Α+ άρχισαν να επιδεικνύουν χαμηλές διαθεσιμότητες, τα UH-1H παρέμειναν … ως είχαν, τα ΝΗ-90 δεν παραδόθηκαν όλα, τα CH-47DG τα “λιώσαμε” στις αεροδιακομιδές και στις αεροπυροσβέσεις. Η Αεροπορία Στρατού άρχισε να έχει διαρροή στελεχών και πτώση διαθεσιμοτήτων. Αλλά κανείς πάλι δεν στεναχωρήθηκε, γιατί να μην το “ρισκάρουμε”;
Η κατάσταση άλλαξε προς το καλύτερο, με την παραχώρηση από τις ΗΠΑ ενός μεγάλου αριθμού OH-58D Kiowa Warrior. Τα μικρά ελικόπτερα θα αναλάμβαναν ρόλους που μέχρι σήμερα είχαν τα ΑΗ-64Α+, επιθετική αναγνώριση, κρούση, κοκ. 36 ελικόπτερα θα μπουν σε κανονική υπηρεσία δίπλα στα ΑΗ-64Α+, τα υπόλοιπα είτε θα γίνουν εκπαιδευτικά, είτε θα διαλυθούν για ανταλλακτικά. Η παραχώρηση ενός τεράστιου όγκου ανταλλακτικών από τον US Army προς την Ελλάδα έχει εξασφαλίσει το Follow On Support που τόσο έχει ανάγκη ο Ελληνικός Στρατός.
Το πρόβλημα όμως παραμένει για την Αεροπορία Στρατού. Το UH-1H παραμένει το κύριο ελικόπτερο (!), και το ΑΗ-64Α+ το κύριο επιθετικό ελικόπτερο. Ακόμη κι αν παραλάβουμε τα ανταλλακτικά από τα ΗΑΕ, απλά θα βελτιώσουμε τις διαθεσιμότητες ενός επιθετικού ελικοπτέρου που δύσκολα μπορεί να εκμεταλλευτεί το μέγιστο βεληνεκές του βασικού του όπλου το βράδυ. Επίσης, το UH-1H είναι πλέον παλιό. Τι να κάνουμε, ενώ θα μπορούσαμε ίσως να το είχαμε εκσυγχρονίσει στη δεκαετία του ’90, δεν το κάναμε ποτέ. Και ποτέ δεν πήγαμε στην επόμενη γενιά, UH-60A/L. Η ΑΣ χρειάζεται λοιπόν 20 καινούργια επιθετικά ελικόπτερα (τα ΑΗ-64Α+ για να εκσυγχρονιστούν στο πρότυπο -Ε θα κοστίσουν όσο το 90% του κόστους του -Ε), καθώς και 40 με 80 μέσα μεταφορικά ελικόπτερα. Φανταζόμαστε πως κανείς δεν πιστεύει πως τα ΝΗ-90 θα μπορέσουν ποτέ να αντικαταστήσουν τα UH-1H, ειδικά με το τεράστιο κόστος ανά ώρα πτήσης που έχει.
Το σημερινό Think Out Of The Box, προτείνει την αντικατάσταση των ΑΗ-64Α+ είτε με αμερικανικά UH-60M Armed BlackHawk, είτε με τα ευρωπαϊκά Η-145Μ. Αν και τα δυο ελικόπτερα δεν είναι συγκρίσιμα από πλευράς μεγέθους, εντούτοις έχουν ένα κοινά χαρακτηριστικά. Εξαιρετικά χαμηλό κόστος χρήσης (για το UH-60M το κόστος είναι μόλις 2.500 δολάρια), και ικανότητα επιθετικής κρούσης. Θα ξαναπούμε, πως ενώ τα ξενίσει η αναφορά σε δυο διαφορετικές κατηγορίες ελικοπτέρων, εντούτοις έχουμε το λόγο που το κάνουμε. Χοντρικά, για να εξηγήσουμε τις δυο διαφορετικές κατηγορίες, πρέπει να πούμε πως το UH-60M έχει μέγιστο βάρος απογείωσης τα 9.800 κιλά, και το H-145M τα 3.800 κιλά. Αλλά η λογική μας είναι άλλη. Θέλουμε ένα Multi-Mission ελικόπτερο, που θα μπορούσε να εκτελέσει αποστολές κρούσης με κατευθυνόμερα όπλα, και ταυτόχρονα να μπορεί να μεταφέρει φορτίο, είτε οπλισμένους στρατιώτες, είτε να εκτελέσει αποστολές MEDEVAC.
Αν επιλέξουμε το UH-60M , το αμερικανικό αντίστοιχο του ΝΗ90, θα μπορέσουμε πολύ εύκολα να το οπλίσουμε τα Hellfires, ρουκέτες, πολυβόλα, αλλά και κατευθυνόμενες ρουκέτες. Το Armed Blackhawk μπορεί να εκτελέσει αποστολές επιθετικού ελικοπτέρου, ενώ δεν χάνει ούτε κατ’ελάχιστο τις δυνατότητες μεταφοράς προσωπικού και φορτίου. Και το βασικότερο, είναι reconfigurable σε 60 λεπτά! Ναι, σε 60 λεπτά μπορεί από μεταφορικό να γίνει επιθετικό και το αντίστροφο! Δηλαδή, τυχόν επιλογή του UH-60M θα επέτρεπε στην ΑΣ να σχεδιάζει αποστολές με απίστευτη ευελιξία. Δεν συζητάμε για τις δυνατότητες MEDEVAC που έχουν τα ελικόπτερα αυτά. Δηλαδή, με μια κίνηση, θα “φύγουν” δυο τύποι ελικοπτέρων (ναι, θα “χάσουμε” τα ΑΗ-64Α+) και θα αποκτήσουμε έναν. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως και πάλι θα έχουμε δυο τύπους ελικοπτέρων για την ίδια αποστολή (UH-60M και ΝΗ-90), αλλά θα αρχίσουμε πλέον μια ορθολογική χρήση των ιπταμένων μέσων. Και ανάμεσα στους 4 χρήστες του Armed BlackHawk είναι και τα ΗΑΕ (με ότι σημαίνει αυτό).
Αν είχαμε γράψει το άρθρο αυτό πριν λίγους μήνες, θα είχαμε μείνει μόνο στο UH-60M. Αλλά διαπιστώσαμε πως άλλο ένα ελικόπτερο, που συμπαθούμε πολύ, το Aibus Η-145Μ, μπορεί να εκτελέσει αποστολές με κατευθυνόμενους πυραύλους SPIKE. Το Η-145Μ δεν είναι του επιπέδου του UH-60M, καθώς έχει τα πάντα “μισά”, μισό βάρος, μισό φορτίο, μισό οπλισμό κοκ. Και φυσικά, μεταφέρει λιγότερους από τους μισούς επιβάτες. Αλλά είναι ένα εξαιρετικά φθηνό στη χρήση, πολύ αξιόπιστο ελικόπτερο, που, πάντα άποψή μας είναι, πως θα ήταν ο ιδανικός αντικαταστάτης των UH-1H. Θεωρητικά το Huey μπορεί να μεταφέρει μεγαλύτερη ομάδα στρατιωτών από το H-145M, αλλά στην πραγματικότητα, αυτό γίνεται μόνο θεωρητικά.
Βέβαια, ενώ το UH-60M μπορεί να παίξει το ρόλο επιθετικού ελικοπτέρου με τους Hellfire, μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο και με το Η-145Μ; Κι όμως γίνεται. Το ελικόπτερο δοκιμάζεται αυτή την περίοδο με πυραύλους SPIKE της Rafael (όχι SPIKE NLOS, η οικογένεια των πυραύλων SPIKE είναι … τεράστια). Μιλάμε για τον SPIKE ER BlockII, με ακτίνα δράσης 16 χιλιομέτρων! Δηλαδή, μπορεί να καταστρέψει στόχους μακρύτερα από τους Hellfire, και να βγάλει εκτός μάχης τα περισσότερα Α/Α των γειτόνων. Πολλοί φίλοι μας θα θυμούνται από παλιά, τα γερμανικά Bo-105 που οπλισμένα με πυραύλους HOT θα πολεμούσαν δίπλα στα αμερικανικά Apache, προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τις σοβιετικές τεθωρακισμένες ορδές. To H-145M/SPIKE είναι ο εξαιρετικά ικανός απόγονος αυτών των ελικοπτέρων. Πως τα καταφέρνει αυτά το Η-145Μ; Με κάτι που η Airbus ονομάζει HForce. Πατήστε πάνω στον σύνδεσμο, προκειμένου να δείτε τις λύσεις που προσφέρει η εταιρεία, όχι μόνο φυσικά στο Η-145Μ αλλά σε όλα τα ελικόπτερά της.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό, πως τη δεκαετία του ’80 πράγματι, το ΑΗ-64Α ήταν το απόλυτο επιθετικό όπλο, καθώς μόνο αυτό είχε το σκοπευτικό σύστημα που μπορούσε να εντοπίζει μέρα και νύχτα στόχους. Σήμερα, αν και η ΑΣ το διατηρεί λειτουργικό (πάντα σε βάρος των ατελείωτων ωρών που καταναλώνουν τα στελέχη της ΑΣ στη συντήρηση), εντούτοις το ΑΗ-64Α+ δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε. Η αποστολή του μπορεί να γίνει με ένα άλλο ελικόπτερο, που θα φέρει τα όπλα του, και θα τα χρησιμοποιήσει πιο αποδοτικά. Η σκέψη που προσθέτουμε σήμερα στη συζήτηση είναι πως απλά το “νέο μέσο” θα μπορούσε να εκτελεί κι άλλες αποστολές παράλληλα.
Για να το κάνουμε ακόμη καλύτερο, μια αγορά UH-60M ή Η-145Μ θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια επένδυση στην ΕΑΒ από τις κατασκευάστριες εταιρείες (Sikorski ή Airbus). Αργά αλλά σταθερά, ελικόπτερα του τύπου θα μπορούσαν να αναλάβουν πολλές και διάφορες αποστολές, σε Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας. Η ΕΑΒ ή κάποια ιδιωτική εταιρεία θα μπορούσαν να συμπαραγάγουν τα αεροσκάφη, και να μάθουν να τα συντηρούν (εργοστασιακά). Η ΑΣ θα αντικαταστούσε τα UH-1H σε πρώτη φάση, και στο τέλος θα αντικαταστούσε και τα ΑΗ-64Α+. Αν επέλεγε τα Η-145Μ θα μπορούσε ίσως να βρει κι ένα modus operandi με την Airbus για τα ΝΗ-90, ενώ αν αγόραζε τα UH-60M θα μπορούσε να ζητήσει και κάποιον αριθμό μεταχειρισμένων UH-60L για να καλύψει τις ανάγκες της άμεσα.
Η Airbus Helicopters θα προτείνει εξοπλισμένη έκδοση του H145M στις ΗΠΑ
Στη σύγκριση δεν βάλαμε τα Super Puma, για αρκετούς λόγους. Θεωρούμε πως αν ήταν το ελικόπτερο να αντικαστούσε τα UH-1H, θα το είχε επιλέξει η ΑΣ ήδη αντί του ΝΗ-90. Αντίθετα, το UH-60H βρίσκεται στην τρίτη γενιά του (1η UH-60A, 2η UH-60L και 3η UH-60M) ενώ κάτι που δεν ξέρουν οι περισσότεροι αναγνώστες μας είναι πως το ελικόπτερο δεν έχει όριο ωρών πτήσης. Δηλαδή, περιορίζεται μόνο από τα υποσυστήματά του, όχι από το aiiframe. Η έτερη επιλογή μας, το Η-145Μ βασίζεται στην επιλογή της USAF και του US Army για το UH-72 Lakota, ένα “αμερικανικό” Η-145Μ που κατά τις μελέτες της USAF είναι φθηνότερο στη χρήση από το UH-60M. Και φυσικά, φθηνότερο στην αγορά. Άρα, μένει στην Αεροπορία Στρατού, το ΓΕΣ και το ΓΕΕΘΑ να δουν τι μέγεθος ελικοπτέρου χρειαζόμαστε. Ακόμη και ο US Army έχει μόλις τρεις τύπους.
