Εξελίξεις στον χώρο της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας είναι η καλή είδηση που όλοι αναζητούμε και γίνεται καλύτερη όταν αφορά την ύπαρξη ενός ελληνικού Μη Επανδρωμένου Σκάφους Επιφανείας-USV (Unmanned Surface Vehicle) και μάλιστα σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που έχει ολοκληρώσει ήδη ένα κύκλο δοκιμών και επίδειξης δυνατοτήτων.
Το σκάφος SeaRider αφορά προσπάθεια της INTRACOM DEFENSE με τη συνεργασία τριών ακόμη φορέων και είναι ενταγμένο στο OCEAN2020 (Open Cooperation for European mAritime awareNess), το πρώτο ευρωπαϊκό μεγάλο ευρωπαϊκό συνεργατικό έργο Έρευνας και Ανάπτυξης στο χώρο της Άμυνας που υλοποιείται με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος Προπαρασκευαστικής Δράσης για Αμυντικές Έρευνες PADR (Preparatory Action on Defense Research).
Το έργο, με τη σύμβαση Νο. 801697, με προϋπολογισμό 35,48 εκατομμύρια Ευρώ και συντονιστή την ιταλική Leonardo, βρίσκεται υπό την επίβλεψη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας-EDA (European Defense Agency), ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018 και θα διαρκέσει 36 μήνες.
Στόχοι του OCEAN2020 είναι:
Η αντιμετώπιση απειλών σε θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον, είτε αυτές προέρχονται από το υγρό στοιχείο, είτε από την ξηρά μέσω:
- Της επέκτασης των υφιστάμενων δυνατοτήτων ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance) με ενσωμάτωση στη διαχείριση των επιχειρήσεων Μη Επανδρωμένων Συστημάτων (εναερίων, επιφανείας και υποβρυχίων).
- Της δραστικής μείωσης του χρόνου λήψης αποφάσεων λόγω της ευρείας υιοθέτησης προηγμένων τεχνικών διαχείρισης και σύντηξης δεδομένων (data fusion).
- Της βελτίωσης της διαλειτουργικότητας μεταξύ των εμπλεκόμενων οργανισμών (EU και NATO) με την υιοθέτηση ανοικτών αρχιτεκτονικών και προτύπων που υπερβαίνει τους σημερινούς περιορισμούς συνεργασίας λόγω ασυμβατότητας εξοπλισμού.
- Της υλοποίησης συστήματος συλλογής, διαχείρισης και διαμοιρασμού πληροφοριών σχετικών με τις ναυτικές επιχειρήσεις μέσω της ολοκλήρωσης δεδομένων της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και πολιτικών εφαρμογών καθώς και της ανάπτυξης ανοικτής Ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής C4ISR. Η προσπάθεια στοχεύει προς την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού Maritime Operation Centre (EU MOC) με ενιαία δυνατότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων
Στο πλαίσιο εξέλιξης του OCEAN 2020 θα επιτευχθούν επιμέρους στόχοι όπως:
- η αύξησης της αυτονομίας των Μη Επανδρωμένων Συστημάτων και της ενσωμάτωσης σε αυτά χαρακτηριστικών αυτονομίας.
- η επίδειξη υψηλού επιπέδου ολοκλήρωσης μεταξύ ετερογενών συστημάτων από πολλές ευρωπαϊκές χώρες σε επιχειρησιακές συνθήκες μέσω δύο επιδείξεων πλήρους κλίμακας (στη Μεσόγειο θάλασσα το 2019 και στη Βαλτική το 2020).
Από ελληνικής πλευράς οι φορείς που μετέχουν στο OCEAN2020 είναι:
Η γνωστή μας INTRACOM DEFENSE (IDE), η οποία ηγήθηκε των προσπαθειών της Κοινοπραξίας για την ανάλυση απαιτήσεων στον τομέα των USV (σκάφος και αισθητήρες). Στο πλαίσιο αυτό, ως major integrator, παρείχε το Μη Επανδρωμένο Σκάφος Επιφανείας SeaRider, ενώ σε επιμέρους έργα, ανέλαβε τη συνολική σχεδίαση των ραδιοεπικοινωνιών UHF/VHF και συμμετείχε στη μελέτη για την ασφάλεια των επικοινωνιών
Η Altus LSA, πρωτοπόρος ελληνική εταιρία με αντικείμενο την ανάπτυξη και την παροχή ολοκληρωμένων λύσεων με Συστήματα Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών στους τομείς Άμυνας, Ασφάλειας και καινοτόμων συναφών τεχνολογικών προγραμμάτων, η οποία υποστήριξε τις δραστηριότητες μοντελοποίησης επανδρωμένων/μη επανδρωμένων συστημάτων και αισθητήρων καθώς και συστημάτων επιφανείας. Συμμετείχε επίσης στην αναβάθμιση και τους ελέγχους ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κέντρου Ναυτικών Επιχειρήσεων (Hellenic MOC) σχεδιάζοντας και την υποδομή διεπαφής του χειριστή του MOC
Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το οποίο μοντελοποίησε και εξομοίωσε τεχνικές αυτόνομης συμπεριφοράς Μη Επανδρωμένων Συστημάτων, και
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (με το Πολεμικό Ναυτικό ως τελικό χρήστη) το οποίο συμμετείχε στην ανάλυση απαιτήσεων και στον ορισμό των σεναρίων επίδειξης. Σχεδίασε επίσης και υλοποίησε το Ελληνικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Hellenic MOC), ενώ διέθεσε πολεμικό πλοίο (Φρεγάτα) για την επίδειξη στη Μεσόγειο (βλέπε παρακάτω).
Το USV SeaRider της INTRACOM DEFENSE αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την ελληνική εταιρεία Barracuda, ηγέτιδα στον χώρο της σχεδίασης και κατασκευής πνευστών και πολυεστερικών σκαφών και βασίστηκε σε RHIB. (Rigid Hull Inflatable Boat ) Cat B της τελευταίας με μήκος: 5,98 m, πλάτος: 2,62 m, βάρος (κενό): 650 kg (μέγιστο 1.020 kg). Χρησιμοποιεί εξωλέμβιο κινητήρα Mercury 175 hp που του εξασφαλίζει μέγιστη ταχύτητα 40 κόμβων, ενώ η μέγιστη ποσότητα καυσίμου 300 λίτρων προσφέρει διάρκεια αποστολής 6-10 ώρες. Στο RHIB δημιουργήθηκε μεγάλος στεγανός χώρο για τη φιλοξενία του εξοπλισμού της αποστολής και τοποθετήθηκε μεταλλικός ιστός για τη στήριξη αισθητήρων, κεραιών και άλλων ηλεκτρονικών. Ας σημειωθεί ότι σε αυτή τη φάση το SeaRider διατηρεί για πρακτικούς λόγους την γενική διαμόρφωση ενός τυπικού RHIB αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο και μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις απαιτήσεις του χρήστη, περιλαμβανομένων και προβλέψεων στελθ.
Το SeaRider είναι εξοπλισμένο με υπερσύγχρονο τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό UHF υψηλών ταχυτήτων που υποστηρίζει πολλαπλές τοπολογίες, πολλαπλά επίπεδα ασφάλειας επικοινωνιών (TRANSEC και COMSEC), προηγμένους μηχανισμούς διασφάλισης ποιότητας υπηρεσίας QoS (Quality-of-Service) και εξελιγμένο σύστημα διαχείρισης. Η σχετική υποδομή είναι ειδικά προσαρμοσμένη για λειτουργία σε θαλάσσιο περιβάλλον και η μέγιστη εμβέλεια προσεγγίζει τα 20 ναυτικά μίλια.
Στον τομέα των αισθητήρων, το SeaRider φέρει:
- Ραντάρ επιφανείας με δυνατότητα παρακολούθησης έως 10 στόχων ταυτόχρονα και εμβέλεια 36 ναυτικών μιλίων
- Σταθεροποιημένο πύργο με σύστημα ηλεκτρο-οπτικό/IR που περιλαμβάνει κάμερες ημέρας/νυκτός με οπτικό και ψηφιακό zoom
- Δέκτη AIS class B
- Κάμερες πλοήγησης με περιμετρική κάλυψη 360 μοιρών.
Για την πλοήγησή του χρησιμοποιείται αυτόματος πιλότος και πυξίδα GPS.
Το SeaRider είναι σχεδιασμένο ώστε το σκάφος και ο εξοπλισμός του να ελέγχονται από απόσταση, μέσω προηγμένου Σταθμού Ελέγχου C2 (command & control ), βασισμένου στο προϊόν iDefender (C2 suite) της IDE, που ενσωματώνει:
- Τηλεχειρισμό του σκάφους είτε άμεσα μέσω joystick είτε με χρήση σημείων αναφοράς (waypoint)
- Τηλεχειρισμό του εξοπλισμού αποστολής
- Απεικόνιση δεδομένων τηλεμετρίας
- Απεικόνιση στόχων και κινούμενης εικόνας
- Πληροφορίες χαρτών
Μπορεί να επιχειρήσει από λιμάνι ή ναυτική μονάδα και να εκτελέσει πολύπλοκες αποστολές ISR ακόμη και σε περιβάλλον έντονων απειλών και υψηλού κινδύνου με μειωμένο κόστος και χωρίς ρίσκο για το προσωπικό.
Στο πλαίσιο της φάσης επίδειξης του προγράμματος OCEAN 2020 που προαναφέρθηκε, το SeaRider μετείχε σε άσκηση στην Μεσόγειο, η οποία πραγματοποιήθηκε στον κόλπο του Τάραντα από τις 18 έως τις 22 Νοεμβρίου 2019. Για την περίπτωση το SeaRider μεταφέρθηκε και χρησιμοποίησε ως «μητρικό πλοίο» (mothership) φρεγάτα του ΠΝ, στην οποία είχε εγκατασταθεί προσωρινά ο σταθμός ελέγχου και ο λοιπός απαραίτητος εξοπλσιμός.
Η διαδικασία ενείχε τις δύο πρώτες ημέρες δοκιμές και η βασική επίδειξη έλαβε χώρα στις 20 και 21 Νοεμβρίου. Την τελευταία ημέρα (22 Νοεμβρίου) έγινε η αποτίμηση της επίδειξης, την οποία, εκτός της χώρας μας συμμετείχαν και οι ομάδες του OCEAN 2020 από την Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία.
Ο βασικός στόχος ήταν να επιδειχθεί η λειτουργία Μη Επανδρωμένων Συστημάτων διαφόρων ειδών και κατασκευαστών με στόχο ξνα βελτιωθεί η επιτήρηση σε ναυτικές επιχειρήσεις μέσω της παροχής δεδομένων, εικόνων και video σε πραγματικό χρόνο από τις πλατφόρμες USV σε τρία εθνικά Κέντρα Ναυτικών ΕπιχειρήσεωνMOC (Maritime Operation Center) την Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία) καθώς και στο Ευρωπαϊκό MOC που προσωρινά στεγάζεται στα κεντρικά γραφεία του EDA στις Βρυξέλλες.
Στην διάρκεια της άσκησης επιδείχθηκαν δυο σενάρια:
Στο πρώτο συνδυάστηκε η απαίτηση για συνεχή επιτήρηση ευρείας περιοχής και ναυτικής αποτροπής (Maritime Interdiction) ενός σκάφους-απειλή. Στην εκτέλεσή του το USV SeaRider της IDE καθελκύσθηκε από την ελληνική φρεγάτα, παρακολούθησε τον στόχο με τον ηλεκτρο-οπτικό/IR αισθητήρα πλέοντας παράλληλα, διένειμε το video στα Εθνικά/EU MOC σε πραγματικό χρόνο και τελικά ανακτήθηκε από το μητρική πλοίο.
Το δεύτερο σενάριο, το οποίο ήταν περισσότερο περίπλοκο και απαιτητικό φορούσε την παρακολούθηση ενός (μη-πολεμικού) πλοίου-απειλής (τον ρόλο είχε βοοηθητικό πλοίο του Ιταλικού Ναυτικού) για το οποίο υπήρχαν πληροφορίες ότι θα διενεργούσε εχθρική ενέργεια με ναρκοθέτησης θαλάσσιας διόδου ή λιμένος. Στην προκειμένη περίπτωση το USV SeaRider της IDE, εκτελώντας περιπολία εντός του χώρου ευθύνης στον λιμένα, εντόπισε τον στόχο με το ραντάρ επιφανείας καθώς αυτός αναχωρούσε. Τον ταυτοποίησε με τον ηλεκτρο-οπτικό/IR εξοπλισμό του και μετέδωσε το video και το ίχνη ραντάρ (radar track) στα Εθνικά/EU MOC σε πραγματικό χρόνο.
Στο πλαίσιο του Ocean 2020 μια αντίστοιχη άσκηση με τους εταίρους το προγράμματος στην βόρεια Ευρώπη αναμένεται να πραγματοποιηθεί την άνοιξη στη Βόρεια Θάλασσα.
Αναφορικά με τη συνολική επίδραση του έργου, που αναμένεται να είναι πολύπλευρη, οι κύριοι άξονες είναι:
- Πιστοποίηση στην πράξη της δυνατότητας Ευρώπης να χρηματοδοτήσει πανευρωπαϊκά έργα έρευνας για αμυντικές εφαρμογές.
- Ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας Μη Επανδρωμένων Συστημάτων για αμυντικές εφαρμογές
- Εξέλιξη των στρατιωτικών δομών και διαδικασιών λόγω της εισαγωγής των Μη Επανδρωμένων Συστημάτων
- Επίδειξη της επαύξησης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων μίας Ναυτικής Δύναμης μέσω της ενσωμάτωσης Μη Επανδρωμένων Συστημάτων
Φυσικά το SeaRider, πέραν του ρόλο του για τη συμμετοχή στο OCEAN 2020, μπορεί να εξελιχθεί και σε πλήρως επιχειρησιακό σύστημα για ελληνικές και εξαγωγικές ανάγκες, γεγονός που υπογραμμίζει την κρίσιμη απαίτηση η χώρα μας να μετέχει σε τέτοιου είδους ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Αν και απαιτείται μια μικρή εθνική συμμετοχή, αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που ανοίγονται στην Ευρώπη σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και τις προοπτικές συμμετοχής σε συνέργειες που μπορούν να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα για την ελληνική αμυντική βιομηχανία.
