Ένα βίντεο που ανέβασε η Γαλλική Αεροπορία (δυο μήνες μετά το συμβάν) στο YouTube με στιγμιότυπα από τη συμμετοχή της στην πολυεθνική άσκηση “Atlantic Trident 2025″ στην Φινλανδία, ήταν αρκετό για να πυροδοτήσει αυτές τις πολύ αγαπημένες στο χώρο της άμυνας συζητήσεις, για το “ποιο αεροσκάφος είναι καλύτερο”.
Καθώς σε στιγμιότυπα, φαίνεται ένα αμερικανικό F-35, να ιχνηλατείται από τον ηλεκτροοπτικό αισθητήρα ενός γαλλικού Rafale, οπότε μπορεί να ερμηνευθεί πως είχαμε “εικονική κατάρριψη”. Τη φάση μπορείτε να τη δείτε στο παρακάτω βίντεο, ελάχιστα μετά την έναρξη του.
Βέβαια περισσότερα στοιχεία δεν υπάρχουν, ούτε κάποια από τις αεροπορίες που συμμετείχαν ανακοίνωσε κάτι για τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα των πολλών σεναρίων που “έτρεξαν” εκεί. Στην άσκηση πάντως πήραν μέρος (στο διάστημα 16 με 27 Ιουνίου 2025), φινλανδικά F/A-18A, αμερικανικά F-35A και F-15E, γαλλικά Rafale και βρετανικά Eurofighter Typhoon, ενώ μετείχαν και αεροπορικές μονάδες υποστήριξης από ιπτάμενα τάνκερ KC-135 και A-330 όπως και γαλλικό ιπτάμενο ραντάρ E-3F.
Τα όσα μπορούμε όμως να εξάγουμε από τα στιγμιότυπα είναι σαφώς ενδιαφέροντα. Αρχικά η παρακολούθηση του F-35 γίνεται από το Optronique Secteur Frontal (OSF) του Rafale, ένα διπλό συγκρότημα παθητικών αισθητήρων μπροστά από την καλύπτρα, με υπέρυθρη κάμερα και FLIR, σε σφαιρικό περιστρεφόμενο θόλο που μπορεί να αποδώσει τόσο εικόνα όσο και λειτουργία συνεχούς έρευνας-ανίχνευσης (IRST). Η συγκεκριμένη αναφέρεται πως έχει οπτική εμβέλεια έως περίπου 80 χιλιόμετρα, με ικανότητας αναγνώρισης εχθρικού αεροσκάφους κάπου 40 χιλιόμετρα. Δίπλα από το σφαιρικό IRST, υπάρχει το συγκρότημα της τηλεοπτικής κάμερας όπως και το αποστασιόμετρο laser, ενώ η γωνία εμπρόσθιας θέσης των αισθητήρων είναι τουλάχιστον 120 μοίρες έως και 150.
Το συγκεκριμένο πακέτο αισθητήρων είναι από τα ισχυρά σημεία του Rafale, καθώς επιτρέπει παθητική ανίχνευση σε μεγάλο εμπρόσθιο τόξο, χωρίς χρήση ραντάρ, ενώ το μαχητικό μπορεί να εκτελέσει βολή αντιαεροπορικών όπλων με βάση αυτές τις πληροφορίες, κυρίως με πυραύλους MICA IR, οι οποίοι έχοντας κεφαλή καθοδήγησης υπερύθρων, δέχονται τα δεδομένα του IRST.
Στο ερώτημα αν μπορεί σε μια εγγύς αερομαχία, ένα Rafale να καταρρίψει ένα F-35, η απάντηση είναι “ναι”! Και τα δύο αεροσκάφη είναι υψηλής ευελιξίας, το γαλλικό μαχητικό υπερέχει όμως στον ρυθμό στροφής, είτε παρατεταμένο είτε στιγμιαίo, ενώ σε τυπικό φόρτο ισοφαρίζει ή και έχει ελαφρώς καλύτερο λόγο ώσης/βάρους από το αμερικανικό.
Το πραγματικά κρίσιμο όμως ερώτημα είναι τι γίνεται σε αντιπαράθεση των δύο μαχητικών σε κανονικές συνθήκες μάχης. Και όχι στα ελεγχόμενα και εντός ορίων σενάρια των ασκήσεων, όπου το F-35 μετέχει με “μειονέκτημα” που του επιβάλλεται!
Συγκεκριμένα όπως φαίνεται και από τα στιγμιότυπα του γαλλικού βίντεο, το F-35 που ιχνηλατείται από το OSF (δεν γνωρίζουμε αν είναι εντός παραμέτρων βολής κ.ο.κ.), φέρει τους λεγόμενους “φακούς Luneburg”, δηλαδή τους ειδικούς ανακλαστήρες ραντάρ, που μπαίνουν ανά ζεύγη στο άνω και κάτω μέρος της ατράκτου.
Οι “φακοί” αυτοί, σε κόκκινο κύκλο στα καρέ από το γαλλικό βίντεο, μπαίνουν στάνταρ στα F-35 όταν μετέχουν σε ασκήσεις, ακριβώς για να “χάσουν” το πλεονέκτημα τους ως stealth, άρα να γίνονται αντιληπτά από τα πιο συμβατικά μαχητικά, και να αποκαθίσταται μια σχετική “ισορροπία” δυνατότητων. Έτσι τόσο οι πιλότοι των F-35 όσο και των “αντίπαλων” τους με F-15, F-16, Rafale, Typhoon κ.ο.κ. να μπορούν να ασκηθούν σε ανταγωνιστικές συνθήκες.
Στην πράξη; Κάθε οπλικό σύστημα σε περίοδο πολέμου θα δράσει επιδιώκοντας να επαυξήσει το ειδικό του πλεονέκτημα και να ορίσει τις συνθήκες σύγκρουσης με βάση αυτό. Έτσι το άλλης φιλοσοφίας και επόμενης γενιάς F-35, παραμένοντας stealth, και με πολύ εξελιγμένο δικό του πακέτο αισθητήρων, από το ραντάρ AN/APG-81 έως το συγκρότημα ηλεκτροοπτικών EOTS, θα διατηρηθεί σε σημαντική απόσταση από τα αντίπαλα μαχητικά, που μπορεί να εντοπίσει πριν το κάνουν αυτά, εξαπολύοντας εναντίον τους πυραύλους μεγάλης εμβελείας, όπως οι AIM-120D και μελλοντικά οι Meteor. Οπότε το F-35 είναι από το σχεδιασμό του προσανατολισμένο σε βολή όπλων “πέραν του οπτικού ορίζοντα”, διατηρώντας υπεροχή στη μικρή πιθανότητα εντοπισμού του και στην ικανότητα μεγάλης ανάλυσης του περιβάλλοντος χώρου, που προσφέρουν τα υπολογιστικά του συστήματα.
Το F/A-18A γίνεται στόχος
Επιστρέφοντας στο γαλλικό βίντεο, βλέπουμε και άλλα στιγμιότυπα, αυτή τη φορά που δείχνουν πιο σίγουρα μια “κατάρριψη” (εικονικά πάντα). Καθώς έχουμε εικόνες από φινλανδικό F/A-18A, πάλι να το ανιχνεύει το OSF του Rafale…
…αλλά πλέον και εικόνα από το HUD του γαλλικού μαχητικού, όπου φαίνεται ξεκάθαρα από τη συμβολογία, πως το F/Α-18 έχει εγκλωβιστεί και από το ραντάρ.
Να σχολιάσουμε εδώ παρενθετικά, τη σύγχρονη τάση στον αεροπορικό πόλεμο. Όπου αυτός όπως φαίνεται, μετατοπίζεται προς τις συγκρούσεις μεγάλων αποστάσεων, όπου το πρώτο ρόλο παίρνουν οι πύραυλοι μεγάλης εμβελείας, τροφοδοτούμενοι και κατά τη διάρκεια της πτήσης τους με νέα δεδομένα στόχου (όπως είδαμε στην πρόσφατη ινδοπακιστανική μάχη). Η εξέλιξη αυτή είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων, τόσο της μεγάλης εμβέλειας των νέων πυραύλων αέρος-αέρος με αισθητήρες υψηλής ακριβείας, στην επαύξηση της ευαισθησίας και της ικανότητας διάκρισης των αντιπάλων, των σύγχρονων ραντάρ και ηλεκτροοπτικών, στην διάδοση της δικτυοκεντρικής μάχης, όπου ένα όπλο μπορεί να λάβει δεδομένα από πολλές πηγές (π.χ. ένα ιπτάμενο ραντάρ), κ.α. Τα ίδια ισχύουν και στην άφεση όπλων αέρος-εδάφους, όπου πάλι μιλάμε σχεδόν αποκλειστικά για κατευθυνόμενα όπλα, αλλά πλέον όλο και πιο μεγάλης εμβελείας.
Τα παραπάνω βέβαια δεν εξαφανίζουν την πιθανότητα να γίνουν αερομαχίες κοντινής απόστασης, με βίαιους ελιγμούς, αλλά και εκεί σημαντικό ρόλο παίζει πλέον η τεχνολογία: με πάλι τα ηλεκτροοπτικά βοηθήματα, τα συστήματα απεικόνισης στην κάσκα του πιλότου συνδεδεμένα με τον αισθητήρα του πυραύλου, την ικανότητα βολής πυραύλων off–boresight, δηλαδή σε πολύ μεγάλες γωνίες προσβολής από το τυπικό εμπρόσθιο τεταρτημόριο, την ικανότητα αυτοματοποιημένης βολής από το σύστημα διαχείρισης του μαχητικού, που θα αξιολογήσει σε “υπεράνθρωπη ταχύτητα ανάλυσης” τις σχετικές παραμέτρους για να εξαπολύσει όπλο και πολλά ακόμη.
Έτσι στην άσκηση Trident Atlantic 2025, αν ένα Rafale κατάφερε κατάρριψη ενός μαχητικού “επόμενης γενιάς”, δηλαδή F-35, αποδεικνύοντας τις πραγματικά μεγάλες ικανότητες του σε εγγύς αερομαχία (και όχι μόνο εκεί βέβαια), δεν υπάρχει γενικό συμπέρασμα. Οχι γιατί το F-35 είναι “ανίκητο” (τέτοιο δεν υπάρχει παγκοσμίως), ή γιατί δεν έχει συμβιβασμούς στη σχεδίαση του (που έχει και παραέχει). Αλλά γιατί η όποια σεναριακή σύγκρουση που δοκιμάστηκαν τα δύο αεροσκάφη είναι “ειδικής φύσης” και όχι εύκολα επαναλήψιμη σε πεδίο μάχης.
Και βέβαια τέτοια συμβάντα, αν και προσφέρονται για… οπαδικές αναλύσεις και ενθουσιασμούς, πρέπει να μελετώνται ψύχραιμα και με πάντα αναζήτηση για το ποιο ήταν το κύριο αποτέλεσμα της άσκησης. Δηλαδή για το ποιά αεροσκάφη/τακτικές/συνδυασμοί όπλων έδειξαν τη στατιστική τους υπεροχή.
Το πιο σίγουρο συμπέρασμα – όχι απο την συγκεκριμένη άσκηση- που αφορά την ελληνική περίπτωση; Η δική μας αγορά Rafale, μας προσέφερε ένα πολύ ισχυρό σύγχρονο μαχητικό με ικανότητα ανάληψης πολλαπλών ρόλων (επιβάλλεται να ενισχυθεί περαιτέρω το οπλοστάσιο του και ο εξοπλισμός του, π.χ. με ατρακτίδιο στόχευσης). Ενώ η έλευση F-35A στην Πολεμική Αεροπορία, ως 5ης γενιάς, μπορεί να δημιουργήσει, μαζί με τα υπόλοιπα μαχητικά μας, ένα πρωτοφανή συνεργατικό συνδυασμό αεροπορικής ισχύος, με ικανότητα δράσης σε πολλαπλά πεδία και σενάρια και με μεγάλα χωρικά όρια. Αρκεί να καταφέρουμε αυτό το μεγάλο στόλο σε κάποια χρόνια, να τον συντηρούμε στο μέγιστο δυνατό και να είναι όλος σε λειτουργία!
