Πριν λίγες μερες η Lockheed Martin αποκάλυψε την πρότασή της για την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών για την Ινδία, που δεν ήταν άλλη από μία αναβαθμισμένη έκδοση του F-16, σε σημείο που η εταιρεία έκρινε πως δικαιολογούσε καινούρια μοναδική κωδικοποίηση, ήτοι F-21.
Η Ινδία είναι γνωστό πως βάσει του αμυντικού της δόγματος, επιθυμεί να έχει σε υπηρεσία 44 επιχειρησιακές μοίρες μαχητικών αεροσκαφών προκειμένου να μπορεί να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά ενάντια σε ενδεχόμενες απειλές από τις Αεροπορίες τόσο του Πακιστάν όσο και συνδυαστικά της Κίνας.
Αυτός ο αριθμός φαίνεται ότι δεν είναι πλέον ρεαλιστικός αφού ήδη έχει πέσει στις 32 μοίρες. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η Ινδία έχει ένα αξιοσημείωτα τραγικό μητρώο ασφάλειας πτήσεων και χάνει τα μαχητικά της αεροσκάφη σε ατυχήματα κατά δεκάδες κάθε χρόνο αλλά επιπλέον το κόστος σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών έχει «ξεφύγει» σε σχέση με το παρελθόν και δεν είναι πλέον εύκολο να αγοράζονται σε μεγάλους αριθμούς.
Η λύση που φαίνεται ότι προκρίνουν οι περισσότεροι κατασκευαστές είναι λιγότερα μεν αλλά βαρύτερα οπλισμένα και περισσότερο αποτελεσματικά μαχητικά αεροσκάφη, ώστε με μικρότερο αριθμό μαχητικών στον αέρα να μπορεί να υπάρξει το ίδιο επιχειρησιακά αποτέλεσμα.
Ο μεγαλύτερος αριθμός πυραύλων παρουσιάζεται ως πιο απαραίτητος από ποτέ αφού πλέον τα σύγχρονα μαχητικά φέρουν αποτελεσματικά συστήματα παρεμβολών και αυτοπροστασίας με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο ένας μόνο πύραυλος να είναι αρκετός για την κατάρριψή του.
Την υλοποίηση της Lockheed Martin την είδαμε. Με την χρήση ενός νέου τριπλού φορέα AIM-120 AMRAAM, το F-21 μπορεί να φέρει συνολικά δέκα πύραυλους αέρος, ενδεχομένως όλοι τους ΑΙΜ-120, ή κάποιος συνδυασμός με μικρό αριθμό AIM-9X / Iris-T.
Αναμφίβολα πρόκειται για επιβλητικό αριθμό πυραύλων, αρκεί να θυμηθούμε ότι όταν το F-16 ήρθε στο Αιγαίο εκτελούσε ρέντινες με 2 ΑΙΜ-9Ρ στα ακροπτερύγια. Ασφαλώς και τίποτα δεν έχει μείνει το ίδιο μετά από 40+ χρόνια, έχει υπάρξει εξέλιξη.
Ας δούμε τώρα και τις αντίστοιχες προτάσεις φερόμενου οπλισμού των υπόλοιπων υποψήφιων μαχητικών αεροσκαφών. Εκτός της αμερικανικής Lockheed Martin μαχητικά αεροσκάφη στην Ινδία προσπαθούν να πουλήσουν:
- η επίσης αμερικανική Boeing,
- η Σουηδία (Gripen NG – αν και με αμερικανικό κινητήρα),
- η Γαλλία (έχει ήδη πουλήσει 36 Rafale και επιδιώκει να πουλήσει και άλλα),
- η Ρωσία (MiG-35), καθώς επίσης και
- η πολυεθνική ευρωπαϊκή πρόταση του Eurofighter Typhoon, που στην Ινδία προωθείται από την αγγλική BAE Systems.
Super Hornet
H Boeing προτείνει το F-18E/F Super Hornet, το οποίο έχει το επιπλέον πλεονέκτημα ότι είναι και μαχητικό αεροσκάφος αεροπλανοφόρων (έχει δοκιμαστεί με επιτυχία και για απονήωση από κεκλιμένη ράμπα – όπως στα ινδικά αεροπλανοφόρα) και μπορεί να πουληθεί «πακέτο» με το EF-18G Growler.
Το Super Hornet μπορεί να φέρει συνολικά 14 πύραυλους, δυο ΑΙΜ-9Χ στα ακροπτερύγια, από πέντε ΑΙΜ-120 σε κάθε πτέρυγα ήτοι από δυο σε δυο διπλούς φορείς στους σταθμούς οπλισμού 3, 4, 8 και 9 και έναν στους σταθμούς 2 και 10, καθώς και δυο ακόμα στους σταθμούς επί της ατράκτου. Η διαμόρφωση αυτή είναι έτοιμη και δοκιμασμένη από το εργοστάσιο και δεν θα χρειαστεί πιστοποίηση και δοκιμές πριν την παράδοση στον χρήστη.
Το Super Hornet επιπλέον προσφέρει ως επιλογή, το μοναδικό μη-πέμπτης γενιάς από τα υποψήφια, την μεταφορά του οπλισμού του εσωτερικά, σε φερόμενη αποθήκη οπλισμού που αναπτύχθηκε ειδικά για την μείωση του ίχνους του στα εχθρικά ραντάρ, που πολλαπλασιάζεται από αναρτημένα φορτία σε εξωτερικούς φορείς.
Στην αποθήκη-ατρακτίδιο αυτήν λοιπόν, μπορούν να χωρέσουν μέγιστο τέσσερεις ΑΙΜ-120 AMRAAM, για ένα σύνολο έξι πυραύλων μαζί με τους 2 ΑΙΜ-9Χ στα ακροπτερύγια.
Το αεροσκάφος τότε δεν φέρει κανένα άλλο φορτίο που θα αύξανε το ίχνος του, ενώ επιπλέον καύσιμο φέρει σε σύμμορφες δεξαμενές στην ράχη του, όχι σε απορριπτόμενες πτερυγικές.
Gripen
H Σουηδική Saab προτείνει το Gripen NG – JAS-39E/F. Το συγκεκριμένο αεροσκάφος μπορεί να φέρει τόσο AIM-120 όσο Meteor και ισραηλινούς Derby. Με την χρήση διπλών φορέων στις πτέρυγες, μπορεί να φέρει συνολικά οκτώ πύραυλους της κατηγορίας κάτω από τις πτέρυγες.
Επιπλέον μπορεί να φέρει τρεις ακόμα πύραυλους σε ξεχωριστούς φορείς στην άτρακτο, αφού η έκδοση NG έχει επανασχεδιασμένα κύρια σκέλη προσγείωσης, αφήνοντας περισσότερη επιφάνεια για φορείς στην άτρακτο και περισσότερο καύσιμο εσωτερικά.
Οι διπλοί φορείς των πτερύγων πάντως δεν υπάρχουν ακόμα παρά μόνο ως σχεδιαστικό concept, ενώ οι νέοι φορείς στην άτρακτο (ειδικά για Meteor) έχουν χρηματοδοτηθεί και αναπτυχθεί ήδη.
Στο γενικό σύνολο λοιπόν, το Gripen μπορεί να φέρει συνολικά 11 πύραυλους κατηγορίας AIM-120 καθώς και δυο πύραυλους κατηγορίας Iris-T στα ακροπτερύγια για γενικό σύνολο 13 πυραύλων αέρος-αέρος.
Σε αυτήν την περίπτωση βέβαια θα έπρεπε να μην έφερε καθόλου εξωτερικές δεξαμενές, γεγονός που θα περιόριζε σημαντικά την ήδη μικρή ωφέλιμη εμβέλειά του. Άλλωστε παρά την αύξηση της εσωτερικής χωρητικότητας καυσίμου στην έκδοση E/F (Gripen NG), το συγκεκριμένο αεροσκάφος εξακολουθεί να έχει μικρή εμβέλεια, και δεν είναι έτσι ή αλλιώς κατάλληλο για μεγάλης διάρκειας CAP.
Ειδικά λοιπόν αν θα είχε πολλά και βαρέα φορτία αναρτημένα κάτω από τις πτέρυγες, δεν θα μπορούσε να πάει πολύ μακριά αφού θα απογειωνόταν, εκτός αν ανεφοδιαζόταν σχεδόν αμέσως μετά την απογείωση.
Rafale
H Γαλλία προσφέρει το Rafale που πλέον είναι γνωστό στους Ινδούς, που ήδη βρίσκονται στην Γαλλία και εκπαιδεύονται σ’ αυτό εν αναμονή της παραλαβής του. Η Dassault δίνει επιλογές μόνο για πύραυλους MICA και Meteor.
Συνολικά το Rafale μπορεί να φέρει επιβεβαιωμένα «μόνο» δέκα πύραυλους MICA IR και EM, ή συνδυασμό με πύραυλους Meteor σε κάποιους φορείς. Η Dassault δεν έχει αναπτύξει διπλούς ή τριπλούς πτερυγικούς φορείς για πύραυλους αέρος-αέρος, λογικά επειδή κανένας χρήστης δεν της το έχει ζητήσει.
Σε αυτήν την περίπτωση ο αριθμός των μεταφερόμενων πυραύλων θα έφτανε τους 12 ή 14 αντίστοιχα, ανάλογα με το πόσους θα έφερε κάτω από τις πτέρυγες.
Σε περίπτωση που η Ινδία επέλεγε και την έκδοση Rafale M για τα αεροπλανοφόρα της, ο αριθμός των μεταφερόμενων πυραύλων θα έπεφτε αφού η ναυτική έκδοση έχει έναν φορέα λιγότερη στην κεντρική γραμμή της ατράκτου, λόγω του πιο ογκώδους ρινιαίου σκέλους προσγείωσης με το σύστημα εξαπόλυσης από καταπέλτη.
Σημειώνεται πάντως ότι στις θέσεις οπλισμού 3 και 9 υπάρχουν ήδη πιστοποιημένοι τριπλοί φορείς για κατευθυνόμενες βόμβες AASM.
Οι βόμβες αυτές είναι βαρύτερες και μεγαλύτερες από πύραυλους αέρος-αέρος, συνεπώς αν υπήρχε απαίτηση θεωρητικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν αντίστοιχοι φορείς και για πύραυλους αέρος-αέρος.
MiG-35
Η ρωσική υποψηφιότητα δείχνει να είναι η πιο «αδύναμη» στην έστω θεωρητική ικανότητα μεταφοράς οπλισμού αέρος-αέρος, αφού διαθέτει «μόλις» 8 πτερυγικούς φορείς, για σύνολο 8 αντίστοιχα πυραύλων αέρος-αέρος εκ των οποίων οι έξι μέσης εμβέλειας R-27 ή R-77.
Διαθέτει έναν ακόμα φορέα ανάμεσα στα ατρακτίδια των κινητήρων που όμως είναι πιστοποιημένος μόνο για μεταφορά εξωτερικής δεξαμενής καυσίμου.
Δεν είναι γνωστό αν η εταιρεία θα ήταν διατεθειμένη να αναπτύξει νέους διπλούς φορείς ή να προσθέσει φορείς σε άλλες θέσεις προκειμένου να αυξήσει περαιτέρω τον μεταφερόμενο οπλισμό.
Όλες οι ενδείξεις πάντως δεδομένης της οικονομικής κατάστασής της και της αδυναμίας εύρεσης εξαγωγικών πελατών συγκλίνουν πως δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο, τουλάχιστον προς το παρόν.
Eurofighter / Typhoon
To Typhoon έχει μία αξιόλογη ικανότητα μεταφορά οπλισμού αλλά πάντως μικρό συγκριτικά αριθμό πυραύλων αέρος-αέρος. Ο μέγιστος αριθμός όπως γνωρίζουμε ανέρχεται σε 8 πύραυλους, εκ των οποίων μόνο οι 4 μέσης εμβέλειας.
Στο παρελθόν η ισπανική CASA είχε αναπτύξει ένα διπλό πτερυγικό φορέα για πύραυλους κατηγορίας Iris-T (σταθμοί 2 και 8) στην οποία περίπτωση ο αριθμός θα ανέβαινε στους 10, αλλά και πάλι μόνο με 4 πύραυλους μέσης εμβέλειας.
Πάντως οι τρεις από τους τέσσερεις πτερυγικούς φορείς θα μπορούσαν δυνητικά να φέρουν και πύραυλους αέρος-αέρος, τουλάχιστον από δομική άποψη, αφού τώρα είναι πιστοποιημένοι για μεταφορά μεγαλύτερων και βαρύτερων φορτίων, όπως κατευθυνόμενων βομβών και δεξαμενών καυσίμου.
To πρόβλημα με το Typhoon είναι παρόμοιο με αυτό του MiG-35. Έλλειψη χρηματοδότησης συνεπάγεται δυσκολία περαιτέρω ανάπτυξης νέων δυνατοτήτων. Έτσι προς το παρόν το αεροσκάφος μένει με τη δεδομένη ικανότητα μεταφοράς οπλισμού, που σε κάθε περίπτωση δεν είναι αμελητέα.
Τελικά ποιο είναι το καλύτερο;
Το “καλύτερο” ειναι σχετικο. Η Ινδία αυτή τη στιγμή έχει στις τάξεις της μία πανσπερμία αεροσκαφών κάθε είδους, γενιάς και προέλευσης. Διαθέτει μεταξύ άλλων και βαρέα μαχητικά Su-30MKI, τα οποία είναι διαθέσιμα για μεταφορά μεγάλης ποσότητας όπλων αέρος-αέρος, και ουσιαστικά αποτελεί την αιχμή του δόρατος της Αεροπορίας της σε ρόλο «missile truck».
Το Su-30MKI μπορεί πράγματι να μεταφέρει μεγάλο αριθμό πυραύλων, μέχρι δώδεκα σε φορείς στις πτέρυγες και στην άτρακτο χωρίς να έχει ανάγκη εξωτερικές δεξαμενές λόγω της εγγενούς μεγάλης εσωτερικής χωρητικότητας σε καύσιμο (διαθέτει δεξαμενές ακόμα και… στα κάθετα σταθερά).
Είναι αυτό αρκετό; Πολλοί λένε ότι ο μεγάλος αριθμός πυραύλων είναι υπερβολή και περιττός, αφού έτσι ή αλλιώς είναι πολύ δύσκολο μία αερομαχία να κρατήσει τόσο πολύ και εναντίον τόσων αντιπάλων ώστε να χρειάζονται δεκάδες πύραυλοι αέρος-αέρος.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί πύραυλοι της κατηγορίας συνεπάγονται και υιοθέτηση νέων τακτικών. Για παράδειγμα με τόσους διαθέσιμους πύραυλους είναι πλέον εφικτό κι όχι μόνο θεωρητικά, το αεροσκάφος φορέας να εξαπολύει πύραυλο εναντίον εισερχόμενου εχθρικού πύραυλου και ταυτόχρονα και έναν ακόμα ή και περισσότερους εναντίον του φορέα του.
Αυτό μέχρι πρότινος δεν ήταν εφικτό παρά μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Μετά βέβαια υπάρχει και το κόστος. Είναι αλήθεια ότι με την προμήθεια μαχητικών όπως το Rafale ή το F-16 δεν υπάρχει πλέον λόγος διατήρησης σε υπηρεσία μοιρών μαχητικών με τύπους όπως το MiG-27 ή το Jaguar που εκτελούν μόνο έναν ρόλο.
Ωστόσο το κόστος για τον εξοπλισμό των αεροσκαφών με τόσους πύραυλους δεν είναι αμελητέο. Για ένα Rafale πλήρως οπλισμένο με MICA και Meteor, το κόστος θα μπορούσε να φτάσει και τα είκοσι με τριάντα εκατομμύρια ευρώ.
Ευνόητο ότι υπό αυτές τις συνθήκες τα αεροσκάφη γενικά μόνο σε πόλεμο θα εξοπλίζονταν «μέχρι τα δόντια» για την αποφυγή δομικής κόπωσης τους και μόνο σε πραγματικές συνθήκες θα βλέπαμε κάποιες από τις φωτογραφίες του παρόντος άρθρου, που κι από αυτές ακόμα ορισμένες δεν είναι καν πραγματικές αλλά καλλιτεχνικές απεικονίσεις η επιτευξιμότητα των οποίων δεν είναι δεδομένη.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν, ένα σημερινό μαχητικό έμφορτο για πόλεμο θα έχανε ένα πολύ σημαντικό μέρος της ευελιξίας, της ταχύτητας και της εμβέλειάς του, ενώ θα είχε και ένα διόλου ευκαταφρόνητο ίχνος στα ραντάρ.
Τα όπλα, δεξαμενές, ατρακτίδια, επηρεάζουν σημαντικά τις κινηματικές επιδόσεις όταν «κρέμονται» κάτω από τις πτέρυγες, όντας μείζονες παράγοντες οπισθέλκουσας. Σε περίπτωση εμπλοκής σε αερομαχία σύνηθης πρακτική είναι η απόρριψη των δεξαμενών ώστε το αεροσκάφος να ελαφρύνει άμεσα και να μπορέσει να επιταχύνει περισσότερο.
Με λίγα λόγια, ένα αεροσκάφος τέταρτης γενιάς φορτωμένο με τα «απαραίτητα» για μία πολεμική αποστολή, τουλάχιστον στο πρώτο σκέλος της θα ήταν λίγα παραπάνω από ένα αργό, δυσκίνητο «φορτηγό» με πολύ μικρά περιθώρια αντίδρασης σε περίπτωση επίθεσης.
Αν το αεροσκάφος είναι καθαρό από εξωτερικά φορτία, έχει τις προϋποθέσεις να πετύχει supercruise, δηλαδή υπερηχητική ταχύτητα χωρίς μετακαυση. Από τα υποψήφια αεροσκάφη, μόνο το Eurofighter Typhoon μπορεί να πετυχει supercruise αλλά μόνο με τους «χωνευτούς» πυραύλους της ατράκτου και τις δύο “υπερηχητικές” απορριπτομενες δεξαμενές.
Το Gripen NG (με τον κινητήρα F414) αλλά και το F-16/F-21 μπορούν κι αυτά να πετύχουν supercruise, αλλά χωρίς καθόλου φορτίο πέρα από τους πυραύλους στα ακροπτερυγια. Κάθε άλλο φορτίο αναρτημένο στις πτέρυγες αυξάνει σημαντικα την οπισθέλκουσα μειώνοντας δραματικά τις ικανότητες ελιγμών.
Το Rafale μπορεί κι αυτό να πετάξει υπερηχητικά με φορτίο αερος-αερος, τους πύραυλους στην άτρακτο και στα ακροπτερυγια καθώς και τις δύο υπερηχητικές απορριπτομενες δεξαμενές καυσίμου. Ακόμα κι έτσι όμως δεν μπορεί να πετύχει supercruise.
Παρομοίως και τα F-18Ε/F και MiG-35 δεν έχουν αρκετά ισχυρούς κινητήρες για να πετύχουν supercruise με μια διαμόρφωση οπλικού φορτίου που να έχει νόημα για κάτι τέτοιο.
Υπό αυτές τις συνθήκες την ίδια στιγμή ένα F-35 με μόλις 2 πυραύλους AIM-120 στην εσωτερική του αποθηκη και «καθαρή διαμόρφωση» θα μπορούσε εξ αρχής να πετάξει σχεδόν στο σύνολο του φακέλου του χωρίς περιορισμούς να επικρατήσει υπερβολικά εύκολα εναντίον ενός F-16 ή άλλου μαχητικού με 10 ή παραπάνω AIM-120 κτλ.
Κι από την άλλη πλευρά, και το ίδιο το F-35 αν και επί του παρόντος μπορεί να φέρει μικρό αριθμό πυραύλων αέρος-αέρος, εξελίσσεται ώστε να μπορεί να φέρει περισσότερους. Για παράδειγμα μέσω του προγράμματος CUDA θα μπορεί τελικά να φέρει μέχρι δώδεκα πύραυλους στις εσωτερικές του αποθήκες.
Πύραυλος αέρος-αέρος CUDA για F-35 (12 πύραυλοι εσωτερικά!) και το F-22
Το μέλλον είναι στο stealth σε κάθε περίπτωση και τα μαχητικά με δυνατότητα να φέρουν τα όπλα τους στο εσωτερικό τους θα έχουν πάντα πλεονέκτημα.
Το θέμα είναι μέχρι τότε τι γίνεται, καθώς με την εξαίρεση του F-35, όλες οι υπόλοιπες χώρες διαθέτουν και χρησιμοποιούν μαχητικά αεροσκάφη τέταρτης γενιάς, σήμερα και για πολλές δεκαετίες ακόμα…
Συνεπώς, ακόμα και το F-21 και τα υπόλοιπα υποψήφια για την Ινδία παραμένουν επίκαιρα ανεξάρτητα από την ηλικία της σχεδίασής τους.
