Σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και πέρα από αυτήν απαιτούν ταχύτητα, καινοτομία και στρατηγικές συμμαχίες, η Αθήνα υποδέχθηκε από τις 7 έως τις 9 Οκτωβρίου 2025 την 9η διοργάνωση του Global Special Operations Forces (GSOF) Symposium Europe. Το φόρουμ, που διοργανώθηκε στο ξενοδοχείο Divani Apollon Palace & Thalasso, έφερε κοντά περισσότερους από 750 εκπροσώπους 25 κρατών, τόσο από το στρατιωτικό, όσο και από τον κρατικό-ιδιωτικό τομέα και η ”ΠΤΗΣΗ” ήταν εκεί για να μεταφέρει όλες τις εξελίξεις από το χώρο των ειδικών επιχειρήσεων.
Με πάνω από 70 εκθέτες αλλά και χορηγούς, το γεγονός μετατράπηκε σε κόμβο δικτύωσης και ανταλλαγής ιδεών, εστιάζοντας στην εξέλιξη των ειδικών δυνάμεων (SOF) εν μέσω τεχνολογικών αλλά και γεωπολιτικών αλλαγών.
Η Ελλάδα, ως οικοδεσπότης, ανέδειξε τον στρατηγικό της ρόλο ως βασικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας πως η χώρα λειτουργεί ως πύλη για αμερικανικές επιχειρήσεις στην περιοχή, χάρη στην ενημερωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) του 2019 και 2021. Αυτή η συμφωνία επιτρέπει κοινές ασκήσεις, πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές και ενίσχυση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η στρατηγική θέση της Ελλάδας διευκολύνει γρήγορες αναπτύξεις δυνάμεων και πρόσβαση των ομάδων μάχης αεροπλανοφόρων.
Επίσης τονίστηκε η πολυμερής συνεργασία με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο και Ιορδανία, καθώς και το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων μέσω αγορών όπλων και μεταφοράς τεχνολογίας από ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ. Σε ότι αφορά τις ειδικές δυνάμεις μεγάλη εξέλιξη ήταν η συγκέντρωση τους υπό τη νέα Διοίκηση Ειδικού Πολέμου (Special Warfare Command), η οποία ενίσχυσε την ετοιμότητα και την προσαρμοστικότητα τους, κάτι που πιστώνεται ως όραμα και εκτέλεση στον τέως Α/ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο.
Από το σύνολο των θεματικών, ξεχωρίσαμε δύο:
- Ο ρόλος της καινοτομίας στις ναυτικές ικανότητες των Ειδικών Δυνάμεων, παρουσίαση της “Bold Machina” στο GSOF Europe 2025, και
- Οι Νόμοι Κλιμάκωσης στην Τεχνητή Νοημοσύνη: Μια βαθιά ανάλυση
Bold Machina
Η ομιλία του Αρχιπλοίαρχου του Αμερικανικού Ναυτικού και διευθυντή ναυτικής ανάπτυξης της Διοίκησης Συμμαχικών Ειδικών Δυνάμεων (SOFCOM/NATO), Kurt Mueller, με τίτλο “Bold Machina”, λειτούργησε ως γέφυρα μεταξύ στρατηγικής σκέψης και πρακτικής καινοτομίας. Η ομιλία εστίασε στο ομώνυμο πρόγραμμα του ΝΑΤΟ –μια σειρά ασκήσεων ανοιχτής αρχιτεκτονικής για την ενίσχυση των ναυτικών ικανοτήτων των SOF–, δείχνοντας πώς η Ελλάδα, μπορεί να ενταχθεί σε αυτή την πρωτοβουλία για την Ανατολική Μεσόγειο.
Το πρόγραμμα, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2023 και κορυφώθηκε με εκδηλώσεις όπως το SOF Week στη Φλόριντα και το ετήσιο συνέδριο του ΝΑΤΟ τον Φεβρουάριο, περιλαμβάνει τέσσερις βασικές “φάσεις” που προσομοιώνουν πραγματικά σενάρια: κατασκευή (Build the machine),
επιβίωση (Survive the machine),
ήττα εχθρού (Defeat the machine) και
διασύνδεση (Link the machine).
Στην πρώτη φάση, παρουσιάστηκαν εικόνες από πλοία, drones και υποβρύχια οχήματα, όπως το ουκρανικό”Sea Baby” και αμερικανικά UAV, τονίζοντας την ανάγκη για γρήγορη ανάπτυξη ναυτικών μέσων σε πολλαπλά περιβάλλοντα. Επίσης παρουσιάστηκαν εργαστήρια όπου κατασκευάζουν drones και βελτιώνουν σκάφη επιφανείας, με έμφαση στην ενσωμάτωση εμπορικών τεχνολογιών για γρήγορη προσαρμογή σε υβριδικές απειλές.
Στη δεύτερη φάση, η εστίαση μετατοπίστηκε στην επιβίωση σε εχθρικό περιβάλλον, όπως προσομοιώθηκε στην άσκηση “At the Tip of the Spear” του ΝΑΤΟ. Ο Mueller τόνισε πώς τέτοια εργαλεία, όπως αισθητήρες και δίκτυα επικοινωνιών, επιτρέπουν ανίχνευση και αποφυγή σε πραγματικό χρόνο, βελτιώνοντας την επιβίωση μονάδων SOF σε αποστολές αναγνώρισης.
Η τρίτη φάση, εμβάθυνε στον υποβρύχιο κόσμο, αναδεικνύοντας προκλήσεις όπως η προστασία σε βαθιά ύδατα και η ενσωμάτωση τεχνολογιών για την καταστολή εχθρικών δυνάμεων. Τέλος, στην 4η φάση παρουσιάστηκαν σενάρια διασύνδεσης μεταξύ συμμαχικών χωρών στα πλαίσια ασκήσεων συναντίληψης, όπως η “Dynamic Manta” και η ”REPMUS”, όπου drones, πλοία και χερσαίες δυνάμεις συνεργάζονται σε multi-domain επιχειρήσεις.
Νόμοι κλιμάκωσης στην τεχνητή νοημοσύνη
Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) εξελίσσεται με εξαιρετική ταχύτητα και έχει πλέον τεράστιες γεωπολιτικές επιδράσεις, τόσο στο “ποιός την κατέχει” (τα πιο εξελιγμένα μοντέλα της), όσο και στο “σε τι την χρησιμοποιούμε” (με πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες, ανάμεσα τους και η αμυντική διάσταση, να παραμερίζουν το ανθρώπινο στοιχείο για να αναλάβει κάποια “ευφυής μηχανή”). Εδώ η διάλεξη του Dr. Michael Hochberg, προέδρου της Periplous LLC, εστίασε σε ένα από τα πιο θεμελιώδη εργαλεία της, τους νόμους κλιμάκωσης. Που βασίζονται στην ιδέα ότι η απόδοση των μοντέλων AI βελτιώνεται προβλέψιμα με την αύξηση τριών βασικών παραγόντων: υπολογιστικού πόρου (compute), δεδομένων εκπαίδευσης και παραμέτρων μοντέλου.
Ένα χαρακτηριστικό γράφημα δείχνει την εκθετική αύξηση της απαίτησης υπολογιστικής ισχύος από το 2010 έως το 2020, όπου η καμπύλη για τις τεχνητές νοημοσύνες υπερβαίνει ακόμη και τον νόμο του Μουρ.
Στη διάλεξη, διαχωρίστηκε η διαδικασία εκπαίδευσης της ΑΙ (training) από την εκτίμηση (inference). Η εκπαίδευση απαιτεί μαζική επεξεργασία δεδομένων για να “μάθει” το μοντέλο, ενώ η εκτίμηση είναι η φάση όπου το μοντέλο εφαρμόζεται σε πραγματικά σενάρια. Παραδείγματα όπως τα μοντέλα GPT και BERT δείχνουν πώς η κλιμάκωση οδηγεί σε καλύτερη κατανόηση γλώσσας και γενίκευση γνώσεων. Ωστόσο, αυτή η κλιμάκωση δεν είναι ατελείωτη: περιορίζεται από φυσικούς νόμους, όπως η ενεργειακή κατανάλωση και η διαθεσιμότητα υλικών.
Έτσι από το 2012 έως το 2020, οι πόροι υπολογισμών για εκπαίδευση μοντέλων αυξήθηκαν κατά 10^6 φορές! Η διάλεξη εστίασε ιδιαίτερα στο υλικό: Οι επεξεργαστές γραφικών (GPU, Graphics Processing Units) της NVIDIA κυριαρχούν, με cluster όπως το DGX-1 να παρέχουν τεράστια αποθέματα υπολογιστικής ισχύος. Ως επιπλέον παράδειγμα αναφέρθηκε το NVIDIA A100 που είναι ιδανικό για βαθιά μάθηση (deep learning) και το H100, ως η επόμενη γενιά, με βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση.
Ως εκ τούτου, data centers όπως αυτά της Microsoft και της Google, απαιτούν τεράστιες επενδύσεις – προβλέπεται κόστος $100-200 δις δολαρίων ετησίως έως το 2030.
Η κλιμάκωση δεν είναι μόνο τεχνική, είναι και οικονομική. Ο Dr. Hochberg παρουσίασε στατιστικά για την αγορά συστημάτων AI, που έφτασε τα $50 δις το 2022 και προβλέπεται να ξεπεράσει τα $200 δις έως το 2027.
Κίνδυνοι στην αλυσίδα εφοδιασμού και μελλοντικές προκλήσεις
Η διάλεξη έκλεισε με μια κριτική ματιά στους κινδύνους αλυσίδας εφοδιασμού. Χάρτες δείχνουν την εξάρτηση από την Ασία (εκεί γίνεται το 80% της παραγωγής τσιπ), με κίνδυνο διακοπών λόγω πανδημιών ή εμπορικών πολέμων ή και απευθείας συγκρούσεων όπως πιθανολογείται μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν. Επιπλέον, συζητήθηκαν τα ηθικά ζητήματα: Η ενεργειακή κατανάλωση ενός data center ισοδυναμεί με την κατανάλωση χιλιάδων νοικοκυριών, ενώ η συγκέντρωση ισχύος σε λίγες εταιρείες (NVIDIA, TSMC) δημιουργεί μονοπώλια, γι’ αυτό και προτάθηκαν λύσεις όπως η αποκεντρωμένη υπολογιστική ισχύς και η πράσινη AI.
Από την εκπαίδευση μοντέλων μέχρι την παγκόσμια οικονομία, η διάλεξη αποκάλυψε ότι η επιτυχία εξαρτάται από καινοτομία σε hardware, βιώσιμες πρακτικές και διεθνή συνεργασία με αίσθημα ευθύνης. Η AI δεν είναι μόνο τεχνολογία – είναι το μέλλον της ανθρωπότητας.
