Ο πόλεμος στην Ουκρανία έκλεισε πάνω από χρόνο σφοδρών συγκρούσεων, όπου και από τις δυο πλευρές έχουν εμπλακεί πανίσχυρες τεθωρακισμένες μονάδες, αλλά με πολύ μεγάλες απώλειες, που μετρώνται σε χιλιάδες άρματα μάχης και ΤΟΜΑ/ΤΟΜΠ. Έτσι είναι αναμενόμενο πως εκατέρωθεν έχουν ρίξει στη μάχη “ότι έχουν και δεν έχουν”. Για παράδειγμα οι Ρώσοι έχουν εμπλέξει από τα υπερσύγχρονα Τ-90Μ, έως τα απαρχαιωμένα Τ-62Μ, ενώ εμφανίστηκαν άρματα δοκιμών, σπάνιων εκδόσεων κ.ο.κ. Από ουκρανικής πλευράς, το άρμα που βλέπουμε συνήθως είναι το επίσης παλαιό -έστω και κάπως εκσυγχρονισμένο Τ-64, ενώ τώρα αναμένονται τα δυτικά τύπου Leopard και Abrams, ελπίζοντας σε πιο επιθετικούς σχηματισμούς. Αλλά ο πραγματικός πρωταγωνιστής με ερπύστριες δεν είναι ούτε τα Τ-90, ούτε τα Τ-62, ούτε τα Τ-64. Είναι τα Τ-72!
Η Σλοβακία δηλώνει έτοιμη να στείλει άμεσα 30 T-72 στην Ουκρανία
Καθώς στη ρωσική πλευρά το συγκεκριμένο άρμα αποτελεί τον πυρήνα των τεθωρακισμένων μονάδων, ενώ η Ουκρανία διέθετε αριθμό τους όταν ξεκίνησε η εισβολή, και στην πορεία αυτός αυξήθηκε σημαντικά, είτε με τη χρήση ρωσικών αρμάτων που κατέλαβε, είτε με τις μεγάλες αποστολές Τ-72 από συμμαχικές χώρες (μέχρι και οι ΗΠΑ έστειλαν 90 του τύπου που είχαν σε δικές τους αποθήκες)! Και βέβαια και από τις δύο πλευρές, μετρά πλέον σημαντικές απώλειες.
Οι Τσέχοι πολίτες κάνουν “δώρο” ένα T-72 M1 στους Ουκρανούς μέσω crowdfunding
Το T-72 είναι ένα κύριο άρμα μάχης σοβιετικής σχεδίασης που βρίσκεται σε υπηρεσία από τη δεκαετία του 1970. Θεωρείται ένα από τα πιο ευρέως διαδεδομένα άρματα μάχης στον κόσμο, με πάνω από 20.000 μονάδες να έχουν κατασκευαστεί. Έχει υποστεί αρκετές αναβαθμίσεις και τροποποιήσεις όλα αυτά τα χρόνια που υπηρετεί, με αποτέλεσμα σειρά από παραλλαγές που πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει. Ας δούμε τις βασικότερες από αυτές.
T-72A: Ήταν η πρώτη σημαντική αναβάθμιση. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1979 και διέθετε βελτιωμένη θωράκιση, ισχυρότερο κινητήρα και νέο σύστημα ελέγχου πυρός. Το T-72A πήρε επίσης αποστασιόμετρο λέιζερ, που επέτρεψε στο άρμα να εμπλέκεται με στόχους με μεγαλύτερη ακρίβεια σε μεγάλες αποστάσεις.
Τ-72B: Άλλη σημαντική αναβάθμιση. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1985 και διέθετε ακόμη πιο προηγμένη θωράκιση, βελτιωμένο κινητήρα και νέο σύστημα ελέγχου πυρός. Προστέθηκε ακόμη ένα βασικών δυνατοτήτων σύστημα θερμικής απεικόνισης, το οποίο επέτρεπε την εμπλοκή με στόχους τη νύχτα ή σε κακές συνθήκες ορατότητας (αλλά όχι σε μεγάλες αποστάσεις).
Javelin εναντίον T-72: οι Ουκρανοί αχρηστεύουν τις πρόχειρες θωρακίσεις πλέγματος
T-72M (1, 2 και 3): Παραλλαγή ειδικά για εξαγωγή. Διέθετε πολλές από τις αναβαθμίσεις των T-72A και T-72B, αλλά δεν ήταν τόσο προηγμένο σε αρκετά υποσυστήματα, όσο αυτά τα μοντέλα που υπηρετούσαν είτε στην πρώην ΕΣΣΔ, είτε στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Το T-72M εξήχθη σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ιράκ, της Συρίας και της Γιουγκοσλαβίας.
T-72M4: Επίσης για εξαγωγή. Ήταν παρόμοιο με το T-72M3, αλλά διέθετε ένα πιο προηγμένο σύστημα ελέγχου πυρός και ισχυρότερο κινητήρα. Οι εξαγωγές του συμπεριλαμβάνουν την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και τη Γιουγκοσλαβία.
Νέα όπλα για Ουκρανία: 18 πυροβόλα από Πολωνία, άρματα T-72 και ΤΟΜΑ από Τσεχία
Τα τελευταία χρόνια, το T-72 έχει υποβληθεί σε διάφορα προγράμματα εκσυγχρονισμού, προκειμένου να βελτιώσει τις μαχητικές του ικανότητες και να παρατείνει τη διάρκεια ζωής του. Παραδείγματα αυτών των προγραμμάτων εκσυγχρονισμού περιλαμβάνουν είναι τα T-72B3, T-72AV και T-72M4CZ.
T-72B3, ο κύριος μαχητής
Το T-72B3 Model 2011 είναι μια εκσυγχρονισμένη έκδοση, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία με τις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις από τη δεκαετία του 1980. Προέρχεται από το T-72B και διαθέτει μια σειρά από βελτιώσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου συστήματος ελέγχου πυρός 9K119, καλύτερη θωράκιση και κινητήρα 1.000 ίππων.
Περιμένοντας τα Armata, η Ρωσία προς το παρόν παραλαμβάνει αναβαθμισμένα T-72B3…
Μία από τις πιο αξιοσημείωτες παραλλαγές του T-72B3 είναι το T-72B3M ή T-72B3 model 2014. Αλλαγή πάλι στο σύστημα ελέγχου πυρός, το οποίο περιλαμβάνει ένα νέο σκοπευτικό πυροβολητή και νέο προηγμένο σκοπευτικό για το διοικητή. Περιλαμβάνει νέο τύπο ενεργής θωράκισης (ERA) που είναι πιο αποτελεσματικός κατά των νέας γενιάς αντιαρματικών πυραύλων της Δύσης.
Το T-72B3V είναι η έκδοση διοίκησης, με ολοκληρωμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου. Και εδώ έχουμε αλλαγές στη θωράκιση ERA.
Βίντεο: Το ρωσικό T-72B3 μετατρέπεται σε… «υποβρύχιο» και διασχίζει ποτάμι
Το T-72B3K είναι μια παραλλαγή του T-72B3 που έχει σχεδιαστεί ειδικά για εξαγωγή, παρόμοιο με το τυπικό T-72B3 και διαθέτει βελτιωμένο κινητήρα και ανώτερη θωράκιση.
Μια πλέον προηγμένη εκδοση του T-72B3 είναι το T-72B3MV ή Model 2016. Διαθέτει το πυροβόλο 2A46M-5 που μπορεί και εκτοξεύει τα βλήματα με διατρητικό πυρήνα βολφραμίου τύπου Svinets-1 αλλά και τα Svinets-2 με απεμπλουτισμένο ουράνιο. Διαθέτει επίσης το σύστημα 9K119M Refleks-M που κάνει χρήση του αντιαρματικού πυραύλου 9M119M Invar (ή Reflex-M) μέσα από το σωλήνα του πυροβόλου. Υπάρχει νέο πανοραμικό περισκόπιο, κάμερα οπισθοπορείας, καθώς και σύστημα δορυφορικής πλοήγησης τύπου GLONASS. Διαθέτει επίσης νέο Σύστημα Ελέγχου Πυρός τύπου Kalina ενώφέρει και τον πιο ισχυρό κινητήρα V-92S2F των 1.130 ίππων (830 kW) με προηγμένη αυτόματη μετάδοση. Φυσικά έχουν τοποθετηθεί πλάκες θωράκισης Relikt (ERA) πλευρικά στο σκάφος και στον πύργο, και Kontakt-5 ERA στο μπροστά μέρος πήγματος και πύργου. Θεωρητικά μπορεί να δεχτεί και το ενεργό σύστημα προστασίας Arena-M APS, ενώ έχει και αυξημένη προστασία κατά ναρκών.
Βίντεο: Το ρωσικό T-72B3 μετατρέπεται σε… «υποβρύχιο» και διασχίζει ποτάμι
Το T-72B3MZ έχει αναπτυχθεί για να λειτουργεί σε συνθήκες Αρκτικής, σε θερμοκρασίες έως και -50 βαθμούς Κελσίου. Επιπλέον, έχει βελτιωμένες διαδρομές στην ανάρτηση, που επιτρέπουν να κινείται πιο εύκολα στο χιόνι και τον πάγο.
Με λίγα λόγια, αν δεν υπήρχε το Τ-72, σε όλες του τις εκδόσεις, η Ρωσία δεν θα μπορούσε να κάνει ποτέ την εισβολή στην Ουκρανία. Μπορεί να έχει διαφημιστεί υπερβολικά το ουσιαστικά ανύπαρκτο σε αριθμούς Τ-14 Armata, και πολλοί να θεωρούν πως υπάρχουν αρκετά Τ-90Μ. Αλλά η ρωσική ισχύς σήμερα βασίζεται στο παλαιάς σχεδίασης αλλά ακόμη ικανό Τ-72 και βέβαια στο μεγάλο απόθεμα τέτοιων αρμάτων σε αποθήκευση (σε διάφορες εκδόσεις) από το οποίο μπορεί να αντλείται “μέταλλο για το πεδίο”. Και προς το παρόν το ίδιο ισχύει και για την Ουκρανία, σε μια σύγκρουση όπου όλα τα άρματα έχουν ταλαιπωρηθεί απίστευτα από τα σύγχρονα φορητά αντιαρματικά συστήματα και τα μη επανδρωμένα, αλλά και χρησιμοποιηθεί με ξεπερασμένες και λανθασμένες τακτικές, χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη πεζικού και αντιαεροπορικών.
