Ασφαλώς ο Δρ Βασίλης Σιταράς δε χρειάζεται συστάσεις ούτε στο αναγνωστικό κοινό της ΠΤΗΣΗΣ (όντας τακτικός συνεργάτης επί 30 συναπτά έτη), ούτε στους φίλους της Αεροπορίας και της Αεροδιαστημικής γενικότερα, έχοντας 11 βιβλία στο ενεργητικό του, ξεκινώντας από το “F-86 Sabre” και καταλήγοντας στο πρόσφατο “The Enduring Legacy of Blackburn Buccaneer”.
Το νέο και 12ο βιβλίο του όμως (6ο στα ελληνικά) με τίτλο “Η Ρωσία του 21ου αιώνα σε 10 μαθήματα” αποτελεί μια αναχώρηση από την «πεπατημένη», όχι όμως και από την πρότερη αρθρογραφία του με την οποία είχε ασχοληθεί, εκτεταμένα, με τη σύγχρονη Ρωσική Ομοσπονδία σε επίπεδο πολιτικής οικονομίας, διεθνών σχέσεων και, βεβαίως, στρατιωτικού δόγματος και Ενόπλων Δυνάμεων. Εξάλλου, το αγγλικό του βιβλίο “Russia’s Deterrent in the 21st Century” (έκδοση του Ιανουαρίου 2023) παραμένει, εκτιμούμε, σταθμός στην ανάλυση των στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων της Ομοσπονδίας στη διεθνή βιβλιογραφία.
Με βάση, λοιπόν, το παλαιότερο, εκτενές, άρθρο του “Η ακτινογραφία της σύγχρονης Ρωσίας” (FOREIGN AFFAIRS, 2019), σε αυτό το τελευταίο βιβλίο, επιχειρεί να εισαγάγει τον αναγνώστη στη σημερινή πραγματικότητα, αλλά και στις μελλοντικές προοπτικές της αχανούς αυτής χώρας.
Εκκινώντας από σταθερές όπως η γεωγραφία, οι φυσικοί πόροι, τα κύρια δημογραφικά χαρακτηριστικά αλλά και η –συχνά παραγνωρισμένη στην Ελλάδα– σοβιετική κληρονομιά της Ρωσίας, αναπτύσσει εν συνεχεία το πολιτικό της σύστημα, την οικονομία, τις ένοπλες δυνάμεις της, με ακρογωνιαίο λίθο τις αποτρεπτικές, τη διπλωματία της πυρηνικής ενέργειας μέσω της κρατικής ROSATOM (σ.σ. η οποία κατασκευάζει το γιγάντιο σταθμό Ακούγιου στην Τουρκία), την αναδυόμενη ιδεολογία περί «ρωσικού κόσμου» και, βεβαίως, την εξωτερική πολιτική. Τόσο σε σχέση με μείζονες εταίρους στην Ευρασία, δηλαδή τις Κίνα, Ινδία, Ιράν και Τουρκία, όσο και με τη Δύση, με την οποία οι σχέσεις έχουν διαρραγεί μετά τις αρχές του 2022 και την εισβολή στην Ουκρανία.
Πρόκειται, για μια αμιγώς διεπιστημονική προσέγγιση η οποία φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χρηστικό εγχειρίδιο για όλους όσους επιθυμούν να κατανοήσουν, πέραν από αφηγήματα και ιδεολογισμούς, τι ακριβώς είναι και πού βαδίζει σήμερα η Ρωσία.
Σχετικά παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή βιβλίου: «Από το χώρο των ερμηνειών που εδράζονται στο χώρο των διεθνών σχέσεων, πολύ πιο ενδιαφέρουσα βρίσκουμε τη θεωρία της ηγεμονικής σταθερότητας του Ρόμπερτ Γκίλπιν. Αυτή αποδίδει τη δέουσα βαρύτητα, εκτός από τη στρατιωτική ισχύ και εν γένει ασφάλεια (security), στην πολιτική οικονομία και στην τεχνολογία, υποστηρίζοντας πως η ισορροπία δυνάμεων εντός του διεθνούς συστήματος διαχρονικά μεταβάλλεται ως συνέπεια εξελίξεων σε κάποιες -όχι κατανάγκη σε όλες- τις συγκεκριμένες παραμέτρους. Από κοινού οι στρατιωτικές, οικονομικές και τεχνολογικές δυνατότητες συναπαρτίζουν την έννοια της ισχύος (power). Ο Γκίλπιν υποστηρίζει πως οι μείζονες κρατικοί δρώντες καθίστανται πιο επιθετικοί όταν παρακμάζουν, επιδιώκοντας να διατηρήσουν τη σχετική ισχύ τους (ακόμη και τη διεθνή εικόνα ισχύος, την οποία συνδέει με το γόητρο) εντός του παγκόσμιου συστήματος. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ο επονομαζόμενος «ηγεμονικός πόλεμος» (hegemonic war): μια προσπάθεια όχι απλά βίαιης -όπως είναι λ.χ. ένας περιορισμένης έκτασης πόλεμος- αλλά βαθιάς και επαναστατικής αλλαγής του διεθνούς συστήματος, το οποίο επιχειρεί να αναδιατάξει. Συνεπώς, εδώ ο αναθεωρητικός δρων αντιδρά μεν, αλλά σε μια γενικότερη και δομική αλλαγή της παγκόσμιας τάξης, άρα δεν μπορεί να τίποτα να θεωρηθεί «αμυνόμενος» (σε αντίθεση με προσεγγίσεις τύπου Μηρσχάιμερ). Με δεδομένο ότι η Ρωσία συνιστά, όπως αναδεικνύει το παρόν πόνημα, την κατεξοχήν παρακμάζουσα δύναμη, η προσέγγιση Γκίλπιν εμφανίζεται ενδιαφέρουσα»…
Συμπερασματικά, το νέο βιβλίο του Β. Σιταρά, που, σημειωτέον έχει επιλεγεί ως προτεινόμενο σύγγραμμα σε κάποια ΑΕΙ για το ακαδημαϊκό έτος 2025/2026, συνιστάται ανεπιφύλακτα ως μια ουσιαστική συμβολή στη μελέτη της σύγχρονης Ρωσίας, ως προς την οποία παραμένουν πάρα πολύ λίγες στην Ελλάδα οι σφαιρικές-ολοκληρωμένες αναλύσεις.
Κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2025, 300 σελ.
