Οι νέες σαουδαραβικές Combattante
Το 2014 η Σαουδική Αραβία παρήγγειλε στα γαλλικά ναυπηγεία του Χερβούργου (Constructions Mécaniques de Normandie – CMN) τρία Ταχέα Πυραυλοφόρα Σκάφη (FAC) τύπου FS 56 για λογαριασμό του Λιβάνου. Το πρόγραμμα ήταν στο πλαίσιο της ενίσχυσης των πολεμικών ικανοτήτων του Λιβάνου στο οποίο μετείχε ενεργά και γενναιόδωρα το Ριάντ με ένα πρόγραμμα 3 δισεκατομμυρίων. Ωστόσο, η ψύχρανση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών το 2016 έστρεψε τα μισοτελειωμένα πλοία στο σαουδαραβικό ναυτικό, που δύο χρόνια πριν ανακοίνωσε πως θα τα ενέτασσε στη δύναμή του.
Η κλάση FS 56 είναι εξελικτική σχεδίαση της επιτυχημένης κλάσης la Combattante ΙΙΙ. Σαν πλοία είναι συγκρίσιμα σε διαστάσεις με τις Combattante III έχοντας 30 cm μεγαλύτερο βύθισμα. Οι ισχυροί κινητήρες τους μπορούν να τους προσδώσουν ταχύτητα 38 κόμβων. Ο οπλισμός τους είναι ένα πυροβόλο των 76 mm Oto Melara, ένα αυτόματο Bofors 40 mm, δύο σταθμοί οπλισμού με πυροβόλα των 20 ή 30 mm, δύο τετραπλοί (2×4) εκτοξευτές πυραύλων επιφανείας-επιφανείς MM-40 Exocet και είχε αναφερθεί πως θα εξοπλίζονταν και με αντιαεροπορικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς SIMBAD, τη ναυτική έκδοση των Mistral.
Τα πλοία φέρουν κάποια χαρακτηριστικά Stealth, όπως την ενσωμάτωση των αισθητήρων μέσα σε ένα κωνοειδές C-MAST ελαφρού βάρους. Σημαντική, επίσης, είναι η αρχιτεκτονική της γέφυρας, που βρίσκεται στην οροφή της υπερκατασκευής και προβάλει περιμετρική παρατήρηση (360ο) γύρω από το πλοίο, ένα χρήσιμο χαρακτηριστικό σε περιβάλλοντα που οι απειλές εμφανίζονται αιφνίδια. Όλα αυτά με πλήρωμα 32 ανδρών σε ένα περιβάλλον υψηλού αυτοματισμού.
Μια ιστορική αναδρομή
Είναι αδύνατον να αναφερθούμε στα εντυπωσιακά αυτά σκάφη χωρίς να κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή, που αγγίζει την κατασκευάστρια εταιρία όσο και την Ελλάδα.
Τα ναυπηγεία του Χερβούργου έχουν μια μακρά παράδοση στην σχεδίαση και ναυπήγηση ταχέων πολεμικών σκαφών. Το σχέδιο Combattante ήταν δικό του, ένα ταχύπλοο σκάφος που εμφανίστηκε στις αρχές του 1960 και υπηρέτησε με πολλές ναυτικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, κυρίως. Το 1973 παραδίδονται στο Ελληνικό Ναυτικό οι πρώτες 4 πυραυλάκατοι του τύπου Combattante II για να ακολουθήσουν άλλες 10 στα επόμενα χρόνια των τύπων Combattante IIΙ και IIIb.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η διοίκηση ταχέων σκαφών, μετά την απόσυρση από τα καθήκοντα πρώτης γραμμής των τορπιλακάτων, ουσιαστικά “γαλλοκρατείτο” με 14 γαλλικές και 6 “γερμανικές” Combattante (η παραχώρηση παλιών ΤΠΚ S-148 “Tiger” που ήταν στην ουσία Combattante II ναυπηγημένες από την Lürssen). Αυτό έπαψε το 2001 με την παραγγελία και ναυπήγηση των πρώτων βρετανικών Super Vita, που έσπασε κατά κάποιον τρόπο τη γαλλική παντοκρατορία και εισήγαγε το πρώτο βρετανικής ναυπήγησης πλοίο του ναυτικού από τη δεκαετία του ’50.
Combattante στο Αιγαίο
Η εισαγωγή των πυραυλακάτων στο καθήκον της φύλαξης του Αιγαίου, σε ένα είδος “κλεφτοπολέμου” μεταξύ νησιών-νησίδων-ακρωτηρίων σήμανε το τέλος των τορπιλακάτων, που για πολλά χρόνια είχαν αναλάβει αυτόν τον ρόλο αλλά από το 1974, η πικρή εμπειρία των κυπριακών Τ-1 και Τ-4 έδειξε πως η δύση τους είχα φτάσει. Οι αεικίνητες αλλά υποεξοπλισμένες τορπιλάκατοι δεν είχαν τύχη σε ένα περιβάλλον που κυριαρχούσε η εχθρική αεροπορία. Η ταχύτητα του αεροσκάφους έκανε την αναχαίτισή του από τα μη-κατευθυνόμενα πυροβόλα και πολυβόλα των τορπιλακάτων σχεδόν αδύνατη ενώ έφερνε το ίδιο ταχύτατα σε θέση βολής.
Η άφιξη των Super Vita έφερε τον οπλισμό μιας μικρής κορβέτας σε διαστάσεις πυραυλακάτου. Ειδικά η τοποθέτηση ενός εκτοξευτή RAM στη θέση που συνήθως καταλάμβανε το δεύτερο πυροβόλο έδινε πρωτόγνωρες αντιαεροπορικές και αντιπυραυλικές ικανότητες σε σκάφος αυτού του τύπου καθιστώντας το ικανό για μάχη στο πεδίο απειλών των αρχών της δεκαετίας του 2000. Ωστόσο, η αύξηση των μέσων από τουρκικής πλευράς έχει καταστήσει τις Super Vita απειλούμενο είδος. To RAM δεν είναι πανάκεια σε ένα περιβάλλον με F-16 και Τ-129 αλλά ακόμα και SH-60 με πλήθος όπλων ακριβείας, όπως οι SOM, JSOW, HARM, Cirit, Hellfire και UMTAS.
Μελλοντικές επιχειρήσεις σε κλειστές θάλασσες
Το μέλλον των πλοίων ελιγμών βρίσκεται σε μια κατηγορία πλοίων που συνδυάζουν ταχύτητα κι ευελιξία με ισχυρό οπλισμό και άρτια ηλεκτρονική διασύνδεση με το κέντρο επιχειρήσεων του στόλου, τα αεροσκάφη υποστήριξης και διοίκησης κι ελέγχου και τα πλοία, UAV και μονάδες ξηράς που θα βρίσκονται στην περιοχή επιχειρήσεων. Τα ναυπηγεία CMN προσφέρουν μια σειρά από πλοία που προέρχονται από την πετυχημένη σειρά Combattante και αποτελούν μια πιο “ώριμη” έκδοση των FS 56.
Η σειρά CL 65S και BR 71 αποτελούν “φρεγάτες” στη συσκευασία πυραυλακάτου. Μεγαλύτερες αδερφές των FS 56, με διαστάσεις 65 ως 70 μέτρα μήκος και εκτόπισμα κάτω των 1,000 τόνων, τα πλοία προσφέρουν ταχύτητες 30 περίπου κόμβων, ελικοδρόμιο, πυραύλους Exocet, συστήματα VLS για πυραύλους ESSM ή άλλο σύστημα που μπορεί να επιλέξει ο πελάτης, ισχυρό πυροβολικό και πλήρωμα 35-50 άτομα.
Μαζί με τις πυραυλακάτους Super Vita, τα πλοία αυτά μπορούν να συγκροτήσουν έναν ικανό στόλο ταχέων σκαφών που να προβάλουν την ισχύ πυρός του πολεμικού ναυτικού σε μεγάλη έκταση του Αιγαίου, ενώ ταυτόχρονα θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις από αέρος απειλές με μεγαλύτερες αξιώσεις. Το κόστος δεν είναι απαγορευτικό, αφού οι κορβέτες κλάσης Baynunah που αγοράστηκαν για το ναυτικό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και αποτελούν τη βάση στην οποία στηρίχθηκαν οι BR 71, κόστισαν συνολικά 820 εκατομμύρια δολάρια για 6 πλοία πριν 10 χρόνια (περίπου 135 εκατ. δολάρια ανά πλοίο).
Επιμύθιο
Τη στιγμή που οι διαπραγματεύσεις για τα πλοία του στόλου “ανοιχτών θαλασσών” συνεχίζονται, με τις συνομιλίες να εξοκείλουν στο οικονομικό κόστος που είναι σχεδόν ανυπέρβλητο με τα σημερινά δεδομένα, είναι μάλλον αξιοπερίεργο που δεν τηρούμε ένα πιο ανοιχτό τρόπο σκέψης για τον “παράκτιο” στόλο. Άλλωστε, το πολεμικό ναυτικό έχει μια “Τιρπιζική” αντίληψη για τον στόλο που πρέπει να ανοιχτεί στις “ανοιχτές θάλασσες” της Ανατολικής Μεσογείου αλλά δεν ξεχνά πως ο στόλο ταχέων σκαφών είναι εκείνος που θα αντιδράσει πρώτος καλύπτοντας ταχύτατα την απόσταση ανάμεσα στους ναυστάθμους και τα στενά περάσματα του ανατολικού Αιγαίου διασφαλίζοντας το πλεονέκτημα των χερσαίων φρουρών να εκτελέσουν την αποστολή τους και στον στόλο μεγάλων πλοίων να εξοπλιστεί σωστά και να πλεύσει για να δώσει το αποφασιστικό χτύπημα.
Πηγές:
- https://www.latribune.fr/entreprises-finance/industrie/aeronautique-defense/cmn-le-contrat-de-trois-patrouilleurs-est-enfin-entre-en-vigueur-en-arabie-saoudite-763169.html
- https://www.bairdmaritime.com/work-boat-world/maritime-security-world/naval/ships-naval/royal-saudi-navy-orders-fast-patrol-boats/
- https://quwa.org/2018/01/08/saudi-arabia-could-claim-fs56-fac-it-originally-planned-for-lebanon/
- https://cmn-group.com/products-and-services/military-vessels/combattante/combattante-fs56/
- https://www.naval-technology.com/projects/combattante-fs56-fast-attack-long-range-craft/
- http://library.techlink.gr/ptisi/article.asp?mag=2&issue=170&article=4307
- http://www.ellinikos-stratos.com/eksoplismoi/tpk1.asp
- https://cmn-group.com/cmn/history/
