Η απόφαση της Αγοράς του Αιώνα (για την Ελλάδα) το 1985, έγινε ένα σύγχρονο σημείο αναφοράς στην νεότερη αεροπορική μας ιστορία. Η Ελλάδα, επέλεξε τότε δυο από τα πλέον σύγχρονα μαχητικά της Δύσης, το εξαιρετικό F-16, στην τότε, πιο σύγχρονη, ώριμη αν θέλετε, εκδοχή του, το F-16C Block 30, ενώ ταυτόχρονα αγόρασε και το Mirage 2000, σε μια λιγότερο “ώριμη” έκδοση, ως Mirage 2000E, με ένα μέτριο ραντάρ (το γνωστό RDM).
Rafale και για την Ινδονησία: 36 αεροσκάφη σε μια ακόμη μεγάλη παραγγελία
Η αγορά αυτή υλοποιήθηκε ενώ τι άλλο θα μπορούσε να αγοραστεί είναι απλώς σενάριο. Θα μπορούσαμε ίσως να είχαμε πάρει μόνο F-16, και να φτάναμε τα 120 σε υπηρεσία. Θα μπορούσαμε να είχαμε αγοράσει μόνο Mirage 2000, φτάνοντας τα 70 με 80 σε υπηρεσία, ή θα μπορούσαμε να έχουμε στραφεί σε 100 (;) F/A-18A ή C. Λίγη σημασία πάντως έχει σήμερα.
ΑΙΡΕΤΙΚΟ: Γιατί η ΠΑ πέτυχε με τα Rafale εκεί που δεν τα κατάφερε το ΠΝ με τις FDI HN
Δυστυχώς, λίγοι θα θυμούνται πως ενώ τα F-16C/D ήρθαν και μπήκαν σε υπηρεσία σχετικά “ανέφελα”, τα Mirage 2000EG/BG δεν είχαν τόσο απροβλημάτιστη εισαγωγή. Το πρωτοποριακό ραντάρ AN/APG-68 του F-16 ήταν κλάσεις ανώτερο του RDM, κι αυτό ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα για την ΠΑ. Τη λύση την έδωσε μια συμπληρωματική σύμβαση επί κυβερνήσεως Κ. Μητσοτάκη, όπου οι Γάλλοι αναβάθμισαν (όσο ήταν τεχνικά δυνατό) το RDM, ενώ εμείς αγοράσαμε πυραύλους Matra Super 530D. Τότε τα Mirage 2000 απέκτησαν τις δυνατότητες που επιθυμούσε η ΠΑ.
Άλλωστε η ελληνική εμπειρία ήταν χαρακτηριστική της “σύγκρουσης” μεταξύ των δυο μαχητικών στην εμπορική αρένα. Το αμερικανικό επωφελείτο της τεράστιας εμπειρίας των ΗΠΑ στην μικροηλεκτρονική, με ραντάρ πολύ ανώτερο του γαλλικού (το AN/APG-68 θεωρείται ανώτερο ακόμη και του RDI των Mirage 2000C σε γαλλική υπηρεσία). Την ίδια στιγμή, παρά την ύπαρξη του επίφοβου Matra Super 530D, οι ΗΠΑ έπαιρναν συμβόλαια με το F/A-18A/B με το επίσης κορυφαίο AN/APG-65 και τους παλαιότερους AIM-7.
WHAT IF: Τι μορφή θα είχε η Αεροπορία σήμερα αν είχαμε αγοράσει F-18 το 1985 αντί F-16/Mirage 2000;
Δυστυχώς, τη δεκαετία του ’80 η αίγλη των ισραηλινών νικών με τα Mirage IIIC είχε ξεχαστεί, και όλοι ασχολούνταν με τις νίκες με τα F-4E Phantom. Είχε εκλείψει η έννοια του καταδιωκτικού-αναχαιτιστικού και του βομβαρδιστικού/κρούσης, και είχε αναδυθεί η έννοια του μαχητικού πολλαπλών ρόλων. Αυτός ήταν και ο λόγος που το ευρωπαϊκό Tornado είχε ελάχιστη επιτυχία εκτός των χωρών της κατασκευάστριας κοινοπραξίας Panavia (για όσους θυμούνται).
Το F-16C/D ήταν ένα μαχητικό πολλαπλών ρόλων. Δεν χρειαζόταν η ταινία Iron Eagle για να δείξει ότι κάνει τα πάντα και συμφέρει, αρκούσε η Operation Opera και η Κοιλάδα Μπεκάα για να δουν όλοι ότι έχουν να κάνουν με έναν γεννημένο νικητή. Ένα νικητή με διάρκεια, που όπως όλα δείχνουν, θα συνεχίσει να πουλάει.
Αντικαθιστώντας τα F-4E της 117 ΠΜ. F-35A, νέα F-16V ή Rafale;
Βέβαια, υπάρχει η άποψη πως το Mirage 2000 άργησε χαρακτηριστικά να εμφανιστεί, οπότε στις τότε μεγάλες αγορές μαχητικών στην ευρωπαϊκή αγορά, το F-16A ουσιαστικά αντιμετώπιζε το Mirage F.1E. Ακόμη κι έτσι όμως, η τότε Thomson-CSF άργησε να αναπτύξει ένα νέο solid state ραντάρ, που θα μπορούσε να είναι καλύτερο ή έστω ισάξιο των AN/APG-66 (F-16A) & AN/APG-68 (F-16C). Αυτό ήρθε μόλις το 1994, με το εξαιρετικό RDY. Αλλά ήταν ήδη πολύ αργά, καθώς ελάχιστοι αγόρασαν το Mirage 2000-5 παρότι ήταν ένα πανίσχυρο μαχητικό.
Ας ξαναγυρίσουμε στο Mirage 2000. Από τα 601 (μόλις) που παρήχθησαν, τα 315, περισσότερα δηλαδή από τα μισά, αγοράστηκαν από τη Γαλλία. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως το αεροσκάφος επιβίωσε χάρη στις εγχώριες παραγγελίες. Σε σύγκριση με τα 4.600+ F-16 που έχουν πωληθεί, το Mirage 2000 μόλις και μετά βίας κατάφερε να αγοραστεί από λίγες χώρες. Σημαίνει αυτό πως το γαλλικό δεν ήταν καλό μαχητικό; Μα και βέβαια ήταν. Απλά συνέπεσε με το επίσης μοναδικό F-16. To παλαιότερο πολύ επιτυχημένο Mirage III/V δεν είχε να αντιμετωπίσει κανένα αντίστοιχο αμερικανικό. Το Mirage 2000 είχε να αντιμετωπίσει δυο, τα F-16 και F/A-18.
Κ. Μητσοτάκης: Τα Rafale ανοίγουν νέα σελίδα για την Πολεμική Αεροπορία
Βέβαια τo Mirage 2000 ανέλαβε και πολλούς ρόλους που δεν το περιμέναμε. Έγινε Mirage 2000N, αναλαμβάνοντας την πυρηνική κρούση της Γαλλίας, αντικαθιστώντας τα Mirage IV. Έγινε Mirage 2000D, αναλαμβάνοντας αποστολές επιπέδου Tornado IDS (καμία σχέση βέβαια σε μεταφορά φορτίου). Τα τελευταία μάλιστα θα πετούν για πολλά χρόνια ακόμη, απαλλάσσοντας από αποστολές κρούσης τα Rafale της γαλλικής αεροπορίας.
Φαίδων Καραϊωσηφίδης στην ΕΡΤ: “Game Changer” τα Rafale – Από τα καλύτερα της Δύσης
Αλλά πως το F-16 παράγεται ακόμη, και όχι το Mirage 2000; To F-16 εδώ ξεχώρισε, καθώς σχεδιαστικά ήταν μπροστά από την εποχή του, επιτρέποντας τη διαρκή μετατροπή και εξέλιξη του, ακόμη και μέσα στον 21ο αιώνα, ως block 70/72 σήμερα. Αντίθετα η Dassault εγκατέλειψε την εξέλιξη των Mirage 2000. To Mirage 2000-5Mk3 μόλις και μετά βίας είναι ένα F-16C/D Block 52+Adv, σε δυνατότητες. Ενώ η μετατροπή του ίδιου με κάποιο ραντάρ AESA είναι πλέον ένα όνειρο που δεν θα γίνει πραγματικότητα. Και είναι κρίμα, γιατί ένα σωστά “φρεσκαρισμένο” Mirage 2000-5 θα μπορούσε άνετα να πουλά και στον 21ο αιώνα.
Γιατί τα γαλλικά Rafale έχουν τόσο χαμηλή διαθεσιμότητα; Και τι σημαίνει αυτό για τα δικά μας;
Αυτή τη στιγμή, παγκοσμίως δεν υπάρχουν πολλές επιλογές μονοκινητήριου μαχητικού, πλην του F-16V και του Gripen E. To κενό αυτό σπεύδει να εκμεταλλευτεί η Sukhoi με το στα χαρτιά ακόμη Su-75, ενώ δεν αποκλείονται και πωλήσεις του J-10 από την Κίνα. Μέχρι και το JF-17 “πουλάει” σε μια αγορά που έχει πεδίον δόξης λαμπρόν. Γιατί όμως η Dassault εγκατέλειψε το Mirage 2000; Απλή η απάντηση, πόνταρε τα πάντα πάνω στο Rafale.
Και δεν την κακίζουμε, δεν είχε άλλη επιλογή. Η εξέλιξη του Rafale κόστισε πολλά, πάρα πολλά για να αποσβεστούν με τα 190 που αγόρασε η ίδια η Γαλλία. Εδώ 4 “μαντράχαλοι” της παγκόσμιας αεροναυπηγικής παλεύουν να κάνουν αεροσκάφος το Typhoon (Eurofighter) κι έχουν φτιάξει έναν δεινόσαυρο, σκεφτείτε τον άθλο της Dassault. Που εξέλιξε το Rafale μέσα ένα περιβάλλον που όλοι, χαρούμενοι με την πτώση της ΕΣΣΔ, προτίμησαν να κάνουν τις αεροπορίες τους… κατσαρόλες.
ThinkOutOfTheBox: Αντικατάσταση όλων των Mirage 2000EGM/BGM/5Mk2 με Rafale σε αναλογία 2:1
Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα. Το Rafale, δεν έγινε από τη μια μέρα στην άλλη το μαχητικό που είναι σήμερα. Πέρασε από τα στάδιά του, Rafale F.1, F.2, F.3 πριν φτάσουμε στo F3R. Αλλά οι Γάλλοι έκαναν το εξής έξυπνο: Τα αεροσκάφη είναι όλα αναβαθμίσιμα. Δεν ξέρουμε πολλές λεπτομέρειες γιαυτό το γαλατικό “μαγικό”, αλλά αν σκεφτούμε πως τα πρώτα Eurofighter συμφέρει να γίνουν ανταλλακτικά από το να μετατραπούν σε νεότερες εκδόσεις, ενώ και τα πρώτα F-35A είναι μη αναβαθμίσιμα, πρέπει να αναρωτηθούμε πολύ για τις εξαιρετικές μηχανολογικές ικανότητες της Γαλλίας.
Την ίδια στιγμή, η THALES, εξέλιξη της Thomson-CSF, εξέλιξε ένα ραντάρ εφάμιλλο των αμερικανικών. Το RBE2 θεωρείται από τα κορυφαία παγκοσμίως, ενώ το ECM του αεροσκάφους, το Spectre, είναι από το επίσης καλύτερα του είδους τους. Γενικά, 20 χρόνια μετά την είσοδο σε υπηρεσία, το αεροσκάφος είναι πλήρες, δοκιμασμένο, και ικανότατο για μάχη. Δεν αναμένει την ενσωμάτωση κάποιας επιπλέον δυνατότητας, έχει πλέον φτάσει σε έναν εξαιρετικό βαθμό ωριμότητας.
Το εμπορικό πρόβλημα του Rafale, είναι ένα… κι αυτό λέγεται F-35. To Rafale έχει την ατυχία να συγκρούεται στην αγορά με ένα αεροσκάφος 5ης γενιάς. Το χειρότερο είναι πως δεν είναι τόσο πρόβλημα οι δυνατότητες stealth του F-35, όσο το ότι το έχουν επιλέξει πολλοί εταίροι που συνεργάζονται στην παραγωγή του, κι όχι μόνο. Η μια χώρα, μετά την άλλη επιλέγουν F-35, καθώς χάρη στις επιβεβαιωμένες παραγγελίες του, θα έχει εξασφαλισμένη υποστήριξη για τα επόμενα 40 χρόνια, ενώ, πάλι λόγω όγκου παραγγελιών, θα έχει ανταγωνιστικό κόστος διατήρησης σε υπηρεσία.
Το κόστος αυτό, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα. Οι Ευρωπαίοι έντρομοι διαπίστωσαν πως ο ιπτάμενος δεινόσαυρος που ακούει στο όνομα Typhoon, έχει μη ελεγχόμενο κόστος συντήρησης. Ενώ η δική μας ΠΑ, συνηθισμένη στις συμβάσεις πλαίσιο με τα αμερικανικά μαχητικά της, “κατάφερε” να καθηλώσει για πολλά χρόνια τα Mirage 2000-5Mk2, φορείς των SCALP EG και των MICA.
ΑΠΟΨΗ: Δεύτερη Μοίρα (+18 ή 22) Rafale η καλύτερη δυνατή επιλογή για την ΠΑ αντί για αγορά F-35
Πως πιστεύει κανείς, εν μέσω Μνημονίων, καταφέραμε να έχουμε ένα 60 με 70% διαθεσιμότητες στα F-16, ενώ τα Mirage δεν έφταναν ούτε για διατήρηση πτητικής ικανότητας; Χάρη σε συμβάσεις πλαίσιο Follow On Support, μέσω όμως FMS. Κάτι που συνεχίζει ως πλεονέκτημα των F-35. Πάμε πάλι όμως στο Rafale.
Για πολλά χρόνια το Rafale ήταν μάλλον άτυχο. Κανείς δεν το ήθελε, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πώλησης από πολλούς Γάλλους Προέδρους. Τελικά χρειαζόταν το χέρι του Μακρόν για να γίνουν εξαγωγές. Πολλοί θα πουν την “κακία” πως το Rafale αγοράστηκε από χώρες που δεν έχουν δυνατότητα αγοράς του F-35. Μα αγοράστηκε από την Ελλάδα, που μπορεί άνετα να αγοράσει F-35. Και πήραμε 24 μαχητικά, σε τιμή που θα προμηθευόμασταν 24 F-35 με επιπλέον όπλα (AIM-120D κ.ο.κ).
Στην Ελλάδα οι Γάλλοι έκαναν και κάτι που οι Αμερικανοί για να υλοποιήσουν έπρεπε να το περάσουν από δυο νομοθετικά σώματα, αν μπορούσαν βέβαια να το προσφέρουν. Έδωσαν έτοιμα, μεταχειρισμένα βέβαια, δικά τους αεροσκάφη, σε πτητική κατάσταση (όχι από τα καθηλωμένα λόγω έλλειψης ανταλλακτικών). Προφανώς δεν χάρηκαν και πολλοί στη γαλλική αεροπορία, αλλά έτσι “έκλεισε η δουλειά”. Η Ελλάδα παραλαμβάνει σε ένα έτος 6 ετοιμοπόλεμα μαχητικά, και μέχρι το 2023 άλλα 12. Αυτό δεν πρέπει να έχει ξαναγίνει. Την ίδια στιγμή, οι Αμερικανοί ακόμη ψάχνονται να δουν αν μπορούν να κάνουν το ίδιο. Το ότι είναι φθηνότερα ίσως τα F-35 ποσώς μας ενδιαφέρει σήμερα, καθώς εμείς έχουμε Rafale, ενώ οι Τούρκοι δυο γενιές μαχητικών πίσω…
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Αγορά F-35 ή Rafale για την αντιμετώπιση των τουρκικών S-400;
Το Rafale έχει λύσει όλα τα προβλήματά του εδώ και χρόνια, και απλά εξελίσσεται σε κάτι ανώτερο, που θα είναι η έκδοση F.4. Μετά, οι Γάλλοι δεν θα το “καταργήσουν” αλλά θα το εντάξουν στο project FCAS, δηλαδή θα έχουν το μαχητικό ενταγμένο σε δίκτυο με τα “προϊόντα” του FCAS.
Δεν σας κρύβουμε πως το έναυσμα για να γράψουμε αυτό το άρθρο μας το έδωσε η ινδονησιακή παραγγελία. Το Rafale φαίνεται πως έχει “πείσει” πως είναι μια βιώσιμη εναλλακτική του F-35 κι όχι ένα άλλο F/A-18E/F ή Typhoon. Οι Ινδοί το επέλεξαν και το βάζουν απέναντι στα κινεζικά J-20, κάτι όχι και τόσο απλό. Οι Ινδονήσιοι το επέλεξαν αντί του Su-35. Οι Κροάτες το αγόρασαν αντί του πολύ φθηνότερου στη χρήση F-16V. Εμείς το πήραμε γιατί θέλαμε να δώσουμε ένα μήνυμα…
ΘΕΜΑ: Μήπως το επόμενο μαχητικό της Τουρκίας δεν είναι F-35A/B αλλά Su-35/34;
Αλλά αυτό που πρέπει να πούμε είναι πως ήδη το Rafale, μέσα σε δυο έτη, έγινε εμπορική επιτυχία ανώτερη του Mirage 2000. Για πρώτη φορά, τα Rafale που θα εξαχθούν, είναι περισσότερα από εκείνα σε γαλλική υπηρεσία. Αυτό δεν το πέτυχε το πανέμορφο Mirage 2000. Το πέτυχε όμως το εξίσου όμορφο Rafale. Το Rafale της ΠΑ. Ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα!
