Τους τελευταίους μήνες κυριάρχησε στην ελληνική αμυντική επικαιρότητα η συζήτηση για την αμερικανική πώληση τελευταίας γενιάς F-16V Viper στην Τουρκία. Χωρίς να θέλουμε να επεκταθούμε στο γεωστρατηγικό αποτύπωμα αυτής της προμήθειας, θα εστιάσουμε σε ένα ειδικό σημείο της, που πιθανότατα αλλάζει -αρνητικά- την ισορροπία στον αέρα. Όπου στην εξίσωση βάζουμε και τα ελληνικά Rafale.
Έτσι, όταν η αρμόδια αμερικανική υπηρεσία, η DSCA, εξέδωσε ενημέρωση για το Κογκρέσο, για πώληση στην Τουρκία 40 νέας κατασκευής F-16 Viper, συν κιτ αναβάθμισης για ακόμη 79 παλαιότερης κατασκευής, η προσοχή εντοπίστηκε κυρίως στον όγκο της προμήθειας και στα όπλα που αυτή περιλάμβανε. Οπότε μάλλον πέρασε απαρατήρητο το ότι οι συνήθως σωστά μελετημένοι και προετοιμασμένοι Τούρκοι, παρήγγειλαν και ένα νέας γενιάς, υπερσύγχρονο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το IVEWS (Integrated Viper Electronic Warfare Suite), και μάλιστα σε 168 αντίτυπα, δηλαδή αρκετά περισσότερα από τα 119 μαχητικά που τυπικά θέλουν να εξοπλίσουν. Να πούμε εδώ πως η τουρκική παραγγελία έχει γενικότερα περίσσεια νέων υποσυστημάτων που δηλώνονται ως «απόθεμα», κάτι που κινεί τις υποψίες πως θα αναβαθμιστούν περισσότερα F-16 από τα 79 που δηλώνουν.
Να τονίσουμε εδώ πως το F-16V Block 72 είναι κάπου 3 γενιές ηλεκτρονικών μπροστά από το F-16C/D Block 52. Όμως, όταν το 2017 η δική μας Πολεμική Αεροπορία σχεδίαζε τον εκσυγχρονισμό όσο το δυνατόν περισσότερων μαχητικών F-16 της σε Viper, για λόγους καθαρά οικονομικούς, αποφάσισε να διατηρήσει το τεχνολογίας δεκαετίας του ‘90 σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ASPIS II, που αυτά ήδη είχαν.
Οι Τούρκοι από την άλλη μεριά, σκέφτηκαν τελείως διαφορετικά. Καθώς έβλεπαν την Πολεμική μας Αεροπορία να ανεβαίνει επίπεδο, λόγω των Rafale που συνδυάζουν το ισχυρό ραντάρ RBE2 με τον πύραυλο μεγάλης εμβελείας Meteor, ενώ ήδη F-16V είχαν αρχίσει να μπαίνουν σε υπηρεσία με την 115 Πτέρυγα Μάχης, ήξεραν πως έπρεπε να βελτιώσουν σημαντικά την εξέλιξη των δικών τους μαχητικών. Έχοντας μάλιστα υπόψη πως μπορεί να έχουν απέναντι τους και ελληνικά μαχητικά F-35A, κάπου στα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας. Γι’ αυτό και αποφάσισαν να επενδύσουν σε νέας γενιάς σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου για τα δικά τους F-16V.
Οι διαθέσιμες επιλογές για τα Viper
Για το F-16V σήμερα αναπτύσσονται δυο διαφορετικά συστήματα, νέας τεχνολογίας, το AN/ALQ-257 Integrated Viper Electronic Warfare Suite (IVEWS) της Northrop Grumman και το Storm EW της BAΕ Systems. To Storm EW μάλιστα βασίζεται στο κορυφαίο AN/ASQ-239 που χρησιμοποιεί το F-35A και για αυτό το θεωρούμε ανώτερο. H BAΕ μάλιστα έχει αναπτύξει και το πολύ εξελιγμένο AN/ALQ-250 Eagle Passive Active Warning Survivability System (EPAWSS), που αυτή τη στιγμή προσφέρει προστασία στα νέα F-15EX αλλά και στα F-15E που η Αμερικανική Αεροπορία εκσυγχρονίζει.
Υπάρχει βέβαια και μια τρίτη πρόταση από την αμερικανική L3Harris, το AN/ALQ-254(V)1 Viper Shield, που όμως εξελίχθηκε ως «μόνο εξαγωγικό» για να στηρίξει τις διεθνείς πωλήσεις του F-16V. Και εκτίμηση μας είναι πως δεν είναι εξίσου αποδοτικό, για αυτό και η Τουρκική Αεροπορία επέλεξε το IVEWS.
Ένας ακόμη λόγος που η Τουρκία στράφηκε στο IVEWS, είναι πως μιας και το Storm EW βασίζεται στο AN/ASQ-239 του F-35A, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα τους ήταν διαθέσιμο από αμερικανικής πλευράς, εντός της γενικότερης «εκδίωξης» της Άγκυρας από το πρόγραμμα του αεροσκάφους 5ης γενιάς. Ακόμη το IVEWS δεν δείχνει να ενδιαφέρει την Αμερικανική Αεροπορία, η οποία έχει εισηγηθεί την διακοπή της χρηματοδότησης του, οπότε κύριος πελάτης και χρηματοδότης όπως φαίνεται μένει μόνο η τουρκική πλευρά.
Τι μπορεί να κάνει η Πολεμική μας Αεροπορία
Αναγκαζόμαστε να γράψουμε ξανά πως το ASPIS II που είναι τώρα εγκατεστημένο στα πιο σύγχρονα ελληνικά F-16, είναι ένα σύστημα ικανό μεν, αλλά κυρίως για τις απειλές μιας άλλης εποχής. Η Τουρκική Αεροπορία όμως, δεν έχει πλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους Rapier και Improved HAWK, αλλά δομεί μια σύγχρονη πολυεπίπεδη αεράμυνα, και στη ξηρά και στη θάλασσα. Η απειλή των ρωσικών S-400, οι τοπικής κατασκευής HISAR/Siper σε συνδυασμό με τα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης μεγάλης εμβελείας της Aselsan, οι προηγμένοι πύραυλοι αέρος-αέρος AIM-120C7 και οι υπό παραγγελία AIM-120C8 που θα εξοπλίσουν τα τουρκικά μαχητικά, όλα αυτά είναι σαφώς ένα πρόβλημα για τα ελληνικά F-16V.
Και εδώ τα Rafale με το πολύ σύγχρονο σύστημα αυτοπροστασίας Spectra, όπως και τα ολοκληρωμένα σε αυτόν τον τομέα F-35A, θα μπορούν να αμυνθούν καταλλήλως. Αλλά αν παραμείνουμε στο ASPIS II, o «κορμός» της Ελληνικής Αεροπορίας που είναι τα F-16, θα έχει φανερό μειονέκτημα, εναντίον των τουρκικών.
Έτσι, εφόσον η τουρκική πλευρά πήγε στο IVEWS, αυτό κάνει μάλλον ευκολότερες τις αντίστοιχες αποφάσεις για εμάς, καθώς μπορούμε να πάμε στο διαθέσιμο για εμάς και ανώτερο Storm EW, που θα είναι και άγνωστο στους «απέναντι». Το τελευταίο θεωρείται πως θα είναι και η επιλογή της Αμερικανικής Αεροπορίας για τα δικά της F-16V, για λόγους ομοιοτυπίας με τα F-35A, ενώ έχει κοινά σημεία και με το EPAWSS των F-15E/EX.
Το τελευταίο μας δίνει και κάποιες ενδείξεις για τις ικανότητες του Storm EW, που παραμένουν απόρρητες. Έτσι το συγγενικό ΕPAWSS, προσφέρει κάλυψη σε 360 μοίρες, είναι ανοιχτής αρχιτεκτονικής, πολύφασματικό και με ενσωμάτωση ενεργών αντιμέτρων, με ικανότητα παρεμβολής ενώ και το κύριο ραντάρ όπως και ο δέκτης προειδοποίησης εχθρικού ραντάρ είναι σε λειτουργία, ενώ με αυτό το F-15EX, όπως δηλώνεται, μπορεί να διεισδύσει σε περιοχές που καλύπτονταν από προηγμένα συστήματα αεράμυνας. Ειδικά για το Storm EW, η ΒΑΕ τονίζει πως είναι και modular κατασκευής, οπότε μπορεί να εξελίσσεται και να αναβαθμίζεται διαρκώς, ανάλογα την εμφάνιση νέων απειλών.
Η ΠΑ, που εδώ και αρκετό καιρό γνωρίζει τις τουρκικές επιδιώξεις, έχει ζητήσει να μάθει σχετικά με διαθεσιμότητα και τιμή για συστήματα EW που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στα F-16V, για σημαντική βελτίωση της αυτοπροστασίας τους. Εμείς, ελπίζουμε το συντομότερο δυνατόν να έχουμε ενεργοποίηση σχετικού προγράμματος, κάτι που θα «απελευθέρωνε» και ASPIS II. Τα οποία ως μεταχειρισμένα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα αεροσκάφη ή ελικόπτερα της ΠΑ, π.χ. να τοποθετηθούν και στα παλαιότερα F-16C/D Block 30, βελτιώνοντας έτσι συνολικά το επίπεδο αυτοπροστασίας των εναέριων μέσων μας.
