Με την πολιτική ως γνωστόν δεν μπλεκόμαστε πολύ διότι φοβόμαστε μην μας… φάνε οι «κότες». Όταν όμως αυτού του είδους η πολιτική αγγίζει κρίσιμα εθνικά θέματα… αψηφάμε τους κινδύνους. Να λοιπόν κάποιες διατυπώσεις από το πρόσφατο ντιμπέιτ των υποψηφίων αρχηγών του ΠΑΣΟΚ. Τα συμπεράσματα δικά σας με ένα μικρό σχόλιο από εμάς.
Ερώτηση για εξωτερική πολιτική
Γ. Κουβαράς: Κύριε Δούκα σας άκουσα στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ να λέτε ότι το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ θα γύριζε την Ελλάδα ανάποδα με αυτά που συνέβησαν το καλοκαίρι στην Κάσο. Θέλω να σας ρωτήσω αν ήσασταν πρωθυπουργός, εσείς θα επεκτείνετε τα χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο; Υπενθυμίζω ότι καμιά κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν το έχει πράξει μέχρι σήμερα.
Χ. Δούκας: Απαντάμε λέγοντας ότι αυτό που έγινε στην Κάσο δεν είναι απλώς ένα κρίσιμο θέμα για τα κυριαρχικά δικαιώματα. Είναι η εθνική κυριαρχία. Διότι στην πραγματικότητα πήγε να γίνει πόντιση καλωδίου για τον εξηλεκτρισμό της Κύπρου και ήρθανε τουρκικά και φύγαμε άρον άρον και νομίζω ότι και σαν ΠΑΣΟΚ σταθήκαμε μόνο σε μια ανακοίνωση και αυτό διατύπωσα και στην Κεντρική Επιτροπή. Ότι θα έπρεπε να σηκώσουμε τον κόσμο ανάποδα. Διότι ο Erdoğan και αυτό συζητάμε και σε όλη αυτή τη συζήτηση που έχουμε στον τελευταίο γύρο, έχει μια αναθεωρητική προσέγγιση και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και πρέπει να έχουμε ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές. Θα μου επιτρέψεις να πω και πήγα και στην Μυτιλήνη, αλλά πήγα και πάνω στα σύνορα στον Έβρο και η Συνθήκη είναι ξεριζωμός, διότι φεύγουν οι κάτοικοι, διότι ακόμα και τα σχολεία συγχωνεύονται εκεί και έχουμε ξεχάσει αυτό που έλεγε η Μελίνα Μερκούρη ότι προφανώς τα σύνορα δεν είναι ποινή αλλά τιμή και ότι η Ελλάδα πρέπει να ξεκινάει από τα σύνορά μας. Και για αυτό και λέω ότι πρέπει να έχουμε ξεκάθαρες, απολύτως ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές για το θέμα της ΑΟΖ και μόνο αυτό. Να διευθετηθεί στη Χάγη και τίποτα άλλο. Βεβαίως, αυτό θα πρέπει και η Τουρκία να έχει προσυπογράψει το Δίκαιο της Θαλάσσης, κάτι το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει.
Κουβαράς: Η ερώτησή μου αφορούσε την επέκταση των 12 χωρικών μιλίων στο Αιγαίο. Απλώς το επισημαίνω λοιπόν.
Ερώτηση προς συνυποψήφιο
Π. Γερουλάνος: Αν πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να κρίνει το δικαστήριο ότι εμείς δεν μπορούμε να έχουμε τις επιδιώξεις της ΑΟΖ του Καστελόριζου, που αυτή τη στιγμή με το δικό μας σχεδιασμό συνορεύει με την Κύπρο. Είναι η δική μας προσέγγιση στα πράγματα και εκεί μπορεί το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να σου πει κάνε πίσω. Εάν αυτή είναι η απόφαση του δικαστηρίου, εσύ θα αποφασίσεις να φύγεις από την ΑΟΖ του Καστελόριζου, να μην αφήσεις την αξιοποίηση αυτή για την Ελλάδα;
Χ. Δούκας: Να απαντήσω καταρχάς ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας τα 12 μίλια για να το ασκήσουμε οποτε εκτιμήσουμε. Για να βοηθήσω τον κύριο Κουβαρά, επειδή δεν ήταν ακριβώς η ερώτηση για να κάνω το follow up και να πω ότι βεβαίως εγώ πιστεύω ότι για την ΑΟΖ συγκεκριμένα, η μόνη λύση είναι το Δικαστήριο της Χάγης, αλλά για την ΑΟΖ και μόνο. Και πιστεύω ότι εκεί η απόφαση θα είναι θετική για τη δική μας πλευρά. Εάν κύριε Γερουλάνο, πιστεύεις ότι θα είναι θετική, παρότι όλες οι πρακτικές σε ότι αφορά το διεθνές Δικαστήριο, όταν έχεις ένα νησί τόσο απομακρυσμένο από την Κεντρική σου από την χώρα, όλες οι αποφάσεις που έχουν παρθεί είναι για μείωση της ΑΟΖ.
Π. Γερουλάνος: Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι πηγαίνοντας στο δικαστήριο αυτό θα το κερδίσουμε;
Χ. Δούκας: Διότι υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε αντίστοιχα νησιά στον Καναδά, όπου τα διεκδικούσαν Γάλλοι και το κατάφεραν και κέρδισαν με απόφαση της Χάγης. Και γιατί πιστεύω ότι αυτή η διευθέτηση πρέπει να γίνει και νομίζω ότι μπορούμε να την κερδίσουμε, αλλά βάζω βασική προϋπόθεση να είναι αυτή και μόνο και πριν από αυτήν να έχει υπογράψει το δίκαιο της Θαλάσσης η Τουρκία.
Σχόλιο
Υπάρχουν κάποια δεδομένα που όλοι θα πρέπει να ξέρουμε πριν μιλήσουμε για τόση ευκολία για την ΑΟΖ και το Καστελόριζο. Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, η υφαλοκρηπίδα μιας χώρας μπορεί να φτάσει τα 200 ναυτικά μίλια από την ακτή ή κατοικημένο νησί της.
Στην περίπτωση της ημίκλειστης θάλασσας, όπως είναι η Μεσόγειος, και λόγω των γεωγραφικών συνθηκών, η ελληνική υφαλοκρηπίδα συναντιέται με εκείνη της Τουρκίας, γι’ αυτό είναι αναγκαία η μεταξύ τους οριοθέτησή. Στην υφαλοκρηπίδα δεν ισχύει το καθεστώς της απόλυτης κυριαρχίας της χώρας που την έχει, αλλά μόνο κυριαρχικά δικαιώματα (π.χ. εκμετάλλευση του υπεδάφους).
Όσον αφορά την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) είναι το κομμάτι εκείνο της θάλασσας που ξεκινά από τα χωρικά ύδατα και φτάνει σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων. Μια ΑΟΖ υφίσταται μόνον εφόσον το εκάστοτε κράτος προχωρήσει στην ανακήρυξή της, βάσει των διεθνών κανόνων και της σύμφωνης γνώμης των γειτονικών κρατών.
Όσον αφορά την Τουρκιά έχουμε δύο γεγονότα: ένα ότι δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της θάλασσας και δεύτερον πιστεύει ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν ΑΟΖ. Γι’ αυτό μία επιλογή για την Ελλάδα είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.
Πηγαίνοντας όμως στο Διεθνές Δικαστήριο πρέπει κάποιος να έχει κατά νου ότι οι αποφάσεις του, είναι συχνά διαφορετικές, άρα το παράδειγμα των γαλλικών νησιών έναντι του Καναδά που ανέφερε ο Δούκας δεν έχει απαραίτητα δεσμευτική ισχύ, και φαίνεται ότι τα Διεθνή Δικαστήρια προσπαθούν να δυσαρεστήσουν τους αντίδικους όσο γίνεται λιγότερο. Κανένα κράτος δεν πήρε το 100% απ’ όσα ζητούσε και κανένα όμως δεν έφυγε με άδεια χέρια. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανόν να βγει μια μεσοβέζικη απόφαση, που θα μειώνει την ΑΟΖ του Καστελόριζου.
Το θέμα της ΑΟΖ και του Καστελόριζου είναι πολύ σοβαρό. Χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί, άριστη γνώση των Διεθνών Συνθηκών, διπλωματική «μαεστρία» και αποφασιστικότητα.
