ΝΗΡΗΙΣ: Αυτή ήταν η άσκηση που «ταρακούνησε» τη Τουρκία

Ναυτικές επιχειρήσεις και εκκένωση αμάχων από δυνάμεις της Ελλάδας, Μεγ. Βρετανίας, ΗΠΑ, Ισραήλ, ΝΑΤΟ στο θέατρο επιχειρήσεων του Κεντρικού και Νότιου Αιγαίου ήταν το αντικείμενο της μεγάλης άσκησης, που έθεσε πρίν από ένα χρόνο σε σοβαρότατο προβληματισμό την Άγκυρα, αναφορικά με τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου.
Η αναδρομή στην άσκηση αυτή που πραγματοποιήθηκε με την τελική φάση στο Μάλεμε Χανίων, αντανακλά το φάσμα των επιχειρήσεων που ενδέχεται να αναλάβουν να φέρουν εις πέρας – μέσα στα επόμενα χρόνια – συμμαχικές χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο, με δεδομένη την γεωπολιτική αναβάθμιση της περιοχής ,εν όψει εντατικοποίησης της εκμετάλλευσης ενεργειακών πόρων.

Ο ρόλος της Ελλάδας
Η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι κάτι που παρακολουθεί στενά η Τουρκία, καθώς μπορεί να είναι μια περιοχή που μπορεί να την βοηθήσει να διαφοροποιήσει τις επιλογές εφοδιασμού της. Ωστόσο εξαιτίας των κακών σχέσεων της Άγκυρας με τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, είναι δύσκολο να υπάρξει συννενόηση, την οποία παντως φαίνεται οτι δεν επιδιώκει. Αντιθέτως η Τουρκία προσπαθεί να επιβάλει τετελεσμένα.
Μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτήν την περιοχή. Ειδικότερα οι ΗΠΑ διατηρούν διαχρονικά ισχυρή ναυτική δύναμη στην περιοχή, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εγκατασταθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου εδώ και πολύ καιρό με τις βάσεις στη Κύπρο. Παράλληλα Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος είναι χώρες που πρωταγωνιστούν στην αναδυόμενη επαναχάραξη του ενεργειακού τοπίου, με εκμετάλλευση κοιτασμάτων και σχέδια για δημιουργία υποθαλάσιων ενεργειακών κόμβων που θα τροφοδοτήσουν μελλοντικά την Ευρώπη.
Η Ελλάδα η οποία φυσικά διατηρεί επίσης ισχυρά συμφέροντα σε οτι αφορά την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ, ήταν η πρώτη χώρα που κατάφερε να υλοποιήσει τη συνεργασία όλων των δυνάμεων που προαναφέρθηκαν, στο πλαίσιο μιας άσκησης η οποία προκάλεσε έντονη ανησυχία στην Άγκυρα.
Η τελευταία διαπίστωσε τοτε με τον πλέον έμπρακτο τρόπο οτι βρίσκεται «εκτός πλαισίου». Τι έχει αλλάξει μέσα σε 12 μήνες; Φυσικά η δραματική επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας, που δεν δείχνουν κανένα σημάδι ανάκαμψης. Κάτι τέτοιο θέτει την Άγκυρα και τα συμφέροντα της, απέναντι στο συνασπισμό χωρών που επιθυμούν ομαλή και εποικοδομητική εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στην Αν. Μεσόγειο. Μάλιστα δια στόματος επίσημων αξιωματούχων (μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Ερντογάν), έχει καταστήσει σαφές οτι “δεν θα επιτρέψει να δημιουργηθούν τετελεσμένα”, σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά αποθέματα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εκκένωση αμάχων και αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών
 Τα εύσημα για την επιτυχια αυτή πρέπει να αποδοθούν στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αφού είχαν το ρόλο συντονιστή – οικοδεσπότη ναυτικών δυνάμεων από το Ισραήλ, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και δύο ναυτικές Μοίρες του ΝΑΤΟ. Ο σχεδιασμός που έγινε υπό την αιγίδα του Αρχηγείου Στόλου, ανέδειξε το υψηλό επίπεδο επιχειρησιακών δυνατοτήτων που διαθέτουμε ως χώρα.
Σκοπός της ασκήσεως ήταν η εκτέλεση διαδικασιών επί των κλασικών μορφών πολέμου όσο και επί των σύγχρονων μορφών απειλών, σε θέματα θαλάσσιας ασφαλείας και σε επιχειρήσεις εκκενώσεως περιοχής από τον άμαχο πληθυσμό, προσομοιάζοντας ένα ρεαλιστικό περιβάλλον εκπαιδεύσεως και απειλών.

Συνολικά στην άσκηση «ΝΗΡΗΙΣ 2017» συμμετείχαν 24 πλοία, 2 υποβρύχια, 8 ελικόπτερα, 9 αεροσκάφη και προσωπικό 2.500 ανδρών και γυναικών από το Στρατό, το Ναυτικό, την Αεροπορία, τους Πεζοναύτες από όλες τις χώρες που συμμετείχαν καθώς και δυνάμεις του ΕΛΑΚΤ/ΛΣ.
Από ελληνικής πλευράς, συμμετείχαν:
-Το  Πολεμικό Ναυτικό με τις φρεγάτες: «ΑΔΡΙΑΣ» (F 459)  –επί της οποίας επέβαινε ο διοικητής της 1ης Μοίρας Φρεγατών με καθήκοντα διοικητού της ναυτικής δυνάμεων – «ΛΗΜΝΟΣ» (F-451), «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ» (F-466) και «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» (F-461), τα υποβρύχια:«ΜΑΤΡΩΖΟΣ» (S-122) Tύπου-214AIP και  «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» (S-116), τις πυραυλακάτους: «ΡΙΤΣΟΣ» (P-71) και «ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΔΗΣ» (P-69), το αρματαγωγό «ΧΙΟΣ» (L-173), τα πλοία γενικής υποστηρίξεως «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» (Α-374) και «ΑΛΙΑΚΜΩΝ»(A-470). Επίσης συμμετείχαν δύο Σκάφη Ανορθοδόξου Πολέμου (ΣΑΠ) της ΔΥΚ, που πραγματοποίησαν αιφνιδιαστικές προσβολές των ναυτικών δυνάμεων προσομοιώνοντας «ασύμμετρες» απειλές και Ελικόπτερα S-70B6 Aegean Hawk της Διοίκησης Ελικοπτέρων Ναυτικού (ΔΕΝ)

-Ο Ελληνικός Στρατός με την 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών – Μοράβας» – 575 Τάγμα Πεζοναυτών (575ΤΠΝ), την 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών (1η ΜΑΛ), την 5η Ταξιαρχία «V Μεραρχία Κρητών», την 1η Ταξιαρχία Αεροπορίας Στρατού (1η ΤΑΞΑΣ) – 2^ο Ταγμα Επιθετικών Ελικοπτέρων (2^ο ΤΕΕΠ) με επιθετικά ελικόπτερα AH-64DHA Longbow Apache

-Η Πολεμική Αεροπορία με μαχητικά αεροσκάφη F-16C/D Block.52+ Advanced της 335 Μοίρας – 116 ΠΜ .

Οι διεθνείς συμμετοχές περιλάμβαναν:
-Την Μόνιμη Ναυτική Δύναμη του ΝΑΤΟ “Standing NΑΤΟ Maritime Group 2” (SNMG-2) με το πλοίο αμφίβιων δυνάμεων HMS “OCEAN”, πλοίο έδρας του Διοικητού SNMG-2
-Ελικόπτερα Merlin του Royal Navy επί του HMS OCEAN
-Δυνάμεις Πεζοναυτών από τη Μ. Βρετανία (40 Commando των Βασιλικών Πεζοναυτών – Royal Marines)
-Λόχο Πεζοναυτών από τις ΗΠΑ (USMC)
-Μονάδες της Συμμαχικής Αντιναρκικής Δύναμης Standing NΑΤΟ Mine Countermeasures Group 2 (SNMCMG-2)
-Μία κορβέτα τύπου “Sa’ar-5” η INS “EILAT” και δύο πυραυλακάτους τύπου “Sa’ar-4” INS “HETZ” και η INS “TARSHISH του Ναυτικού του Ισραήλ
-Το Ναυτικό της Αιγύπτου με δύο αξιωματικούς παρατηρητές
-Το Ναυτικό του Μαυροβούνιου με έναν αξιωματικό παρατηρητή

Το σενάριο των ναυτικων επιχειρήσεων κάλυψε ευρύ φάσμα αποστολών συνοδείας δύναμης, αντιμετώπιση στόχων επιφανείας, αέρος ,Α/Υ και ασύμμετρων απειλών. Ως φίλια επικράτεια είχε χαρακτηριστεί η θαλάσια περιοχή Ανατολικά του Κόλπου Χανίων ενώ δυτικά προς το Ακρωτήρι Γραμβούσα και την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, υπήρχε έλεγχος από τις εχθρικές ναυτικές δυνάμεις.

Η τελική φάση
Η τελική φάση αφορούσε εκκένωση αμάχων από την παραλία του Μάλεμε, με ασφάλιση περιοχής, εκτελεση αποστολών εκκένωσης με ελικόπτερα και ΑΒΑΚ καθώς επίσης αντιμετωπιση επιθετικής ενέργειας εχθρικών δυνάμεων από δυνάμεις Πεζοναυτών, επιθετικά ελικόπτερα και μαχητικά αεροσκάφη.

Αξίζει να σημειωθεί οτι σύμφωνα με όσα ανέφερε τότε ο Διοικητής της SNMG-2 Αρχιπλοιάρχος James Morley, οτι για τους Βρετανούς είχε ιδιαίτερη αξία η συνεκπαίδευση με τα ελληνικά υποβρύχια σε ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις εναντίον πλοίων επιφανείας, «καθώς εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα να ασκούμεθα τόσο συχνά με τόσο καλούς», όπως χαρακτηριστικά τόνισε!
Ο Βρετανός Διοικητής της SNMG-2 απευθυνόμενος στους επίτιμους προσκεκλημένους της “DV Day” στο Μάλεμε υπογράμμισε οτι ο συνδυασμός των δυνάμεων που μετείχαν στην άσκηση ηταν ιδιαίτερα αποτελεσματικός καταλήγοντας με τα εξής λόγια: «Ηταν φανταστική ευκαιρία για εμάς και ευχαριστούμε εσάς και το επιτελείο σας για την ηγεσία και το σχεδιασμό»  απευθυνόμενος στον Αρχηγό Στόλου Αντιναύαρχο  Ιωάννη Γ. Παυλόπουλο Π.Ν

Η μετεξέλιξη της «ΝΗΡΗΙΣ» σε έναν «ναυτικό ΗΝΙΟΧΟ»; 
Ο Αντιναύαρχος Παυλόπουλος αφού ανέφερε οτι η συγκεκριμένη άσκηση έχει ξεκινήσει να διεξάγεται από το ΠΝ στα μέσα της δεκαετίας του 90, κατέστησε σαφές οτι δεν πρόκειται απλώς μια πολυεθνική άσκηση, αλλά για μια «θαυμάσια ευκαιρία που φέρνει πιο κοντά Έθνη που έχουν διαφορετική γεωγραφική προέλευση και κουλτούρα με ισότιμη συμμετοχή».
 Προσέδωσε επίσης υψηλό κύρος στη χώρα μας καθώς κατέστησε εφικτή την συμμετοχή δυνάμεων από χώρες που μέχρι σήμερα δεν συνεργάζονταν άμεσα αλλά αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Σε αυτό το σημείο ο Αρχηγός Στόλου επιβεβαίωσε οτι η διοργάνωση της ασκήσεως «ΝΗΡΗΙΣ» θα επεκταθεί τα επόμενα χρόνια προς την κατεύθυνση διεύρυνσης των συμμετοχών από φίλιες και συμμαχικές χώρες, επιδιώκοντας αποτελέσματα ανάλογα με την άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ» της ΠΑ η οποία φιλοδοξεί να μετεξελιχτεί στην μεγαλύτερη άσκηση του είδους στην Ευρώπη.

 Έτσι ίσως σύντομα να μπορούμε να μιλάμε για επανάλληψη του ίδιου εγχειρήματος στο πλαίσιο ενός «Ναυτικού ΗΝΙΟΧΟΥ». Οι προυποθέσεις φαίνεται οτι υπάρχουν οπότε όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά..
Σύμφωνα με τον Αρχηγό Στόλου η «ΝΗΡΗΙΣ 2017» έχει σκοπό να προάγει τη σταθερότητα σε ένα διαρκώς ταραγμένο γεωπολιτικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα να χτίσει κοινή αντίληψη και δημιουργία ενός κοινού “modus operanti” στο πλαίσιο συμμαχικών επιχειρήσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η προστασία θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας, η αντιμετώπιση πολλαπλών απειλών, οι αμφίβιες επιχειρήσεις, οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, οι ασύμμετρες απειλές, η εκκένωση αμάχων από εμπόλεμη ζώνη (το σενάριο που πραγματοποιήθηκε στην “DV Day” και η υποστηριξη κρίσεων με πρόσφυγες – ανθρωπιστικές επιχειρήσεις.

Όπως τόνισε με εμφαση ολοκληρώνοντας την ομιλία του προς τους επίτιμους προσκεκλημένους και παρατηρητές της άσκησης ισχύει οτι: «Αν θέλεις να πας γρήγορα, πήγαινε μόνος. Αν θέλεις να πάς μακρυά να πάς ομαδικά. Και θα περπατήσουμε μαζί με τους συμμάχους μας προς το μέλλον».
 
Πλήρης αναφορά στην άσκηση είχε γίνει στο τεύχος μας Π&Δ 380 «ΝΗΡΗΙΣ 2017» Ναυτικές ασκήσεις προστιθέμενης αξίας