Αναδημοσίευση από την ΠΤΗΣΗ, τεύχος 121, Φεβρουάριος 1995
Η ανάπτυξη του τεθωρακισμένου αυτού οχήματος μάχης που έκανε την πρώτη δημόσια εμφάνισή του το 1990 ξεκίνησε στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, τα πρώτα οχήματα ολοκληρώθηκαν το 1986 και χρησιμοποιήθηκαν σε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα δοκιμών. Το νέο TOMA ενσωμάτωνε πολλά από τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά του BMP-2 του οποίου αποτελούσε διάδοχο αλλά και του ειδικού οχήματος BMD-2 που χρησιμοποιείτο από τις αερομεταφερόμενες δυνάμεις της ΕΣΣΔ.
Έξοδος από ΤΟΜΑ υπό επίθεση: Όταν κάποτε θα παίρναμε κι εμείς BMP-3…
To όχημα αναφέρονταν σαν Μ1990/1 από το NATO (από τη χρονιά που καταγράφηκε η πρώτη του εμφάνιση) αλλά σύντομα ο χαρακτηρισμός αυτός παραγκωνίστηκε από την επίσημη ονομασία BMP-3. Το τεθωρακισμένο έχει ήδη εισαχθεί σε υπηρεσία στο Ρωσικό Στρατό αλλά σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες μέχρι το τέλος του 1983 υπηρετούσαν λιγότερα από 100 οχήματα και ο ρυθμός παραλαβής νέων ήταν πολύ αργός.
Το BMP-3 αποκτά βελτιωμένη θωράκιση μετά τις πολεμικές εμπειρίες στη Συρία
Στο μέτωπο των εξαγωγών το όχημα δοκιμάστηκε από το Αμπού Ντάμπι που το 1993 παρήγγειλε τελικά 250 οχήματα έναντι συνολικής απαίτησης 500. Τα οχήματα αυτά έχουν μερικές τροποποιήσεις σε σχέση με το τυπικό ρωσικό μοντέλο για να καλύπτουν τις ειδικές ανάγκες της αραβικής χώρας, έχοντας ενσωματώσει γαλλικής προέλευσης εξοπλισμό όπως η θερμική κάμερα Athos στο αριστερό μέρος του πύργου με παροχή εικόνας σε οθόνη μπροστά στο σκοπευτή.
Το BMP-3 αποκτά βελτιωμένη θωράκιση μετά τις πολεμικές εμπειρίες στη Συρία
Παρόμοια κάμερα φέρουν και τα γαλλικής κατασκευής άρματα Leclerc που έχει παραγγείλει το Αμπού Ντάμπι εξασφαλίζοντας έτσι ομοιογένεια υλικού. Η τιμή κάθε οχήματος το 1993 είχε αναφερθεί σαν 800.000 δολάρια. Πιο πρόσφατα το Κουβέιτ αποφάσισε επίσης την αγορά μεγάλου αριθμού BMP-1 όπου το όχημα στο σχετικό διαγωνισμό αναδείχθηκε νικητής έναντι του ανταγωνισμού.
Περιγραφή
Το πήγμα όσο και ο πύργος του BMP-3 είναι κατασκευασμένα από συγκολλημένες πλάκες που εξασφαλίζουν στο πλήρωμα και την ομάδα πεζικού που μεταφέρεται, προστασία από πυρά ελαφρών όπλων και θραυσμάτων οβίδων πυροβολικού.
Ο οδηγός κάθεται στο εμπρός μέρος του οχήματος στο κέντρο και φέρει μια μονοκόμματη θυρίδα που ανοίγει προς τα δεξιά και πέντε περισκόπια παρατήρησης που καλύπτουν ένα τόξο 250 περίπου μοιρών. Αντιγράφοντας το BMD-2, το BMP-3 έχει δύο θέσεις, αριστερά και δεξιά του οδηγού, κάθε μια από τις οποίες φέρει μονοκόμματη θυρίδα πρόσβασης που ανοίγει προς τα εμπρός, ενώ υπάρχει ακόμη και ένα περισκόπιο ανά θέση που καλύπτει περιορισμένο τόξο προς τα εμπρός αριστερά και εμπρός δεξιά του οχήματος. Σε κάθε μια από τις δύο εμπρός γωνίες του πήγματος του οχήματος υπάρχει προσαρμοσμένο ένα πολυβόλο PKT των 7,62 χιλ. με τόξο βολής προς τα εμπρός που χειρίζεται τα μέλη του πληρώματος που καταλαμβάνουν τις παραπάνω πλευρικές θέσεις.
Ο πύργος είναι τοποθετημένος στο κέντρο της οροφής του πήγματος με τον διοικητή του οχήματος στα δεξιά και τον πυροβολητή στα αριστερά. Ο πρώτος έχει μια μονοκόμματη θυρίδα που ανοίγει προς τα εμπρός και μπορεί να παίξει και το ρόλο ασπιδίου, ενώ υπάρχουν ακόμη ενσωματωμένα σ’ αυτήν τα περισκόπια περιμετρικής παρατήρησης και ένας προβολέας.
Ακριβώς εμπρός από τη θυρίδα του διοικητή, στην οροφή του πύργου, υπάρχει ένα τετράγωνο σκέπασμα που χρησιμοποιείται για τον επανεξοπλισμό του οχήματος με πυρομαχικά και πυραύλους. Ένα άλλο παραλληλόγραμμο άνοιγμα βρίσκεται στο πίσω κεντρικό μέρος του πύργου και αποτελεί τη δίοδο απόρριψης των καλύκων.
Ο πυροβολητής διαθέτει επίσης μια μονοκόμματη θυρίδα και εμπρός της βρίσκεται το συγκρότημα των οπτικών σκόπευσης. Το εμπρός μέρος του πύργου καλύπτεται από μια ζώνη ειδικής θωράκισης (spaced armour), ενώ στα πλευρά του υπάρχουν δύο τριάδες (μια από κάθε πλευρά) εκτοξευτών καπνογόνων των 81 χιλ. που βάλλουν ηλεκτρικά. Παραπέτασμα καπνού μπορεί επίσης να δημιουργηθεί με τον ψεκασμό καυσίμου στην εξαγωγή των καυσαερίων κατά την πάγια σοβιετική τακτική.
Βίντεο: Χρήση του φορητού ραντάρ FARA-VR από το ρωσικό στρατό στην Ουκρανία
Ο οπλισμός τεθωρακισμένου στον πύργο αποτελείται από ένα υβριδικό πυροβόλο των 100 χιλ., ένα πυροβόλο των 30 χιλ. και ένα συζυγές πολυβόλο των 7,62 χιλ. Το ραβδωτό πυροβόλο των 100 χιλ. βάλει είτε συμβατικά πυρομαχικά είτε αντιαρματικά βλήματα που κατευθύνονται από αντινοβολία λέιζερ. Τα συμβατικά βλήματα υψηλής εκρηκτικότητας με θραυσματογενές περίβλημα ZUOF176 τροφοδοτούνται με ρυθμό 8 βολών το λεπτό από τον αυτόματο τροφοδότη, ενώ τα κατευθυνόμενα βλήματα ΖUΒΚ-10-3/9Μ117 τροφοδοτούνται στο πυροβόλο χειροκίνητα.
Το βλήμα 9M117 φέρει το χαρακτηρισμό του ΝΑΤΟ AT-10 και έχει τη μορφή συμβατικής οβίδας με κάλυκα για να διευκολύνεται η φόρτωση. Το βλήμα μετά την εκτόξευση ζυγίζει 26,8 κιλά και διανύει την απόσταση των 4.000 μέτρων που αποτελεί και το μέγιστο βεληνεκές σε 12 δευτερόλεπτα. Το βλήμα κατευθύνεται στο στόχο ιππεύοντας μια ακτίνα λέιζερ που ο πυροβολητής απαιτείται να κρατά απλώς επί του στόχου. Μεταφέρονται συνολικά οκτώ 9M117.
Στο όχημα μεταφέρονται επίσης και 40 συμβατικά βλήματα, 22 από τα οποία είναι τοποθετημένα στον αυτόματο τροφοδότη έτοιμα για βολή. Το ZUOF176 έχει μέγιστο 4.000 μέτρων και αρχική ταχύτητα εξόδου από την κάννη 250 m/s. Το πυροβόλο είναι πλήρως σταθεροποιημένο στους δύο άξονες μαζί με το σύστημα οπτικών του σκοπευτή που αποτελείται από ένα σύστημα ημέρας με μεγέθυνση x8 και ένα σύστημα νυκτός με μεγέθυνση x5,5.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Ο ΕΣ κινείται προς απόκτηση 76 AAV-7A1 της τελευταίας έκδοσης RAM/RS
Το σύστημα ελέγχου βολής αποτελείται από έναν υπολογιστή και ένα αποστασιόμετρο λέιζερ τοποθετημένο σε ένα θωρακισμένο κουτί πάνω από το πυροβόλο ενώ το όχημα διαθέτει επίσης και εξοπλισμό αισθητήρων για τη συλλογή στοιχείων θερμοκρασίας, υγρασίας, ταχύτητας ανέμου προκειμένου να εισαχθούν σαν στοιχεία στον υπολογιστή βολής.
Ο πυροβολητής διαθέτει ακόμη ένα εφεδρικό σκοπευτικό ημέρας με μεγέθυνση x2,6, ενώ τα οπτικά του διοικητού περιλαμβάνουν σκοπευτικά ημέρας/νύχτας με μεταβλητή μεγέθυνση x1,2/x4 και ένα περισκόπιο παρατήρησης με μεγέθυνση x4 για την ημέρα και x3 για τη νύχτα.
Τοποθετημένο συζυγές με το πυροβόλο των 100 χιλ. υπάρχει ένα πυροβόλο των 30 χιλ. 2Α72 που προέρχεται από (και βάλει και τα ίδια πυρομαχικά με) το πυροβόλο του ιδίου διαμετρήματος 2A42 του BMP-2. Η διαφορά έγκειται στο ότι το νεότερο 2Α72 έχει μόνο 349 μέρη σε αντιδιαστολή με το παλαιότερο που έχει 578 μέρη (!). Το πυροβόλο τροφοδοτείται από δύο σημεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον θωρακισμένων στόχων σε αποστάσεις 1.500-2.000 μέτρων και εναντίον ελικοπτέρων σε αποστάσεις έως και 4.000 μέτρα.
Ο ρυθμός βολής αναφέρεται σαν 330 β.α.λ. (θεωρητικός) και είναι διαθέσιμα δύο ειδών πυρομαχικά, ένα διατρητικό θώρακα/εμπρηστικό (AP-I) και ένα εκρηκτικό/εμπρηστικό (ΗΕ-Ι) ενώ υπάρχει και μια εκπαιδευτική έκδοση του τελευταίου (ΗΕ-Τ). Το ΑΡ-Ι έχει αρχική ταχύτητα εξόδου από την κάννη 960-980 m/s και μπορεί να διατρήσει θώρακα 25 χιλ. τοποθετημένο υπό κλίση 60ψ σε απόσταση 1500 μέτρων. Το ΗΕ-Ι έχει αρχική ταχύτητα εξόδου επίσης 960-980 m/s. Συνολικά μεταφέρονται 500 βολίδες των 30 χιλ. 305 από τις οποίες είναι ΗΕ-Ι και 195 ΑΡ-Ι. Το πολυβόλο ΡΚΤ των 7,62 χιλ που είναι επίσης συζυγώς τοποθετημένο έχει πρακτικό ρυθμό βολής 250 β.α.λ. και το μέγιστο βεληνεκές 1.500 μέτρων.
Αναφορές φέρουν το BMP-3 να μπορεί να προσβάλει στόχους σε αποστάσεις ενός χιλιομέτρου σε χρόνο κάτω των 3 δευτερολέπτων με πιθανότητα επιτυχούς πλήγματος 90%. Σε αποστάσεις 2 χιλιομέτρων η προσβολή απαιτεί 14 δευτερόλεπτα, ενώ ο δεύτερος στόχος σε απόσταση 100 μέτρων μπορεί να προσβληθεί σε 4,9 δευτερόλεπτα και στα 2000 μέτρα στα 19,6 δευτερόλεπτα.
Το ΤΟΜΑ ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ της ΕΛΒΟ που δεν μπήκε ποτέ σε υπηρεσία δίπλα στα Leopard 2HEL (ΑΡΧΕΙΟ)
Βολή με τα όπλα μπορεί να εκτελέσει είτε ο πυροβολητής είτε ο διοικητής του οχήματος. O πύργος περιστρέφεται μηχανο-υδραυλικά επίσης είτε από τον πυροβολητή ή τον διοικητή κατά 360ο και το συγκρότημα του οπλισμού μπορεί να ανυψωθεί κατά +60ο επιτρέποντας την προσβολή ελικοπτέρων (η βύθιση είναι -5ο).
To πλήρωμα του BMP-3 αποτελείται από το διοικητή, τον πυροβολητή και τον οδηγό. Επιπλέον μπορούν να μεταφερθούν επτά οπλίτες στο πίσω μέρος του οχήματος και δύο στις θέσεις που προαναφέραμε εκατέρωθεν του οδηγού. Το διαμέρισμα στο πίσω μέρος έχει πρόσβαση μέσω δύο οπισθίων θυρών με υψηλό κατώφλι που όμως όταν ανοίγουν συμπαρασύρουν και σκαλοπάτια για την υποβοήθηση της εισόδου.
Στην οροφή του διαμερίσματος υπάρχουν δύο μεγάλες παραλληλόγραμμες θυρίδες που ανοίγουν προς τα πλάγια. Κάθε μια από αυτές έχει στο εμπρός μέρος ενσωματωμένες μικρότερες στρογγυλές θυρίδες για παρατήρηση. Στο μέσον των πλευρικών τοιχωμάτων υπάρχουν δύο θυρίδες βολής από κάθε πλευρά που επιτρέπουν στο μεταφερόμενο πεζικό να χρησιμοποιεί τον οπλισμό του κάτω από την κάλυψη της θωράκισης. Εντός του οχήματος μεταφέρονται έξι αυτόματα τυφέκια AK-74 και δύο πολυβόλα PK.
Το κινητήριο σύστημα του BMP-3 είναι τοποθετημένο χαμηλά στο πίσω μέρος του οχήματος και αποτελείται από έναν κινητήρα ντίζελ UTD-29M των 500 ίππων στα δεξιά και το κιβώτιο μετάδοσης της κίνησης με τέσσερις σχέσεις εμπρός και μία όπισθεν στα αριστερά. Πάνω από το διαμέρισμα του κινητήρα υπάρχει μια μεγάλων διαστάσεων θυρίδα εξαερισμού.
Το όχημα είναι πλήρως αμφίβιο και σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις, ένα μικρό σνόρκελ τοποθετείται στο δεξί-πίσω μέρος του πήγματος εξασφαλίζοντας αδιάκοπη παροχή αέρα στον κινητήρα. Μέσα στο νερό το όχημα προωθείται από δύο υδροτζέτ που παίρνουν κινηση από το κεντρικό κιβώτιο. Πριν από την είσοδο στο νερό, ακολουθείται μια απλή διαδικασία προετοιμασίας με την έναρξη λειτουργίας δύο αντλιών και την έκταση ενός ασπιδίου κυματοθραύστη στο εμπρός μέρος του οχήματος.
H ανάρτηση αποτελείται από έξι διπλούς εδάφιους τροχούς, τον κινητήριο στο πίσω μέρος και τον “αργό” εμπρός. Οι εδάφιοι Νο1, 2 και 6 στηρίζονται σε αποσβεστήρες κραδασμών. Το όχημα είναι εφοδιασμένο με ένα ηλεκτρομηχανικό σύστημα με το οποίο ο οδηγός μπορεί να μεταβάλει την τάση των ερπυστριών, ώστε να ανταποκρίνεται με τις απαιτήσεις του εδάφους.
TEXNIKA ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Διαστάσεις: συνολικό μήκος 7,20 μέτρα, πλάτος 3,23 μέτρα, συνολικό ύψος 2,65 μέτρα, ύψος πυροβόλου (σε μηδενική κλίση) από το έδαφος 2,02 μέτρα, απόσταση πήγματος από το έδαφος 0,45 μέτρα, ίχνος ερπύστριας επί του εδάφους 4,06 μέτρα, πλάτος ίχνους 2,76 μέτρα, πλάτος ερπύστριας 0,38 μέτρα.
Βάρη: πλήρες 18.700 κιλά, λόγος ώσης προς βάρος 26.73 ίπποι ανά τόνο, ασκούμενη πίεση στο έδαφος 0,6 κιλά ανά τετραγωνικό εκατοστό.
Επιδόσεις: Μέγιστη ταχύτητα στο δρόμο 70 χ.α.ω. (20 χ.α.ω. με την όπισθεν), μέγιστη ταχύτητα στο νέρο 10 χ.α.ω. Εμβέλεια (με κίνηση στο δρόμο) 600 χλμ. διάβαση τάφρου 2,2 μέτρα, διάβαση καθέτου εμποδίου 0,8 μέτρα, ικανότητα αναρρίχησης 60%, ικανότητα πλευρικής κλίσης 30%.
Κινητήρας: ένας UTD-29M δεκακύλινδρος ντίζελ τετράχρονος με απόδοση 500 ίππων.
Μετάδοση: υδρομηχανικό κιβώτιο με 4 ταχύτητες εμπρός και μία όπισθεν.
Οπλισμός: 1×100 χιλ. 1×30 χιλ. 1×7,62 χιλ. στον πύργο, 2×7,62 στο ρύγχος, 2×3 των 81 χιλ. εκτοξευτές βομβίδων.
Πυρομαχικά: 100 χιλ. 40 (22 στον αυτόματο τροφοδότη), 8 πυραύλους, 500 των 30 χιλ. 6.000 των 7,62 χιλ.
