Ρωσία: Στο χαμηλότερο σημείο 12ετίας η κατάταξη στρατευσίμων

Ο αριθμός των Ρώσων που καλούνται να υπηρετήσουν την θητεία τους βαίνει μειούμενος τα τελευταία χρόνια, με την πρόσφατη κλήση στα όπλα των νέων της χώρας να βρίσκει την στρατολόγηση στρατευσίμων στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 12 ετών. Από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο του 2018, αναμένεται να παρουσιασθούν στα κέντρα κατάταξης μόλις 128.000 νέοι ηλικίας 18-27 ετών.

Η οκταετής πτώση που εμφανίζει η στρατολόγηση των ικανών προς στράτευση νέων ξεκίνησε μια το 2011, όταν το ρωσικό υπουργείο Άμυνας αποφάσισε να αυξήσει τον ποσοστό των επαγγελματιών στρατιωτών. Η στροφή των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων από την τεράστια «δεξαμενή» κληρωτών προς έναν καλύτερα εκπαιδευμένο Στρατό έμπειρων επαγγελματιών, κρίθηκε απαραίτητη υπό το πρίσμα των σύγχρονων εξελίξεων και, κυρίως, εξαιτίας των ολοένα πιο εξελιγμένων οπλικών συστημάτων που εντάσσονται σε υπηρεσία.

Ωστόσο οι στρατεύσιμοι εξακολουθούν να είναι απαραίτητοι για την βασική επάνδρωση των ρωσικών μονάδων. Ο στόχος να υπηρετούν 425.000 επαγγελματίες στρατιώτες μέχρι έως το 2017 –σχεδόν οι μισοί απ’ ότι χρειάζονται στην πραγματικότητα– παρουσιάζει υστέρηση καθώς το πρόγραμμα στελέχωσης με επαγγελματίες απαιτεί περισσότερο χρόνο απ’ ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί. Από το 2008 ο χρόνος της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας σε όλους τους κλάδους των ενόπλων δυνάμεων είναι 12 μήνες αλλά και πάλι κάποιοι βρίσκουν τρόπους να… λουφάρουν.
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (European Parliamentary Research Service) οι μισοί από τους 150.000 νέους που στρατολογούνται ετησίως ψάχνουν πώς να γλυτώσουν την κατάταξη. Και οι πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία και την Συρία μάλλον κάθε άλλο παρά βοηθούν στο ηθικό.
Οι περισσότεροι επιλέγουν την ακαδημαϊκή οδό: οι παρατεινόμενες μεταπτυχιακές σπουδές μέχρι την υπέρβαση της ηλικίας για στράτευση παρέχουν την δυνατότητα «αναβολής λόγω σπουδών» η οποία στερεί το στράτευμα από έξυπνους, ακαδημαϊκά μορφωμένους νέους αλλά οφείλεται η κοινωνία. Γενικώς, υπάρχουν δύο κατηγορίες μεταπτυχιακών φοιτητών. Για τους ανήκοντες στην πρώτη, η αναβολή στράτευσης είναι ουσιαστική για να μπορέσουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους χωρίς διακοπή. Για τους άλλους, η αναβολή είναι αυτοσκοπός.

«Ας πάνε οι άλλοι…»
Ρώσοι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι φοιτητές της πρώτης κατηγορίας είναι μάλλον περισσότεροι. Η φοίτηση στα κρατικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα είναι δωρεάν, όμως απαιτεί αποτελέσματα και καλούς βαθμούς. Τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια αμφιβόλων ακαδημαϊκών στάνταρντ που τα τελευταία 20 χρόνια ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στην Ρωσία, προσφέρουν μια πιο εύκολη και λιγότερο πολύπλοκη λύση, κάτι που καταδεικνύει την ανάγκη βελτίωσης της εκπαιδευτικής πολιτικής. Αριθμητικά πάντως, ο Στρατός εξακολουθεί να υποφέρει.
Η άλλη κλασική μέθοδος είναι η αναβολή λόγω προβλημάτων υγείας –τρελοί, μύωπες ή πάσχοντες από οποιαδήποτε σοβαρή νόσο, υπαρκτή ή ανύπαρκτη, δεν στρατολογούνται. Βεβαίως το… οικονομικό (πάντα) βοηθά. Το φαινόμενο να πληρώνει κανείς για απαλλαγή λόγω προβλημάτων υγείας έχει πάρει ενδημικές διαστάσεις στην Ρωσία, όμως έχει τα ρίσκα του. Η απαλλαγή στράτευσης λόγω ψευδούς ιατρικής βεβαίωσης εξακολουθεί να είναι κολάσιμο ποινικό αδίκημα, ωστόσο δεν δείχνει να αποτρέπει την άνθηση μιας ολόκληρης παράνομης βιομηχανίας.

Τόσο οι ιατρικές «βεβαιώσεις» όσο και η επίκληση της συνέχισης σπουδών με σκοπό την ακαδημαϊκή καριέρα, αποτελούν τους κυριότερους λόγους αποφυγής στράτευσης στην Ρωσία σήμερα. Άλλοι αποφεύγουν την θητεία επιλέγοντας να υπηρετήσουν στην Αστυνομία ή την Πυροσβεστική. Οπουδήποτε, εκτός από τον Στρατό.
Υπάρχει λόγος για την δυσανεξία πολλών νέων στην προοπτική να καταταγούν. Ο ρωσικός Στρατός ανέκαθεν ήταν διαβόητος για τα κτηνώδη καψόνια («ντιεντάφσινα») στους νεοσυλλέκτους και ακόμη και θάνατοι εξαιτίας τους δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Πολλοί στρατευμένοι έχουν οδηγηθεί στην αυτοκτονία και αυτό είναι ένα από τα «βρώμικα μυστικά» κάθε Στρατού. Ο ρωσικός δεν αποτελεί εξαίρεση.

Οι Ρώσοι της νέας γενιάς απλώς δεν βλέπουν γιατί θα πρέπει να εκτεθούν σε βάρβαρες «τελετές μύησης» που ποικίλουν από μειωτικές αγγαρείες προς όφελος των ανωτέρων τους μέχρι βιασμούς. Μάλιστα, το 70% των Ρώσων σε ηλικία στράτευσης που ερωτήθηκαν στο πλαίσιο σχετικής έρευνας, απάντησε πως η προοπτική υποβολής τους σε καψόνια είναι ο λόγος που δεν επιθυμούν να υπηρετήσουν. Προφανώς, πέραν της ένταξης σε υπηρεσία σύγχρονων οπλικών συστημάτων και άριστα εκπαιδευμένων χειριστών, ο ρωσικός Στρατός πρέπει να κάνει πολλές ακόμη αλλαγές για τον εκσυγχρονισμό του.
Αλέξανδρος Θεολόγου