Tου Βασίλη Νέδου, από την Καθημερινή
Το πρόγραμμα της προμήθειας 20 αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 αποτελεί το πλέον κεντρικό στοιχείο των εξοπλιστικών που σχεδιάζει για τα επόμενα χρόνια η Αθήνα, αφενός λόγω της τεχνολογικής αιχμής που θα μεταφερθεί στην Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.), αφετέρου λόγω του υψηλού κόστους το οποίο θα πρέπει να εξυπηρετηθεί τα επόμενα χρόνια. Η «απεμπλοκή» του προγράμματος των F-35 από τις ΗΠΑ καταγράφηκε πριν από περίπου ένα χρόνο, με παράλληλη έγκριση του αιτήματος της Τουρκίας για αναβάθμιση αριθμού των F-16 που διαθέτει σε διαμόρφωση Viper. Μέχρι πρότινος, σε μια γραμμή η οποία τηρείτο ήδη από την πρώτη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, ο βασικός στόχος ήταν η Ελλάδα να παραμένει ένα τεχνολογικό βήμα μπροστά από την Τουρκία στον τομέα της Αεροπορίας, προκειμένου να μην ανατραπεί πλήρως η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο. Ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στο μέτωπο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, η Αθήνα προγραμματίζει την Π.Α. του 21ου αιώνα με βάση τα F-35, με τις συζητήσεις ανάμεσα στην Π.Α. και στους Αμερικανούς (Αεροπορία αλλά και κατασκευάστρια εταιρεία «Λόκχιντ Μάρτιν») να είναι εντατικές.
Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα το συνολικό κόστος που έως τώρα έχει προϋπολογιστεί και αγγίζει περίπου τα 4,6 δισ. ευρώ. Οπως η «Κ» έχει αναφέρει πρώτη, το κόστος της προμήθειας των πρώτων 20 αεροσκαφών αγγίζει περίπου τα 3,5 δισ. ευρώ (3,54 δισ. δολάρια). Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται μια περίοδος εν συνεχεία υποστήριξης, καθώς και ανταλλακτικά που μπορεί να χρειαστούν για ένα χρονικό διάστημα.
Το κόστος αυτό δεν περιλαμβάνει τα όπλα, τα οποία ωστόσο μπορεί να κάνουν τη διαφορά. Υπενθυμίζεται ότι –με εξαίρεση τα Rafale– η Π.Α. έχει προμηθευτεί στο παρελθόν αεροσκάφη με περιορισμένα ή και καθόλου όπλα προκειμένου να ελεγχθεί το δημοσιονομικό κόστος. Πρόκειται για μια συνήθεια η οποία βρίσκεται στον αντίποδα της πρακτικής των παραγγελιών αεροσκαφών από άλλες χώρες.
Πέντε κατηγορίες όπλων
Το ΓΕΑ κατήρτισε μια λίστα με τα όπλα απόλυτης προτεραιότητας, την οποία και έχουν στη διάθεσή τους όλοι οι εμπλεκόμενοι με τις συζητήσεις για το πρόγραμμα των F-35. Συγκεκριμένα έχει ζητήσει πέντε κατηγορίες όπλων για τα F-35:
- σύγχρονους πυραύλους αέρος – αέρος ΑΙΜ-120 AMRAAM,
- βόμβες τύπου SDB II (GBU-53B),
- πυραύλους JASSM και συγκεκριμένα τον τύπο AGM-158B JASSM-ER
- σύγχρονες συλλογές (ΚΙΤ) κατευθυνόμενων όπλων αέρος – εδάφους
- και πυραύλους αέρος – αέρος τύπου AIM-9X Block II(+).
Το ΓΕΑ έχει προϋπολογίσει το κόστος γι’ αυτά τα όπλα στα 850 εκατ. ευρώ, μάλιστα έπειτα από παραινέσεις να συγκρατήσει το κόστος όσο πιο χαμηλά γίνεται. Οι πρώτες προτάσεις του ΓΕΑ για τα όπλα των F-35 ξεπερνούσαν το 1 δισ. ευρώ και, βεβαίως, η τελική τιμή θα προκύψει μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων με την αμερικανική πλευρά. Σε όλα αυτά θα πρέπει να υπολογιστεί και το κόστος των εργασιών που θα πρέπει να γίνουν στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα προκειμένου να δημιουργηθούν σύγχρονες υποδομές, ικανές να υποδεχθούν τα F-35. Το κόστος αυτό υπολογίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στα 230 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα συγκρατηθεί σε αυτό το επίπεδο παρά το υφιστάμενο ρίσκο που υποκρύπτει η μετατροπή μιας παλιάς βάσης σε σύγχρονη πτέρυγα μάχης.
Αυτή τη στιγμή στην Ανδραβίδα τη βάση τους έχουν τα F-4 Phantom, αεροπλάνα τεχνολογίας δεκαετίας του ’60 που σύντομα θα αποσυρθούν από την ενεργό δράση και βρίσκονται στο ελληνικό οπλοστάσιο για μισό αιώνα, με αξιοσημείωτη αντοχή και επιδόσεις. Εφόσον τηρηθούν όλα τα χρονοδιαγράμματα, οι πρώτοι χειριστές της Π.Α. θα μεταβούν στις ΗΠΑ για εκπαίδευση το 2027-28 και θα επιστρέψουν με τα πρώτα ελληνικά F-35 το 2029-30. Υπενθυμίζεται ότι η Αθήνα έχει ζητήσει να προμηθευτεί συνολικά 40 F-35 (20+20).
