Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος, που συνεχίζεται με αμείωτη ένταση από το 2022, έχει χαρακτηριστεί από στιγμές που αλλάζουν τις ισορροπίες και επηρεάζουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν η κατάρριψη ενός ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους Su-35 από ένα ουκρανικό F-16AM στις 7 Ιουνίου 2025, στην περιοχή του Κουρσκ, κοντά στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας.
Το περιστατικό αυτό, που δημοσιεύθηκε και καλύφθηκε εκτενώς από τη γερμανική εφημερίδα BILD και συζητήθηκε ευρέως σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αποτελεί μάλλον σημείο καμπής στις αεροπορικές επιχειρήσεις του πολέμου, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη αποτελεσματικότητα της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας και τη σημασία της δυτικής τεχνολογικής υποστήριξης. Μάλλον όσοι έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τα F-16AM/BM σαν “γερασμένα”, βιάστηκαν.
Το Χρονικό του Περιστατικού
Σύμφωνα με δημοσίευμα της BILD, το περιστατικό συνέβη το πρωί της 7ης Ιουνίου 2025, κατά τη διάρκεια επιχείρησης της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας που είχε ως στόχο την καταστροφή ρωσικών θέσεων στις περιοχές Σούμι και Κουρσκ. Η Ουκρανία χρησιμοποίησε ένα F-16AM, ένα μαχητικό αεροσκάφος που είχε παραχωρηθεί από την Ολλανδία και είχε αναβαθμιστεί για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πολέμου στην περιοχή. Το F-16AM συνεργάστηκε και υποστηρίχθηκε από ένα σουηδικό αεροσκάφος έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AWACS) τύπου Saab 340 AEW&C, το οποίο όπως όλα δείχνουν, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της αποστολής.
Το σουηδικό AWACS εντόπισε το ρωσικό Su-35 σε απόσταση 200-300 χιλιομέτρων από τα σύνορα, μεταδίδοντας σε πραγματικό χρόνο τα δεδομένα στόχευσης στο ουκρανικό F-16AM. Το ρωσικό μαχητικό, ένα από τα πιο προηγμένα αεροσκάφη πολλαπλών ρόλων της Ρωσίας, καταρρίφθηκε περίπου 16 χιλιόμετρα εντός ρωσικού εδάφους, κοντά στην πόλη Κορένοβο της περιοχής Κουρσκ, με πύραυλο ΑΙΜ-120 που εκτόξευσε το ουκρανικό μαχητικό. Ρωσικές πηγές επιβεβαίωσαν ότι ο πιλότος του Su-35 κατάφερε να εκτιναχθεί και να διασωθεί, ενώ οι ουκρανικές δυνάμεις που συμμετείχαν στην αποστολή επέστρεψαν με ασφάλεια στις βάσεις τους.
Η ουκρανική πολεμική αεροπορία δημοσίευσε βίντεο στο επίσημο κανάλι της στο Telegram, το οποίο δείχνει ένα μαχητικό αεροσκάφος να τυλίγεται στις φλόγες, ενισχύοντας τους ισχυρισμούς της για την επιτυχία της επιχείρησης. Παράλληλα, στο Χ κυκλοφόρησαν αναρτήσεις που παρείχαν επιπλέον λεπτομέρειες, όπως ο ισχυρισμός ότι το F-16AM εξαπέλυσε πύραυλο AIM-120, με την καθοδήγηση του AWACS, το οποίο πιθανότατα χρησιμοποίησε το σύστημα Link-16 ή κάποιο αντίστοιχο ή “παράλληλο” (καθώς η Ουκρανία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ) για τη μεταφορά δεδομένων. Αν και αυτές οι πληροφορίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί πλήρως, υποδεικνύουν το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ ουκρανικών και δυτικών δυνάμεων.
Τεχνικές και Τακτικές Πτυχές
Η κατάρριψη του Su-35 από ένα F-16AM αποτελεί αξιοσημείωτο επίτευγμα, δεδομένων των τεχνικών χαρακτηριστικών των δύο αεροσκαφών. Το Su-35, ένα μαχητικό 4,5ης γενιάς, είναι γνωστό για την ευελιξία του, την προηγμένη αεροηλεκτρονική του και την ικανότητά του να φέρει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, όπως ο R-37M. Θεωρείται ένα από τα πιο ικανά αεροσκάφη της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας, με ισχυρό ραντάρ και κορυφαία συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου που του επιτρέπουν να ανταγωνίζεται ακόμη και σύγχρονα δυτικά μαχητικά, όπως το F-15EX, Rafale & Eurofighter.
Από την άλλη πλευρά, το F-16AM είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση του “κλασικού” F-16A, ενός μαχητικού 3ης γενιάς που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1970. Παρά την ηλικία του, το F-16AM έχει εξοπλιστεί με σύγχρονα ραντάρ, πυραύλους AIM-120 AMRAAM και βελτιωμένα συστήματα επικοινωνιών, καθιστώντας το ανταγωνιστικό σε ορισμένα σενάρια, και κατατάσσοντάς το, ίσως καταχρηστικά, σε επίπεδο 4ης γενιάς. Σε μια απευθείας αντιπαράθεση με το Su-35, το F-16AM υστερεί σε ευελιξία και ισχύ πυρός, όπως επίσης και σε δυνατότητες εντοπισμού εχθρικών στόχων, γεγονός που καθιστά τη συμβολή του σουηδικού AWACS καθοριστική.
Το Saab 340 AEW&C, εξοπλισμένο με το ραντάρ Erieye, παρείχε στην ουκρανική πλευρά ανώτερη εικόνα του πεδίου μάχης, επιτρέποντας την έγκαιρη ανίχνευση του Su-35 και την καθοδήγηση του F-16AM σε θέση βολής. Η χρήση του πυραύλου AIM-120, ο οποίος έχει εμβέλεια έως 100-120 χιλιόμετρα, επέτρεψε στο ουκρανικό μαχητικό να πλήξει τον στόχο από μεγάλη απόσταση, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο εμπλοκής σε κοντινή αερομαχία, όπου το Su-35 θα είχε πλεονέκτημα. Αυτή η τακτική, που θυμίζει το μοτίβο δράσης της πακιστανικής πολεμικής αεροπορίας σε αερομαχίες με την Ινδία, υπογραμμίζει τη σημασία της τεχνολογικής υπεροχής και της συνεργασίας σε σύγχρονες αεροπορικές επιχειρήσεις.
Στρατηγικές και Πολιτικές Συνέπειες
Η κατάρριψη του Su-35 δεν είναι απλώς ένα νέο ουκρανικό επίτευγμα στο πεδίο της μάχης, αλλά και ένα γεγονός με σημαντικές στρατηγικές και πολιτικές προεκτάσεις. Πρώτον, ενισχύει το ηθικό των ουκρανικών δυνάμεων και του λαού, που συνεχίζουν να αντιστέκονται στην ρωσική εισβολή υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Η επιτυχία αυτή αποδεικνύει ότι η Ουκρανία μπορεί να προκαλέσει σημαντικές απώλειες στον ρωσικό στρατό, ακόμη και σε τομείς όπου η Μόσχα θεωρείται παραδοσιακά ανώτερη, όπως η αεροπορία.
Δεύτερον, το περιστατικό υπογραμμίζει τη σημασία της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Τα F-16AM, που παρέχονται από χώρες όπως η Ολλανδία, και η υποστήριξη από σουηδικά AWACS, δείχνουν ότι η ενσωμάτωση δυτικών όπλων και τεχνολογιών στο ουκρανικό οπλοστάσιο μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες. Αυτό ενισχύει το επιχείρημα υπέρ της συνέχισης και επέκτασης της στρατιωτικής βοήθειας, παρά τις ανησυχίες ορισμένων δυτικών κυβερνήσεων για κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Τρίτον, η κατάρριψη αποτελεί πλήγμα για το κύρος της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας. Το Su-35, που παρουσιάζεται από τη Μόσχα ως ένα από τα κορυφαία μαχητικά παγκοσμίως (και από διάφορους εγχώριους διαφημιστές), αποδείχθηκε ευάλωτο απέναντι σε ένα παλαιότερο, αλλά καλά υποστηριζόμενο, ουκρανικό αεροσκάφος. Αυτό “σκοτινιάζει” την εικόνα της Ρωσίας ως στρατιωτικής υπερδύναμης, ιδιαίτερα σε χώρες που εξετάζουν την αγορά ρωσικών όπλων, όπως η Τουρκία αλλά και η Ινδία, η οποία στο παρελθόν έχει εκφράσει ενδιαφέρον για το Su-35.
Αντιδράσεις και Προπαγάνδα
Όπως συμβαίνει συχνά στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, το περιστατικό πυροδότησε έντονη δραστηριότητα στον τομέα της πληροφόρησης και της προπαγάνδας. Η Ουκρανία αξιοποίησε την επιτυχία της για να προβάλλει την ικανότητά της να αντιμετωπίζει τη Ρωσία στον αέρα, με το βίντεο να γίνεται viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναρτήσεις που ανέφεραν τη χρήση του πυραύλου AIM-120 και τη συνεργασία με το AWACS, ενίσχυσαν την εικόνα μιας τεχνολογικά προηγμένης και καλά συντονισμένης ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας.
Από την πλευρά της, η Ρωσία δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα την κατάρριψη, αν και ρωσικές πηγές αναγνώρισαν ότι ο πιλότος διασώθηκε. Η σιωπή της Μόσχας μπορεί να οφείλεται στην προσπάθεια ελαχιστοποίησης των δημοσίων σχέσεων ζημιών, καθώς η απώλεια ενός Su-35 αποτελεί αναμφίβολα ένα δυσάρεστο γεγονός για το ρωσικό αφήγημα περί αεροπορικής υπεροχής. Παράλληλα, ορισμένες ρωσικές πηγές υποστήριξαν ότι το Su-35 μπορεί να καταρρίφθηκε από αντιαεροπορικό σύστημα Patriot, αντί για F-16AM, σε μια προσπάθεια να υποβαθμίσουν την επιτυχία της ουκρανικής αεροπορίας.
Η κατάρριψη του Su-35 υποδεικνύει ότι οι αεροπορικές επιχειρήσεις στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο εισέρχονται σε μια νέα φάση, όπου η τεχνολογία, η εκπαίδευση και η υψηλού επιπέδου διαθεσιμότητα παίζουν καθοριστικό ρόλο. Η Ουκρανία, που στο παρελθόν βασιζόταν κυρίως σε παλαιότερα σοβιετικής κατασκευής αεροσκάφη όπως τα MiG-29 και Su-27, ενισχύει σταδιακά τον στόλο της με δυτικά μαχητικά, όπως τα F-16. Η εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων σε δυτικές χώρες και η παροχή προηγμένων συστημάτων, όπως τα AWACS, ενισχύουν την ικανότητά της να διεξάγει σύνθετες επιχειρήσεις.
Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία αντιμετωπίζει προκλήσεις στη διατήρηση της αεροπορικής της υπεροχής, λόγω των απωλειών σε προηγμένα αεροσκάφη και της δυσκολίας αντικατάστασής τους υπό το καθεστώς δυτικών κυρώσεων. Η απώλεια ενός ακόμη Su-35, μετά από προηγούμενα περιστατικά όπως η κατάρριψη Su-34 από ουκρανικά F-16 το 2024, υπογραμμίζει την ευκολία που μπορούν να γίνουν καταρρίψεις ακόμη και των πιο προηγμένων ρωσικών μαχητικών.
Η κατάρριψη του ρωσικού Su-35 αποδεικνύει την αυξανόμενη ικανότητα της Ουκρανίας να αντιμετωπίζει τη Ρωσία στον αέρα, χάρη στη δυτική τεχνολογική υποστήριξη και την αποτελεσματική χρήση συστημάτων όπως το σουηδικό AWACS. Παράλληλα, υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ρωσική πολεμική αεροπορία και τις ευρύτερες στρατηγικές και πολιτικές συνέπειες της σύγκρουσης. Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, τέτοια γεγονότα διαμορφώνουν όχι μόνο το πεδίο της μάχης, αλλά και την παγκόσμια αντίληψη για τη δύναμη και την ανθεκτικότητα των δύο αντιμαχόμενων πλευρών.
Πηγές:
BILD, δημοσίευμα για την κατάρριψη του Su-35, 9 Ιουνίου 2025
Αναρτήσεις στο Χ σχετικά με την εμπλοκή F-16AM και AWACS
Ουκρανικό Υπουργείο Άμυνας, ανακοινώσεις στο Telegram, 7 Ιουνίου 2025
