Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η μεγάλη νατοϊκή αεροπορική άσκηση «Ramstein Flag 24» η οποία θα διαρκέσει 2 εβδομάδες μέχρι τις 11 Οκτωβρίου με επίκεντρο την αεροπορική βάση της Ανδραβίδας (117ΠΜ) και του Αράξου (116ΠΜ).
Περισσότερα από 120 μαχητικά από 14 χώρες της συμμαχίας έχουν συγκεντρωθεί και επιχειρούν από την Ανδραβίδα στο πλαίσιο μιας από τις μεγαλύτερες ασκήσεις της Ατλαντικής Συμμαχίας, η οποία φέτος φιλοξενείται επί ελληνικού εδάφους σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο με δύο εν εξελίξει πολέμους στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με πληροφορίες η πτητική δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα έντονη με σχηματισμούς μαχητικών που ξεπερνάνε τα 100 μαχητικά ημερησίως σε δύο κύματα ενώ προβλέπεται και η διεξαγωγή νυχτερινών επιχειρήσεων με τα περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη που θα λάβουν μέρος, θα είναι 4ης και 5ης γενιάς.
Το θέαμα που παρουσιάζει η 117ΠΜ είναι εντυπωσιακό καθώς εκεί έχουν συγκεντρωθεί όλες οι ξένες αποστολές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μαχητικά 5ης γενιάς F-35Α από ΗΠΑ και Ιταλία, Rafale F3R και Mirage 2000-5F από Γαλλία, όπως επίσης JAS 39C Gripen από Σουηδία και Ουγγαρία, Eurofighter Typhoon από Ισπανία και Ιταλία, F/A-18 των ΗΠΑ και F-16C/D Block 52+ και F-16AM MLU από Πολωνία, Πορτογαλία και Ρουμανία αντίστοιχα!
Παράλληλα από τις υπόλοιπες κύριες αεροπορικές βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας ανά την επικράτεια επιχειρούν όλα τα ελληνικά μαχητικά που συμμετέχουν αναλαμβάνοντας τόσο ρόλο “Blue Air” δηλαδή φίλιων όσο και “Red Air” – δηλαδή εχθρών – παρέχοντας υψηλότατο επίπεδο εχθρικής απεικόνισης που αποσκοπεί στην ρεαλιστική εκπαίδευση όλων των ιπταμένων που συμμετέχουν απέναντι σε απειλές μαχητικών που ανήκουν σε διαφορικούς τύπους.
Πρώτη αεροπορική άσκηση με μαχητικά 5ης γενιάς στην Ελλάδα
Η άσκηση έχει ως σκοπό να επαυξήσει τη μαχητική ισχύ των αεροπορικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ απέναντι σε πιθανές απειλές και να ενισχύσει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των μελών της, αξιοποιώντας τα πλέον σύγχρονα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουν. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται όπως μάθαμε στην επίτευξη υψηλού επιπέδου διαλειτουργικότητας μεταξύ μαχητικών 5ης γενιάς δηλαδή τα F-35A των ΗΠΑ και της Ιταλίας με τα αντίστοιχα 4ης γενιάς που επιχειρούν σε μεγαλύτερους αριθμούς συνθέτοντας μια μορφή επιχειρήσεων που βασίζεται σε υψηλό βαθμό ψηφιακής ενοποίησης μέσω ζεύξεων δεδομένων για την ανταλλαγή εικόνας τακτικής κατάστασης.
Με άλλα λόγια τα μαχητικά 5ης γενιάς χάρις τα προηγμένα συστήματα και ασιθητήρες τους, συλλέγουν μεγάλο όγκο δεδομένων – αποκαλύπτωντας απειλές σε μεγαλύτερες αποστάσεις – και εν συνεχεία τον αναδιανέμουν σε όλα τα υπόλοιπα μαχητικά 4ης γενιάς. Με τον τρόπο αυτό τα F-35A λειτουργούν ως “πολλαπλασιαστές ισχύος” ενισχύοντας την μαχητική ικανότητα την αποτελεσματικότητα και την επιβιωσημότητα έναντι εχθρικών απειλών από τον αέρα και την επιφάνεια. Αυτό το μοντέλο συνεργασίας όπως αναφέρουν οι πηγές μας αποτελεί ένα από τα βασικά ζητούμενα στις αεροπορικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ καθώς ολοένα και μεγαλύτεροι αριθμοί μαχητικών F-35A εισέρχονται σε υπηρεσία στις τάξεις της Ατλαντικής Συμμαχίας αλλάζοντας τα δεδομένα διεξαγωγής αεροπορικών επιχειρήσεων με όλα τα υπόλοιπα μαχητικά 4ης γενιάς. Μια από τις χώρες αυτές άλλωστε είναι πλέον και η Ελλάδα η οποία προσφάτως εισήλθε στο club των χωρών που διαθέτουν μαχητικά 5ης γενιάς αναμένοντας να παραλάβει τα πρώτα F-35A σε περίπου 4 χρόνια από σήμερα. Κατά συνέπεια η άσκηση αυτή η οποία διεξάγεται επί ελληνικού εδάφους δίνει για πρώτη φορά την δυνατότητα στους ιπταμένους της ΠΑ να διαπιστώσουν στη πράξη πως τα μαχητικά 5ης γενιάς επιχειρούν με τις υπόλοιπες αεροπορικές δυνάμεις και μάλιστα σε μαζική κλίμακα λόγω του μεγάλου αριθμού αεροσκαφών που συμμετέχουν στην «Ramstein Flag 24».
Σενάρια που σχεδιάστηκαν απέναντι σε υψηλό επίπεδο απειλής
Η «Ramstein Flag 24» είναι μια άσκηση υψηλού επιπέδου, σχεδιασμένη να ενισχύσει τις ικανότητες τακτικής λήψης αποφάσεων των Κοινών Δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε ένα σύνθετο και δυναμικό επιχειρησιακό περιβάλλον με κύριο στόχο να ενισχύσει τη συνεργασία, τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ, επιδεικνύοντας την αποφασιστικότητα, τη δέσμευση και την ικανότητα της. Μάλιστα η εμπειρία από τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία αλλά και οι εκτιμήσεις περί μελλοντικών απειλών έχει δημιουργήσει την αντίληψη που δίνει πλέον προτεραιότητα στην αντιμετώπιση αντιπάλων με εφάμιλλες ικανότητες (near peer enemy). Με απλά λόγια δεν αναμένεται πλέον ότι οι αεροπορικές επιχειρήσεις της Συμμαχίας θα διεξαχθούν σε περιβάλλον όπου η αεροπορική υπεροχή θεωρείται δεδομένη ενώ το επίπεδο απειλών θα είναι αντίστοιχο με τις ικανότητες που διαθέτουν τα δυτικά μαχητικά, καθιστώντας απαραίτητη την ανάπτυξη νέων τακτικών που επιτρέπουν επιβίωση σε «απαγορευμένο περιβάλλον». Πρόκειται για το περίφημο Α2D που προσδιορίζει την άρνηση πρόσβασης φίλιων μαχητικών σε περιοχές επιχειρήσεων από εξελιγμένες απειλές αεράμυνας του αντιπάλου που αντιμετωπίζεται με καθολική χρήση μαχητικών 5ης γενιάς που διαθέτουν χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρισιμότητας (RCS) και κατά συνέπεια δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν από τον εχθρό. Αυτό επιτρέπει στα “αόρατα” F-35Α να διεισδύουν βαθύτερα από συμβατικούς τύπους μαχητικών ώστε να ανοίξουν το δρόμο με επιλεκτική εξουδετέρωση εχθρικών αντιαεροπορικών συστημάτων και εχθρικών μαχητικών που απειλούν τους φίλιους αεροπορικού σχηματισμούς.
Οι αποστολές της «Ramstein Flag 24» καλύπτουν όλο το εύρος των αεροπορικών επιχειρήσεων. Αναγνωρίσεις, κλειστές αερομαχίες, εμπλοκές πέραν του ορατού ορίζοντα (BVR), καταστροφή εχθρικής αεράμυνας (SEAD), συνοδεία (ΕSCORT) ή προσβολή στόχων υψηλής αξίας (STRIKE), ναυτική κρούση (TASMO), προσβολή αεροδρομίων και χερσαίων στόχων, επιβολή άρνησης περιοχής (A2D), υποστήριξη χερσαίων δυνάμεων (CAS), συνοδεία νηοπομπής και πολλά ακόμη σενάρια, στα οποία θα συμμετέχουν μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού, του Στρατού Ξηράς και της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου του ΓΕΕΘΑ.
Πάντως όπως έγινε γνωστό η μεγαλύτερη βαρύτητα αναμένεται να δοθεί σε επιχειρήσεις αντιμετώπισης άρνησης πρόσβασης και άρνησης περιοχής (C-A2/AD), ολοκληρωμένες στρατηγικές αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας (IAMD) και άμυνας έναντι βαλλιστικών πυραύλων (BMD). Σενάρια τα οποία προέρχονται απευθείας από τα πολεμικά μέτωπα της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής και βρίσκονται στην κορυφή των προτεραιοτήτων της Συμμαχίας. Αποτελούν, άλλωστε, και το δυνατό σημείο τόσο των F-35 όσο και των Rafale, που αναμένεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις.
Όλα τα παραπάνω πρόκειται να δοκιμαστούν στην συγκεκριμένη άσκηση σε διάφορες περιοχές πάνω από ξηρά και θάλασσα σε όλο το εύρος του FIR Αθηνών προσδίδοντας μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία εκπαίδευσης του συνόλου των Ελλήνων Αεροπόρων με την αφρόκρεμα του ΝΑΤΟ, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το πεδίο εμπειρίας, επιχειρησιακής ικανότητας και αντίληψης περί διεξαγωγής επιχειρήσεων με μαχητικά 5ης γενιάς “εντός έδρας”!
Τα ελληνικά Rafale F3R και F-16V στη πρώτη γραμμή
Η Πολεμική Αεροπορία απέναντι στις παραπάνω προκλήσεις συμμετέχει δυναμικά με τα νεοαποκτηθέντα Rafale F3R της 332Μ “Γεράκι” που επιχειρούν από την 114ΠΜ στην Τανάγρα και τα εκσυγχρονισμένα F-16V VIPER της 343Μ “Αστέρι” και 340Μ “Αλεπού” από την 115ΠΜ στη Σούδα. Τα παραπάνω μαχητικά είναι και αυτά που διαθέτουν τα νέας τεχνολογίας ραντάρ AESA σε ελληνική υπηρεσία, προσφέροντας εντυπωσιακές δυνατότητες αποκάλυψης στόχων σε αέρα και επιφάνεια σε μεγάλες αποστάσεις. Κατ αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιούν τις δυνατότητες αεροπορικής υπεροχής έναντι κάθε είδους απειλής. Ιδιαίτερα τα RAFALE F3R αποτελούν και το κορυφαίο μαχητικό αεροπορικής υπεροχής που διαθέτει σε υπηρεσία η ΠΑ με εντυπωσιακές δυνατότητες σε αγώνα αέρος-αέρος χάρις το νέο ραντάρ που εντοπίζει στόχους σε συνεργασία με τον ενσωματωμένο ηλεκτροπτικό αισθητήρα , το προηγμένο σύστημα αυτοπροστασίας, τη ζεύξη δεδομένων, την υψηλή ευελιξία και το κυριότερο χάρις τα προηγμένα βλήματα MICA και METEOR. Με δεδομένο λοιπόν ότι η Πολεμική Αεροπορία έχει καταφέρει σε ελάχιστο χρόνο να αξιοποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις πλήρεις δυνατότητες που προσφέρουν, οι προσδοκίες από τα οφέλη που θα αποκομιστούν από αυτή την άσκηση είναι μεγάλες καθώς θα δοκιμαστούν μαζί με τα F-16 Viper σε ευρύ φάσμα απειλών πλάι αλλά και απέναντι από τα υπόλοιπα NATOϊκά μαχητικά όλων των τύπων! Ήδη από την αρχή της άσκησης οι εκπλήξεις με τα RAFALE άρχισαν να έρχονται όταν έγινε γνωστό ότι τα μαχητικά της 332Μ για πρώτη φορά εκτέλεσαν συνεργασία σε εναέριο ανεφοδιασμό από ιπτάμενο τάνκερ Airbus CC-150 Polaris της Αεροπορίας του Καναδά (RCAF) στο πλαίσιο της «Ramstein Flag». Επρόκειτο για την πρώτη συνεκπαίδευση του είδους για τα ελληνικά μαχητικά τα οποία εκμεταλλεύονται τη διαθεσιμότητα συμμαχικών ιπτάμενων τάνκερ ώστε να καταστήσουν διαθέσιμο μεγάλο αριθμό ιπταμένων σε διαδικασίες εναέριου ανεφοδιασμού που θεωρούνται δεδομένες σε νατοϊκές επιχειρήσεις. Μια ειδική λεπτομέρεια που μάθαμε από την ΠΑ είναι ότι τα ελληνικά Rafale F3R χρησιμοποιούν όπως άλλωστε όλα τα μαχητικά του συγκεκριμένου τύπου τη μέθοδο ανεφοδιασμού με χοάνη (Probe and Drogue) έναντι της μεθόδου με πρόβολο (Boom) των F-16, F-35A, JAS-39 κ.α. που είναι πιο ευρέως διαδεδομένη. Υπό αυτή την έννοια η διαθεσιμότητα ιπτάμενου τάνκερ συμβατού με τη συγκεκριμένη μέθοδο που διαθέτουν αεροπορικές δυνάμεις που συμμετέχουν στην «Ramstein Flag 24» αποτελεί πλεονέκτημα για την ΠΑ η οποία έσπευσε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία ώστε να πιστοποιήσει τους Έλληνες χειριστές των RAFALE F3R της 332Μ σε αυτή την κρίσιμη διαδικασία!
Μεγάλος χαμένος η Τουρκική Αεροπορία
Η άρνηση της Τουρκίας να καταθέσει σχέδια πτήσης για τα μαχητικά της αεροσκάφη που θα πετούσαν σε χώρο δικαιοδοσίας του FIR Aθηνών, οδήγησε στην απόφαση να μην συμμετάσχουν στη μεγάλη ΝΑΤΟϊκή άσκηση «Ramstein Flag 24». Όπως άλλωστε είναι ήδη γνωστό εδώ και αρκετές εβδομάδες, οι Τούρκοι στην προσπάθειά τους να συνεχίσουν την τακτική αμφισβήτησης του FIR Αθηνών, ανέφεραν ότι η υποβολή σχεδίων πτήσης στην ελληνική πλευρά δεν είναι απαραίτητη δεδομένου ότι τα αεροσκάφη της θα πετούσαν σε ΝΑΤΟϊκό εναέριο χώρο. Οι αιτιάσεις τους δεν έγιναν δεκτές από την Αθήνα – καθώς δεν θα μπορούσε να νομιμοποιήσει τις τουρκικές αμφισβητήσεις – ούτε φυσικά υιοθετήθηκαν από τις υπόλοιπες συμμαχικές χώρες που κατέθεσαν κανονικά τα σχέδια πτήσης για τα μαχητικά τους αεροσκάφη.
Η τελική «αυτοεξαίρεση» της Άγκυρας από την συμμετοχή της στην «Ramstein Flag 24» αποστέρησε από την Τουρκική Αεροπορία να αποκομίσει τα προαναφερόμενα οφέλη από τη συνεκπαίδευση με την ελίτ των αεροπορικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Η εικόνα που δημιουργείται φυσικά εκθέτει την ίδια την Τουρκία φανερώνοντας τι είδους «σύμμαχος» είναι σε όλους τους συμμετέχοντες ενώ παράλληλα θα πρέπει να πούμε ότι πέραν των άλλων έδωσε και μια – ομολογουμένως «βολική» διέξοδο – στα πρακτικά ζητήματα που θα προέκυπταν αναγκαστική φιλοξενία και συνεκπαίδευση Τούρκων ιπταμένων από ελληνικό έδαφος.
Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
(Φωτογραφίες αρχείου και από την «Ramstein Flag 24»)
Σμήναρχος Βασίλης Παναγούλιας Exercise Control Director/NATO Allied Air Command
