Πέρα από τους πυραύλους cruise, τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις επιθέσεις με ελικόπτερα ο Ρωσικός στρατός διεξάγει και ένα άλλο είδους πόλεμο στην Ουκρανία. Ψυχολογικό στον πληθυσμό αλλά και διαλυτικό στις δομές της χώρας. Μερικά παραδείγματα; Πολίτες λαμβάνουν μηνύματα στο κινητό τους ότι «δεν υπάρχουν καύσιμα στα βενζινάδικα», πως «τα ΑΤΜ δεν λειτουργούν». Κάποια από αυτά μπορεί να είναι φήμες, άλλα να είναι πραγματικά, αλλά πολλά διασπείρονται από ρωσικές παρεμβάσεις ψυχολογικού πολέμου εντείνοντας τον πανικό.
Ταυτόχρονα επιθέσεις χάκερ που έχουν ενταθεί τις τελευταίες μέρες, ρίχνουν κεντρικά site της κυβέρνησης, των τραπεζών, των δημοσίων υπηρεσιών, εντείνοντας την αίσθηση πως «το ουκρανικό κράτος έχει διαλυθεί». Αν και πολλές από αυτές τις επιθέσεις αποτυγχάνουν ή κρατούν για μικρό χρονικό διάστημα, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο στο ηθικό των πολιτών.
Στα πολλά μέτωπα τώρα, στρατιώτες και πολίτες λαμβάνουν μηνύματα του στυλ «παραδοθείτε» ή «έχετε τελειώσει». Την ίδια στιγμή ρωσικές πηγές παραπληροφόρησης έχουν γεμίσει το διαδίκτυο και τα social media με πολλές ψευδείς πληροφορίες για «επιθέσεις παντού», για κίνηση ρωσικών αρμάτων σε βάθος στην Ουκρανία, για «μαζικές καταστροφές κρίσιμων εγκαταστάσεων». Και εδώ έχουμε συνδυασμούς αλήθειας και ψευδών με έντονη καταστροφολογία. Δεν σημαίνει αυτό πως πράγματι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ευρύτατη ρωσική επίθεση, αλλά η ενημέρωση από το διαδίκτυο είναι δύσκολο να αποδώσει μια σαφή εικόνα. Έτσι ο μέσος ουκρανός στρατιώτης που έχει όπως όλοι ένα κινητό, πριν καν ρίξει μια σφαίρα «εισπράττει» μέσω διαδικτύου μια τελείως αποκαρδιωτική εικόνα, που τον αποθαρρύνει. Αν σε αυτή προστεθούν και οι τηλεφωνικές επικοινωνίες με την οικογένεια του που θα του μεταδίδουν εξίσου ζοφερές εικόνες, πραγματικότητες από τους βομβαρδισμούς ή και φήμες, το αποτέλεσμα είναι φανερό: Μια ψυχολογική κατάρρευση του αμυνόμενου, μόνο υπό το βάρος μιας ακατάσχετης και μη επαληθεύσιμης ροής αρνητικών πληροφοριών.
Η σύγχρονη αυτή μορφή πολέμου δεν μπορεί να αγνοηθεί και αποτελεί ένα από τα πολλά μαθήματα της ρωσικής τακτικής. Σε παλαιότερους πολέμους η ροή πληροφορίας από και προς το μέτωπο ήταν σχετικά ελεγχόμενη και αργή. Ο τυπικός στρατιώτης δεν μάθαινε τα νέα άμεσα, δεν είχε «ζωντανή» εικόνα των μετόπισθεν ή των γενικών επιχειρήσεων, δεν μπορούσε να μιλήσει με την οικογένεια του όποια στιγμή το επιθυμούσε. Ακόμη και σύγχρονοι στρατοί όπως ο Αμερικανικός, στις επιχειρήσεις τους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, επιτρέπουν την δορυφορική επικοινωνία των στρατιωτών με τους οικείους τους σε συγκεκριμένες φάσεις και εντός βάσεων και όχι βέβαια στο πεδίο της μάχης. Τώρα όμως στην Ουκρανία, που έχει ένα εκτεταμένο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας και διαδικτύου, η διασπορά ψευδών-υπερβολικών-μη ελεγμένων ειδήσεων είναι δεδομένη και αξιοποιείται συνεχώς σε ένα πολυσύνθετο υβριδικό πόλεμο.
