Στις πρώτες πρωινές ώρες της 20ης Σεπτεμβρίου 2025, ο ουρανός της Ουκρανίας μετατράπηκε ξανά σε πεδίο ανηλεούς μάχης, με τη Ρωσία να εξαπολύει μία από τις πιο μαζικές αεροπορικές επιθέσεις της από την έναρξη του πολέμου. Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας, η Μόσχα εκτόξευσε συνολικά 619 όπλα, μεταξύ των οποίων 579 drones τύπου Shahed μαζί με “δολώματα”, 8 βαλλιστικούς πυραύλους Iskander-M/KN-23 και 32 πυραύλους πλεύσης Kh-101.
Αυτή η πολυεπίπεδη επίθεση, που ξεκίνησε αργά το βράδυ της 19ης Σεπτεμβρίου και κορυφώθηκε μέχρι τις 9 το πρωί σήμερα, στόχευε σε κρίσιμες υποδομές και κατοικημένες περιοχές σε δέκα περιφέρειες, προκαλώντας τρεις νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Παρά την ένταση, η ουκρανική αεράμυνα πέτυχε να αναχαιτίσει το μεγαλύτερο ποσοστό των απειλών, καταρρίψοντας 583 από τα εχθρικά όπλα.
Η επίθεση ξεκίνησε γύρω στις 10 το βράδυ της Παρασκευής, με σμήνη Shahed να απογειώνονται από βάσεις στην περιοχή του Κουρσκ, του Μπρνιάνσκ, του Μιλέροβο, του Όρελ και του Σαταλόβο, εκτοξευόμενα προς την Ουκρανία πολλαπλές κατευθύνσεις. Τα φθηνά, ιρανικής προέλευσης Shahed, που πλέον παράγονται μαζικά στη Ρωσία (Geran-2), λειτουργούσαν ως “πρώτο κύμα” εξάντλησης της ουκρανικής αεράμυνας, με τους Ρώσους να προσπαθούν να διασπάσουν την ουκρανική αεράμυνα αποσπώντας την προσοχή των ραντάρ και των συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου.
Στη συνέχεια, ακολούθησαν οι γρηγορότεροι βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, με εμβέλεια 500 χιλιομέτρων , και οι πύραυλοι πλεύσης Kh-101, που πετούν σε χαμηλό ύψος για να αποφύγουν την ανίχνευση. Οι εκτοξεύσεις προήλθαν από αεροσκάφη αλλά και κινητές πλατφόρμες, με τα Shahed-136 να χωρίζονται σε ομάδες για να μπερδέψουν τα ουκρανικά συστήματα, χρησιμοποιώντας τεχνικές διαφοροποίησης “υψομέτρου” και δολώματα που μιμούνται την εμφάνιση και τον ήχο των Shahed. Αυτή η τακτική, που έχει εξελιχθεί από τον Ιούνιο του 2025, τριπλασίασε το ποσοστό επιτυχίας των ρωσικών χτυπημάτων, μετατρέποντας τις νύχτες σε “blitz drones nights”.
Οι επιπτώσεις ήταν άμεσες και καταστροφικές, ιδιαίτερα στην περιοχή του Ντνίπρο, που υπέστη το μεγαλύτερο μέρος της επίθεσης. Ένας βαλλιστικός πύραυλος χτύπησε απευθείας ένα πολυώροφο κτίριο κατοικιών, προκαλώντας έναν νεκρό και 26 τραυματίες, εκ των οποίων 14 νοσηλεύτηκαν. Οι εκρήξεις γέμισαν τον ουρανό με καπνό, ενώ φλόγες ξέσπασαν σε γειτονικές περιοχές, με βίντεο από ντόπιους να δείχνουν πυρκαγιές σε βιομηχανικές ζώνες και διακοπές ρεύματος.
Στο Χμελνίτσκι, ένας δεύτερος νεκρός καταγράφηκε από πτώση συντριμμιών, με δύο ακόμα τραυματίες, ενώ στο Μυκολάιβ βιομηχανικές εγκαταστάσεις υπέστησαν σοβαρές ζημιές, και προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές στο ηλεκτρικό ρεύμα. Στην Οδησσό, γεωργικές εγκαταστάσεις και αποθήκες τροφίμων καταστράφηκαν. Στο Κίεβο και τα περίχωρά του, drones κατέστρεψαν ένα πάρκινγκ και ιδιωτικά οχήματα, ενώ σε περιφέρειες όπως η Τσερνίχοβ, η Ζαπορίζια, η Πολτάβα, το Σούμι και το Χαρκόβο, οι σειρήνες ακούστηκαν, με πολίτες να σπεύδουν σε καταφύγια, αλλά χωρίς να καταγράφονται απώλειες.
Συνολικά, εννέα περιφέρειες ανέφεραν θύματα ή ζημιές, με τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να χαρακτηρίζει την επίθεση “σκόπιμη τρομοκρατία” που στοχεύει όχι μόνο στρατιωτικούς στόχους, αλλά και την καθημερινή ζωή των πολιτών. Η ουκρανική ανταπόκριση ήταν άμεση και αποτελεσματική, με τα συστήματα αεράμυνας Patriot, IRIS-T και SAMP-T να ενεργοποιούνται. Μέχρι τις 9 το πρωί, είχαν καταρριφθεί 552 από τα 579 ντρόυν, δύο βαλλιστικοί πύραυλοι και 29 από τους 32 Kh-101, αφήνοντας μόνο 36 εισερχόμενα να χτυπήσουν ουκρανικούς στόχους.
Επίσης, για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα, ουκρανικά μαχητικά F-16, συμμετείχαν ενεργά καταρρίπτοντας drones με χρήση ΑΙΜ-9, και παρέχοντας κάλυψη σε κενά της αεράμυνας. Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε προσωπικά τους πιλότους, τονίζοντας ότι “η παρουσία τους άλλαξε το παιχνίδι” και κάλεσε για περισσότερα τέτοια αεροσκάφη, καθώς και επιπλέον συστήματα αεράμυνας. Σε δηλώσή του στο Telegram, ο Ουκρανός Πρόεδρος δήλωσε: “Αυτή η επίθεση δεν είναι στρατιωτική κίνηση, αλλά προσπάθεια να σπάσει το πνεύμα του λαού μας. Χρειαζόμαστε περισσότερα Patriot και F-16 για να προστατεύσουμε τους ουρανούς μας από τον ρωσικό τρόμο”.
Θεωρείται πως η επιτυχία των Ουκρανών οφείλεται εν μέρει σε νέες τεχνικές, όπως η χρήση AI για αυτόματη ανίχνευση και κατηγοριοποίηση των σμηνών των drones, αλλά και ηλεκτρονικά αντίμετρα που παρεμβαίνουν στα σήματα GPS των Shahed. Από τον Ιανουάριο του 2025, η Μόσχα έχει υιοθετήση τακτικές μαζικών επιθέσεων, εκτοξεύοντας εκατοντάδες φθηνά Shahed για να “αδειάσει” τα ουκρανικά αντιαεροπορικά συστήματα από όπλα, πριν ακολουθήσουν ακριβότεροι πύραυλοι.
Η παραγωγή drones στη Ρωσία έχει φτάσει τα 1,5 εκατομμύρια ετησίως, με εθνική προτεραιότητα στην οικονομία πολέμου, ενώ εισάγονται συνεχώς και εξαρτήματα από το Ιράν. Τον Ιούνιο, μια παρόμοια νύχτα είδε 479 εκτοξεύσεις, αλλά η χθεσινή ξεπέρασε κάθε ρεκόρ, με 579 ντρόυν να δημιουργούν ένα “τείχος” στα ραντάρ. Αναλυτές βλέπουν εδώ μαθήματα από προηγούμενες αποτυχίες, καθώς τα μεμονωμένα χτυπήματα καταρρίπτονταν εύκολα, αλλά τα σμήνη, με “κόλπα υψομέτρου” και πολλαπλά δολώματα, αυξάνουν την επιτυχία κατά 300%.
Κάθε Shahed κοστίζει μόλις 20.000 δολάρια, έναντι 4 εκατομμυρίων για έναν πύραυλο Patriot, δημιουργώντας ασυμμετρία φθοράς που εξαντλεί τους πόρους του Κιέβου. Βέβαια, οι Ουκρανοί δεν σπαταλούν τους Patriot ή τους IRIS-T στα drones, αλλά τους κρατούν για τους βαλλιστικούς και τους cruise.
Η άφιξη F-16 και Mirage 2000-5 ενίσχυσε την αεράμυνα, αλλά οι ελλείψεις πυρομαχικών παραμένουν, με τον Ζελένσκι να ζητά επειγόντως περισσότερα όπλα. Σε αυτή την επίθεση, τα F-16 απέτρεψαν τα χειρότερα, αλλά το κόστος σε ζωές και υποδομές αυξάνεται, καθώς κάθε κατεστραμμένη εγκατάσταση κοστίζει εκατομμύρια, εντείνοντας την εξάρτηση από δυτική βοήθεια.
