Οι 5 προτεραιότητες του Βασιλικού Ναυτικού στην μετά Brexit εποχή

O καιρός που η Βρετανία έπαψε να είναι Αυτοκρατορία έχει περάσει προ πολλού όμως στην πραγματικότητα ποτέ δεν έπαψε να σκέφτεται ως τέτοια, ιδίως μπροστά στην «αχαρτογράφητη» μετά Brexit εποχή. Και το Βασιλικό Ναυτικό ετοιμάζεται γι’ αυτήν. Ο Πρώτος Λόρδος της Θάλασσας (First Sea Lord) Ναύαρχος Τόνυ Ράντακιν CB ADC, ο οποίος προήχθη στην θέση του Αρχηγού Ναυτικού τον Ιούνιο, περιέγραψε σε ομιλία του στην έκθεση DSEI (Defence and Security Equipment International) τις πέντε βασικές προτεραιότητες της Υπηρεσίας για την μελλοντική της «μεταμόρφωση».
Αυτές είναι ο Βόρειος Ατλαντικός, η δημιουργία μιας «κανονικής» δύναμης αεροπλανοφόρων, η μελλοντική δύναμη των Commando, η προβολή ισχύος δια της προκεχωρημένης παρουσίας και βεβαίως η τεχνολογία και οι καινοτομίες. Άλλωστε ο νέος Αρχηγός είναι γνωστός υπέρμαχος των νέων τεχνολογιών. «Είμαστε στην εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών. Οι αντίπαλοί μας το εκμεταλλεύονται αυτό και εμείς πρέπει να προσαρμοστούμε, να αντισταθμίσουμε και να αξιοποιήσουμε αυτές τις αλλαγές» τόνισε.
Ο Ναύαρχος Ράντακιν ήταν κάτι παραπάνω από σαφής εκθέτοντας τους τομείς στους οποίους σκοπεύει να δώσει έμφαση η Βρετανία στο μέλλον. «Θα επενδύσουμε ακόμη περισσότερο στον Βόρειο Ατλαντικό προκειμένου να διατηρήσουμε την ελευθερία ελιγμών για την πυρηνική αποτροπή, θα συνεχίσουμε ώστε να γίνουμε ένα σωστό Ναυτικό με Ομάδα Κρούσης Αεροπλανοφόρων και θα αναπτύξουμε την Μελλοντική Δύναμη Commando με περισσότερους Πεζοναύτες μας να επιχειρούν από την θάλασσα, έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ανταποκριθούν είτε αυτό σημαίνει ανθρωπιστική βοήθεια ή μάχη… (Επίσης) πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία και τις καινοτομίες σε πολύ μεγαλύτερη έκταση απ’ ότι συνηθίζαμε για να υποστηρίξουμε ο,τιδήποτε κι αν κάνουμε» είπε χαρακτηριστικά.

«Rule Britannia» Ναι, αλλά πώς;
Ο νυν Πρώτος Λόρδος της Θάλασσας και Αρχηγός του Επιτελείου Ναυτικού έχει την φήμη μεταρρυθμιστή. Αναλυτές εκτιμούν ότι θα συνεχίσει ως ένα βαθμό το έργο των Ναυάρχων Ζαμπέλας και Τζόουνς αλλά με πολύ μεγαλύτερη έμφαση στις καινοτομίες. Όχι πως θα είναι απλό. Τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσει κατά την διάρκεια της τριετούς του θητείας μπορούν να χαρακτηρισθούν, λίαν επιεικώς, ως προκλήσεις.
Ο κορμός των επιχειρήσεων του Βασιλικού Ναυτικού αποτελείται από την Διατήρηση Διαρκούς Θαλάσσιας Αποτροπής (Continuous At-Sea Deterrent), την Προβολή Ισχύος Μέσω Αεροπλανοφόρων (Carrier Enabled Power Projection) και την Δυνατότητα Αμφιβίων Επιχειρήσεων (Amphibious Capability). Η πρόκληση για τον Ναύαρχο Ράντακιν είναι να εξακολουθήσει το Ναυτικό να λειτουργεί αποτελεσματικά στους τομείς αυτούς εν μέσω δραματικών τεχνολογικών αλλαγών χωρίς μείζονες πόρους.

Πυρηνική Αποτροπή: Η μεγάλη αλλαγή που θα φέρουν τα νέα πυρηνικά υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Dreadnought αναμένεται να συμβεί όταν θα υπηρετεί ο διάδοχος του… διαδόχου του Ναυάρχου Ράντακιν. Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα γηράσκοντα υποβρύχια της κλάσης Vanguard περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα καθώς η προστασία των στρατηγικών υποβρυχίων σε περιπολία θα έχει μεγαλύτερες δυσκολίες λόγω της μείωσης των επιθετικών υποβρυχίων.
Στα «συν» αναμφίβολα είναι η ένταξη σε υπηρεσία του πρώτου από τα νέα ανθυποβρυχιακά αεροσκάφη/ναυτικής συνεργασίας P-8A Poseidon. Ο τύπος αναμένεται να κλείσει τα –σοβαρά– κενά στην προστασία των υποβρυχίων με πυραύλους Trident. Παρά τις δηλώσεις του νέου Αρχηγού για «μεγαλύτερη επένδυση στον Βόρειο Ατλαντικό», πέραν των Poseidon δεν προβλέπεται κάτι άλλο άμεσα καθώς η πρώτη ανθυποβρυχιακή φρεγάτα Type 26 αναμένεται κατά το 2027. Εκτός κι αν εννοεί επένδυση σε υποβρύχια δίκτυα παρακολούθησης και σε τεχνολογία μη επανδρωμένων ASW μέσων.

Προβολή Ισχύος Μέσω Αεροπλανοφόρων: Η μεταμόρφωση του Βασιλικού Ναυτικού σε ένα «σωστό» Ναυτικό με Ομάδα Κρούσης Αεροπλανοφόρων είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση. Αντί να αναπτύσσει πλοία μεμονωμένα, θα πρέπει να αλλάξει η διάταξη ολόκληρου του Στόλου ώστε τα πλοία συνοδείας και υποστήριξης να είναι ταυτόχρονα έτοιμα να αναπτυχθούν με τα αεροπλανοφόρα.
Η αλλαγή του ρυθμού αποστολών βάσει του νέου μοντέλου διατηρώντας την ευελιξία για ανεξάρτητες επιχειρήσεις μεμονωμένων μονάδων που θα προσκολλούνται ή θα αποχωρούν από την Ομάδα του αεροπλανοφόρου θα είναι μια λεπτή άσκηση ισορροπίας από μόνη της. Η περιορισμένη δυνατότητα παροχής πλοίων συνοδείας σημαίνει και περιορισμένες επιλογές. Ωστόσο το Βασιλικό Ναυτικό προσανατολίζεται σε έναν νέο μοντέλο επάνδρωσης πλοίων ώστε να αποκομίζει περισσότερα από τον ίδιο αριθμό μονάδων. Ήδη η φρεγάτα HMS Montrose, η οποία βρίσκεται μόνιμα ανεπτυγμένη στο Μπαχρέιν με το πλήρωμά της να αλλάζει κάθε 4 μήνες, ουσιαστικά δοκιμάζει κατά πόσο είναι εφικτό αυτό.

Διαρκής Παρουσία: Για προκεχωρημένη ανάπτυξη μονάδων, ένα άλλο πλοίο θα μπορούσε να έχει ως μόνιμη βάση του την Σιγκαπούρη –μια από τις λύσεις που εξετάζονται. Η εναλλαγή πληρωμάτων είναι επίσης μια σκέψη καθώς δεν απαιτείται η επιστροφή του σκάφους στην Βρετανία ενώ παρατείνει τον χρόνο ανάπτυξης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Θα επηρεάσει θετικά και το ηθικό αφού οι ναύτες θα λείπουν για μικρότερα και πιο προβλέψιμα χρονικά διαστήματα.
Στα μειονεκτήματα συμπεριλαμβάνεται η ανάγκη εκπαίδευσης του πληρώματος που θα μεταβεί να αντικαταστήσει ένα άλλο σε κάποιο πανομοιότυπο πλοίο ώστε να έχει συνοχή. Αυτό δε στην πράξη περιορίζει πώς θα αναπτυχθεί το συγκεκριμένο πλοίο. Επίσης η συχνή εναλλαγή πληρώματος μειώνει την αίσθηση του προσωπικού ότι υπηρετεί στο «δικό του» πλοίο, με αναπόφευκτο αντίκτυπο στο πνεύμα μονάδος. Πάντως το σύστημα έχει αποδειχτεί λειτουργικό στα μικρά ναρκαλιευτικά. Θα είναι το ίδιο όμως με μεγαλύτερα και πιο πολύπλοκα σκάφη;

Future Commando Force: Οι Royal Marines βρίσκονται ήδη σε μια διαδικασία οργανικής μεταμόρφωσης προκειμένου να επιχειρούν περισσότερο ως δύναμη Commando και λιγότερο ως μια Ταξιαρχία του Στρατού. Η «επιστροφή στις ρίζες» που εξήγγειλε ο Ναύαρχος Ράντακιν σημαίνει ότι στο μέλλον θα έχουν μεγαλύτερο ρόλο στην υποστήριξη Ειδικών Δυνάμεων, παραμένοντας περισσότερο εν πλω και κάνοντας ευρύτερη χρήση νέων τεχνολογιών στο πεδίο της μάχης. Εάν υποτεθεί ότι Αρχηγός υποστηρίξει το πρόγραμμα Future Littoral Strike Ship (FLSS) τότε τα ελαφρά πλοία κρούσης θα μπορούσαν να λειτουργούν ως προκεχωρημένες βάσεις για ειδικές επιχειρήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο εκπρόσωπος του Βασιλικού Ναυτικού ανέφερε ότι η αποστολή και οι δυνατότητες των Πεζοναυτών αναθεωρούνται καθώς η στρατιωτική ηγεσία τους θέλει «λιγότερο σαν τις Ειδικές Δυνάμεις του Στρατού» και περισσότερο μια εξειδικευμένη τεχνολογικά ομάδα κρούσης απέναντι στον «υβριδικό πόλεμο» της Μόσχας ο οποίος περιλαμβάνει και κυβερνοπόλεμο. Μάλιστα ο Διοικητής των RM, Υποστράτηγος Τσαρλς Στρίκλαντ, αποκάλυψε ότι «μια νέα πειραματική μονάδα υπό την ονομασία Special Purpose Task Group θα συγκροτηθεί μέχρι το 2021 και θα είναι πλήρως επιχειρησιακή μέχρι το 2024».
Αν και οι Πεζοναύτες θα διατηρήσουν τον αμφίβιο ρόλο τους, οι αποβάσεις τους θα πρέπει να εξελιχθούν με γνώμονα την επιβιωσιμότητα σε κορεσμένο επιχειρησιακό περιβάλλον. Η μελλοντική μορφή των αμφιβίων δυνάμεων είναι μονόδρομος καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η σχεδίαση των σκαφών που θα αντικαταστήσουν τα πλοία αποβατικών επιχειρήσεων HMS Albion (L14) και HMS Bulwark (L15) που βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία. Το δε HMS Prince of Wales που αρχίζει θαλάσσιες δοκιμές το φθινόπωρο θα διερευνήσει την χρήση των αεροπλανοφόρων της κλάσης Queen Elizabeth ως πλοία επιθετικών ελικοπτέρων σε ρόλο ‘Littoral Manoeuvre’.

Τεχνολογία, Καινοτομίες: Η δυνατότητα κυβερνοεπιθέσεων, τα μη επανδρωμένα μέσα και η Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκονται στα χέρια φίλων και εχθρών και το Βασιλικό Ναυτικό πρέπει να προσαρμοστεί για να μην ξεπεραστεί. Δεν είναι τυχαίο ότι οι hi-tech συσκευές στην τσέπη του κάθε πολίτη δείχνουν πιο προηγμένες –και ενδεχομένως… είναι– από τον εξοπλισμό στο Κέντρο Επιχειρήσεων ενός πολεμικού.
Αυτό είναι απόρροια άκαμπτων διαδικασιών προμήθειας υλικού οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις έμειναν πίσω από τις εξελίξεις και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών σε εμπορικό επίπεδο, εκτιμούν αναλυτές. Το πρόγραμμα NavyX είναι μια πρωτοβουλία που σκοπεύει στην ταχεία ανάπτυξη, δοκιμή και παράδοση εξοπλισμού τεχνολογίας αιχμής στον Στόλο. Η βρετανική κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να φέρει επανάσταση στο Ναυτικό διαθέτοντας 75 εκατ. λίρες σε ρομπότ, αυτοματοποιημένα σκάφη και στο Σχέδιο ‘Χ’.
Αλέξανδρος Θεολόγου