Ελικοφόρα ή τζετ, ήταν τα αεροπλάνα που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, έφεραν την ξεχασμένη περιφέρεια πιο κοντά στο «κράτος των Αθηνών» και έκαναν τον κόσμο μικρότερο συνδέοντας εκατομμύρια ομογενών με την πατρίδα. Το ταξίδι από τα στρωμένα με PSP αεροδρόμια της μεταπολεμικής εποχής μέχρι το «Ελευθέριος Βενιζέλος» ήταν μακρύ και όχι πάντα δίχως «αναταράξεις» αλλά αναμφίβολα είχε ενδιαφέρον.
Η ιστορία της Ολυμπιακής Αεροπορίας συχνά έχει παραλληλισθεί με την πορεία της ίδιας της χώρας –τολμηρά καινοτόμα βήματα εμπρός αλλά και μια νοοτροπία-τροχοπέδη που ακύρωνε την τεράστια δυναμική της. Όμως αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Ας ρίξουμε μια νοσταλγική ματιά στις «Μεγάλες Κυρίες» της Ο.Α που έμαθαν τους Έλληνες να πετούν και υπάρχουν πια μόνο στις παλιές ταινίες, σε φωτογραφίες και στις αναμνήσεις μας.
Douglas DC-3/C-47 Ένα πραγματικά «μεγάλο» αεροπλάνο που άλλαξε την έννοια του αεροπορικού ταξιδιού. Όπως πολλές εταιρίες μετά τον πόλεμο, η Ο.Α ξεκίνησε το 1957 τις πτήσεις της με αυτά τα ακατάβλητα αεροσκάφη αποκτώντας από την Τ.Α.Ε δώδεκα Ντακότα, στην πλειονότητά τους μετασκευασμένα πρώην στρατιωτικά C-47A/B, καθώς και ένα μετασκευασμένο για πολιτική χρήση C-53 Skytrooper –μια έκδοση που χρησιμοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ειδικά για ρίψεις αλεξιπτωτιστών και ρυμουλκήσεις ανεμοπτέρων εφόδου. Τα τελευταία Ντακότα της Ολυμπιακής αποσύρθηκαν μέσα στην δεκαετία του ’70.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 28 επιβατών, κινητήρες (C-47B) δύο αστεροειδείς Pratt & Whitney R-1830-90 ισχύος 1.200 hp έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 224 mph
Douglas C-54E Έχοντας επίσης πετάξει με τα χρώματα της Τ.Α.Ε, το μοναδικό τετρακινητήριο της Ολυμπιακής τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της ήταν μια έκδοση του πολιτικού DC-4 η οποία μπορούσε να μετατραπεί γρήγορα σε cargo. Το συγκεκριμένο C-54E-15-DO Skymaster πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση τον Μάιο του 1945 και χρησιμοποιήθηκε περίπου για μια δεκαετία στις γραμμές εξωτερικού της εταιρίας. Αντικαταστάθηκε από ένα DC-4-1009 μεταφορικής ικανότητος 86 επιβατών.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς έως 60 επιβάτες, κινητήρες τέσσερεις αστεροειδείς Pratt & Whitney R-2000-9 ισχύος 1.450 hp έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 275 mph
Douglas DC-6B Η πρώτη μεγάλη παραγγελία αεροσκαφών της Ο.Α. Αρχικά τα αεροσκάφη του τύπου εξυπηρετούσαν την γραμμή Αθήνα-Λονδίνο με ενδιάμεσους σταθμούς στην Ρώμη και το Παρίσι αλλά αργότερα, με την αύξηση της επιβατικής κίνησης, εκτός από τις πτήσεις εξωτερικού χρησιμοποιήθηκαν εντατικά και σε προορισμούς του εσωτερικού δικτύου. Παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και ήταν τα τελευταία εμβολοφόρα επιβατικά της εταιρίας.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 66 επιβατών το 1958 και 95 μετά από σχετική μετατροπή το 1967, κινητήρες τέσσερεις αστεροειδείς Pratt & Whitney R-2800-CB17 ισχύος 2.500 hp έκαστος με έκχυση ύδατος, ταχύτητα ταξιδίου 274 kts (315 mph)
DH 106 Comet 4B Τα πρώτα τζετ των ελληνικών αερομεταφορών. Επιμηκυμένα κατά 38 ίντσες σε σύγκριση με την αρχική έκδοση –4 των 74-81 θέσεων, τα Comet 4B επέτρεψαν την εκτέλεση δρομολογίων με ταχύτητες 30% έως 40% μεγαλύτερες από αυτές που προσέφεραν τα ελικοφόρα της Ο.Α τα οποία και αντικατέστησαν στους ευρωπαϊκούς προορισμούς.
Τα πρωτοποριακά αεριωθούμενα της de Havilland χρησιμοποιήθηκαν στην γραμμή Αθήνα-Λονδίνο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’60 ενώ η απόκτησή τους υπήρξε μια στρατηγική κίνηση η οποία είχε ως αποτέλεσμα εκεί που οι ελληνικές αερομεταφορές υστερούσαν να βρεθούν με ένα άλμα δέκα χρόνια μπροστά, φθάνοντας το αντίστοιχο επίπεδο δυτικοευρωπαϊκών χωρών.
Πλήρωμα τετραμελές, δυνατότητα μεταφοράς 86 επιβατών το 1960 και 89 το 1964, κινητήρες τέσσερεις turbojet Rolls-Royce Avon Mk 524 ώσεως 10.500 lb έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 0,75 Mach
Boeing B707-384C Οι πτήσεις προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και την Ν. Αφρική με τα τετρακινητήρια της Boeing έκαναν την Ολυμπιακή πραγματικά «εταιρία των πέντε ηπείρων». Το «διηπειρωτικό» Β707 Super Fan Jet δεν υπήρξε απλώς ένα σημαντικό αεροπλάνο για την Ο.Α αλλά και «γέφυρα» της Ομογένειας στην Β. Αμερική, την Αφρική και την Αυστραλία με την πατρίδα. Το πρώτο από αυτά παραδόθηκε την εταιρία το 1966 ενώ τα δύο τελευταία αεροσκάφη του τύπου πωλήθηκαν το 1990.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 147 επιβατών το 1966 και 165 το 1968, κινητήρες τέσσερεις turbofan Pratt & Whitney JT3D-3B ώσεως 18.000 lb έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 0,82 Mach
Boeing B727-284 Adv. Ένα «πραγματικό αεροπλάνο», όπως το θυμούνται όσοι πέταξαν μαζί του, τα δημοφιλή Β727 πήραν την θέση των Comet στο ευρωπαϊκό δίκτυο προορισμών της εταιρίας ενώ αργότερα τα αεροσκάφη του τύπου χρησιμοποιήθηκαν και σε άλλες γραμμές, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Προς το τέλος της καριέρας τους ορισμένα πέταξαν με τα χρώματα των Μακεδονικών Αερογραμμών ενώ όσα δεν πωλήθηκαν, κόπηκαν για το μέταλλό τους τον Ιανουάριο του 2003 στο Ελληνικό. Το μοναδικό που σώθηκε, το SX-CBA «Mount Olympus», βρίσκεται ακόμη στο παλιό αεροδρόμιο της Αθήνας.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 189 επιβατών, κινητήρες τρεις turbofan Pratt & Whitney JT8D-9Α ώσεως 14.500 lb έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 0,80 Mach
NAMC YS-11A Τα «γιαπωνέζικα» μπορεί να φάνταζαν μικρά δίπλα στα Boeing αλλά ήταν «μεγάλα» αεροπλάνα. Εξαιρετικά στιβαρά λόγω της δομής τους, προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στο εσωτερικό δίκτυο της εταιρίας αντικαθιστώντας τα παλαιότερα Ντακότα. Κατασκευασμένα από την κοινοπραξία NAMC (Nihon Aircraft Manufacturing Corporation) στην οποία μετείχαν μεταξύ άλλων η Mitsubishi Heavy Industries και η Fuji Heavy Industries, τα στροβιλοελικοφόρα YS-11A ήταν για χρόνια μια γνώριμη σιλουέτα στα μικρότερα αεροδρόμια της επαρχιακής Ελλάδας και των νησιών. Μετά την απόσυρσή τους από τον στόλο της Ο.Α κάποια συνέχισαν να πετούν με τα χρώματα της Πολεμικής Αεροπορίας.
Πλήρωμα διμελές, δυνατότητα μεταφοράς 64 επιβατών, κινητήρες δύο turboprop Rolls-Royce Dart Mk 542-10Κ ισχύος 3.000 hp έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 245 kts (454 mph)
Boeing B720-051Β Τα «κοντά Β707» όπως ήταν επίσης γνωστά, ήταν ελαφρύτερα, διέθεταν απλουστευμένη σχεδίαση πτέρυγας και κατασκευάσθηκαν από την Boeing με γνώμονα ένα φθηνότερο τετρακινητήριο αεροσκάφος μέσης εμβελείας που θα μπορούσε να επιχειρεί από μικρότερους διαδρόμους. Στην Ολυμπιακή τα Β720 χρησιμοποιήθηκαν και σε προορισμούς εσωτερικού υψηλής πληρότητας μετά από δομική τροποποίηση για αύξηση της χωρητικότητάς τους η οποία πραγματοποιήθηκε από το προσωπικό της Τεχνικής Βάσης. Τα περισσότερα μετά την απόσυρσή τους κόπηκαν για scrap.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 159 επιβατών, κινητήρες τέσσερεις turbofan Pratt & Whitney JT3D-3Β ώσεως 17.000 lb έκαστος, μέγιστη ταχύτητα 540 kts
Βoeing B747-284Β Αυτοί οι «γίγαντες των αιθέρων» σηματοδότησαν την εποχή των μεγάλων επιβατικών τζετ. Με τα Β707 να αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της επιβατικής κίνησης την δεκαετία του ’70, τα Jumbo της Ολυμπιακής χρησιμοποιήθηκαν στις διηπειρωτικές γραμμές της εταιρίας προς τις ΗΠΑ και τον Καναδά, την Αυστραλία και την Ν. Αφρική ενώ για ένα διάστημα πετούσαν μέχρι την Ιαπωνία. Από τα τέσσερα εναπομείναντα Β747, τρία πωλήθηκαν στο εξωτερικό και ένα αγοράσθηκε από το Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων Ολυμπιακής Αεροπορίας (μαζί με ένα Β727 και ένα Β737) με σκοπό να εκτεθούν κάποτε σε ένα Μουσείο Πολιτικής Αεροπορίας.
Πλήρωμα τριμελές, δυνατότητα μεταφοράς 366 επιβατών, κινητήρες τέσσερεις turbofan Pratt & Whitney JT9D-7 ώσεως 54.750 lb, μέγιστη ταχύτητα 0,89 Mach
Αirbus A300-605R Τα τρία Airbus που αποκτήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 απετέλεσαν την δεύτερη σημαντική αγορά ευρωπαϊκών αεροσκαφών μετά την άφιξη των πρώτων Α300Β4 το 1979. Μια πρόσθετη δεξαμενή καυσίμου στο ουραίο τμήμα προσέδιδε στα πιστοποιημένα ETOPS αεροσκάφη του τύπου εμβέλεια 5.300 ναυτ. μιλίων ή 6.670 χλμ. Το SX-BEM «Κρήτη» ήταν το τελευταίο που πέταξε με τα χρώματα της Ο.Α.
Πλήρωμα διμελές, δυνατότητα μεταφοράς 269 επιβατών, κινητήρες δύο turbofan General Electric CF6-80C2Α5 ώσεως 59.000 lb, μέγιστη ταχύτητα 0,86 Mach
Airbus A340-313Χ Με εμβέλεια 13.240 χλμ τα μοναδικά τετρακινητήρια μεγάλων αποστάσεων του στόλου της Ο.Α αποτελούσαν την βαρύτερη έκδοση των Α340-300. Παραδόθηκαν ανά ζεύγη στα τέλη της δεκαετίας του ’90 παίρνοντας την θέση των Β747-200B στα διηπειρωτικά δρομολόγια της εταιρίας και έφεραν τα ονόματα «Δελφοί», «Ολυμπία», «Μαραθών» και «Επίδαυρος».
Πλήρωμα διμελές, δυνατότητα μεταφοράς 295 επιβατών εκ των οποίων 263 στην οικον. θέση και 32 στην διακεκριμένη, κινητήρες τέσσερεις turbofan CFM56-5C4 ώσεως 32.500 lb, μέγιστη ταχύτητα 0,82 Mach
Αλέξανδρος Θεολόγου
