Έχουν περάσει σχεδόν 33 χρόνια από το τραγικό ατύχημα στον πυρηνικό αντιδραστήρα Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία, μέρος τότε της Ε.Σ.Σ.Δ., και τις καταστροφικές του συνέπειες μέχρι σήμερα. Το ατύχημα, οι αιτίες του, ο αντίκτυπος και οι συνέπειές του έχουν συζητηθεί εκτενώς από τότε, κι εξάλλου έχουμε κάνει εκτενές αφιέρωμα και στις σελίδες του περιοδικού και στον ιστότοπό μας.
Ένα κομμάτι της ιστορίας του συγκεκριμένου ατυχήματος που δεν έχει αναδειχθεί αρκετά, είναι η συμβολή του προσωπικού των σωμάτων ασφαλείας της χώρας, κυρίως της πυροσβεστικής και της αεροπορίας, στον περιορισμό των άμεσων συνεπειών του ατυχήματος. Οι πυροσβέστες και οι πιλότοι που συμμετείχαν στην τιτάνια αυτή επιχείρηση, αφενός μεν ήξεραν ότι ουσιαστικά βάδιζαν σε μία αποστολή αυτοκτονίας, αφετέρου δε, δεν περίμεναν καμία αναγνώριση, καθώς το τότε καθεστώς είχε επιβάλλει αυστηρή λογοκρισία στα τοπικά μέσα ενημέρωσης και πολλές μέρες μετά αναγνώρισε (κι όχι πλήρως) ότι είχε υπάρξει ατύχημα.
Ωστόσο κάποιοι από αυτούς επιβίωσαν και η προσφορά τους αναγνωρίστηκε. Ένας μάλιστα τίναξε την μπάνκα στον αέρα και αξίζει να κάνουμε ειδική αναφορά σ’ αυτόν. Πρόκειται για τον πιλότο ελικοπτέρων Μίκολα Βόλκοζουμπ (Mykola Volkozub), ο οποίος πετώντας με ελικόπτερο Mi-8 είχε ως αποστολή τον «βομβαρδισμό» του πυρηνά του αντιδραστήρα με τόνους αδρανών υλικών (άμμου, μόλυβδου, χώματος, βόριου) προκειμένου να απορροφηθεί η ραδιενέργεια και να περιοριστεί η διαρροή της.
Η αρχική του αποστολή ήταν να πετάξει πάνω από τον επίμαχο αντιδραστήρα μαζί με έναν ακόμα πιλότο, έναν ιπτάμενο μηχανικό κι έναν επιστήμονα προκειμένου να κάνουν απαραίτητες μετρήσεις και να δώσουν στην ηγεσία μία πρώτη εικόνα του μεγέθους της καταστροφής.
Για τον σκοπό αυτό, τους έδωσαν να φορέσουν ειδικά προστατευτικά γιλέκα από μόλυβδο με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κινηθούν από το βάρος. Συνολικά πέταξε τρεις φορές πάνω από τον αντιδραστήρα, και το σώμα του απορρόφησε τόσο πολύ υψηλότερες ποσότητες ραδιενέργειες από τις επιτρεπόμενες, που οι συσκευές μέτρησεις ήταν μόνιμα με τις βελόνες κολλημένες στην μέγιστη ένδειξη.
Το ίδιο το ελικόπτερο προφανώς κρίθηκε ακατάλληλο για χρήση για τον ίδιο λόγο, και μετά την τελευταία αποστολή, διατάχθηκε να το προσγειώσει σε έναν ιδιότυπο χώρο-νεκροταφείο για παλιά οχήματα και εξοπλισμό που είχαν εκτεθεί υπερβολικά σε ραδιενέργεια.
Άλλοι συνάδελφοί του δυστυχώς ήταν άτυχοι. Κάποιοι πέθαναν με αργό και βασανιστικό θάνατο από τις συνέπειες της ραδιενεργής μόλυνσης, κάποιοι άλλοι σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων, όπως το πλήρωμα ενός άλλου Mi-8 το οποίο συνετρίβη κατά την διάρκεια του βομβαρδισμού του αντιδραστήρα.
Ο Βόλκοζουμπ, ήταν τότε 54 ετών. Όταν τον πήγαν σε νοσοκομείο για εξετάσεις, το νοσηλευτικό προσωπικό ήταν τόσο τρομοκρατημένο που για να του δώσουν φαγητό, το έσπρωχναν προς το μέρος του με ένα μακρύ ραβδί για να μείνουν σε απόσταση. Κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, επιβίωσε και έφτασε σήμερα στην ηλικία των 86 ετών.
Και το πιο απίστευτο; Παρά την ηλικία του, είναι ακόμα ενεργός πιλότος, εργάζεται στην εταιρεία Antonov και το αντικείμενό του είναι η εκπαίδευση κι αξιολόγηση νέων πιλότων. Και με τέτοιο βιογραφικό, δεν το βρίσκουμε καθόλου περίεργο…
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 26 Απριλίου 2018
