J 32B. (Jakt: Αναχαίτιση)
Μέσα στο 1955 ξεκίνησε ο σχεδιασμός μιας νέας έκδοσης παραγωγής η οποία χαρακτηρίσθηκε ως J 32B και αφορούσε ένα μαχητικό αναχαίτισης παντός καιρού. Το J 32B εξωτερικά ήταν πανομοιότυπο με το A 32A αλλά διέφερε αρκετά σε ότι αφορά τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό, τον οπλισμό και τους κινητήρες.
Στις 7 Ιανουαρίου του 1957 πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση ενώ οι πρώτες μονάδες τοποθετήθηκαν στις τάξεις της Svenska Flygvapnet μέσα στον Ιούλιο του 1958. Το σύστημα πρόωσης του J32B αποτελούσε ο ισχυρότερος Rolls Royce Avon Series 200, εφοδιασμένος με μετακαυστήρα, ο οποίος κατασκευαζόταν κατόπιν αδείας στην Σουηδία από την Svenska Flygmotor και oνομαζόταν RM6A. Η μέγιστη αποδιδόμενη ξηρή ώση έφθανε τα 4.790 κιλά (10.560 λίβρες) και με μετάκαυση τα 6.600 κιλά (14.680 λίβρες). Ο ισχυρότερος κινητήρας εξασφάλιζε στο αεροσκάφος μέγιστη ταχύτητα πλεύσης 0.93 Mach. Επειδή ο νέος κινητήρας απαιτούσε μεγαλύτερη τροφοδοσία σε αέρα, αυξήθηκε ελαφρά η διατομή των εισαγωγών αέρος στα πλαϊνά της ατράκτου, ενώ τοποθετήθηκαν και νέα ακροφύσια. Τα τέσσερα πυροβόλα των 20 χλστων αντικαταστάθηκαν από ισάριθμα Aden των 30 χλστων, αναχορηγίας 90 βλημάτων το καθένα, ενώ εξαλείφθηκαν οι θυρίδες των πυροβόλων.
Saab 32 Lansen: Η “λόγχη” του Βορρά με τις πολλές επιχειρησιακές αρετές, Α’ Μέρος
Στους σταθμούς ανάρτησης της πτέρυγας τοποθετούνταν δύο κάλαθοι χωρητικότητας 19 ρουκετών των 75 χλστων τύπου m/57, ή τέσσερις πύραυλοι αέρος-αέρος RB 324 οι οποίοι ήταν Sidewinder κατασκευασμένοι κατόπιν αδείας στη Σουηδία. Εναλλακτικά, μπορούσαν να μεταφερθούν δύο κάλαθοι ρουκετών και δύο RΒ 324, ενώ υπήρχε και η δυνατότητα τοποθέτησης περισσοτέρων αναρτήρων για την μεταφορά ρουκετών των 180 χλστων όπως στο A 32A. Τα πυροβόλα χρησιμοποιούταν σε επιχειρησιακές συνθήκες σε μεγάλα ύψη από αποστάσεις 700 μέτρων και σε μικρά ύψη από τα 200 μέτρα. Οι ρουκέτες αξιοποιούταν σε αποστάσεις μεταξύ 1.500 και 1.800 μέτρων ενώ οι RB 324 μεταξύ 900 και 5.000 μέτρων. Χωρίς μεταφερόμενο φορτίο το J 32B μπορούσε να ανέλθει στα 39.370 πόδια σε 4,5 λεπτά, ενώ με δύο και τέσσερις Sidewinder σε 4,9 και 5,4 λεπτά αντίστοιχα. Με δύο κάλαθους ρουκετών και δύο πυραύλους μπορούσε να ανέλθει στο ίδιο ύψος σε 5,8 λεπτά, ενώ μόνο με τους δύο κάλαθους ρουκετών σε 5,3 λεπτά.
Στον ηλεκτρονικό του εξοπλισμό περιλαμβανόταν και σκοπευτικό τύπου Sikte 6A στο οποίο μπορούσαν να απεικονιστούν κάποια στοιχεία προερχόμενα από το ραντάρ όπως απόσταση και διόπτευση του στόχου, αλλά και οι ενδείξεις του αισθητήρα υπερύθρων AN/AAR-4 της Hughes, ο οποίος βρισκόταν τοποθετημένος στην αριστερή πτέρυγα. Στις περισσότερες όμως μονάδες εγκαταστάθηκε σουηδικής σχεδίασης και κατασκευής αισθητήρας, ο οποίος αξιοποιήθηκε επιχειρησιακά κυρίως στα μεταγενέστερα J 35A Draken. Τα J 32B έφεραν ραντάρ αναχαίτισης της Ericsson και σύστημα ελέγχου πυρός SAAB S6, ενώ στην πτέρυγα μπορούσε να τοποθετηθεί διασπορέας αεροφύλλων BOZ 3.
Μια από τις κύριες διαφορές σε σχέση με την προγενέστερη έκδοση ήταν στον πίνακα οργάνων του συγκυβερνήτη οι δύο οθόνες για το ραντάρ, η Β scope και η Ε scope. Στην πρώτη προβαλλόταν η οριζόντια σάρωση της κεραίας σε ένα εύρος 60 μοιρών δεξιά και αριστερά του διαμήκους άξονα του αεροσκάφους, ενώ στην Ε scope απεικονίζονταν η κατακόρυφη σάρωση πάλι στο ίδιο εύρος. Η μέγιστη απόσταση εγκλωβισμού στόχου ήταν τα 30 χιλιόμετρα και όταν επιτυγχανόταν εγκλωβισμός, εμφανιζόταν και στην F scope του κυβερνήτη η απόσταση και η διόπτευση του στόχου.
Η αρχική παραγγελία για την Σουηδική Αεροπορία αφορούσε την κατασκευή 120 μονάδων αλλά τελικά παρελήφθησαν 118 αεροσκάφη την περίοδο 1958-1960. Οι αριθμοί σειράς των αεροσκαφών ήταν μεταξύ 32501 έως 32620 και ήταν τα τελευταία Lansen που παρήχθησαν. Επιχειρησιακά αξιοποιήθηκαν μέχρι και το 1973 ως νυκτερινά μαχητικά στις Πτέρυγες F1, F4, F12 και F21.
S 32C. (S: Spaning-Aναγνώριση)
Το S 32C ήταν σύμφωνα με την ονομασία η τρίτη έκδοση του Lansen αλλά ουσιαστικά η δεύτερη που εγκατέλειψε τις γραμμές παραγωγής, διότι αν και ο σχεδιασμός του ξεκίνησε σχεδόν παράλληλα με του J32B, η συνολική παραγωγή του ολοκληρώθηκε πριν εγκαταλείψει τις γραμμές παραγωγής η τελευταία μονάδα αναχαίτισης. Το S32C αφορούσε ένα ιδιαίτερα προηγμένο για την εποχή φωτοαναγνωριστικό αεροσκάφος το οποίο σχεδιάστηκε για την διεξαγωγή νυκτερινών αποστολών. Για το πρόγραμμα ανάπτυξής του χρησιμοποιήθηκε ένα A 32A από το οποίο αφαιρέθηκαν ο οπλισμός του ρύγχους και στη θέση του τοποθετήθηκαν φωτομηχανές. Η παρθενική του πτήση πραγματοποιήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1957. Εξωτερικά τόσο το πρωτότυπο όσο και οι μονάδες παραγωγής ήταν πανομοιότυπες με το Α 32Α ενώ το σύστημα πρόωσης αποτελούσε ο στροβιλοκινητήρας R5M. Στο ηλεκτρονικό του εξοπλισμό τοποθετήθηκε το νεώτερο ραντάρ έρευνας PS-431/A ενώ μια άλλη καινοτομία για την εποχή ήταν η δυνατότητα αποθήκευσης, υπό μορφή φωτογραφίας σε αρνητικό, των ενδείξεων της οθόνης του ραντάρ, οι οποίες μετά την προσγείωση αναλυόταν από τους επιτελείς.
Μια τυπική αποστολή φωτοαναγνώρισης περιελάμβανε πτήση στα 30 πόδια με άνοδο μέχρι τα 600 πόδια και εν συνεχεία κάθοδο πάλι στο αρχικό ύψος σε χρονικό διάστημα 15-20 δευτερολέπτων με το ραντάρ σε λειτουργία. Η ακτίνα έρευνας του ραντάρ έφθανε τα 100 χιλιόμετρα εμπρός και τα 50 πλευρικά. Αρχικά αξιολογήθηκαν στην πρώτη μονάδα παραγωγής με αριθμό σειράς 32901, φωτομηχανές τύπου η SKa 17 και η SKa 18 οι οποίες αξιοποιούταν επιχειρησιακά στο φωτοαναγνωριστικό Saab S 29C Tunnan. H Ska 17 χρησιμοποιούταν για λήψη σε μικρά ύψη μεταξύ 100 και 1.200 μέτρων, ήταν εφοδιασμένη με φακό 130 χλστων και χρησιμοποιούσε αρνητικό φιλμ διαστάσεων 127 x 114 χλστων. Η SKa 18 αξιοποιούταν για λήψεις σε ύψη μεταξύ 3.000 και 10.000 μέτρων, ήταν εφοδιασμένη με φακό 920 χλστων και χρησιμοποιούσε φιλμ διαστάσεων 230 x 230 χλστων. Οι προαναφερθείσες φωτομηχανές εγκαταστάθηκαν στο εσωτερικό του ρύγχους του S 32C σε τέτοια θέση ώστε να «κοιτούν» κατακόρυφα. Από το πρόγραμμα αξιολόγησης διαπιστώθηκε ότι οι επιχειρησιακές του «αρετές» δεν ήταν οι αναμενόμενες για την κάλυψη των αναγκών με αποτέλεσμα να μην αξιοποιηθούν στις υπόλοιπες μονάδες παραγωγής.
Σύμφωνα με τους επιτελείς τα S 32C θα έπρεπε να φέρουν φωτομηχανές με δυνατότητες λήψεων και κατά την διάρκεια της νύκτας. Τελικά αποφασίσθηκε ότι το αεροσκάφος θα εφοδιαζόταν με φωτομηχανές Ska 23 και Ska 15 για λήψεις σε μεγάλα ύψη καθώς και την SKa 16 για λήψεις από μικρά ύψη. Οι φωτομηχανές παρελήφθησαν μέσα στο 1962 αλλά λόγω του μεγάλου μεγέθους τους, τροποποιήθηκε εκ νέου το εσωτερικό του ρύγχους ώστε να τοποθετηθούν οι έξι συνολικά φωτομηχανές που θα έφερε. Όσον αφορά τις αποστολές φωτοαναγνώρισης σε μεγάλα ύψη, αξιοποιούνταν δύο Ska 23 (Fairchild K47), οι οποίες βρισκόταν στο κάτω μέρος του ρύγχους σχεδόν κάθετα τοποθετημένες και «κοιτούσαν» προς τα αριστερά. Ήταν εφοδιασμένες με φακούς των 600 χλστων και τα δεδομένα καταγραφόταν σε φιλμ 400 ή 800 ASA διαστάσεων 180 x 230. Η επιλογή της «ευαισθησίας» του φιλμ αποφασιζόταν ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την διάρκεια της αποστολής. Στην δεξιά πλευρά του ρύγχους βρισκόταν εγκατεστημένη η Ska 15 (Williamson F.49 Mk 2), η οποία ήταν εφοδιασμένη με ευρυγώνιο φακό 150 χλστων. Μέσω ενός φωτοκύτταρου μπορούσε να πραγματοποιήσει ταυτόχρονα λήψη με τις Ska 23.
Για τις αποστολές μικρού ύψους αξιοποιούταν τρεις φωτομηχανές Ska 16 οι οποίες ήταν εφοδιασμένες με φακούς των 100 χλστων και χρησιμοποιούσαν φιλμ διαστάσεων 60 x 60 χλστων. H σκόπευση για την λήψη με τις φωτομηχανές μεγάλου ύψους που έφεραν τα S 32C, πραγματοποιούταν μέσω του σκοπευτικού Jugner FL S2. Για την πραγματοποίηση των νυκτερινών λήψεων μεταφερόταν στους 12 σταθμούς ανάρτησης της πτέρυγας ισάριθμες φωτιστικές βόμβες των 75 κιλών τύπου m/62. Επίσης στους αναρτήρες μεταφερόταν και ο διασπορέας αεροφύλλων ΒΟΖ 3, ενώ στον ηλεκτρονικό του εξοπλισμό περιλαμβανόταν και δέκτες προειδοποίησης εγκλωβισμού από εχθρικό ραντάρ (RWR). Στην κοιλιά του αεροσκάφους μπορούσε να μεταφερθεί η μη απορριπτόμενη δεξαμενή καυσίμου χωρητικότητας 600 λίτρων.
Συνολικά παρήχθησαν 45 S 32C τα οποία έφεραν αριθμούς σειράς από 32901 έως 32945. Όλα τα αεροσκάφη παρελήφθησαν από την Σουηδική Αεροπορία στο διάστημα 1959-60 και αξιοποιήθηκαν επιχειρησιακά από την Πτέρυγα Φωτοαναγνώρισης F 11 (Reconnaissance Wing) στο Nykoping. Την περίοδο 1959-1961 ένας μικρός αριθμός S 32C δόθηκε και στην Air Force Wing F 21 στο Kallax. Τα τελευταία S 32C αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση το 1978 δίδοντας την «σκυτάλη» στα φωτοαναγνωριστικά Saab Viggen.
Τα Lancen J 32D και J 32E
Στις αρχές τις δεκαετίας του ΄70 η Σουηδική Αεροπορία αποφάσισε την μετατροπή έξι J 32B σε ρυμουλκά στόχων. Για την ασφαλή διεξαγωγή των συγκεκριμένων αποστολών, τοποθετούνταν στην μια πτέρυγα ο στόχος και στην άλλη δύο ομοιώματα (Dummy) βομβών των 120 κιλών για εξισορρόπηση του βάρους. Τα τροποποιημένα αεροσκάφη χαρακτηρίσθηκαν ως J 35D και τοποθετήθηκαν για επιχειρησιακή αξιοποίηση στην 32η Μοίρα της F 13M όπου και παρέμειναν έως και το 1997 που αποσύρθηκαν. Στην ίδια Μοίρα την συγκεκριμένη περίοδο, αξιοποιήθηκαν επιχειρησιακά τρία ακόμη τροποποιημένα J 32B εφοδιασμένα με τρία ειδικά ατρακτίδια τα οποία ήταν εφοδιασμένα με διπλά χειριστήρια και χρησιμοποιούταν ως εκπαιδευτικά και για ατμοσφαιρικές μετρήσεις.
Εκτός από τα J 32D, μέσα στο 1972 τροποποιήθηκαν και 15 συνολικά J 32B σε αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου, τα οποία χαρακτηρίσθηκαν ως J 32E. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη έφεραν αριθμούς σειράς 32-507, 32-510, 32-512,32-515, 32-529, 32-541, 32-543, 32569, 32571, 32592, 32607, 32612, 32503, 32530 και 32601. Στον ηλεκτρονικό τους εξοπλισμό προστέθηκε σύστημα καταγραφής εκπομπών «Ingeborg» το οποίο έφερε τρεις κεραίες στο ρύγχος και μπορούσε να καταγράψει εκπομπές στις μπάντες συχνοτήτων S, C, και L. Στο εσωτερικό του ρύγχους τοποθετήθηκε παρεμβολέας G24 που εξέπεμπε στις μπάντες συχνοτήτων S, C και L και πλαισιώνονταν από το ατρακτίδιο «Adrian» το οποίο χρησιμοποιούνταν για την παρεμβολή επίγειων ραντάρ και ραντάρ πλοίων στις μπάντες συχνοτήτων S και C. Επιπροσθέτως στην πτέρυγα μεταφερόταν ένα επιπλέον ατρακτίδιο, γνωστό με την ονομασία «Petrus», το οποίο εξωτερικά ήταν παρόμοιο με το «Adrian», αλλά εξέπεμπε στην μπάντα συχνοτήτων Χ. Εκτός των δύο ατρακτιδίων «Petrus» και «Adrian», στους αναρτήρες της πτέρυγας τοποθετούταν και δύο διασπορείς αερόφυλλων BOZ 3.
Στον εσωτερικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό του αεροσκάφος περιλαμβανόταν και το σύστημα παρεμβολής επικοινωνιών VHF και UHF «MERA», το οποίο αποτελούνταν από τέσσερις πομποδέκτες. Τα αεροσκάφη που επιλέχθηκαν για να τροποποιηθούν σε J 32E, αρχικά υπέστησαν δομική ανακατασκευή για επέκταση του ορίου ζωής τους στις 5.500 ώρες πτήσης και επιχειρησιακά αξιοποιήθηκαν από τις F 13M και F 16M έως τις 26 Ιουλίου του 1997 που αποσύρθηκαν.
Κατά την μακρόχρονη επιχειρησιακή αξιοποίηση των Lancen ηλεκτρονικού πολέμου καταγράφηκαν μόνο δύο απώλειες σε ατυχήματα τα J32E με αριθμούς σειράς 32592 και 32503 το Νοέμβριο του 1975 και τον Ιούλιο του 1992 αντίστοιχα. Τις αποστολές ηλεκτρονικού πολέμου μετά την απόσυρση των J 32Ε ανέλαβαν 10 τροποποιημένα SK 37 Viggen.
Τα Lansen που έμειναν στα «χαρτιά»…
Το J 29 Tunnan ήταν το μόνο μαχητικό κρούσης που αξιοποιούσε η Σουηδική Αεροπορία στις αρχές της δεκαετίας του ‘ 50 αλλά όπως είχε διαπιστωθεί από τους επιτελείς, σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν ανεπαρκές τόσο σε επιδόσεις όσο και σε οπλισμό. Για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών αποφασίσθηκε η εξέλιξη ενός ελαφρύτερου και αεροδυναμικά βελτιωμένου Lancen, το οποίο θα ήταν μονοθέσιο και ο εσωτερικός του οπλισμός θα αποτελούταν από τέσσερα πυροβόλα των 20 χλστων και ένα πυροβόλο των 30 χλτων στο ρύγχος. Στον ηλεκτρονικό του εξοπλισμό δεν θα περιλαμβανόταν ραντάρ, ενώ θα είχε την δυνατότητα μεταφοράς ρουκετών, πυραύλων και βομβών στους αναρτήρες της πτέρυγας. Το νέο αεροσκάφος θα έφερε το χαρακτηρισμό J 32AD, αλλά τελικά το όλο πρόγραμμα ματαιώθηκε, καθώς προτιμήθηκε ως πιο οικονομική και συμφέρουσα λύση η απόκτηση 120 μαχητικών αεροσκαφών Hawker Hunter.
Το 1966 η Σουηδική Αεροπορία για να καλύψει τις επιχειρησιακές της ανάγκες έως ότου παραλάβει το σουηδικής ανάπτυξης και κατασκευής μαχητικό πολλαπλού ρόλου AJ 37 Viggen, έψαχνε για μια φθηνή λύση η οποία αφορούσε ένα αεροσκάφος κρούσης με δυνατότητα διεξαγωγής ευρείας γκάμας αποστολών όπως το Phantom II και το Buccaneer. Η αγορά κάποιου εκ των δύο προαναφερθέντων μαχητικών ήταν απαγορευτική διότι το Phantom II ήταν ιδιαίτερα ακριβό ενώ η αγορά ενός Buccanner κόστιζε περίπου όσο η κατασκευή δύο μονάδων μιας αναβαθμισμένης έκδοσης του Lansen που είχε προταθεί από την Saab με το χαρακτηρισμό A 32D. To νέο αεροσκάφος θα έφερε…
Η συνέχεια στο Military History
