Rafale: αποκωδικοποιώντας τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες

Οι χθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη επιβεβαίωσαν κάποιες από τις πληροφορίες που υπήρχαν το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπως αυτές για τα μαχητικά Rafale,αλλά άφησαν προς το παρόν αναπάντητα πολλά ερωτήματα και δημιούργησαν άλλα.
Αναφορικά με τα Rafale, οι πληροφορίες μας λένε ότι το επικρατέστερο σενάριο θα περιστρέφεται γύρω από την προμήθεια 12 αεροσκαφών από τα αποθέματα της γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας και 6 νεοκατασκευασμένων μονάδων. Η επιλογή αυτή εξυπηρετεί την δυνατότητα ταχείας συγκρότησης μιας Μοίρας Rafale, κατά τα φαινόμενα μέσω μετάπτωσης της 332Μ στην 114ΠΜ, όσο όμως και στη συμπίεση του τελικού κόστους στο οποίο θα κινηθεί η ελληνική αγορά.
Με συντονισμένες προσπάθειες Armee de l’Air και ΠΑ θα ήταν δυνατή η μετεκπαίδευση χειριστών και τεχνικών και δημιουργία υποδομών ώστε η ελληνική Μοίρα Rafale να αποκτήσει αρχική επιχειρησιακή ικανότητα (δηλαδή να διεξάγει κάποιες κατηγορίες επιχειρήσεων) με 12 αεροσκάφη τόσο σύντομα όσο ένα χρόνο από σήμερα. Η ικανότητα αυτή θα ολοκληρωθεί σταδιακά, στη συνέχεια, για πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα, ενώ θα προστεθούν τελικά και τα 6 αεροσκάφη νέας κατασκευής.

Η απόκτηση αρχικής επιχειρησιακής ικανότητας από τη Μοίρα Rafale, θα οδηγήσει σε αποδέσμευση των υπαρχόντων Mirage 2000EGM/BGM, για τα οποία υπάρχει η πληροφορία ότι –στο πλαίσιο του συνολικού «πακέτου» της προμήθειας- θα εξαγοραστούν από την κατασκευάστρια εταιρία Dassault Aviation. Η αξία των 30χρονων αυτών μαχητικών (που δεν έχουν υποστεί κάποιο ουσιαστικό εκσυγχρονισμό ώστε να επεκταθεί το όριο ζωής τους) έχουν μικρή μεταπολιτική αξία, εάν το επιχειρούσε η ίδια η ΠΑ. Για την κατασκευάστρια εταιρία όμως θα αποτελέσει απόθεμα, το οποίο μετά από εκσυγχρονισμό, θα μπορούσε να διατεθεί σε κάποιο πελάτη.
Ενδιαφέρον θα έχει η επιλογή των μεταχειρισμένων μαχητικών από τα γαλλικά αποθέματα. Ως γνωστόν η Γαλλική Αεροπορία, άρχισε να παραλαμβάνει Rafale σημαντικά αργότερα από το Γαλλικό Ναυτικό, από το καλοκαίρι του 2006. Τα αρχικά αυτά μαχητικά έφεραν το ραντάρ PESA (Passive Electronic Scanning Array) RBE2, ένα ενδιάμεσο υποσύστημα έναντι του RBE2 ΑΑ AESA (Active Electronic Scanning Array) με πλήρη διαμόρφωση στοιχειοκεραίας ενεργητικής ηλεκτρονικής σάρωσης. Οι δυο εκδόσεις έχουν διαφορές επιδόσεων, με το PESA RBE2, να υπολείπεται σημαντικά σε εμβέλεια αποκάλυψης/ιχνηλάτησης στόχων και πιθανότατα και σε διαμορφώσεις λειτουργίας. Από όσο είναι γνωστό αυτά τα (27) αρχικά αεροσκάφη, για λόγους κόστους δεν αναβαθμίστηκαν ποτέ στο πλήρες πρότυπο με το RBE2 ΑΑ, το οποίο άρχισε να μπαίνει σε υπηρεσία από το 2012-2013. Πιστεύεται ότι τα αεροπλάνα με το ραντάρ PESA (αλλά ίσως και άλλες ελλείψεις έναντι των μεταγενέστερων) έχουν προσφερθεί κατά καιρούς σε διάφορους διαγωνισμούς αεροποριών για νέα μαχητικά αεροσκάφη, όπου οι προϋπολογισμοί είναι περιορισμένοι, όπως αυτός που «τρέχει» την περίοδο αυτή στην Κροατία. Είναι άγνωστο εάν ελληνική προμήθεια αφορά κάποια από αυτά τα αρχικά αεροσκάφη, αν και κάτι τέτοιο θα αποτελούσε κακή επιλογή με δυσμενή αποτελέσματα για την ΠΑ, αφού εκτός των υποδεέστερων ικανοτήτων θα δημιουργούσε έναν ανομοιογενή στόλο Rafale στους κόλπους μιας Μοίρας. Πληροφορίες στη διεθνή βιβλιογραφία υποστηρίζουν βέβαια ότι η αναβάθμιση του PESA RBE2  σε RBE2 AA, είναι εφικτή με την αντικατάσταση κάποιων μεγάλων συγκροτημάτων του. Το κόστος όμως ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι άγνωστο.

Αντίστοιχα ενδιαφέρουσα θα είναι η τελική επιλογή μονοθέσιων Rafale C και διθέσιων Rafale B, με τα τελευταία να αποτελούν όχι μόνο επιχειρησιακά μαχητικά πλήρων ικανοτήτων (και όχι διθέσια εκπαιδευτικά), αλλά να υποστηρίζουν αποτελεσματικότερα (λόγω του διμελούς πληρώματος) την διεξαγωγή αποστολών κρούσης, βαθείας διείσδυσης, όσο και αυτών με όπλα μακρού πλήγματος όπως οι Scalp. Μια ιδανική αναλογία θα ήταν να αποκτηθούν τουλάχιστον έξι Rafale B, αν και η έκδοση αυτή είναι είδος εν ανεπαρκεία στην Γαλλική Αεροπορία, αφού έχει αποκτηθεί σε μικρότερους αριθμούς από τα Rafale C και συγκροτεί τις Μοίρες πυρηνικής κρούσης της Armee de l’Air. Άρα, εάν επιδιωχθεί μια τέτοια αναλογία, τα περισσότερα διθέσια θα προέλθουν από νεοκατασκευές.

Αναφορικά με το οπλοστάσιο των Rafale, ένα από τα πλεονεκτήματα της προμήθειας, που έχουν «απολαύσει» παλαιότερα και οι προμήθειες παρτίδων F-16, είναι η δυνατότητα χρήσης του υπάρχοντος οπλοστασίου των Mirage 2000. Σε αυτό περιλαμβάνονται οι πύραυλοι MICA RF/IR (ο αριθμός των οποίων προφανώς θα πρέπει να ενισχυθεί) και τα βλήματα κρουζ Scalp, για τα οποία ανακοινώθηκε πρόγραμμα επαναπιστοίηση για την επέκταση του ορίου ζωής τους. Το οπλοστάσιο της Τανάγρας (εκτός των MICA και Scalp) περιλαμβάνει και AM.39 Exocet για ναυτική κρούση κατά πλοίων, που αξιοποιούνται από τα Mirage 2000EGM, οι οποίοι πιθανότατα (μετά από επαναπιστοποίηση) θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είτε στα Mirage 2000-5 Mk2, είτε ακόμη και στα Rafale, αν και τα τελευταία στην ναυτική τους έκδοση Rafale M αξιοποιούν μια προηγμένη «ψηφιακή έκδοση» του AM.39.

To μεγάλο ατού των Rafale στον πόλεμο Αέρος-Αέρος είναι φυσικά οι πύραυλοι πολύ μεγάλης εμβέλειας MBDA Meteor, που αποτελούν τα όπλα αυτής της κατηγορίας (από όσα έχουν δημοσιοποιηθεί) με το μεγαλύτερο βεληνεκές στο δυτικό οπλοστάσιο, αλλά και τα υψηλότερα χαρακτηριστικά φονικότητας (αδυναμία διαφυγής του στόχου) λόγω του προωστικού συστήματος που διαθέτει, έως και τριπλάσια έναντι των βλημάτων αέρος-αέρος με απλό πυραυλοκινητήρα. Η απόκτησή τους θα προσδώσει ένα κορυφαίο πλεονέκτημα στην ΠΑ, που από μόνο του θα δικαιολογούσε την αγορά των Rafale. Το κόστος όμως των Meteor  με τιμές που διαμορφώθηκαν αρχικά στα μερικά εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα (στις αρχικές γαλλικές αγορές) και αποκλιμακώθηκαν στη συνέχεια, αν και το κόστος τους παραμένει πολύ υψηλό, πιθανότατα άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ. Εξ’ αιτίας αυτού του γεγονότος, ακόμη και η Γαλλική Αεροπορία, επιδιώκει την αγορά μικρών σχετικά αριθμών για την εξουδετέρωση των αποκαλούμενων «στόχων υψηλής αξίας» όπως αεροσκαφών AWACS/AEW&C  και ιπτάμενων τάνκερ, αποκτώντας μεγαλύτερους αριθμούς βελτιωμένων MICA για όλες τις υπόλοιπες ανάγκες.
Επιπροσθέτως, εάν τα Rafale θα υπηρετήσουν όλες τις δυνατότητες πολλαπλών ρόλων που έχουν, το οπλοστάσιό τους θα πρέπει να ενισχυθεί και με συστήματα όπως τα ατρακτίδια στόχευσης Damocles και αναγνώρισης TALIOS, όπως επίσης και όπλων αέρος-εδάφους της οικογένειας AASM-Hammer.
Η Ομάδα της «Πτήσης», τόσο –κυρίως- στη έντυπη έκδοσή της, όσο και στην ηλεκτρονική έχει παρακολουθήσει διαχρονικά την εξέλιξη του Rafale από την δεκαετία του 90, με τους αναγνώστες μας να έχουν ενημερωθεί για το γαλλικό μαχητικό και τις πραγματικές του δυνατότητες μέσα από δεκάδες άρθρα, σε «ανύποπτο» χρόνο και φυσικά θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε αυτή την υποχρέωσή μας και στο μέλλον, ήδη από το προσεχές τεύχος ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020.