Τους τελευταίους μήνες παρακολουθούμε την μεγάλη προσπάθεια της χώρας μας να προμηθευτεί νέα οπλικά συστήματα και να επαναφέρει την διαθεσιμότητα άλλων εκ των υπαρχόντων μέσω προγραμμάτων υποστήριξης και εκσυγχρονισμού σε ένα αγώνα να ανακτηθεί η υστέρηση πολλών χρόνων υπό την απειλή των τουρκικών διεκδικήσεων.
Κορυφαία ανάμεσα στις προσπάθειες αυτές συγκαταλέγεται η ανανέωση των μεγάλων μονάδων επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ), που περιλαμβάνει -ως γνωστόν- την προμήθεια τεσσάρων φρεγατών πολλαπλού ρόλου, τον ΕΜΖ (Εκσυγχρονισμό Μέσης Ζωής) των τεσσάρων φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ (MEKO-200HN) και την λεγόμενη ενδιάμεση λύση, δηλαδή την -ει δυνατόν- απόκτηση μικρού αριθμού μεταχειρισμένων πολεμικών τόσο για κάλυψη επείγουσων αναγκών όσο και του κενού που θα δημιουργηθεί από τον δεξαμενισμό για αναβάθμιση των Φ/Γ κλάσης ΥΔΡΑ .
Σύμφωνα τα όσα είπε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη Τύπου στην ΔΕΘ η προμήθεια θα γίνει μετά την αξιολόγησης ανταγωνιστικών προσφορών, ενώ επιθυμία είναι ο προμηθευτής των νέων φρεγατών που θα επιλεγεί να καλύψει και την αναβάθμιση αλλά και την ενδιάμεση λύση. Μια τέτοια προμήθεια, βάσει νόμου, σημαίνει προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού. Παραταύτα έως σήμερα δεν υπάρχει τέτοια εξέλιξη και εξετάζεται όπως φαίνεται απευθείας διακρατική συμφωνία.
Η προμήθεια αυτή έχει αναλυθεί εκτεταμένα, αφού πρόκειται για ένα πρόγραμμα εκτιμώμενης αξίας 5 δις. ευρώ. Επίκεντρο της συζήτησης στα ΜΜΕ είναι η επιλογή του νέου τύπου φρεγάτας και το «δίπολο» γαλλική Belh@rra/FDI της Naval Group ή αμερικάνικη MMSC (Multi-Mission Surface Combatant) της Lockheed Martin) που κυριολεκτικά έχει αγγίξει οπαδικό επίπεδο…
Παρόλα αυτά οι δυο αυτές προτάσεις δεν είναι και οι μοναδικές, καθώς έχουν υποβληθεί ήδη αρκετές άλλες από εταιρίες και ομίλους, ενώ σύμφωνα με δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Άμυνας «συνομιλίες υπάρχουν με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη».
Στα πλαίσια των προτάσεων, ξεχωρίζει αυτή που υποβλήθηκε στα μέσα Δεκέμβριου (1η αναφορά https://twitter.com/D__Mitch/status/1338927261962145792) από τον ολλανδικό όμιλο ναυπηγείων Damen Shipyard Group.
Πρόκειται για τον κατασκευαστή των εννιά (κάποτε δέκα) φρεγατών κλάσης ΕΛΛΗ (Kortenaer), πλοίων που υπηρετούν επάξια επί 40 συναπτά έτη, καθώς και του μεγαλύτερου και πιο προηγμένου πλοίου του Λιμενικού Σώματος, του ΠΑΘ ΓΑΥΔΟΣ, που προμηθεύτηκε το ΥΝΑΝΠ το 2014 μέσω διεθνούς διαγωνισμού, ναυπηγήθηκε σε χρόνο ρεκόρ για να μην χαθεί η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και παραδόθηκε το 2015.
O όμιλος Damen διαθέτει περισσότερα από 35 μεγάλα ναυπηγεία και 50 εταιρείες εκμετάλλευσης σε όλο τον κόσμο και έχει κατασκευάσει περισσότερα από 6.500 εμπορικά και πολεμικά πλοία. Η Damen Schelde Naval Shipbuilding (DSNS), ως ο κύριος προμηθευτής του Βασιλικού Ναυτικού της Ολλανδίας έχει στο ενεργητικό του πάνω από 50 χρόνια συνεχούς ανάπτυξης ναυτικών μονάδων μάχης και υποστήριξης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα επτά γενιές φρεγάτων και τεσσάρων γενεών υποστηρικτικών πλοίων.
Η DSNS ως ο αρχικός κατασκευαστής των φρεγάτων κλάσης ΕΛΛΗ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προμήθεια μελλοντικών φρεγάτων του ΠΝ και προτείνει την ναυπήγηση όλων των πλοίων στην Ελλάδα.
Η Damen διαθέτει μεγάλη εμπειρία και πείρα ναυπήγησης δικών της σχεδίων πλοίων σε ναυπηγεία τρίτων χωρών επιτυγχάνοντας έτσι να συνδυάσει τα πολλαπλά οφέλη της εγχώριας κατασκευής με την υψηλή ποιότητα της ολλανδικής ναυπηγικής τεχνολογίας. Σε πρόσφατα χρόνια έχει ναυπηγήσει φρεγάτες και πλειάδα πολεμικών σκαφών σε πολλές χώρες, ανάμεσά τους το Μεξικό και την Ινδονησία, που αντιμετώπιζαν προβλήματα όπως η Ελλάδα και με ναυπηγεία σε κακή κατάσταση. Στη περίπτωση μάλιστα του Μεξικού, το πλοίο που ναυπηγήθηκε εγχώρια, τo 107-μέτρων REFORMADOR, αν και ελάχιστα γνωστό πρόκειται για το πλέον τεχνολογικά προηγμένο σκάφος στην Λατινική Αμερική. Είναι δεδομένη λοιπόν η προγενέστερη εμπειρία της εταιρίας σε αντίστοιχα προγράμματα.
Επιπλέον πριν μερικούς μήνες η Damen κέρδισε το διαγωνισμό του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Ναυτικού για την κατασκευή 4 (+2) νέων φρεγατών MKS-180 (F126, όπως ονομάστηκαν πρόσφατα) εκτοπίσματος 9.000 τόνων σε ένα πρόγραμμα αξίας 5,5 δις. ευρώ (για τις τέσσερις προϋπολογισμένες Φ/Γ).
Η ολλανδική πρόταση βασίζεται ακριβώς σε έκδοση αυτού του πλοίου που ναυπηγήθηκε για το Μεξικό και την Ινδονησία. Πρόκειται για μια νέα σχεδίαση βασισμένη στην εξαιρετικά επιτυχημένη οικογένεια πολεμικών πλοίων, την SIGMA, που περιλαμβάνει κορβέτες και φρεγάτες, ήδη σε υπηρεσία σε τρία ναυτικά (τα δυο που προαναφέρθηκαν και του Μαρόκου) για ένα σύνολο δέκα μονάδων μέχρι σήμερα. Να υπενθυμίσουμε ότι σε ότι αφορά τις ΗΠΑ και την Γαλλία, η Belh@rra έχει προς το παρόν μοναδικό πελάτη το Γαλλικό Ναυτικό (πέντε πλοία) ενώ η MMSC την Σαουδική Αραβία (τουλάχιστον τέσσερα πλοία).
Η νέα ολλανδική σχεδίαση, όπως υποστηρίζει η εταιρία, αποτελεί φρεγάτα αντίστοιχου μεγέθους με τους κύριους ανταγωνιστές της, είναι σχεδιασμένη για να καλύψει επακριβώς τις ανάγκες του ΠΝ αλλά και η όλη πρόταση συμβαδίζει με την επιδίωξη της κυβέρνησης για ναυπήγηση των πλοίων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας (και με την επιφύλαξη ότι ένα τέτοιο οπλικό σύστημα δεν μπορεί να κοστολογηθεί εύκολα) το κόστος ανά μονάδα διαμορφώνεται κάτω από 600 εκατ. ευρώ (που φυσικά απέχει πολύ από… φαντασιώσεις γνωστών κύκλων και… αποκλειστικών αναρτήσεων για €800 εκατ.). Ο εκτιμώμενος χρόνος για την ολοκλήρωση της ναυπήγησης του πρώτου πλοίου στην Ελλάδα είναι 4 έτη.
Το νέο πλοίο κωδικοποιείται ως Sigma 11515 HN, έχει ολικό μήκος κάτι λιγότερο από 120 μέτρα και εκτόπισμα σχεδόν 4.000 τόνους. Το πλοίο ενσωματώνει προηγμένα χαρακτηριστικά απόκρυψης του ίχνους (stealth), ενώ η διαμερισματοποίηση, η μόνωση, το σύστημα προστασίας από πυρηνικές, χημικές και βιολογικές απειλές, η διάθεση πολλαπλών συστημάτων ζωτικής σημασίας και η κατανομή της ισχύος παρέχουν υψηλό επίπεδο ικανότητας επιβίωσης σε περίπτωση εχθρικής προσβολής καλύπτοντας τις πιο αυστηρές απαιτήσεις για πολεμικά πλοία.
Οι Ολλανδοί δίνουν αρκετές επιλογές στη διαμόρφωση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού και των φερόμενων όπλων καλύπτοντας και υπερβαίνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις τις (όποιες) ελληνικές ανάγκες. Η SIGMA HN, ακόμα και στη βασική της διαμόρφωση έχει τόσο συρόμενο σόναρ (VDS) όσο και κύτους, όπου το δεύτερο σύστημα απουσιάζει στην αμερικανική πρόταση. Το πλοίο έχει κύριο πυροβόλο Leonardo των 76 mm σε διαμόρφωση STRALES για αντιμετώπιση εναέριων απειλών με χρήση κατευθυνομένων πυρομαχικών, τορπιλοσωλήνες, δευτερεύοντα πυροβόλα, αντιπυραυλικό σύστημα, 8 πυραύλους επιφανείας-επιφανείας και χώρο για τουλάχιστον δυο VLS Mk41 με 16 κελιά πίσω από το κύριο πυροβόλο που δύναται να «φιλοξενήσουν» στο σύνολο 64 πυραύλους ESSM Block 1/2 σε τετραπλά κάνιστρα για την αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού. Υπογραμμίζεται ότι οι VLS Mk41 είναι της έκδοσης Strike Length που μπορούν να δεχθούν SM-2 ή και RUM-139 VL-ASROC, εάν αυτό αποτελεί τελικά απαίτηση του ΠΝ). Το συγκρότημα ηλεκτρονικού πολέμου είναι επίσης πλήρες αφού διαθέτει και παρεμβολείς. Το πλοίο δύναται να φιλοξενήσει ελικόπτερο τύπου Seahawk ή ΝΗ90 καθώς και αριθμό UAV.
Οι Ολλανδοί υιοθετούν ραντάρ διάταξης σταθερών στοιχειοκεραιών, διαμόρφωση που θεωρούν ότι εξασφαλίζει υψηλό βαθμό ανανέωσης των δεδομένων και εξαιρετικές επιδόσεις στον τομέα της αποκάλυψης και ιχνηλάτησης στόχων. Εκτός όμως από τη λειτουργία του ως σύστημα έρευνας αέρος και επιφανείας, το συγκρότημα ραντάρ λειτουργεί και ως σύστημα ελέγχου πυρός πολλαπλών εμπλοκών για τo σύνολο των πυραύλων που φέρει το πλοίο. Το ραντάρ αυτό οδηγεί στην εξάλειψη των («τυπικά») δύο συστημάτων ελέγχου πυρός για ισάριθμους στόχους που εγκαθίστανται σε πλοία τέτοιου μεγέθους, όπως είναι τα STIR της βασικής έκδοσης. Οι Ολλανδοί αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι η ισχύς που εκπεμπόμενου πυρός περιορίζεται μόνο από το ρυθμό βολής του εκτοξευτή και τον αριθμό πυραύλων που φέρει το πλοίο! Το σύστημα δεν είναι άλλο από τον διάδοχο του κορυφαίου σήμερα APAR στην έκδοση Block 2. Το πρώτο εξοπλίζει τα υφιστάμενα πλοία αεράμυνας της Ολλανδίας (τέσσερις φρεγάτες LCF), της Γερμανίας (τρεις φρεγάτες F124) και της Δανίας (τρεις φρεγάτες Iver Huitfeldt), ενώ η νεότερη έκδοση θα εξοπλίσει τις νέες φρεγάτες της Ολλανδίας και του Βελγίου προς αντικατάσταση των υπαρχόντων Karel Doorman (M) (εκάστη από δύο φρεγάτες), για τις οποίες σημειωτέων η Damen είναι επίσης ο κύριος ανάδοχος μετά από διεθνή διαγωνισμό και της Γερμανίας (4+2=6 φρεγάτες MKS 180/F126).
Το ίδιο συμβαίνει ή θα συμβεί με τους λοιπούς αισθητήρες του ηλεκτρονικού εξοπλισμού της ολλανδικής πρότασης καθώς αυτή εμπεριέχει τα ίδια συστήματα με αυτά των σημερινών ή μελλοντικών γερμανικών και βέλγο-ολλανδικών φρεγατών με προφανή πλεονεκτήματα ομοιοτυπίας και επιμερισμού κόστους ανάπτυξης σε περισσότερες μονάδες επιφανείας. To πλαίσιο αυτό, μαζί με άλλες συνέργειες, είναι που -κατά την εταιρία- οδηγεί σε άκρως ανταγωνιστική τιμή που πλησιάζει σχεδόν το μισό του προϋπολογισμού του ΠΝ ανά μονάδα, που συμπεριλαμβάνει και ολοκληρωμένο πακέτο τεχνικής υποστήριξης (ILS).
Οι Ολλανδοί προτείνουν συστήματα γνωστής φιλοσοφίας στο ΠΝ, κατασκευής της γαλλο-ολλανδικής Thales, που τα προϊόντα της, όπως ραντάρ, ηλεκτρο-οπτικά και λοιπός εξοπλισμός αλλά και ο «εγκέφαλος» των πλοίων, το σύστημα διαχείρισης μάχης TACTICOS στις διάφορες εκδόσεις του, εξοπλίζουν συνολικά 24 πολεμικά στο Στόλο σήμερα, όπως φρεγάτες, πυραυλακάτους και κανονιοφόρους. Η αναβάθμιση των Φ/Γ κλάσης ΥΔΡΑ από την Damen θα συντελέσει σε ακόμα μεγαλύτερη ομοιοτυπία.
Είναι γνωστό επίσης πως οι Ολλανδοί διαθέτουν και την καλύτερη ενδιάμεση λύση με τις φρεγάτες κλάσης Karel Doorman (δύο πλοία), επίσης εξοπλισμένων με συστήματα προέλευσης Thales, ουσιαστικά διαδόχους των Φ/Γ κλάσης «S», με δυνατότητα άμεσης αξιοποίησης από το ΠΝ.
Η ολλανδική πρόταση είναι ιδιαίτερα ευέλικτη και περιέχει ακόμη και σενάριο στο οποίο, εάν το ΠΝ θέλει νωρίτερα πλοία από το έτος αποδέσμευσης των δύο φρεγατών κλάσης Karel Doorman, υπάρχει η επιλογή της κατασκευής δύο κορβετών SIGMA 10514 εντός 2,5 ετών ως ενδιάμεση λύση, ενός δοκιμασμένου και εξαιρετικά επιτυχημένου σχεδίου όπως προαναφέρθηκε.
Η πρόταση της Damen για τις προτεινόμενες φρεγάτες συνοδεύεται από πακέτο χρηματοδότησης με ποσοστό που ξεπέρνα το 80% του ύψους της δυνητικής σύμβασης. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται σε συνεργασία με τον Ολλανδικό Οργανισμό Εξαγωγικών Πιστώσεων, ο οποίος έχει μεγάλη πείρα στη διευθέτηση δανείων σε συνεργασία με εμπορικές τράπεζες.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω εκτιμάται ότι είναι μια άκρως ενδιαφέρουσα πρόταση, μεγάλης ευελιξίας στους τύπους διαμορφώσεων προς κάλυψη οποιονδήποτε επειχειρησιακών απαιτήσεων τεθούν, που αξίζει να διερευνηθεί και να της δοθεί το κατάλληλο βάρος.
Δημήτρης Μητσόπουλος, navalanalyses.com
