Η σύμβαση για την προμήθεια των ελικοπτέρων ΝΗ90 από τη χώρα μας μάλλον αποτελεί case study για το πώς “δεν πρέπει να γίνονται συμβάσεις”! Από τις 29 Αυγούστου 2003 που υπεγράφη η υπ’αριθμόν 034A/03, έχουν περάσει 20 χρόνια και… σαράντα κύματα, χωρίς ποτέ τα ελικόπτερα να αποκτήσουν τουλάχιστον επιχειρησιακή επάρκεια, ούτε καν να έχουν παραδοθεί όλα (είμαστε ακόμη στα 17 από τα συνολικά 20 που έχουμε αγοράσει). Και δεν είναι υπερβολή αν πούμε πως η διαθεσιμότητα των ΝΗ90 έχει γίνει το συντομότερο ανέκδοτο στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας.
NH Industries: Επιμένει πως μπορεί να πουληθούν ακόμη 100 ελικόπτερα NH90
Πάντως εδώ και λίγα χρόνια έχουν εξασφαλισθεί 50 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξή τους, για την υπογραφή δηλαδή μιας σύμβασης FOS (Follow On Support). Δεν είναι πολλά, αλλά θα έδιναν κάποιες ανάσες στην Αεροπορία Στρατού. Όμως έχουν ξεπεραστεί τα 3 χρόνια διαπραγμάτευσης μεταξύ Αεροπορίας Στρατού (ΑΣ) και της κοινοπραξίας ΝΗΙ, που κατασκευάζει τα ελικόπτερα. Η οποία προτείνει να διατεθούν από τα υπάρχοντα κονδύλια, σημαντικά ποσά για εκπαίδευση και επανεκπαίδευση τεχνικών και πιλότων της ΑΣ, για δημιουργία γραφείου (!) υποστήριξης στην Ελλάδα, όπως και για Hot Line τεχνικής υποστήριξης. Προτείνει επίσης την αναβάθμιση του software για την παρακολούθηση της αξιοπλοΐας των ελικοπτέρων. Το πρόγραμμα αυτό όμως ποτέ δεν δούλεψε σε καμμία χώρα-χρήστη του ελικοπτέρου πλην ίσως του Κατάρ, όπου η υποστήριξη έχει ανατεθεί στη δημιουργό του software, Leonardo. Με όλα τα παραπάνω, η εκτίμηση είναι πως θα “έφευγαν” περισσότερα από 25 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 50.
Με τα υπόλοιπα που θα περισσέψουν, προτείνεται να δημιουργηθεί ένα απόθεμα ανταλλακτικών από όπου, από το 2026 και μετά, θα ικανοποιείται στο μέγιστο το 70% των σχετικών παραγγελιών. Εδώ όμως να διευκρινίσουμε πως το απόθεμα αυτό δεν θα έρθει άμεσα στην Ελλάδα, αλλά θα γίνονται παραγγελίες υλικών από την ΑΣ, που θα ικανοποιούνται σε «εύλογο» διάστημα από την ΝΗΙ.
Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις για να καταλάβει κανείς ότι αν ακολουθηθεί το παραπάνω μοντέλο, παρά την εκταμίευση 50 εκατ. ευρώ, δεν θα προκύψει σοβαρή πρόοδος για τα ελικόπτερα ΝΗ90. Όλως περιέργως, και σε αυτή την περίπτωση, η ΑΣ φέρεται να συμφωνεί με αυτό το πακέτο προτάσεων της κατασκευάστριας.
Ενώ έχουν γίνει από ελληνικής πλευράς κάποιες εκπτώσεις (δεν θέλουμε κατ’ ανάγκη όλα τα ελικόπτερα και πάλι επιχειρησιακά, αλλά αναζητείται πόσα μπορεί να επανέλθουν), εντούτοις η NHI δείχνει να ενδιαφέρεται μόνο για την πώληση υπηρεσιών και ανταλλακτικών, αλλά όχι να δεσμευτεί στον πελάτη πως τα χρήματα θα πιάσουν τόπο.
Προς το παρόν, για τα ελληνικά ΝΗ90, γίνεται χρήση μιας παλαιότερης σύμβασης για αγορά ανταλλακτικών ύψους 5 εκατ. ευρώ, αλλά η διαθεσιμότητα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της 1ης ΤΑΞΑΣ και των τεχνικών της, παραμένει απογοητευτική.
Η μεγάλη έλλειψη προσωπικού
Όλοι γνωρίζουν ότι οι κύριες αιτίες του προβλήματος είναι δύο. Πρώτο η αδυναμία της κατασκευάστριας να προσφέρει με σαφείς δεσμεύσεις ανταλλακτικά και υπηρεσίες, που να αποδίδουν ένα εγγυημένο ελάχιστο διαθεσιμότητας, και δεύτερο η αδυναμία της ΑΣ να παρέξει ικανό αριθμητικά εκπαιδευμένο προσωπικό, για την υλοποίηση της συντήρησης. Και αν αυτά τα δύο δεν επιλυθούν, όσα εκατομμύρια και να διατεθούν, δεν θα υπάρξει βελτίωση της διαθεσιμότητας.
Να πούμε επίσης, πως έχοντας περάσει τόσος χρόνος από την παραλαβή των ελικοπτέρων, πλέον έχει αρχίσει η “γάγγραινα” της έλλειψης ανταλλακτικών λόγω απαρχαίωσης (obsolescence). Υπάρχουν ήδη σημαντικά ανταλλακτικά που δεν παράγονται πλέον και είναι άκρως απαραίτητα για να πετούν τα ελικόπτερα. Με λίγα λόγια, τα ΝΗ90, ενώ τυπικά είναι “καινούργια”, είναι ήδη σε κάποιο βαθμό μη συντηρήσιμα!
Σε ότι αφορά το έμψυχο δυναμικό, δυστυχώς η περασμένη δεκαετία των περικοπών και των Μνημονών ήταν διαλυτική για την ΑΣ. Δεν υπάρχει πλέον το ζητούμενο ανθρώπινο δυναμικό, και φυσικά, δεν μπορούν να “δημιουργηθούν” νέοι τεχνικοί εύκολα. Οπότε και εδώ φαίνεται ότι η προσφυγή στον ιδιωτικό τομέα είναι μονόδρομος, όπως έχει κάνει και το Πολεμικό Ναυτικό. Απαραίτητα όμως η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα πρέπει να καλύπτεται από την ίδια την κατασκευάστρια, αλλιώς δεν υπάρχει λύση.
Πάντως η ελληνική πλευρά δεν φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει στην όποια ανάθεση στην ΝΗΙ, αν αυτή δεν δεσμευτεί σχετικά με τη διαθεσιμότητα των ελικοπτέρων. Ενώ ανησυχεί την ηγεσία του υπουργείου, το ότι άλλες χώρες-χρήστες του ΝΗ90, που ήδη έχουν απόθεμα ανταλλακτικών, επίσης αντιμετωπίζουν εξαιρετικά χαμηλές διαθεσιμότητες.
Αυστραλία: Παραδίδει φέτος στην NH Industries ανταλλακτικά από τα παροπλισμένα NH90
Και ανάγκη εκσυγχρονισμού;
Ένα άλλο ζήτημα που ανακύπτει είναι η γνωστή “ασθένεια” των ΝΗ90, των πρόωρων φθορών στο κιβώτιο μετάδοσης. Η λύση που έχει αναφέρει η κατασκευάστρια είναι ο… εκσυγχρονισμός των ελικοπτέρων. Αυτό το δρόμο, όπως όλα δείχνουν, θα ακολουθήσει η Νέα Ζηλανδία, που επίσης δεν μπορεί να “ξεφορτωθεί” τα δικά της ΝΗ90.
Οι πληροφορίες μας όμως αναφέρουν, πως η τιμή για έναν απλό εκσυγχρονισμό βασικών avionics και κάποιων άλλων σημαντικών απαρτιών, θα κυμανθεί ανάμεσα στα 15 με 20 εκατομμύρια ευρώ ανά αεροσκάφος! Κάτι που σημαίνει πως το κόστος για τα 20 ελικόπτερα, θα φτάσει τα 400 εκατ. ευρώ.
Με λίγα λόγια, με τα ΝΗ90 να μην αποδίδουν τα αναμενόμενα εδώ και 2 δεκαετίες, και τα CH-47D/DG να μην αξιοποιούν τα χρήματα για σύμβαση Follow On Support, η Αεροπορία Στρατού είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση από πλευράς διαθεσιμότητας μέσων. Ελπίζουμε έστω και με τόσο καθυστέρηση, η πολιτική ηγεσία να καταλήξει σε μια δόκιμη λύση που επιτέλους να μας δώσει κάποια “θετική έκπληξη”…
ΑΝΑΛΥΣΗ: Συντήρηση ελικοπτέρων CH-47 Chinook, όλα στον αέρα – εκτός από τα ελικόπτερα!
