Η ουκρανική επιδρομή στην περιοχή του Κουρσκ στη Ρωσία, η οποία βρίσκεται πλέον στην 5η μέρα της είναι από τις ενδιαφέρουσες τρέχουσες εξελίξεις σε μια σύγκρουση που έχει φθάσει πλέον τα 2,5 χρόνια. Οπότε αξίζει να κάνουμε μια ανάλυση της, με όσα -λιγοστά- βέβαια έχουν αποκαλυφθεί έως τώρα.
Θα ξεκινήσουμε όμως κάνοντας μια παραδοχή: Οτι οι απώλειες (είτε φίλιες είτε εχθρικές) που δηλώνονται και από τις δύο πλευρές, Ρωσίας και Ουκρανίας, είναι αναξιόπιστες. Καθώς ως τέτοιες έχουν αποδειχθεί στο μεγαλύτερο βαθμό τους από την αρχή της σύγκρουσης. Να το πούμε πιο απλά, δεν ξέρουμε τι απώλειες ακριβώς ή προσεγγιστικά έχουν και οι δύο μαχόμενοι στο Κουρσκ. Και θα συνεχίσουμε με μια ακόμη παραδοχή: πως παρότι διακρίνουμε σε αυτή την επιδρομή, την ουκρανική πρωτοβουλία, δεν τη θεωρούμε ως δράση “υψηλής στρατηγικής” και κυρίως “ανατρεπτικής” της σημερινής κατάστασης. Είναι δηλαδή αξιόλογη, αλλά νίκη/ήττα ως λήξη πολέμου δεν δίνει σε κανένα.
Στην ουσία της επιδρομής τώρα: Αρχικά δεν μπορεί να την θεωρήσουμε ως ουκρανική απόπειρα για μόνιμη κατάληψη ρωσικού εδάφους, καθώς τέτοιο όχι μόνο θα απαιτήσει μεγάλες δυνάμεις και οχυρώσεις και διάθεση πόρων (που η Ουκρανία δεν διαθέτει), αλλά και γιατί η Ρωσία για λόγους κύρους και εσωτερικής τάξης και αισθήματος ασφαλείας αποκλείεται να το επιτρέψει. Άρα αργά ή γρήγορα, οι Ουκρανοί θα αποχωρήσουν, και περιμένουμε να δούμε αν θα το κάνουν με κάποια “τάξη” και με χαμηλές απώλειες, ή θα επιμείνουν ρισκάροντας πολύ.
Σε επόμενο στάδιο η επιδρομή, προς το παρόν (πάντα) περιγράφεται ως ουκρανική επιτυχία, με τις όποιες απώλειες. Θα καταγράψουμε τα στοιχεία που είναι υπέρ του Κιέβου, αναγράφοντας όμως και πως αυτά μπορεί να ανατραπούν:
Α. Αρχικά οι Ουκρανοί με την επιδρομή και σε αρκετό βάθος και με μερικό έλεγχο κάπου 350 τετραγωνικών χιλιομέτρων (σημαντική έκταση για ένα πόλεμο στατικό το τελευταίο δωδεκάμηνο, αλλά προφανώς ασήμαντη έκταση μπροστά στο ρωσικό αχανές), δημιούργησαν μεγάλο πλήγμα κύρους στην ρωσική εξουσία. Η οποία έστω και για λίγο χρόνο βρίσκεται εκτεθειμένη, με το κοινό της περιοχής να περιγράφει στα ηλεκτρονικά μέσα την οργή και την απογοήτευση της γιατί “ο Πούτιν δεν μας προστατεύει”, και να αναγκάζονται χιλιάδες να φεύγουν από τα σπίτια τους μετά από εντολής εκκένωσης, ενώ πολλές δεκάδες Ρώσοι στρατιώτες παραδίδονται. Δεν είναι λίγο αυτό το “κέρδος” μεταξύ δύο εμπολέμων χωρών, όπου το επίπεδο του ηθικού κάθε κοινωνίας, είναι που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τη συνέχιση του πολέμου.
Β. Αντίστροφα, σε μια πολύ κουρασμένη ουκρανική κοινωνία από τη συνέχιση του πολέμου και με μεγάλες απώλειες, μια τέτοια επιδρομή, έστω και με προσωρινό χαρακτήρα, προσφέρει μια “παράσταση νίκης”. Αναγκαία πολύ, όχι μόνο όσο κρατήσει, αλλά κυρίως για το πως ανατρέπει την κακή εικόνα του τελευταίου δωδεκαμήνου προσφέροντας την αίσθηση πως “υπάρχει ελπίδα”. Αυτό βέβαια το θετικό αίσθημα, μπορεί να ανατραπεί εύκολα αν η Ρωσία εξαπολύσει μια ακόμη σφοδρή επίθεση που θα φέρει αποτελέσματα σε κάποιο από τα ήδη “καυτά” μέτωπα του πολέμου.
Γ. Ξανά από ουκρανικής πλευράς, και σε γεωπολιτικό επίπεδο, η επιδρομή και η αντίστοιχη ρωσική “ταραχή και αμηχανία” που δεν κρύβονται, δείχνουν στους υποστηρικτές του Κιέβου, πως τίποτα ακόμη δεν έχει κριθεί. Το Κίεβο εδώ έχει μεγάλη ανάγκη να δείξει ότι αντέχει, έως και αντεπιτίθεται, ώστε να προσφέρει επιχειρήματα στους υποστηρικτές του στη Δύση και ειδικά στις ΗΠΑ, ακόμη και αν επικρατήσει ο Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Όπου η διακηρυγμένη πρόθεση του να “πουλήσει” την Ουκρανία, θα βρει σοβαρές αντιστάσεις εντός Κογκρέσου και από πολλούς Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές και βουλευτές.
Αν λοιπόν η επιδρομή λήξει με ουκρανικό θετικό πρόσημο (περιμένουμε να το δούμε), τότε θα “μετρήσει” ως επιχείρημα διατήρησης της στήριξης, ή το αντιστρόφο! Εδώ δεν είναι ίσως τυχαίο που βλέπουμε στο Κουρσκ και δράση “δυτικών” όπλων όπως τεθωρακισμένα Marder και αρμάτων Leopard, αλλά και χτυπήματα σε βάθος με εκτοξευτές HIMARS, σαφή “νύξη” δηλαδή πως αυτά αποδίδουν σημαντικά και πρέπει να συνεχίστει η ροή τους.
Δ. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, η επιδρομή δείχνει εκ νέου τα οργανωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις όπως και τα όρια τους. Που έχουν σαφώς την πρωτοβουλία τους τελευταίους μήνες στον άδικο πόλεμο που διεξάγουν και έχουν υποχρεώσει τους Ουκρανούς σε πολύ αιματηρές μάχες, με ελάχιστα μεν ρωσικά κέρδη στο εδαφικό (πάντα μπροστά στο επίσης πολύ μεγάλο της Ουκρανίας σε έκταση), αλλά με εκατόμβες ουκρανικού προσωπικού.
Έτσι η Ρωσία που έχει επιλέξει τον “πόλεμο φθοράς” ως μέθοδο, δηλαδή ότι χειρότερο από πλευράς στρατηγικής και τελείως κτηνώδη ως πρακτική (κι αυτό ενδεικτικό της ένδειας ικανοτήτων), αποκαλύπτεται τώρα πως δεν έχει την επάνδρωση να καλύψει όλη τη γραμμή συνόρων της με την Ουκρανία. Αφήνοντας μεγάλες ζώνες να τις υπερασπίζονται μικρές μονάδες επιστράτων και εθνοφρουρών, χωρίς εμπειρία και σοβαρή ηγεσία, που σε μια ισχυρή εχθρική αιχμή υποχώρησαν δεκάδες χιλιόμετρα.
Επιπρόσθετα, το ότι οι Ουκρανοί κατάφεραν να οργανώσουν συντονισμένη επίθεση τακτικών αλλά και επιλέκτων μονάδων, με υποστήριξη πυροβολικού και αντιαεροπορικών, δίπλα ακριβώς στα σύνορα με την Ρωσία χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, και αυτό δείχνει τα ρωσικά κενά επιτήρησης και πληροφόρησης.
Ε. Η παραπάνω ανάδειξη της ρωσικής ανεπάρκειας, σε όλη τη συνοριακή ζώνη είναι πολύ πιθανό να υποχρεώσει τη Μόσχα σε αναδιάταξη δυνάμεων. Καθώς -και εδώ ίσως είναι μια επιχειρησιακή ερμηνεία της ουκρανικής επίθεσης- η κυβέρνηση Πούτιν δεν μπορεί πλέον να μην καλύψει τα σύνορα της με την Ουκρανία σε όλο το μήκος, με ισχυρές δυνάμεις. Τις οποίες ή θα μετακινήσει από το κυρίως μέτωπο, ή θα τραβήξει από τις εφεδρείες της, ή θα υποχρεωθεί σε επιστράτευση και σε μεγαλύτερη κινητοποίηση.
Με απλά λόγια, σήμερα τα “σύνορα” Ουκρανίας-Ρωσίας είναι κάπου 1.800 χιλιόμετρα, από το βορρά στη σύνορα με τη Λευκορωσία προς την ανατολή, μετά κάτω προς το νότο και μετά προς τα δυτικά, έως την Οδησσό. Αλλά από αυτά, το ενεργό χερσαίο μέτωπο είναι αρκετά μικρότερο, περίπου το ένα τρίτο. Η Ουκρανία λοιπόν έδειξε ότι μπορεί να κάνει μια σοβαρή επιδρομή σε “ρωσικό βάθος” σε μη ενεργή ζώνη μαχών. Οπότε η Μόσχα πρέπει να αποτρέψει μια τέτοια επανάληψη, που θα είναι ακόμη χειρότερη σε ευτελισμό. Άρα χρειάζεται εξτρά στρατιωτικό προσωπικό και υλικό για φύλαξη, που θα είναι στους επόμενους μήνες ενδιαφέρον να δούμε που θα τα βρει.
ΣΤ. Μια ακόμη πιθανή ουκρανική επιτυχία είναι η εξής, τη διατυπώνουμε με επιφύλαξη όμως: Αν το Κίεβο είχε πληροφόρηση για επικείμενη σημαντική ρωσική επίθεση, με την επιδρομή αυτή “αναστάτωσε” για κάποιο διάστημα τα ρωσικά σχέδια και μετέφερε αλλού το κέντρο της προσοχής. Αυτό -εφόσον συνέβη- έχει αξία, αν δηλαδή πέτυχε να αναβάλλει μια μεγάλη ρωσική πίεση. Γενικότερα να πούμε πως μιας και βρισκόμαστε ήδη στον Αύγουστο, οι μέρες επιχειρήσεων στην Ουκρανία, πριν ξεσπάσουν οι μεγάλες βροχές και οι “θάλασσες λάσπης”, δεν είναι πολλές. H rasputitsa όπως λέγεται η περίοδος των βροχών και της λάσπης ξεκινά κάπου τον Οκτώβριο, δηλαδή σε περίπου 70 μέρες. Οπότε όσες από αυτές “κερδίζει” η Ουκρανία αποφεύγοντας μια νέα μεγάλη ρωσική επίθεση πριν την όποια φθινοπωρινή ανάπαυλα, που ελπίζει σε ανασύνταξη, είναι σημαντικές.
Τι “πληρώνει” η Ουκρανία για όλα τα παραπάνω; Το είπαμε από την αρχή, δεν ξέρουμε. Οι Ρώσοι δηλώνουν κάπου 1.000 Ουκρανούς νεκρούς έως τώρα, αλλά αυτά είναι αναπόδεικτα. Αλλά ακόμη και να δεχθούμε πως οι ουκρανικές απώλειες είναι τέτοιες τάξης μεγέθους και μεγαλύτερες, αν τα οφέλη είναι όλα τα παραπάνω ίσως για την στρατηγική του Κιέβου να “άξιζε” η επιδρομή. Θα αποδειχθεί στους επόμενους μήνες. Προς το παρόν οι Ουκρανοί έχουν κερδίσει εντυπώσεις, έχουν εκθέσει τη Μόσχα και στο εσωτερικό της και διεθνώς, έχουν κάτι να “δείξουν” και οι ίδιοι μετά από πολλούς μήνες αιματηρών μαχών και σταδιακής τους υποχώρησης, σε λίγα μεν χιλιόμετρα βάθους, αλλά με βαρύ κόστος αίματος και υλικού.
Εντυπωσιακό πάντως πως η ρωσική προπαγάνδα έχει ενεργοποιηθεί βεβιασμένα για να απαξιώσει με κάθε τρόπο την επιδρομή, χαρακτηρίζοντας τη “τελευταίο σπασμό του καθεστώτος Ζελένσκι” και “άνευ νοήματος θυσία Ουκρανών”, λες και έχουν ειδικό πόνο και ενδιαφέρον είτε για τον Ζελένσκι είτε για τους στρατιώτες της χώρας που έχουν εισβάλλει…
Η νίκη που δεν θα είναι νίκη
Θυμίζουμε έτσι πως ο ουκρανικός πόλεμος (μα και κάθε πόλεμος που διαρκεί) είναι “τριπλός” και βέβαια αλληλένδετος σε όλες τις εκδηλώσεις του: Αρχικά έχουμε τον πραγματικό πόλεμο, στα μέτωπα. Μετά έχουμε τον “πόλεμο” διεθνών εντυπώσεων και κύρους και επιρροής και διεθνούς υποστήριξης, που και οι δύο πλευρές δίνουν. Και μετά έχουμε τον “εσωτερικό” πόλεμο σε Ρωσία και Ουκρανία, ώστε οι κοινωνίες τους να εξακολουθούν να νομιμοποιούν και να ανέχονται, το αδηφάγο τέρας που τρώει τα παιδιά τους.
Ποιος θα κερδίσει στο τέλος; Θολό, καθώς η δική μας εκτίμηση είναι πως όποιος “ανακηρυχθεί” ως τέτοιος, θα έχει στα χέρια του μια “Πύρρειο νίκη”. Αν είναι η Ουκρανία, θα βρεθεί με τεράστιες καταστροφές στο έδαφος της, διαλυμένη οικονομία και πάρα πολλούς νεκρούς και τραυματίες, μεγάλη προσφυγιά και πιθανά σοβαρή απώλεια εδαφών. Και με σοβαρό δημοκρατικό έλλειμμα αν επικρατήσουν οι ακραίοι στο εσωτερικό της. Αν είναι η Ρωσία, κι αυτή με μεγάλη ανθρώπινη απώλεια και με σοβαρή ανατροπή της εικοσαετούς πορείας της να “εκδυτικιστεί”, υπονομεύοντας την οικονομία της (που πουσσάρεται τώρα με κρατικές στρατιωτικές δαπάνες, δηλαδή παροδικά και χωρίς ουσιαστική ανάπτυξη) κάνοντας μια ακροβατική γεωστρατηγική στροφή που κανείς δεν ξέρει την κατάληξη της. Οπισθοχωρώντας ταυτόχρονα σοβαρά σε δημοκρατική έκφραση, σε ανθρώπινα δικαιώματα, σε διεθνή νομιμότητα, αποχαιρετώντας το όποιο “ηθικό πλεονέκτημα” και με διολίσθηση στον κακοήθη φυλετισμό, στον ιστορικό αναθεωρητισμό και στον αυταρχισμό.
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
