Η Ανάγκη για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στην Αεροδιαστημική στην Ελλάδα

Η Αεροδιαστημική αποτελεί σημαντικό τμήμα της καθημερινότητας μας, της λειτουργίας της οικονομίας, της ασφάλειας, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της πλοήγησης. Δορυφόροι/διαστημικά μέσα αποτελούν αναγκαία συστατικά της παγκόσμιας οικονομίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση να πραγματοποιεί πολύ σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του Διαστήματος. Με εργατικό δυναμικό που απασχολείται στον τομέα του Διαστήματος να ξεπερνά τις 230,000, με το 1/3 της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής δορυφόρων να γίνεται σε χώρες στην Ευρώπη και με τα προγράμματα δορυφόρων παρατήρησης της Γης (Copernicus – €5,4 δις ευρώ) και πλοήγησης (Galileo/EGNOS – €9 δις ευρώ), η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει με χειροπιαστό τρόπο την στρατηγική της να έχει ηγετικό ρόλο στον τομέα του Διαστήματος και να ηγηθεί στον τομέα αυτό και στο μέλλον.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα ανακοίνωσε το Διαστημικό της πρόγραμμα μεγέθους (ΕΔΩ) 14,8 δις Ευρώ με στόχο να επενδύσει στην παρατήρηση της Γης με την προσθήκη νέων δορυφόρων στη συστοιχία Copernicus, τον εκσυγχρονισμό της συστοιχίας του συστήματος πλοήγησης Galileo αλλά και την εκκίνηση νέων προγραμμάτων για τη βελτίωση των τηλεπικοινωνιών με τα προγράμματα για ασφαλείς τηλεπικοινωνίες (GOVSATCOM/) και της δημιουργίας νέας συστοιχίας δορυφόρων (CONNECTIVITY – IRIS2) για την καλύτερη παροχή διαδικτύου σε όλη την Ευρώπη.

Οι τεχνολογίες διαστήματος μπορεί να αποτελέσουν εξαιρετικό εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων βιώσιμης ανάπτυξης. Από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την πολιτική προστασία, την προστασία της βιοποικιλότητας, την προώθηση της γαλάζιας οικονομίας και άλλα, το διάστημα συνηγορεί στη λήψη αποφάσεων που αξιοποιούν πλήθος πολύ-θεματικών δεδομένων σε υψηλή χωρική, χρονική και φασματική ανάλυση.

Η Ελλάδα έχει συμπεριλάβει στα έργα προς υλοποίηση στο Tαμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αυτό της ανάπτυξης μικροδορυφόρων με τη δημιουργία ενός εθνικού προγράμματος της τάξης των 200 Μ€ για την επόμενη δεκαετία, με εκκίνηση μέσα στο 2023. Από τη μία, αξιοποιεί τα νέα αυτά κονδύλια προκειμένου να επενδύσει σε ώριμα έργα στον τομέα του διαστήματος τα οποία δύναται να ενισχύσουν τη δυναμικότητα του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας (capacity building) κι από την άλλη, καταφέρνει με την ίδια επένδυση σημαντική αύξηση του οφέλους από τη χρήση των τεχνολογιών του διαστήματος για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης (user driven space).

Το εθνικό πρόγραμμα των Μικροδορυφόρων (ΕΔΩ) αποτελεί σημαντικό βήμα στην υλοποίηση της στρατηγικής της χώρας για την αξιοποίηση των διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών και την ενσωμάτωσή τους στην εθνική οικονομία. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη συστοιχίας μικροδορυφόρων που θα εξυπηρετούν εφαρμογές τηλεπικοινωνιών και γεωεπισκόπησης για χρήση σε τομείς, όπως οι κυβερνητικές δορυφορικές υπηρεσίες, η χαρτογραφία, η ναυτιλία, η γεωργία ακριβείας, η τοπογραφία και η πολεοδομία καθώς και άλλους τομείς της οικονομίας. Το εθνικό πρόγραμμα των Μικροδορυφόρων είναι στην σειρά των πρώτων έργων που έχουν εκκινήσει το 2021 από το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΕΔΩ) με στόχο την εκτόξευση των πρώτων δορυφόρων το 2025.

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΔΩ) (ΕΟΔ) με 30 εκ. € ετησίως (αύξηση 50%) αποτελούν μεγάλη ευκαιρία για το νεοσύστατο τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΑΕΤ) του ΕΚΠΑ να ενισχύσει της δομές της χώρας μας, να αποτελέσει τον κυριότερο ακαδημαϊκό, ερευνητικό παράγοντα/πόλο για την ανάπτυξη διαστημικών εφαρμογών και τεχνολογιών, να υποστηρίξει την δημιουργία νέου εργατικού δυναμικού με σύγχρονες υποδομές, με ένα καινοτόμο και πρακτικό Πρόγραμμα Σπουδών συνδεδεμένο με τις ανάγκες της Ελληνικής βιομηχανίας και με τις ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος.

Στόχος νέου Τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ

Σκοπός του Τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας είναι η ουσιαστική και στοχευμένη προσφορά ενός καινοτόμου προγράμματος προπτυχιακών σπουδών που να παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε οι απόφοιτοι του Τμήματος να είναι σε θέση να ανταποκριθούν με αξιώσεις στις νέες επιστημονικές προκλήσεις και τεχνολογικές απαιτήσεις της διαστημικής τεχνολογίας και των εφαρμογών της και να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας καλύπτοντας τις αυξημένες ανάγκες για καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, όπως αυτές καταγράφονται σε συνεργασία και με Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών.

Το Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας ανήκει στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (EKΠΑ) και δημιουργήθηκε το 2019. Πρόκειται για ένα νέο Τμήμα που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του σχεδιασμού του ΕΚΠΑ για τη διεύρυνση των γνωστικών αντικειμένων που προσφέρονται για προπτυχιακές σπουδές με γνώμονα την αριστεία, την καινοτομία και τις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις. Το Τμήμα ξεκίνησε τη λειτουργία του κατά το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 στο Συγκρότημα Ευρίπου, δηλαδή στις εγκαταστάσεις του ΕΚΠΑ στα Ψαχνά Ευβοίας.

Το διεθνές περιβάλλον και η αγορά του Διαστήματος

Ο Τομέας Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας γνωρίζει σημαντική γνωσιολογική εξέλιξη, μία επανάσταση στην ουσία ως σημαντικό μέρος του Industry 4.0, λ.χ. στους τομείς του εφαρμοσμένου ηλεκτρομαγνητισμού, της αντοχής των υλικών, της μηχανικής μάθησης, της ψηφιακής επεξεργασίας σήματος και εικόνας, των αλγορίθμων επεξεργασίας και οπτικοποίησης (μεγάλων) δεδομένων, της σχεδίασης δορυφορικών συστημάτων και πολυφασματικών ανιχνευτών, των πηγών ισχύος, επαναχρησιμοποιούμενων εκτοξευτών, εξέλιξη των συσσωρευτών (μπαταριών), αισθητήρων, 3D printing όπως και άλλων τεχνολογιών που ορίζονται ως ‘game changing’ και ‘disruptive’.

Σε ότι αφορά στα οικονομικά δεδομένα της παγκόσμιας διαστημικής αγοράς, το 2022 παρουσίασε άνοδο 44% με συνολικό κύκλο επενδύσεων 298 δις δολάρια και παράλληλη κατασκευή και εκτόξευση >350 δορυφόρων. Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει ο φορέας Global Satellite Industry Association, ο κύκλος αυτός ανήλθε στα 350 δις δολάρια ΗΠΑ το 2018 και αναμένεται να ξεπεράσει το 1,1 τρις το 2040. Παράλληλα, η βιομηχανία κατασκευής δορυφόρων καταγράφει αύξηση ρεκόρ κατά 77% το 2017 σε παγκόσμια κλίμακα, με τομείς που καλύπτουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επενδυτών στο διάστημα να είναι οι εμπορικές επικοινωνίες 35%, οι υπηρεσίες παρατήρησης Γης 19%, οι Κυβερνητικές υπηρεσίες 14% και η έρευνα και η ανάπτυξη 12%. Το υπόλοιπο εναπομείναν ποσοστό διαμοιράζεται σχεδόν ισόποσα στην πλοήγηση, στη ναυτιλία, στη μετεωρολογία, στη διαστημική παρατήρηση πλανητών και γενικότερα στην έρευνα. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριέλαβε στον προϋπολογισμό της ένα διαστημικό πρόγραμμα ύψους 21 δισ. ευρώ για την ενίσχυση του ηγετικού της ρόλου μετά το 2020.

Η διατήρηση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της στο διάστημα αποτελεί σημαντική προτεραιότητα στρατηγικής με έμφαση:

• στην αυτόνομη πρόσβαση και χρήση του διαστήματος για την εφαρμογή των πολιτικών για τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις, καθώς και για την ασφάλεια, την άμυνα και τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. [Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. σκοπεύει να εκτοξεύσει πάνω από 30 δορυφόρους τα επόμενα 10-15 χρόνια στο πλαίσιο των προγραμμάτων της Galileo και Copernicus.]
• στην αυτονομία σε κυβερνητικές δορυφορικές επικοινωνίες (GovSatCom), ώστε να εξασφαλίζεται η παροχή αξιόπιστων, ασφαλών και οικονομικά αποδοτικών υπηρεσιών δορυφορικής επικοινωνίας για την Ε.Ε. και τις εθνικές δημόσιες αρχές,
• στην προστασία των ζωτικής σημασίας διαστημικών υποδομών από τα διαστημικά απόβλητα, τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα και τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.

Ειδικότερα, η Ε.Ε. έχει δεσμεύσει το ποσόν των 21 δις ευρώ για το διάστημα 2021-2027 σύμφωνα με την παρακάτω κατανομή:

1. 7 δις ευρώ για τα συστήματα πλοήγησης της Ε.Ε., ουσιαστικά τα προγράμματα Galileo και EGNOS. Μέσω αυτής της χρηματοδοτικής γραμμής επιδιώκεται η συνέχιση των αναγκαίων επενδύσεων για την ολοκλήρωση και διατήρηση του σμήνους (constellation) των δορυφόρων, την ανάπτυξη ενισχυμένου και γεωγραφικά ακριβούς σήματος και την εμπορική αξιοποίηση των δορυφορικών υπηρεσιών πλοήγησης προς όφελος του «Internet of Things», των έξυπνων κινητών συσκευών, της διαχείρισης της κυκλοφορίας και της αυτοματοποιημένης υποστήριξης αυτόνομων συσκευών κυρίως στον τομέα των μεταφορών.
2. 8 δις ευρώ για το Πρόγραμμα Παρατήρησης της Γης της Ε.Ε., ουσιαστικά το πρόγραμμα Copernicus. Μέσω αυτής της χρηματοδοτικής γραμμής επιδιώκεται η ενίσχυση της περιβαλλοντικής παρακολούθησης (environmental monitoring) καθώς και της διαχείρισης επειγουσών καταστάσεων (λ.χ. ακραίων καιρικών φαινομένων) και η στήριξη της συνοριακής και θαλάσσιας ασφάλειας (border and maritime security). Επιπρόσθετα, νέες αποστολές Copernicus, όπως αυτή για την παρακολούθηση της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα, θα επιτρέψει στην Ε.Ε. να παραμείνει στην 1η γραμμή της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις αναληφθείσες υποχρεώσεις από τη Συμφωνία του Παρισίου. Στο ίδιο πλαίσιο, το σύστημα υπηρεσιών Copernicus Data and Information Access Services (DIAS), θα υποστηρίξει αποτελεσματικότερα μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν δεδομένα Copernicus για καινοτόμες εφαρμογές.
3. 5 δις ευρώ για την ανάπτυξη νέων συστημάτων ασφάλειας, λ.χ. του Governmental Satellite Communication (GOVSATCOM) το οποίο προβλέπεται να υποστηρίξει τα Κράτη Μέλη σε ότι αφορά την αξιόπιστη πρόσβαση σε ασφαλή συστήματα τηλεπικοινωνιών που είναι αναγκαία για την επιτήρηση των συνόρων και την υποστήριξη διπλωματικών αποστολών και ανθρωπιστικών δράσεων.
4. 6 δις ευρώ για ανάπτυξη νέου σμήνους δορυφόρων για την συνεχόμενη παροχή διαδικτύου από το διάστημα (πρόγραμμα Connectivity – IRIS2) με επιχειρησιακή λειτουργία από το 2026.

Το εθνικό περιβάλλον

Στην Ελλάδα, ο χώρος της διαστημικής έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια αξιόλογη δυναμική με σημαντικό αριθμό φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να επιδεικνύουν σημαντικές ερευνητικές, βιομηχανικές και εμπορικές δραστηριότητες σχετικές με τις διαστημικές τεχνολογίες, εφαρμογές και υπηρεσίες. Ειδικότερα:

1. Η Ελλάδα συμμετέχει στον EΟΔ και καταβάλλει ετήσια βάση συνδρομή ύψους 8 εκατ. ευρώ για τα υποχρεωτικά προγράμματα καθώς και 10 εκατ. ευρώ ετησίως (ανά τριετία) για ορισμένα εκ των προαιρετικών προγραμμάτων (λ.χ. αυτό της Παρατήρησης της Γης). Σύμφωνα με τον Κανονισμό της ESA, τα ποσά αυτά επιστρέφονται στο Κράτος Μέλος («βιομηχανική επιστροφή») για την υποστήριξη έργων που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα. Παράλληλα, οι φορείς στην Ελλάδα έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στα ανταγωνιστικά προγράμματα του EΟΔ και να διεκδικούν επιπρόσθετες χρηματοδοτήσεις. Επισημαίνεται, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Βιομηχανικής Επιστροφής του ESA, που παρουσιάστηκαν τον Μάρτιο του 2016, το 2015 επιστράφηκε στην Ελλάδα μέσω συμβολαίων, 31% πλέον του ποσού της εισφοράς.
2. H δημιουργία του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ) και η πρόσφατη, μετά από σχετική απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ανασυγκρότηση του σε νέο σχήμα (ΝΠΙΔ αντί για ΑΕ του Δημοσίου) με την επωνυμία «Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος». Σημειώνεται ότι στόχοι του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος θα είναι, μεταξύ άλλων, η ενίσχυση της εθνικής οικονομίας, η θωράκιση της άμυνας, η ασφάλεια των μεταφορών, η παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, ο εντοπισμός θέσης και η πλοήγηση, η υποστήριξη των τηλεπικοινωνιών, η στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής (γεωργία ακριβείας), η πρόληψη και αντιμετώπιση καταστάσεων ανάγκης (π.χ. πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, καύσωνες) για την προστασία των πολιτών και η ανάπτυξη υπηρεσιών για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, και στην παροχή υπηρεσιών υπέρ του κοινωνικού συνόλου.
3. Η Δημιουργία νέου προγράμματος μικροδορυφόρων για εφαρμογές τηλεπικοινωνιών και τηλεπαρατήρησης στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού ταμείου Ανάπτυξης (European Recovery Fund) μεγέθους 200 εκατ. ευρώ στο οποίο στην διαμόρφωση μετείχαν μέλη του νέου Τμήματος Αεροδιαστημικής & Τεχνολογίας (ΕΔΩ). Η συνεργασία με τον EΟΔ για την προώθηση του Προγράμματος ανάπτυξης μικροδορυφόρων προς υποστήριξη εφαρμογών εθνικού ενδιαφέροντος. Το πρόγραμμα έχει, μεταξύ άλλων, ως στόχους:

α) την απόκτηση από την Ελλάδα διαστημικών/δορυφορικών υποδομών για την υποστήριξη ζωτικών κρατικών λειτουργιών (άμυνα, υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης, επιτήρηση συνόρων κ.α.), αλλά και τομέων της οικονομίας της χώρας (ευφυών πόλεων, περιβαλλοντολογική προστασία κ.α.)

β) τον έλεγχο των δορυφόρων και την αποκλειστική χρήση των δεδομένων παρατήρησης Γης που αυτοί παράγουν χωρίς την παρέμβαση τρίτων χωρών,

γ) την ανάπτυξη τεχνολογιών και προϊόντων στην Ελλάδα που θα κάνουν πιο ανταγωνιστική την οικονομία και τις (εξαγωγές) στις τηλεπικοινωνίες,

δ) την είσοδο της Ελλάδας στις χώρες που παράγουν και αξιοποιούν διαστημικές υποδομές και προϊόντα σε αντιστοιχία με τις γειτονικές της.

4. Η δημιουργία του οικοσυστήματος για το διάστημα και τις εφαρμογές του (Si-Cluster) στο πλαίσιο του συνεργατικού σχήματος Corallia (Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά). Στο οικοσύστημα αυτό συμμετέχει σημαντικός αριθμός δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Αεροδιαστημικής στην Ελλάδα.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι:

(α) σταδιακά όλο και περισσότεροι δημόσιοι φορείς στην Ελλάδα στρέφονται στην αξιοποίηση διαστημικών (ουσιαστικά δορυφορικών) υπηρεσιών στους τομείς της δορυφορικής τηλεπισκόπησης (Παρατήρηση Γης), της δορυφορικής πλοήγησης και των δορυφορικών τηλεπικοινωνιών και

(β) στην Ελλάδα κάθε χρόνο επενδύονται περίπου > 28 εκ. ευρώ στις διαστημικές τεχνολογίες, εφαρμογές και υπηρεσίες, με την ΕΒΙΔΙΤΕ να καταγράφει κύκλο εργασιών που αγγίζει τα 200 εκ. ευρώ το χρόνο συνολικά, μέσω των 40 μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν δημιουργηθεί (σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις αυτές και μόνο, απασχολούν περίπου 2000 ερευνητές).

(γ) Υπάρχουν εκπεφρασμένες ανάγκες για νέους ερευνητές/επιστήμονες με υπάρχουσες θέσεις (> 30-100 ετησίως) όπως δημοσιεύονται από την βιομηχανία.

Το Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας με τις προτεραιότητες στο διεθνές και εθνικό περιβάλλον

Tο νέο Τμήμα ανήκει στο Ε.Κ.Π.Α, στο οποίο ανήκουν πολλά Τμήματα σχολών Θετικών επιστημών και Εργαστήρια, όπου αρκετοί φοιτητές θα μπορούν να πραγματοποιούν με επιτυχία την πρακτική τους άσκηση και τη διπλωματική τους εργασία. Το Ε.Κ.Π.Α ιδρύθηκε το 1837 και απετέλεσε το πρώτο Πανεπιστήμιο στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αλλά και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Εκατόν ογδόντα τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Πανεπιστήμιο Αθηνών προσφέρει σήμερα 33 προπτυχιακά και 183 μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών με πάνω από 50.000 έλληνες και πάνω από 5.000 αλλοδαπούς φοιτητές. Τα Τμήματα του Ε.Κ.Π.Α στελεχώνουν 1.613 Καθηγητές (όλων των βαθμίδων) και Λέκτορες. Επίσης σε κτηριακές υποδομές συνολικής επιφάνειας πάνω από 700.000 τ.μ., οι οποίες χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση, την έρευνα και τη διοίκηση, υπηρετούν 1.082 άτομα επιφορτισμένα με διοικητικά καθήκοντα.

Στο Ε.Κ.Π.Α. ιδρύθηκαν το 2019 τα εξής νέα Τμήματα (νόμος υπ’ αριθμ. 4589/2019 ΦΕΚ 13/Α/29-1-2019) με έδρα τα Ψαχνά του Νομού Ευβοίας:

• Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας το οποίο εντάσσεται στη Σχολή Θετικών Επιστημών,
• Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας το οποίο εντάσσεται στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών,
• Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου το οποίο εντάσσεται στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών,
• Αγροτικής Ανάπτυξης, Αγροδιατροφής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, το οποίο εντάσσεται στη Σχολή Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας,
• Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας, το οποίο εντάσσεται στη Σχολή Θετικών Επιστημών

Το Συγκρότημα Ευρίπου υποστηρίζεται από πλήρως και πρόσφατα ανακαινισμένες αίθουσες διδασκαλίας, εξειδικευμένα εργαστήρια και εργαστήρια πληροφορικής, βιβλιοθήκη και εστιατόριο και έχει τακτική (ωριαία) σύνδεση με λεωφορειακές γραμμές με την Αθήνα και τη Χαλκίδα.  Έχει δεσμευθεί και ήδη επενδύεται ποσό ύψους 7 εκ ευρώ ώστε το Συγκρότημα Ευρίπου να καταστεί κόμβος καινοτομίας και προηγμένης έρευνας. Η Έναρξη εκπαιδευτικής λειτουργίας των τμημάτων πραγματοποιήθηκε το ακαδημαϊκό έτους 2019-2020.

Τα νέα Τμήματα στεγάζονται στο Συγκρότημα Ευρίπου, δηλαδή την (δορυφορική) 2^η Πανεπιστημιούπολη του ΕΚΠΑ στα Ψαχνά Ευβοίας (12 χλμ. βόρεια της Χαλκίδας) και λειτουργούν υπό το κύρος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η σύνδεση του Συγκροτήματος Ευρίπου με την Αθήνα γίνεται σε ωριαία βάση με σύγχονα λεωφορεία ‘express’. Στα πλεονεκτήματα της θέσης της πανεπιστημιούπολης/συγκροτήματος Ευρίπου είναι η εγγύς απόσταση με την βιομηχανική ζώνη Οινοφύτων, με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, και την περιοχή της Εύβοιας με εκπεφρασμένες ανάγκες ανάπτυξης και ανάκαμψης από τις πρόσφατες πυρκαγιές.

Ταυτότητα τμήματος ΑΕΤ: Είναι το πρώτο και μοναδικό αυτοτελές και αυτοδύναμο τμήμα στην Ελλάδα με εξειδίκευση στον τομέα της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας. Στόχος του είναι η εκπαίδευση νέων Επιστημόνων και Ερευνητών με θεωρητική και πρακτική γνώση στον τομέα της Αεροδιαστημικής επιστήμης και Τεχνολογίας και τις εφαρμογές του. Αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου στρατηγικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού του ΕΚΠΑ με έμφαση σε καινοφανή επιστημονικά πεδία με στενές συνέργειες με το νέο Δι-ιδρυματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΔΠΜΣ) στις «Διαστημικές Τεχνολογίες, Εφαρμογές και Υπηρεσίες – STAR». Υποστηρίζει ένα καινοτόμο πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών (ΠΠΣ) με βάση αντίστοιχα προγράμματα σπουδών στο Εξωτερικό, ώστε να προσφέρει ένα συμπαγές γνωσιολογικό υπόβαθρο αλλά και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο Διεθνές και Εθνικό πλαίσιο. Το ανθρώπινο δυναμικό του αποτελείται από:

• 10 μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) με 1 ακόμα θέση υπό εκλογή και μία πρόσθετη υπό προκήρυξη
• 3 μέλη Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ)
• 2 μέλη Διοικητικού Προσωπικού (ΔΠ)
• 4 μέλη Επικουρικού Διδακτικού Προσωπικού
• 2 μέλη Εργαστηριακού Προσωπικού
• Φοιτητές: ~ 300 Ενεργοί προπτυχιακοί φοιτητές και 20 υποψήφιους διδάκτορες

Η οργάνωση των σπουδών/Μαθησιακή Διαδικασία

Οι φοιτητές που θα εγγραφούν στο Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας θα παρακολουθήσουν κατά τα πρώτα δύο έτη, μαθήματα και εργαστήρια που διαμορφώνουν ένα συμπαγές γνωσιολογικό υπόβαθρο και υποστηρίζουν τους πέντε βασικούς πυλώνες του προγράμματος σπουδών:

• Αεροδιαστημική (αρχές και πρακτικές, μηχανική πτήσεων, προωθητικά συστήματα και συστήματα εκτόξευσης, διαστημικά συστήματα και υποσυστήματα, διαστημικές και δορυφορικές εφαρμογές),
• Φυσική (μηχανική, θερμοδυναμική, ηλεκτρομαγνητισμός, κυματική, οπτική),
• Μαθηματικά (ανάλυση, πιθανότητες και στατιστική, διαφορικές εξισώσεις),
• Πληροφορική (προγραμματισμός, ανάπτυξη λογισμικού, βάσεις και δίκτυα δεδομένων), και
• Μηχανική υπολογιστών (ψηφιακή σχεδίαση, αρχιτεκτονική υπολογιστών, σήματα και συστήματα, ηλεκτρονική και κυκλώματα).

Στο τρίτο έτος, το Πρόγραμμα εξειδικεύεται στο αντικείμενο της Αεροδιαστημικής, με σύγχρονα μαθήματα, όπως σχεδίαση δορυφορικών συστημάτων και υποσυστημάτων και δορυφορική τηλεπισκόπηση, αλλά και στις απαραίτητες γνώσεις σε διεπιστημονικά μαθήματα, όπως τηλεπικοινωνιακά συστήματα, ψηφιακή επεξεργασία σήματος και εικόνας, εξόρυξη δεδομένων και μηχανική μάθηση και σχεδίαση αεροδιαστημικών ψηφιακών συστημάτων.

Στο τέταρτο και τελευταίο έτος, οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ δύο κατευθύνσεων: η 1η αφορά στο σχεδιασμό δορυφόρων, οργάνων και δορυφορικών υποσυστημάτων (space upstream), και η 2η στην ανάπτυξη εφαρμογών δορυφορικής τηλεπισκόπησης, πλοήγησης και τηλεπικοινωνιών (space downstream). Για την υποστήριξη των δύο αυτών κατευθύνσεων, προσφέρονται μαθήματα επιλογής (ενδεικτικά αναφέρονται: διαστημική οργανολογία, δορυφορικές επικοινωνίες και ζεύξεις, αυτοματισμός και ρομποτική, συστήματα ραντάρ, εφαρμογές δορυφορικής τηλεπισκόπησης, επικοινωνιών και πλοήγησης, οπτικοποίηση δεδομένων, κ.α.). Κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, οι φοιτητές σχεδιάζουν τη δική τους εφαρμογή (project), λ.χ. στο αντικείμενο των μικρο-δορυφόρων, και τέλος εκπονούν την υποχρεωτική πτυχιακή τους εργασία μέσα από την οποία εξειδικεύουν σε ένα από τα αντικείμενα του Προγράμματος.

Για την πληρότητα της εκπαίδευσης τους αλλά και για την απόκτηση ερευνητικής εμπειρίας, οι φοιτητές θα συμμετέχουν σε σύγχρονα εργαστήρια που υποστηρίζουν τα μαθήματα του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών, αλλά και προσφέρουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν ερευνητική δραστηριότητα (ενδεικτικά: Εργαστήριο Φυσικής, Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης και Πλοήγησης, Εργαστήριο Σχεδίασης και Αρχιτεκτονικής Αξιόπιστων Ψηφιακών Συστημάτων, Εργαστήριο CAD, Εργαστήριο Ηλεκτρονικής, Εργαστήριο Αεροδιαστημικών Συστημάτων και Υποσυστημάτων).

Κατανομή μαθημάτων προπτυχιακού προγράμματος

 Οι σπουδές στο Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΑΕΤ) του ΕΚΠΑ έχουν διάρκεια οκτώ εξαμήνων και συνίσταται στην παρακολούθηση ενός προγράμματος σπουδών αποτελούμενου από μαθήματα και λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 240 πιστωτικές μονάδες (ECTS).

Κάθε ακαδημαϊκό έτος περιλαμβάνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αντιστοιχούν σε 60 τουλάχιστον πιστωτικές μονάδες. Οι εξετάσεις διεξάγονται στη γλώσσα που διδάσκεται το μάθημα (ελληνική), είναι δυνατόν όμως να διεξάγονται επιπροσθέτως και στην αγγλική. Οι επιμέρους όροι και προϋποθέσεις υπαγωγής των επιλεγόμενων μαθημάτων στο πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών του ΑΕΤ (ιδίως συγγράμματα και απόδοση πιστωτικών μονάδων), συμπεριλαμβάνονται στην απόφαση αναθεώρησης του Προγράμματος Σπουδών του ΑΕΤ.

Το Προπτυχιακό Πρόγραμμα ξεκινάει με τον βασικό κύκλο σπουδών που καλύπτει τα τρία πρώτα έτη και αποτελείται από τριάντα υποχρεωτικά μαθήματα και τρία υποχρεωτικά εργαστήρια φυσικής. Ο βασικός κύκλος οργανώνεται σε ροές μαθημάτων που εστιάζουν στους τομείς της Αεροδιαστημικής, της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών, καθώς και στη Μηχανική υπολογιστών. Τον βασικό κύκλο συμπληρώνει ο Εστιασμένος κύκλος σπουδών του 4^ου έτους. Αυτός οργανώνεται σε δύο κατευθύνσεις. Η Κατεύθυνση Α (Επιλογές στο Space Upstream) στοχεύει στην εξειδίκευση του φοιτητή στον σχεδιασμό δορυφορικών αποστολών, οργάνων και δορυφορικών συστημάτων και υποσυστημάτων, καθώς και στον αυτόματο έλεγχο και τη ρομποτική. Η κατεύθυνση Β (Επιλογές στο Space Downstream) στοχεύει στην εξειδίκευση του φοιτητή στην ανάπτυξη εφαρμογών δορυφορικής τηλεπισκόπησης, τηλεπικοινωνίων και πλοήγησης, στη διαστημική επιστήμη, την ανάλυση μεγάλων δεδομένων και την κυβερνοασφάλεια. Κοινό στοιχείο και των δύο κατευθύνσεων είναι η ενασχόληση των φοιτητών με team project σχεδιασμού και προσομοίωσης μικροδορυφόρων και της τετράμηνης προαιρετικής πρακτικής στην βιομηχανία.

Σύνοψη Προγράμματος Σπουδών

Τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών ανά έτος σπουδών και ανά εξάμηνο παρουσιάζονται με τη μορφή πίνακα, στον οποίο φαίνονται ο κωδικός και ο τίτλος του μαθήματος, καθώς και οι αντίστοιχες πιστωτικές μονάδες ECTS. Το ΠΠΣ αντιστοιχεί σε 240 πιστωτικές μονάδες (ECTS), υλοποιείται σε 8 εξάμηνα και απαρτίζεται από δύο κύκλους:

• Το Βασικό Κύκλο Σπουδών (τα 3 πρώτα έτη), ο οποίος απαρτίζεται από:

• 1 εισαγωγικό μάθημα στις Αρχές Αεροδιαστημικής Ε & Τ
• 29 Υποχρεωτικά Μαθήματα (ΥΜ), 5 ανά εξάμηνο
• 3 αυτοτελή εργαστήρια Φυσικής (ΕΡ)

• Τον Εστιασμένο Κύκλο Σπουδών (4ο έτος) ο οποίος απαρτίζεται από:

• 1 υποχρεωτικό project (PR) στη σχεδίαση και προσομοίωση μικροδορυφόρων (10 ECTS)
• 7 μαθήματα επιλογής στις κατευθύνσεις space upstream
  και space downstream
• 4μηνη πρακτική στην βιομηχανία (προαιρετικά) που αντικαθιστά 2 μαθήματα του 4^ου έτους
• Διπλωματική εργασία (15 ECTS)

Α’ Έτος

1^ο εξάμηνο σπουδών

2^ο εξάμηνο σπουδών

Με την εξαίρεση των μαθημάτων 201 και 202, τα μαθήματα του 2ου εξαμήνου είναι Υποχρεωτικά Επιλογής. Ο φοιτητής οφείλει να παρακολουθήσει τέσσερα εκ των πέντε.

Β’ Έτος

3^ο εξάμηνο σπουδών

4ο εξάμηνο σπουδών

Γ’ Έτος

4^ο εξάμηνο σπουδών

5^ο εξάμηνο σπουδών

Δ’ Έτος

7^ο εξάμηνο σπουδών

Με την εξαίρεση του Εργαστηρίου 701 που είναι υποχρεωτικό, τα μαθήματα 702-710 είναι Επιλογής. Ο φοιτητής θα πρέπει να επιλέξει 4 από τα προσφερόμενα μαθήματα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του και την κατεύθυνση την οποία επιθυμεί να παρακολουθήσει.

8^ο εξάμηνο σπουδών

Με την εξαίρεση της Διπλωματικής Εργασίας (801) που είναι υποχρεωτική, τα μαθήματα 802-810 είναι Επιλογής. Ο φοιτητής θα πρέπει να επιλέξει 3 τα προσφερόμενα μαθήματα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του και την κατεύθυνση την οποία επιθυμεί να παρακολουθήσει.

Θα πρέπει να σημειωθεί η μοναδικότητα του Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος ΑΕΤ καθώς το μόνο «θεματικά συναφές» πρόγραμμα σε ελληνικό ΑΕΙ (Παν/μιο Πατρών, Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών) έχει εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό κοινών μαθημάτων (3) σε σύνολο 40 μαθημάτων, με το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος ΑΕΤ. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το εν λόγω Τμήμα επικεντρώνεται στην αεροναυπηγική, με εξαιρετικά περιορισμένη διάσταση στην αεροδιαστημική επιστήμη, εφαρμογές και τεχνολογία. Ως εκ τούτου, το Τμήμα ΑΕΤ καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην παρεχόμενη Πανεπιστημιακή γνώση σε αντικείμενα αιχμής.

Ανάπτυξη ενιαίας εκπαιδευτικής ενότητας στο αντικείμενο της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στο ΕΚΠΑ

Το προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών τους ΑΕΤ αποτελεί μέρος μίας ευρύτερης εκπαιδευτικής ενότητας που έχει  δημιουργηθεί στο ΕΚΠΑ, η οποία περιλαμβάνει επίσης Δι-ιδρυματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΔΠΜΣ) στις «Διαστημικές Τεχνολογίες, Εφαρμογές και Υπηρεσίες» που λειτουργεί από το ακαδημαϊκός έτος 2019-2020.

Το Τμήμα ΑΕΤ συνδέεται επίσης με τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών των Τμημάτων Φυσικής, Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Μαθηματικών και Γεωλογίας του ΕΚΠΑ. Ειδικότερη αναφορά γίνεται και στα μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών Φυσικής (Αστροφυσική και Φυσικής Περιβάλλοντος), Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και Μηχανικής Υπολογιστών, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων. [Με τη συμμετοχή των Τμημάτων Πληροφορικής και Φυσικής του ΕΚΠΑ και των Τμημάτων Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών – www.star.uoa.gr.]

Μαθησιακά αποτελέσματα του Προγράμματος Σπουδών Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας

Κύριος σκοπός του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών είναι η ανάπτυξη της γνώσης και της έρευνας στην Αεροδιαστημική Επιστήμη και Τεχνολογία. Στο πλαίσιο αυτό, βασικός στόχος του Τμήματος είναι η παροχή άρτιας, πλήρους και υψηλού επιπέδου θεωρητικής, εφαρμοσμένης, πειραματικής και εργαστηριακής εκπαίδευσης στο ευρύτερο αντικείμενο της επιστήμης της Αεροδιαστημικής, η θεμελιώδης γνώση της Φυσικής και των Μαθηματικών ως βασικού εργαλείου, η ανάπτυξη των κρίσιμων ψηφιακών δεξιοτήτων καθώς και εκπαίδευση σε σύγχρονα θέματα Αεροδιαστημικής, Μηχανικής, Πληροφορικής και Μηχανικής Υπολογιστών.

Τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα του ΠΠΣ του Τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας είναι ο απόφοιτος:

• Να γνωρίζει και να περιγράφει τις θεμελιώδεις θεωρίες, αρχές και νόμους της Φυσικής Επιστήμης με έμφαση στις περιοχές που αξιοποιεί η Αεροδιαστημική Επιστήμη.
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τα βασικά μαθηματικά ως εργαλείο της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας.
• Να αναγνωρίζει και να προσδιορίζει τους φυσικούς νόμους που διέπουν τα φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με την Αεροδιαστημική Επιστήμη και Τεχνολογία.
• Να υπολογίζει τις παραμέτρους που χαρακτηρίζουν τα διάφορα φυσικά φαινόμενα που εμπλέκονται στην Αεροδιαστημική Επιστήμη και να τα ερμηνεύει σύμφωνα με τα αποτελέσματα των υπολογισμών του.
• Να συνδυάζει την κατάλληλη θεωρία και μαθηματικούς τύπους για να επιλύσει σύνθετα προβλήματα Αεροδιαστημικής.

• Να αξιοποιεί ψηφιακές δεξιότητες (σχεδιαστικά προγράμματα δορυφόρων, διαστημικών αποστολών, σχεδίαση ηλεκτρονικών, διαστημικών οργάνων, σχεδίασης μη επανδρωμένων αεροχημάτων) για την σχεδίαση αεροδιαστημικών συστημάτων
• Να γνωρίζει, περιγράφει, σχεδιάζει τα βασικά υποσυστήματα, σχεδίαση δορυφορικών συστημάτων και δορυφόρων
• Να γνωρίζει, περιγράφει, σχεδιάζει ρομποτικών οχημάτων, συσκευών όπως δορυφόροι, διαστημόπλοια, πυραύλους, μη επανδρωμένα αεροχήματα, αυτόνομα συστήματα
• Να κατανοεί, σχεδιάζει και να παράγει νέες αεροδιαστημικές εφαρμογές τηλεπαρατήρησης, δορυφορικής πλοήγησης, δορυφορικών τηλεπικοινωνιών, μετεωρολογίας, μεγάλα δεδομένα
• Να κατανοεί, σχεδιάζει και να παράγει νέες αεροδιαστημικές εφαρμογές με νέες τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης όπως βαθιάς μάθησης, μηχανικής μάθησης, ευφυών συστημάτων
• Να γνωρίζει, περιγράφει, σχεδιάζει διαστημικές αποστολές με έμφαση στους μικροδορυφόρους
• Να παράγει ερευνητικές ιδέες και συμπεράσματα στο ευρύτερο γνωστικό αντικείμενο της Αεροδιαστημικής Επιστήμης.
• Να αξιολογεί τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματά του και να προτείνει λύσεις σε προβλήματα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας.
• Να προτείνει ιδέες σε σύγχρονα και απρόβλεπτα προβλήματα της συνεχώς εξελισσόμενης επιστήμης της Αεροδιαστημικής.

Ο αριθμός των εισακτέων

Στο Τμήμα ΑΕΤ προβλέπεται η εισαγωγή ογδόντα φοιτητών (από ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) κατ’ έτος. Κατά το 1^ο έτος λειτουργίας του Τμήματος (2019-20), η βάση διαμορφώθηκε σε 8.472 μόρια (1^ος επιτυχών 16.385 μόρια), κατά το 2^ο έτος λειτουργίας (2020-21) σε 7.975 μόρια (1^ο επιτυχών 15.150 μόρια), κατά το έτος 2021-22 σε 10.559 μονάδες (1^ος επιτυχών 16.805 μόρια), αύξηση δηλαδή κατά 2.584 μόρια ή κατά 30% σε σχέση με το 2020-21 και το 2022 ο 1^ος επιτυχών εισήχθη με 18.520 μόρια. Σημειώνεται ότι η επιλογή της Συνέλευσης του Τμήματος, όπως εγκρίθηκε από τη Σύγκλητο του ΕΚΠΑ, να ορίσει συντελεστή 0,9 για την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, είχε μεν ως αποτέλεσμα την αύξηση της βάσης εισαγωγής αλλά και την κάλυψη  48 εκ των προσφερόμενων θέσεων. Από τους εισακτέους κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, το ποσοστό των φοιτητών που είχαν δηλώσει το Τμήμα ΑΕΤ ως 1^η προτίμηση είναι περίπου 60%.

Επαγγελματικές προοπτικές

Οι απόφοιτοι του Τμήματος έχουν σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα σε τομείς όπως δορυφορικές επικοινωνίες και ζεύξεις, δορυφορική πλοήγηση, συστήματα ραντάρ, τηλεπισκόπηση και παρακολούθηση Γης, ψηφιακή επεξεργασία σήματος και εικόνας, αρχιτεκτονική αξιόπιστων ψηφιακών συστημάτων, ηλεκτρονική και αυτοματισμός, δορυφορικά συστήματα, σχεδιασμός δορυφόρων, εκτοξευτών, μη επανδρωμένων αεροχημάτων/drone κ.α. καθώς και σε εφαρμογές, όπως η ασφάλεια των μεταφορών, η παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, η γεωργία ακριβείας, η πρόληψη και αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (π.χ. πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές), οι «έξυπνες» πόλεις, κ.α.

Έχουν επίσης ευκαιρίες απασχόλησης σε εταιρείες μελετών, σχεδιασμού ανάλυσης, υλοποίησης, επίβλεψης, λειτουργίας και αξιολόγησης συστημάτων λογισμικού/υλικού, εφαρμογών, υπηρεσιών και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, καθώς και σε εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών και δορυφορικών υπηρεσιών. Επιπλέον, έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με τη διδασκαλία και την έρευνα. Οι απόφοιτοι του τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας αποκτούν μοναδικές ψηφιακές δεξιότητες σε τεχνολογίες και εφαρμογές αεροδιαστημικής που περιλαμβάνουν:

Το τμήμα υλοποιεί υψηλού επιπέδου έρευνα στα ακόλουθα:

• Σχεδίαση Ψηφιακών Συστημάτων
• Φυσική Συμπυκνωμένης Ύλης και Υπολογιστική Φυσική
• Σχεδίαση ημιαγωγών αισθητήρων για την μέτρηση ιονιζουσών ακτινοβολιών
• Ανάπτυξη αυτόνομων συστημάτων αεροδιαστημικής τεχνολογίας
• Οπτικές επικοινωνίες και τηλεπικοινωνιακά συστήματα
• Σχεδίαση και κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών
• Σχεδίαση μικροδορυφόρων και υποσυστημάτων δορυφόρων
• Σχεδίαση και προσομοίωση διαστημικών αποστολών
• Σχεδιασμό, ανάλυση και προσομοίωση προηγμένων υλικών, δομών, και συστημάτων
• Ανάπτυξη μικροκυματικών ταλαντωτών
• Τηλεπισκόπηση και ψηφιακή επεξεργασία εικόνων
• Μεθόδους μηχανικής μάθησης και ανάλυσης μεγάλων ροών δεδομένων

Εργαστήριο Προηγμένων Υλικών, Δομών & Συστημάτων Παραγωγής

Ερευνητικά αντικείμενα

• Σύνθετες κατασκευές
• Προσθετική κατασκευή
• Ευφυή Υλικά/Κατασκευές
• Δομική ακεραιότητα Κατασκευών
• Συντηρησιμότητα και Αξιοπιστία Συστημάτων
• Συστήματα CAD/CAE/CAM
• Υπολογιστική μοντελοποίηση υλικών
• Ανάλυση Κατασκευών
• Προσομοίωση Συμπεριφοράς Συστημάτων

Εργαστήριο Εφαρμοσμένου Ηλεκτρομαγνητισμού και Μικροκυματικών Πηγών Ισχύος

Ερευνητικές δραστηριότητες :

• Διάδοση Η/Μ ακτινοβολίας σε μικροκυματικές Διατάξεις
• παραγωγή μικροκυμάτων υψηλής συχνότητας και ισχύος
• Διατάξεις συμπίεσης μικροκυματικών παλμών
• Διάδοση και σκέδαση Η/Μ κυμάτων σε πλάσμα

Εργαστήριο Φυσικής / Μηχανικής / Θερμοδυναμικής

• Εισάγει τους προπτυχιακούς φοιτητές στην Μηχανική, Μετάδοση Θερμότητας, Θερμοδυναμική και Ηλεκτρομαγνητισμό
• Ερευνητικές περιοχές : Μικροηλεκτρονική – Nανοηλεκτρονική, Οπτικές ιδιότητες- Φωτοβολταϊκά, Θερμοηλεκτρική μετατροπή ενέργειας, Διαχείριση μετάδοσης θερμότητας.

Εργαστήριο Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων

Ερευνητικά αντικείμενα:

• Οπτικές διατάξεις λογικής και φωτονικών υποσυστημάτων επεξεργασίας σήματος για οπτικά δίκτυα
• Σχεδίαση και εξομοίωση οπτικών διατάξεων ελευθέρου χώρου για επικοινωνίες αεροσκαφών
• Ανάπτυξη μοντέλων διάδοσης οπτικών σημάτων σε διαφορετικά στρώματα της ατμόσφαιρας
• Τεχνικές διαμόρφωσης σημάτων σε ασύρματα οπτικά δίκτυα για επικοινωνίες αεροσκαφών
• Δορυφορικές εφαρμογές
• Εφαρμογές μη επανδρωμένων α/φων για υδρολογικές μετρήσεις και μόλυνση της ατμόσφαιρας

Εργαστήριο Αυτόνομων Συστημάτων & Μη Επανδρωμένων αεροσκαφών

Ανάλυση, σχεδίαση και κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών που περιλαμβάνει :

• Προδιαγραφές και χαρακτηριστικά του αεροσκάφους
• Επιλογή υλικού
• Αεροδυναμική ανάλυση
• Σύστημα τηλεμετρίας
• Λογισμικό πτήσης
• Φορτίο
• Αλγόριθμοι σμήνωσης, αυτόνομης πτήσης, λήψης αποφάσεων

Εργαστήριο Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης και ψηφιακής ανάλυσης εικόνας

Ερευνητικά πεδία:

• Ολοκληρωμένες εφαρμογές για την παρακολούθηση του γήινου περιβάλλον, της ατμόσφαιρας και την καταγραφή ακραίων φυσικών φαινομένων
• Δορυφορική μετεωρολογία – Κλιματολογία
• Ανάπτυξη σύγχρονων αναλυτικών μεθόδων διαχείρισης και ανάλυσης δορυφορικών δεδομένων (π.χ. τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, χρήση μεγάλων δεδομένων κ.α.)

Εργαστήριο Ηλεκτρονικής

Το Εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με παλμογράφους, γεννήτριες χαμηλών και υψηλών συχνοτήτων, τροφοδοτικά συνεχούς ρεύματος, τροφοδοτικά εναλλασσόμενου ρεύματος και πολύμετρα και εξυπηρετεί εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες σχετικά με Ηλεκτρικές Μετρήσεις και Ηλεκτρικά Κυκλώματα.

Εργαστήριο Διαστημικών Συστημάτων

Ερευνητικά πεδία:

• Διαστημικές αποστολές
• Σχεδίαση Μικροδορυφόρων
• Σχεδίαση υποσυστημάτων δορυφόρων
• Πτυσσόμενες/αναδιπλούμενες διαστημικές κατασκευές/κεραίες
• Διαστημικά απόβλητα, ρομποτική
• Αυτόνομη πλοήγηση

Ερευνητικά προγράμματα Τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας

Ερευνητικό πρόγραμμα – Midas (Χρηματοδότης European Space Agency)

Αντικείμενο : Καταγραφή κοσμικών ακτινών και ηλιακών σωματιδίων

Επιπτώσεις ακτινοβολίας: Στον άνθρωπο και σε ηλεκτρονικά συστήματα δορυφόρων

Προτεινόμενο σύστημα:

• Έχει τις διαστάσεις ενός ρολογιού
• Μετράει πολλαπλές παραμέτρους ακτινοβολίας
• Πολύ μικρή κατανάλωση

Ερευνητικό πρόγραμμα – PROBA3 (Χρηματοδότης European Space Agency – ESA)

Αντικείμενο: Σχεδίαση και κατασκευή ενός πρωτοποριακού και καινοτόμου επιταχυντή υλικού για την συμπίεση διαστημικών εικόνων

• Η επίλυση ενός σημαντικού επιστημονικού μυστηρίου: γιατί το ηλιακό στέμμα είναι σημαντικά θερμότερο από τον ίδιο τον Ήλιο
• Το πείραμα αυτό θα επιτρέψει την συνεχή επιστημονική παρατήρηση του Ηλιακού Στέμματος και της περιβάλλουσας ατμόσφαιρας.
• Το διαστημικό όργανο ASPIICS (Association of Spacecraft for Polarimetric and Imaging Investigation of the Corona of the Sun) έχει ως στόχο την μελέτη του ηλιακού στέμματος (solar corona)

Συμπεράσματα

Το τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ έχει δημιουργηθεί με στόχο να υπάρχει στην χώρα μας μία ολοκληρωμένη δομή εκπαίδευσης και έρευνας στην Αεροδιαστημική επιστήμη, άμεσα συνδεδεμένη με τις ανάγκες της Ελληνικής βιομηχανίας και του δημοσίου, με τους πρώτους αποφοίτους του να απορροφώνται από την Ελληνική βιομηχανία.

Με όλο και αυξανόμενες επενδύσεις και εφαρμογές της Αεροδιαστημικής στην καθημερινότητά μας, στην οικονομία, μεταφορές, άμυνα και ασφάλεια, τηλεπικοινωνίες αλλά και με την δεδομένη ανάγκη για εκπαίδευση νέου εργατικού δυναμικού για την αναπτυσσόμενη βιομηχανία αεροδιαστημικής στην Ελλάδα, η ανάγκη για επένδυση σε ακαδημαϊκές και ερευνητικές υποδομές όπως αυτή του τμήματος Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ είναι μονόδρομος για την ανάπτυξη της χώρας μας, της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας υψηλής αξίας, για την συνεργασία των Πανεπιστημίων με την βιομηχανία αεροδιαστημικής και άμυνας, της αυτονομίας της χώρας αλλά και για να σταματήσει το brain drain.