Κείμενο και φωτογραφίες, Paulo Mata, αναδημοσίευση από την “ΠΤΗΣΗ”, τεύχος 31, Δεκεμβρίου 2022
H Forca Aerea Portuguesa (FAP) υποδέχθηκε και επίσημα στα μέσα Οκτωβρίου 2022 το πρώτο από τα καινούρια αεριωθούμενα μεταγωγικά C-390 Millennium, που θα αντικαταστήσουν στο άμεσο μέλλον τον στόλο των παλαιών C-130H Hercules, σε ικανοποίηση συμβολαίου που υπογράφηκε ανάμεσα στην κυβέρνηση της χώρας της Ιβηρικής και της βραζιλιάνικης Embraer στις 22 Αυγούστου 2019 για πέντε αεροσκάφη, και εκτοξεύει τις δυνατότητές της στον τομέα αυτό.
Το αεροσκάφος με (προσωρινό) νηολόγιο «PT-ZDΚ» (c/n 39000011), που θα γίνει το μελλοντικό «FAP 26901», εκτελούσε πτήσεις δοκιμής υποβοηθώντας το πρόγραμμα πιστοποίησης του τύπου στη Βραζιλία, από τότε που πρωτοπέταξε στις 16 Αυγούστου 2022. Η πτήση του προς τη Γηραιά Ήπειρο ξεκίνησε στις 15 Οκτωβρίου από τις εγκαταστάσεις της κατασκευάστριας Embraer στο Gaviao Peixoto και με ενδιάμεσες στάσεις στο Recife (Βραζιλία) και στο Sal (Πράσινο Ακρωτήριο) έφτασε το πρωί της 16ης Οκτωβρίου στην πορτογαλική αεροπορική βάση Beja (ΒΑ11).
Η συγκεκριμένη εγκατάσταση φιλοξενεί ήδη τρεις Μοίρες της FAP: την Esq101 «Roncos» με ελικοφόρα εκπαιδευτικά TB-30, την Esq552 «Zangoes» με εκπαιδευτικά ελικόπτερα AW119Kx και την Esq601 «Lobos» με P-3C CUP+, ενώ θα γίνει και η έδρα της Esq506 με τα C-390.
Λίγο αργότερα, στις 19 Οκτωβρίου 2022, πραγματοποιήθηκε η επίσημη τελετή υποδοχής του αεροσκάφους και εγκαινίων του διοικητηρίου της 506ης Μοίρας με οικοδεσπότη τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου της FAP αντιπτέραρχο Cartaxo Alves και την παρουσία του πρωθυπουργού της χώρας Antonio Costa και της υπουργού Άμυνας Helena Carreiras, που υπογράμμισε τη σημασία του προγράμματος C-390 όχι μόνο για την ενίσχυση της Πορτογαλικής Αεροπορίας, αλλά και για την αεροπορική βιομηχανία και οικονομία της Πορτογαλίας.
Στην ομιλία του ο αντιπτέραρχος Alves, πιλότος C-130 ο ίδιος, εξήρε τις ικανότητες του νέου αεροσκάφους και τις προσδοκίες χαμηλότερου κόστους κύκλου ζωής για τον στόλο που θα αντικαταστήσει τα Hercules. Τόνισε επίσης την εξαρχής εμπλοκή της Πορτογαλίας στο πρόγραμμα C-390 Millennium, που περιλαμβάνει περίπου 650.000 ανθρωποώρες ανάπτυξης και βιομηχανικού έργου με την κατασκευή του κεντρικού τμήματος της ατράκτου, των πλευρικών ατρακτιδίων-φωλεών των κύριων σκελών προσγείωσης και του οριζόντιου ουραίου πτερώματος που ανέλαβε η OGMA (Oficinas Gerais de Material Aeronautico). Επιπλέον, υπογραμμίστηκε ότι η FAP συμμετείχε καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ανάπτυξης του τύπου για τον καθορισμό των επιχειρησιακών απαιτήσεων.
H κρατική πορτογαλική αεροπορική βιομηχανία OGMA ιδιωτικοποιήθηκε το 2004-2005, με την κοινοπραξία Airholding SGPS, που δημιούργησαν από κοινού η Embraer και η (τότε) DASA, να αποκτά πλειοψηφικό μερίδιο, ενώ το πορτογαλικό δημόσιο διατήρησε ποσοστό της εταιρείας. Λίγο αργότερα, με την αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος της DASA, η Embraer απορρόφησε το μερίδιό της και αύξησε τη συμμετοχή της που παραμένει μέχρι σήμερα, με την εταιρεία να αποτελεί μέρος του βραζιλιάνικου ομίλου.
Η συνεργασία με την Πολεμική Αεροπορία της Βραζιλίας-FAB (Forca Aerea Brasileira) αναφέρθηκε επίσης ως υψίστης σημασίας για την επιτυχία του προγράμματος, αρχικά μέσω τεχνικής διαβούλευσης για τις διαδικασίες εισόδου τού αεροσκάφους σε υπηρεσία βάσει των βραζιλιάνικων εμπειριών και στη συνέχεια της εκπαίδευσης του πρώτου πορτογαλικού πληρώματος, που ολοκλήρωσε τη διαδικασία στις 19 Νοεμβρίου 2021. Ο αντιπτέραρχος Cartaxo Alves άνοιξε περαιτέρω την πόρτα της συνεργασίας αυτής, όταν τα αεροσκάφη της FAP γίνουν επιχειρησιακά, με ανταλλαγή πληρωμάτων μεταξύ των δυο αεροπορικών δυνάμεων.
Εκτός από τα πέντε μεταγωγικά το κύριο συμβόλαιο προβλέπει επίσης προαίρεση για ένα έκτο αεροπλάνο, υποστήριξη και ανταλλακτικά έως το 2030 και προμήθεια ενός προσομοιωτή πτήσης κατηγορίας CAT D, για τον οποίο ο αντιπτέραρχος Alves είπε ότι θα είναι διαθέσιμος και για άλλους χρήστες του τύπου στην Ευρώπη, με τις εγκαταστάσεις της FAP να λειτουργούν ως κέντρο εκπαίδευσης και ανανέωσης διαθεσιμότητας πληρωμάτων.
Εκτός του πεδίου εφαρμογής της κύριας σύμβασης με την Embraer και λόγω της διαφοροποίησης των πορτογαλικών αεροσκαφών από τη βραζιλιάνικη έκδοση, η σουίτα αυτοπροστασίας με υποσύστημα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) αποκτήθηκε απευθείας από την Elbit Systems, ενώ τερματικά MIDS JTRS (Joint Tactical Radio System) και σύστημα τακτικών επικοινωνιών ΑΝ/ARC-210(V) RT 1990A(C) αγοράστηκαν από τις ΗΠΑ μέσω FMS. Οι εργασίες που αφορούν στην εγκατάσταση του εξοπλισμού αυτού θα εκτελεστούν από την OGMA στην Πορτογαλία και θα δοκιμαστούν πριν από την έκδοση του πιστοποιητικού στρατιωτικού τύπου και την επίσημη παράδοση-παραλαβή του πρώτου αεροσκάφους που έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2023. Τα υπόλοιπα αεροπλάνα (FAP 26902 έως 26905) θα παραδοθούν με ρυθμό ενός ετησίως μέχρι το 2027.
Όλοι θέλουν μεταγωγικά: C-130J εναντίον C-390 στην Ινδία για έως και 80 αεροσκάφη!
Αναφορικά με την προσθήκη των C-390 στο πορτογαλικό οπλοστάσιο, εκτός της κατακόρυφης αύξησης των μεταγωγικών ικανοτήτων, η FAP αποκτά επιτέλους δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού, που αποτελούσε επιδίωξη για πολλά χρόνια (μέσω της απόκτησης ή μετατροπής Hercules σε KC-130), αλλά δεν ικανοποιήθηκε ποτέ λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης. Αν και τα F-16AM/BM της FAB δεν μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη δυνατότητα λόγω ασυμβατότητας υποδομών, το σύστημα «hose-and-probe» που διαθέτει το βραζιλιάνικο αεροσκάφος μπορεί να εξυπηρετήσει άλλους τύπους αεροσκαφών, όπως των ίδιων των Millenium, των μεταφορικών/ναυτικών περιπολικών C295M/MPA και των ελικοπτέρων SAR ΕΗ101. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό είναι ότι το C-390 θα ανακτήσει για την Πορτογαλική Αεροπορία δυνατότητα «βαριάς» πυρόσβεσης με τη χρήση συλλογών MAFFS II.
Έπειτα από 45 χρόνια και περίπου 85.000 ώρες πτήσης εξαιρετικών υπηρεσιών από τον στόλο των Hercules, η Πορτογαλική Αεροπορία πιστεύει ότι το νέο KC-390 θα αποτελέσει μεγάλο άλμα στις δυνατότητες των πορτογαλικών ενόπλων δυνάμεων, ευρύτερα, με ένα αεροσκάφος παγκόσμιας εμβέλειας, ικανό να ικανοποιήσει τόσο τις εθνικές ανάγκες αερομεταφορών της χώρας όσο και αυτές που απορρέουν από τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και του ΟΗΕ.
