Το Πολεμικό Ναυτικό προχωρά όπως όλα δείχνουν – μετά από παλινωδίες, καθυστερήσεις, αναβολές που φτάνουν στα σχεδόν 20 έτη – στον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων φρεγατών κλάσης ΜΕΚΟ200ΗΝ. Ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ενίσχυση των επιχειρησιακών τους δυνατοτήτων και στην παράταση της υπηρεσιακής τους ζωής για τουλάχιστον μία ακόμη δεκαπενταετία, έως και 20 έτη. Το πρόγραμμα, στην διαμόρφωση που πλέον θα εξελιχθεί, μετά από πολλές αναθεωρήσεις, έχει αρχικό κόστος 290 εκατομμύρια ευρώ. Και περιλαμβάνει μια σειρά από αναβαθμίσεις στα συστήματα μάχης, τα ραντάρ, και άλλα υποσυστήματα, ενώ παράλληλα θα γίνει προσπάθεια για αύξηση της ελληνικής συμμετοχής, μέσω της εμπλοκής εγχώριων εταιρειών.
Ουσιαστικά το ΠΝ προχωρά σε μειώσεις κόστους, αναλαμβάνοντας μόνο του, και κατά 100% την πλήρη ευθύνη για την υλοποίηση. Δεν μπορούμε να κρύψουμε πως είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου.
Το κεντρικό στοιχείο του προγράμματος είναι η αναβάθμιση του συστήματος διαχείρισης μάχης (CMS), των φρεγατών. Οι ΜΕΚΟ200ΗΝ θα εξοπλιστούν με το προηγμένο TACTICOS II, το οποίο αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή από την ολλανδική Thales. Το TACTICOS II είναι σύγχρονο σύστημα που προσφέρει βελτιωμένες δυνατότητες ολοκλήρωσης αισθητήρων και όπλων, καθώς και αυξημένη ταχύτητα επεξεργασίας δεδομένων με δεδομένα τεχνητής νοημοσύνης. Και επιτρέπει στα πλοία να ανταποκρίνονται πιο αποτελεσματικά σε πολύπλοκες απειλές, όπως ταυτόχρονες επιθέσεις από αέρα, θάλασσα ή υποβρύχια.
Η ελληνική εταιρεία SSMART, η οποία λειτουργεί ως ο εξουσιοδοτημένος συνεργάτης της Thales Nederland στην Ελλάδα, θα αναλάβει την ολοκλήρωση των όπλων στο νέο CMS. Η SSMART διαθέτει γνώση του TACTICOS των πρώτων εκδόσεων, που είναι τοποθετημένο στις φρεγάτες κλάσης S, τις πυραυλακάτους Super Vita και τις κανονιοφόρους κλάσης ΜΑΧΗΤΗΣ. Η εταιρεία έχει συγκεντρώσει μεγάλη εμπειρία, έχοντας αναλάβει παρόμοια έργα στο παρελθόν, κάτι που κάνει το ΠΝ να θεωρεί πως θα επιτύχει την ομαλή ενσωμάτωση στις ΜΕΚΟ.
Παράλληλα με το CMS, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την εγκατάσταση νέου ραντάρ NS-110 4D, για αντικατάσταση των υπαρχόντων διπλών ραντάρ, που πλέον κρίνονται τελείως ανεπαρκή. Το NS-110, επίσης της Thales, προσφέρει προηγμένες δυνατότητες ανίχνευσης και παρακολούθησης στόχων, τόσο στην επιφάνεια όσο και στον αέρα. Η τεχνολογία 4D επιτρέπει την ταυτόχρονη παρακολούθηση πολλαπλών στόχων, ακόμη και σε περιβάλλοντα με έντονο ηλεκτρονικό θόρυβο ή δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
Η αλλαγή των δυο ραντάρ, του MW08 (πάνω από τη γέφυρα) και LW08 (στον κύριο ιστό), είναι το μεγάλο ζήτημα από πλευράς δομής. Το LW08, που ζυγίζει αρκετούς τόνους, θα αφαιρεθεί (ίσως μαζί με τον ιστό;), αλλάζοντας την ισορροπία του πλοίου κάτι κρίσιμο που θέλει μεγάλη προσοχή. Αυτός είναι ο λόγος που το ΠΝ έχει εμπλέξει την SSMART που θα αναθέσει σε άλλη ελληνική εταιρεία την εκ νέου μελέτη της ευστάθειας. Εδώ αναλαμβάνει η ελληνική Hydrus, η οποία διαθέτει σχετική μεγάλη εμπειρία και έχει ξανασυνεργαστεί με το Πολεμικό Ναυτικό. Η εταιρεία θα πρέπει να κάνει τη σχετική μελέτη για κάθε σκάφος, ενώ ίσως και να αναλάβει το σχεδιασμό νέου ιστού.
Επιπρόσθετα, οι φρεγάτες θα εξοπλιστούν με ραντάρ ελέγχου πυρός STIR 1.2, για καθοδήγηση όπλων (κύριου πυροβόλου και ESSM), βελτιώνοντας την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα των πυρών. Τα συστήματα αυτά είναι απαραίτητα για την εμπλοκή στόχων υψηλής ταχύτητας, όπως νέου τύπου αντιπλοϊκοί πύραυλοι, και αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την αμυντική ικανότητα των πλοίων. Κάπου εδώ όμως τελειώνει η τοποθέτηση νέων ηλεκτρονικών.
Εκσυγχρονισμός MEKO200HN, πάμε σε λύση “αυτεπιστασίας” από ένα Ναυτικό που χάνει στελέχη;
Οι εργασίες για το πρώτο πλοίο αναμένεται να πραγματοποιηθούν στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, μια επιλογή που έρχεται να αλλάξει την άποψη πως το ΠΝ δεν ενδιαφέρεται για την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία. Τα Ναυπηγεία έδωσαν πολύ καλή προσφορά για τις εργασίες, κάτω από 19 εκατ. ευρώ (που ήταν ο αρχικός προϋπολογισμός) και για τα τέσσερα πλοία. Σε αυτό το ποσό δεν περιλαμβάνονται επιπλέον εργασίες που ίσως προκύψουν, που θα κοστολογούνται επιπρόσθετα.
Οι επόμενες αναβαθμίσεις με νέες συμβάσεις
Πέρα από την βασική αναβάθμιση, έχει σχεδιαστεί να γίνουν και άλλες, σε επόμενα στάδια, με νέες συμβάσεις/κόστος η καθεμία.
Εδώ, ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία είναι η εξέλιξη των πυροβόλων Mk45 Mod 1, τα οποία αναμένεται να μετατραπούν σε Mod 2 CCS (Combat Control System). Το Mod 2 CCS εισάγει ψηφιακές δυνατότητες ελέγχου, βελτιώνοντας την ακρίβεια, την αξιοπιστία και την ταχύτητα απόκρισης των πυροβόλων, ενώ παράλληλα διατηρεί τη συμβατότητα με τα υπάρχοντα πυρομαχικά. Η αναβάθμιση θα πραγματοποιηθεί μέσω απευθείας εμπορικής σύμβασης με την BAΕ Systems, τον αρχικό κατασκευαστή. Η προμήθεια δεν θα γίνει μέσω του προγράμματος Foreign Military Sales (FMS) των ΗΠΑ αλλά μέσω Direct Commercial Agreement, καθώς η BAΕ Systems είναι η μόνη εταιρεία που διαθέτει την τεχνογνωσία για τον εκσυγχρονισμό αυτών των όπλων.
Η επιλογή του Mod 2 CCS αντί του νεότερου και ικανότερου (και ακριβότερου) Mod 4 οφείλεται σε λόγους κόστους. Το ΠΝ έχει συμφωνήσει το κονδύλι για την αναβάθμιση των τεσσάρων πλοίων να είναι κάτω των 40 εκατομμύρια ευρώ, για 4 πυροβόλα, μια καλή τιμή.
Στον τομέα του ηλεκτρονικού πολέμου, οι φρεγάτες θα διατηρήσουν το σύστημα ESM SME-150 της Saab. Τα SME-150 είχαν παραγγελθεί από το 2023, καθώς υπήρχε σοβαρή υστέρηση στη δυνατότητα συστήρησης των παλιών ESM. Τα συστήματα αυτά είναι ήδη σε διαδικασία τοποθέτησης στα πλοία, ενώ η απόδοση έχει δοκιμαστεί, στη δράση των ΜΕΚΟ200ΗΝ στην Ερυθρά Θάλασσα (η δεύτερη αποστολή το είχε τοποθετημένο), όπου λειτούργησε ως ανεξάρτητη μονάδα με ξεχωριστή κονσόλα. Το ΠΝ ελπίζει ότι η SSMART θα καταφέρει να διασυνδέσει ικανοποιητικά το SME-150 με το TACTICOS II, κάτι που θα ενισχύσει τις δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου των πλοίων.
Επιπρόσθετα, οι φρεγάτες θα εξοπλιστούν με την τελευταία έκδοση του συστήματος κατά drone, ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, το οποίο έχει αποδείξει την αξία του με την απόδοσή του στην Ερυθρά Θάλασσα. Το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, που αναπτύχθηκε από την ΕΑΒ, όλα δείχνουν πως θα γίνει πλέον ο βασικός παρεμβολέας του ΠΝ για αντιμετώπιση μη επανδρωμένων και σχετικών απειλών, καθώς ενδέχεται να εγκατασταθεί και στις νέες φρεγάτες κλάσης ΚΙΜΩΝ.
Ένα ζήτημα που παραμένει ανοιχτό είναι η τύχη των υπαρχόντων αντιπυραυλικών συστημάτων Phalanx CIWS. Το Αμερικανικό Ναυτικό που είναι ο κύριος χρήστης, έχει αρχίσει να αποσύρει σταδιακά τα Phalanx, καθώς θεωρούνται ανεπαρκή για τις σύγχρονες απειλές, κάτι που περιπλέκει περαιτέρω την απόφαση του ΠΝ. Οπότε εξετάζονται και οι δυο εναλλακτικές λύσεις, είτε η προμήθεια εκτοξευτών RAM είτε η αναβάθμιση των υπαρχόντων Phalanx (που έχει υψηλό κόστος), με στόχο να βρεθεί η πιο οικονομική και επιχειρησιακά αποδοτική επιλογή. Η απόφαση αυτή αναμένεται να ληφθεί μετά από περαιτέρω αξιολόγηση των τεχνικών και οικονομικών παραμέτρων, αλλά και μετά από εξασφάλιση περισσοτέρων κονδυλίων.
Όχι, 4η FDI δεν «θυσίασε» τον εκσυγχρονισμό των MEKO 200HN, έβαλε όμως τον πήχη χαμηλά
Σε ό,τι αφορά τα σόναρ, το ΠΝ έχει αποφασίσει να μην προχωρήσει, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, στην αντικατάσταση των υπαρχόντων. Παρά το γεγονός ότι το LFATS της L3Harris έχει εξεταστεί ως μια σύγχρονη και αξιόπιστη επιλογή, και μάλιστα η εταιρεία είχε δώσει καλή προσφορά, οι οικονομικοί περιορισμοί δεν επιτρέπουν την προμήθειά του. Αντ’ αυτού, θα γίνει μια προσπάθεια αποκατάστασης των υπαρχόντων σόναρ, με στόχο την επαναφορά τους στις αρχικές τους επιδόσεις. Παρόλο που η επιλογή αυτή δεν εισάγει νέες τεχνολογίες, αποτελεί μια λύση που επιτρέπει στο ΠΝ να διατηρήσει την ανθυποβρυχιακή ικανότητα στις φρεγάτες.
Όσο για την προμήθεια εξελιγμένων αντιαεροπορικών πυραύλων ESSM Block 2 είναι κάτι που επίσης μετατίθεται στο μέλλον.
Αναμένοντας τις χορηγίες
Για την κάλυψη του κόστους των διαφόρων άλλων αναγκών αναβάθμισης και επισκευών που θα χρειαστούν τα σκάφη, το ΠΝ θα υιοθετήσει μια διαφορετική πρακτική…
H συνέχεια στο Naval Defence
