Η Πολεμική Αεροπορία της Νότιας Αφρικής (SAAF) αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή κατάσταση, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά του News24, μόλις έξι από τα 330 αεροσκάφη της είναι αυτή τη στιγμή λειτουργικά.
Συγκεκριμένα, από το σύνολο του στόλου, μόνο ένα μεταφορικό ελικόπτερο Oryx (τοπικής παραγωγής, εξέλιξη του Puma), δύο μαχητικά Gripen και τρία εκπαιδευτικά Hawk βρίσκονται σε πτητική κατάσταση. Τα υπόλοιπα αεροσκάφη παραμένουν καθηλωμένα, λόγω έλλειψης κονδυλίων για συντήρηση και επισκευές.
Το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης δεν είναι καινούργιο. Ήδη από το 2023, η τότε Υπουργός Άμυνας Τάντι Μοντίσε είχε αποκαλύψει ότι το 85% του στόλου της SAAF ήταν καθηλωμένο, αφήνοντας τη χώρα ευάλωτη σε πιθανές απειλές. Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η Αεροπορία παραμένει έτοιμη για κάθε απειλή, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι επιχειρησιακές δυνατότητες είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Τα ίδια συμβαίνουν και στις δυνάμεις του Ναυτικού, που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της θαλάσσιας ασφάλειας. Είναι γνωστό ότι οι 4 φρεγάτες ΜΕΚΟ (κλάσης Valour) έχουν σοβαρά προβλήματα συντήρησης και επάνδρωσης, ενώ μόνο ένα υποβρύχιο από τα 3 Type 209/1400 παραμένει λειτουργικό. Παράλληλα, τα επιθετικά ελικόπτερα Rooivalk, που αποτελούν κρίσιμο μέσο του νοτιαφρικανικού Στρατού, είναι επίσης καθηλωμένα εδώ και χρόνια, ενώ η έλλειψη ανταλλακτικών και οι περικοπές στον προϋπολογισμό επιδεινώνουν την κατάσταση.
Γενικότερα η χρηματοδότηση για αμυντικές δαπάνες έχει μειωθεί σημαντικά εδώ και πολλά χρόνια, και βρίσκεται κάτω του 1% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, ενώ το 65% των κονδυλίων αφορά μισθοδοσία του προσωπικού (το οποίο μειώνεται λόγω χαμηλών αμοιβών και συνταξιοδοτήσεων), οπότε τα διαθέσιμα για συντήρηση και λειτουργία των μέσων είναι ελάχιστα. Ακόμη και κάποιες αυξήσεις των τελευταίων ετών, είναι στην πράξη μειώσεις, καθώς δεν καλύπτουν τον ετήσιο πληθωρισμό.
Η ανάγκη για επείγουσα δράση είναι επιτακτική, καθώς η παρούσα κατάσταση όχι μόνο υπονομεύει την εθνική ασφάλεια, αλλά και θέτει σε κίνδυνο τη θέση της χώρας ως περιφερειακής δύναμης στην Αφρική. To θέμα είναι ήδη υπό συζήτηση στην πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά δεν είναι σαφές αν θα συμφωνηθεί γενναία αύξηση της χρηματοδότησης, τουλάχιστον στο 1,5% του ΑΕΠ όπως προτείνεται.
