Δουλειά «πιάνει» και πάλι αύριο Δευτέρα, η Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής με θέμα μια σειρά δυνητικών προμηθειών που φέρνει ενώπιόν της η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, σε συνέχεια των 12 προγραμμάτων που εισήχθησαν και εγκρίθηκαν κατά πλειοψηφία τον προηγούμενο μήνα.
Προς συζήτηση θα τεθούν δυο πολύ σημαντικά προγράμματα «αμερικανικού ενδιαφέροντος». Το ένα, επ΄ωφελεία ΓΕΣ αφορά στην προμήθεια «Αμφίβιων Τεθωρακισμένων Οχημάτων», δηλαδή των 71 AAV7, τα οποία ως γνωστόν θα προέλθουν από αμερικανικά αποθέματα για την ενίσχυση των δυνατοτήτων των Ελλήνων Πεζοναυτών και όχι μόνο. Το Σώμα των Αμερικανών Πεζοναυτών αποσύρει αυτά τα τεθωρακισμένα, αντικαθιστώντας τα με τροχοφόρα ACV (Amphibious Combat Vehicle) και ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος κατόρθωσε να εξασφαλίσει ποσότητες από την εκσυγχρονισμένη έκδοση AAV RAM/RS (Reliability, Availability, Maintainability/Rebuild to Standard), μια προσπάθεια που απέβλεπε στη διατήρηση των οχημάτων έως το 2035 (αν και στο μεταξύ άλλαξε ο προγραμματισμός των Αμερικανών Πεζοναυτών).
To δεύτερο πρόγραμμα επ’ ωφελεία ΓΕΑ, που θεωρείται και το πλέον κρίσιμο για την ενίσχυση των ελληνικών δυνατοτήτων συλλογής πληροφοριών και επιτήρησης πολύ μεγάλης εμβέλειας αφορά την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροχημάτων της κατηγορίας μέσου ύψους πτήσης-μεγάλης αυτονομίας MALE (Medium Altitude Long Endurance).
Πρόκειται για προτεινόμενη αγορά τριών ΜΕΑ/Μ και δυο σταθμών επικοινωνιών και ελέγχου εδάφους μαζί με παρελκόμενα φορτία αισθητήρων και υπηρεσίες δορυφορικής ζεύξης. Αν και πολλές αναφορές τις τελευταίες ημέρες μιλούν για… MQ-9 Reaper, στην πραγματικότητα η ελληνική πρόθεση είναι η απόκτηση της ειδικής έκδοσης επιτήρησης σε ναυτικό περιβάλλον MQ-9B Sea Guardian.
Πρωταρχικός στόχος είναι τόσο η κάλυψη αναγκών ISR (Intelligence, Surveillance & Reconnaissance) όσο και ανάληψης αποστολών αναγνώρισης/κατάδειξης στόχων ISTAR (Intelligence, Surveillance Target Acquisition & Reconnaissance) με έμφαση στο περιβάλλον του αρχιπελάγους του Αιγαίου και στις ευρύτερες περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος στην Ανατολική Μεσόγειο (που καθορίζουν και επιβάλουν και τις προδιαγραφές όσο -κυρίως- το κόστος των απαιτούμενων συστημάτων).
Να θυμίσουμε ότι το MQ-9B Sea Guardian της General Atomics είχε παρουσιαστεί στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 2019 και είχαμε δημοσιεύσει σχετικό άρθρο (των Βασίλη Παπακώστα και Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη) στην ΠΤΗΣΗ νο 404 (Ιανουάριος 2020).
Με βάση εκείνο το άρθρο να θυμίσουμε ότι το MQ-9A εμφανίστηκε το 2000 ως Predator–B (και αργότερα ως Reaper) και διάδοχος του MQ-1Α Predator. Το 2009 η USAF αποφάσισε τον τερματισμό τής παραγωγής τού MQ-1A υπέρ του MQ-9A, και το τελευταίο Predator παραδόθηκε το 2011. Η σύνθεση του συστήματος MQ-9A είναι αντίστοιχη του αρχικού Predator: ένας σταθμός GCS (Ground Control Station), 3-4 αεροχήματα, σταθμός ζεύξης δεδομένων LOS (Line Of Sight), σταθμός επικοινωνιών BLOS (Beyond Line Of Sight) και το βασικό κιτ εργαλείων υποστήριξης.
Το MQ-9A Block 1 είναι MALE μήκους 11 m με εκπέτασμα πτερύγων 20 m, μέγιστου βάρους απογείωσης 4.763 kg, με δυνατότητα μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου βάρους 386 kg εσωτερικά αλλά και εξωτερικού φορτίου βάρους 1.361 kg σε επτά φορείς ανάρτησης. Διαθέτει κινητήρα turboprop TPE331-10 της Honeywell μέγιστης ισχύος 940 ίππων, που «οδηγεί τρίφυλλη έλικα και προσδίδει μέγιστη ταχύτητα 240 κόμβων. Το UAV επιχειρεί σε ύψη έως 50.000 πόδια (η οροφή του παραμένει άγνωστη) με μέγιστη αυτονομία 27 ωρών. Για επικοινωνίες LOS γίνεται χρήση απευθείας ζεύξης δεδομένων ζώνης συχνοτήτων «C», ενώ για επικοινωνίες BLOS χρησιμοποιείται δορυφορική επικοινωνία ζώνης συχνοτήτων «Ku». Η απογείωση και προσγείωση του συστήματος γίνεται συμβατικά με τροχοδρόμηση και χρήση διαδρόμου, διαθέτει τριπλό σύστημα ελέγχου πτήσης με υψηλή «ανοχή» στις ενδεχόμενες αστοχίες και επιτυγχάνει διαθεσιμότητα της τάξης του 90%.
Μπορεί να μεταφέρει ηλεκτροοπτικό αισθητήρα MTS-Β (Multi-spectral Targeting System, αναφέρεται απλά ως «Ball»), ραντάρ έρευνας Lynx, εξοπλισμό SIGINT/ESM, υποδομή κόμβου αναμετάδοσης επικοινωνιών (Communications Relay) και ως προαίρεση ραντάρ θαλάσσιας επιτήρησης.
O κύριος αισθητήρας είναι ο ηλεκτροοπτικός πυργίσκος MTS-B ή AN/DAS-1, που αποτελεί εξέλιξη του MTS-A ή ΑΑ/AAS-52, και συγκεκριμένα σε έκδοση για αποκάλυψη, εντοπισμό, ταυτοποίηση, μέτρηση απόστασης και ιχνηλάτηση από μεγάλα ύψη. To σύστημα αποτελείται από δύο στοιχεία: τον πύργο διαμέτρου 55 cm και βάρους 104 kg και την ηλεκτρονική μονάδα βάρους 11 kg. Παρέχεται κάλυψη 360 μοιρών σε αζιμούθιο και (-)90 μοιρών στο κατακόρυφο επίπεδο, περιλαμβάνει κάμερα ημέρας, υποσύστημα υπερύθρων (με δυνατότητα συγχώνευσης των δυο απεικονίσεων), αποστασιόμετρο και καταδείκτη λέιζερ. Τα πεδία θέας είναι: Wide 34×45 μοίρες (TV/IR), Medium-Wide 17×22 μοίρες (TV/IR), Medium 5,7×7,6 μοίρες (TV/IR), Medium-Narrow 0,96×1,3 μοίρες (2,6×3,7 μοίρες IR) και Narrow 0,16×0,22 μοίρες (0,47×0,63 μοίρες IR).
Ο έτερος αισθητήρας είναι το ραντάρ AN/APY-8 Lynx. Πρόκειται για σύστημα σε ζώνη συχνοτήτων «Ku» (15,2-18,2 GHz), που αποτελείται από δύο LRU (κεραία διαστάσεων 44,5×16,5 cm και ηλεκτρονική μονάδα διαστάσεων 51,4×29,6×26,7 cm) συνολικού βάρους μικρότερου των 37 kg και με μέγιστη ισχύ εκπομπής 320W. Παρέχει δυνατότητα λειτουργίας σε όλες τις καιρικές συνθήκες με διαμορφώσεις SAR, GMTI (Ground Moving Target Indicator) και ναυτικής επιτήρησης MWAS (Maritime Wide Area Search) με επιλογή του επιπέδου ανάλυσης μεταξύ 0,3-3 m στη λειτουργία SAR και 0,1-3 m στη λειτουργία GMTI. Στη διαμόρφωση SAR (στην οποία οι απεικονίσεις μπορούν να έχουν φωτογραφική ποιότητα) η εμβέλεια ξεπερνά τα 80 km και η ακρίβεια είναι της τάξεως των 3 m, ενώ στη διαμόρφωση GMTI η εμβέλεια φθάνει τα 23 km και μπορούν να ιχνηλατηθούν οχήματα ή (στην κάτω κλίμακα μεταβολής θέσης) προσωπικό που κινείται με ταχύτητα 1,6 χ.α.ώ.
Είναι μάλλον καιρός να το πούμε. Υπάρχει πλέον καλύτερη λύση αντί των P-3B Orion για το ΠΝ
Η λειτουργία του UAV μπορεί να είναι αυτόνομη ή ελεγχόμενη από τον χειριστή από απόσταση (remote). Η έκδοση που προμηθεύεται η USAF (η οποία συνεχίζει να χρησιμοποιεί και τα αεροχήματα Block 1) και εξαγωγικοί πελάτες στην παρούσα φάση είναι η Block 5, που πραγματοποίησε την πρώτη της πτήση τον Μάιο του 2012 και ακολούθησε η πρώτη παραγγελία τον Οκτώβριο του 2013. Οι βελτιώσεις της Block 5 περιλαμβάνουν σύστημα αυτόματης προσαπογείωσης-ATOL (Automatic Take Off/Landing), τετράφυλλη έλικα, αυξημένο GTOW (Gross Take Off Weight), διπλό ασύρματο ARC-210 VHF/UHF (έναντι ενός στην έκδοση Block 1), ενισχυμένη ηλεκτρική ισχύ, βελτιωμένο σταθμό GCS κ.ά. Ο χρόνος περιπολίας της νέας έκδοσης περιορίζεται σε 26 ώρες.
Τον Μάρτιο του 2019, η υπηρεσία διαχείρισης εξαγωγών στρατιωτικού υλικού DSCA (Defense Security Cooperation Agency) ενημέρωσε το Κογκρέσο για μια πιθανή πώληση τεσσάρων MQ-9B Sky Guardian, δύο σταθμών GCS, πέντε ραντάρ Lynx και πέντε Ε-Ο συστημάτων AN/DAS-4 στο Βέλγιο, δυνητικού ύψους $600 εκατομμυρίων. [Υπενθυμίζεται ότι οι γνωστοποιήσεις της DSCA αφορούν τη μέγιστη δυνητική «οροφή» ενός προγράμματος, αν εκτελεστούν όλες οι πιθανές προαιρέσεις, και συνήθως κινούνται τελικά χαμηλότερα.] Ενδιαφέρον στοιχείο στην ανακοίνωση της DSCA για το Βέλγιο είναι η προμήθεια του AN/DAS-4, που αποτελεί βελτιωμένη έκδοση του AN/DAS-1 και χρησιμοποιεί τέσσερις κάμερες υψηλής ανάλυσης που λειτουργούν σε πέντε φασματικές ζώνες, παρέχοντας μεγαλύτερη ακρίβεια εντοπισμού στόχου.
Ήδη επίσης από το 2018, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιλέξει το MQ-9B Sky Guardian για την κάλυψη των αναγκών του, με 16 αεροχήματα που παραλαμβάνει από το 2020, με την κωδικοποίηση Protector RG Mk1.
Στις 28/11/2019 και η Αυστραλία ανακοίνωσε την επιλογή του MQ-9B για την ικανοποίηση του προγράμματος RAAF Project 7003, με ενδιαφέρον ότι το MQ-9B επικράτησε με κύριο ανταγωνιστή το MQ-9A Block 1 και δευτερεύοντα το Heron TP.
To MQ-9B Sky Guardian είναι μια βελτιωμένη έκδοση του MQ-9A με προδιαγραφές που επιτρέπουν πτήση σε μη δεσμευμένο εναέριο χώρο στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ χωρίς περιορισμούς (πρακτικά δηλαδή το αερόχημα πετάει ως πολιτικό αεροσκάφος) και είναι συμβατό με τους κανονισμούς και τον εξοπλισμό του ΝΑΤΟ και της FAA. Επιπλέον, έχει βελτιωμένες επιδόσεις και αυτονομία σε σχέση με το Block 5. Το μήκος του φτάνει τα 11,7 m, το εκπέτασμα πτερύγων τα 24 m, τo μέγιστο συνολικό βάρος απογείωσης (MTOW) τα 5.670 kg με δυνατότητα μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου βάρους 363 kg εσωτερικά και 2.155 kg σε εννέα εξωτερικούς φορείς ανάρτησης (οκτώ στις πτέρυγες και μία στον κεντρικό πυλώνα). Διαθέτει τον ίδιο κινητήρα με το MQ-9A, που του προσδίδει μέγιστη ταχύτητα 210 κόμβων.
Πιστοποίηση του MQ-9 για μεταφορά 8 πυραύλων AGM-114 Hellfire!
Ο εξοπλισμός περιλαμβάνει και άλλες προσθήκες όπως: σύστημα αποπαγοποίησης για επιχειρήσεις σε ευρύτερο φάσμα συνθηκών, ολοκληρωμένο σύστημα εντοπισμού και αποφυγής άλλων εναέριων μέσων-DAA (Detect and Avoid System), σύστημα IFF με διαμόρφωση Mode 5 κ.ά. To DAA συνδυάζει σύστημα αποφυγής συγκρούσεων TCAS-ΙΙ (Traffic Collison Avoidance System), ραντάρ αέρος-αέρος και ως προαίρεση (όπου είναι διαθέσιμο) το ADS-B (Automatic Dependent Surveillance-Broadcast).
Στο ρύγχος τού αεροχήματος είναι εγκατεστημένες δύο μικρές κεραίες AESA βάρους 68 kg που λειτουργούν στη ζώνη συχνοτήτων «X» (8,75-9,5 GHz), μέγιστης ισχύος 640W, προσφέροντας εμβέλεια μεγαλύτερη των 18 km. Το ραντάρ με λειτουργίες αέρος-αέρος έχει τη δυνατότητα αποκάλυψης, εντοπισμού και ιχνηλάτησης «συνεργάσιμων» και «μη συνεργάσιμων» στόχων. Για επικοινωνίες BLOS προσφέρεται η δυνατότητα χρήσης εξοπλισμού ζώνης συχνοτήτων «X», «Ku» ή «Ka». Επιπλέον, υπάρχουν βελτιώσεις στα συστήματα επικοινωνιών, ηλεκτρικής ισχύος και δορυφορικών επικοινωνιών.
Με την προσθήκη της συλλογής (kit) αποστολής Sea Guardian, που περιλαμβάνει (προσθαφαιρούμενο) ραντάρ θαλάσσιας επιτήρησης πολλαπλών λειτουργιών μεγάλης εμβέλειας (με σαφώς υψηλότερες επιδόσεις σε σχέση με το Lynx) και το σύστημα αναγνώρισης θαλάσσιων ιχνών AIS (Automated Information System), μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εξειδικευμένες αποστολές σε ναυτικό περιβάλλον. Στην έκδοση MQ-9B Sea Guardian -λόγω βάρους του επιπλέον εξοπλισμού- o μέγιστος χρόνος περιπολίας μειώνεται σε 35 ώρες, η μέγιστη εμβέλεια σε 5.500 ναυτικά μίλια (έναντι 6.000 ναυτικά μίλια του Sky Guardian) και η μέγιστη ταχύτητα σε 200 κόμβους. Τα πιθανά ραντάρ για εγκατάσταση είναι το SeaSpray 7500E της Leonardo ή το ΑΝ/APS-148 SeaVue της Raytheon.
Sky Guardian, “θάνατος από ψηλά” – ξεκίνησαν οι δοκιμές του βελτιωμένου MQ-9B παραγωγής
Το MQ-9A Block 1 που επιδείχθηκε στη Λάρισα χρησιμοποιούσε το SeaVue, που είναι και το ραντάρ που προτείνεται στην ΠΑ. Πρόκειται για την πλέον σύγχρονη έκδοση SeaVue MR (Multi Role), η οποία αποτελεί την εξέλιξη του SeaVue XMC, με βελτιώσεις στις τρεις LRU και το λογισμικό. Είναι ένα σύστημα ζώνης συχνοτήτων «X» με διαμόρφωση ISAR (Inverse SAR), σχεδιασμένο για χρήση από μεγάλο ύψος και επίτευξη μεγάλης εμβέλειας για στόχους μικρής διατομής σε αντίξοες συνθήκες στην επιφάνεια της θάλασσας ή εντοπισμό σκαφών που είναι σε κατάσταση περιορισμένης βύθισης (Υ/Β σε πολύ μικρό βάθος).
Η μέγιστη εμβέλεια για στόχους μεγάλης διατομής υπερβαίνει τα 200 km. Το ραντάρ εκτελεί συσχέτιση ιχνών με το AIS, για να διαπιστώσει τα πιθανά ύποπτα ίχνη προς περαιτέρω διερεύνηση, και φυσικά μπορεί να κατευθύνει το Ε-Ο συγκρότημα σε «δέσμια» («slaved») λειτουργία για οπτική αναγνώριση-ταυτοποίηση.
Μια εξαιρετική προσθήκη στο MQ-9B που επιδείχθηκε και στη Λάρισα το 2019 είναι η δυνατότητα ελέγχου του αεροχήματος από ένα συμβατό laptop C2 (XC2) και μια δορυφορική ζεύξη. Παρέχεται η δυνατότητα δηλαδή να ολοκληρωθεί μια επιχείρηση χωρίς σταθμό GCS! Αυτό, σύμφωνα με την εταιρεία, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 50% του χρόνου που απαιτείται για τους ελέγχους πριν από την πτήση, ενώ με την προσθήκη του συστήματος ATOL παρέχεται μεγάλη ευελιξία ανάπτυξης του συστήματος από προωθημένες μονάδες με χαμηλό «αποτύπωμα».
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το MQ-9B Sea Guardian έχει εξελιχθεί και συνεχίζει να εξελίσσεται από την General Atomics ως μια ευέλικτη πλατφόρμα πολλαπλών ρόλων μέσω της εναλλαγής φορτίων-«πακέτων» αισθητήρων.
General Atomics: «Εντυπωσιακή η επίδειξη των δυνατοτήτων του MQ-9 στην Ελλάδα»
Μια από τις πρόσφατες καινοτομίες της General Atomics που είχε παρουσιαστεί στα webinar του Ιστότοπού μας είναι η μεταφορά έως και τεσσάρων ατρακτιδίων διανομής ηχοσημαντήρων (sonobuoy) διαφόρων μεγεθών και τύπων (παθητικών ή διπλής ενέργειας παθητικών/ενεργητικών) ώστε να μπορεί να αναπτύξει πεδία ανθυποβρυχιακής έρευνας και με το ίδιο το MEA/M, μέσω συστήματος διαχείρισης SMCS (Sonobuoy Management & Control System) να δρα ως κόμβος αναμετάδοσης των δεδομένων τους σε άλλες εναέριες ή ναυτικές πλατφόρμες για αξιοποίηση.
Σε εξέλιξη, αν και οι αποδεσμευμένες πληροφορίες είναι λίγες, είναι η μεταφορά από το MQ-9B Sea Guardian άλλων μικρότερων μη επανδρωμένων οχημάτων της κατηγορίας περιπλανόμενων πυρομαχικών/kamikaze drone. Κάποια μάλιστα από αυτά προορίζονται για χρήση κατά άλλων MEA/M, δηλαδή με το Sea Guardian να δρα ως hunter-killer.
Να σημειωθεί ότι το MQ-9B Sea Guardian διατηρεί την ικανότητα μεταφοράς όπλων (έως και 4.000 λιβρών, με την βάρος όμως να αφαιρεί δραστικά από την αυτονομία), όπως LGB ή άλλων «έξυπνων» πυρομαχικών.
Η ελληνική αγορά
Όπως προαναφέρθηκε το «σύστημα» MQ-9B Sea Guardian αναφέρεται σε 3-4 αεροχήματα με τον σταθμό εδάφους. Υπό αυτό το πρίσμα η ελληνική προμήθεια τριών αεροχημάτων γίνεται πιθανότατα για τον περιορισμό του κόστους και ίσως υπέρ της απόκτησης και του δεύτερου σταθμού εδάφους που θα προσδώσει επιχειρησιακή ευελιξία. Τρία αεροχήματα σημαίνει ότι τουλάχιστον δυο θα είναι διαθέσιμα για επιχειρήσεις, επιτυγχάνοντας συνεχή επιτήρηση μιας περιοχής ενδιαφέροντος, αν και αμερικανικά αρχεία αναφέρονται σε πολύ μεγάλη αξιοπιστία των MQ-9B.
Η General Atomics υποστηρίζει ότι το Sea Guardian μπορεί να υλοποιήσει ένα ευρύ φάσμα αποστολών ναυτικής και παράκτιας επιτήρησης μέσω του προσθαφαιρούμενου εξοπλισμού, που περιλαμβάνει υποστήριξη/διεξαγωγή πολέμου κατά πλοίων επιφανείας (ASuW), υποβρυχίων (ASW), συλλογής πληροφοριών (SIGINT/COMINT/ELINT), αναγνώρισης/στοχοποίησης, έρευνας-διάσωσης κ.ά.
Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία το μεγαλύτερου εκπετάσματος (24 m) Sea Guardian έχει επιδείξει μέγιστη αυτονομία 40 ωρών πετώντας στα 50.000 πόδια. Φυσικά, όπως σε όλα τα εναέρια μέσα η αυτονομία/εμβέλεια είναι χαρακτηριστικά που εξαρτώντας από πολλούς παράγοντες, περιλαμβανομένου του μεταφερόμενου φορτίου. Επίσης ο χρόνος παραμονής έχει άμεση συνάρτηση με την απόσταση που πρέπει να διανύσει το αεροσκάφος από και προς την περιοχή ενδιαφέροντος.
Τα υπόλοιπα εξοπλιστικά προγράμματα
Εκτός των δυο παραπάνω, αύριο Δευτέρα συζητώνται και τρία άλλα εξοπλιστικά προγράμματα, το ένα από τα οποία αφορά την «αξιοποίηση» των Mirage 2000EGM/BGM της ΠΑ, τα οποία ως γνωστόν αντικαθίστανται στην 332Μ από τα Rafale DG/EG. Σύμφωνα με τα όσα ξέρουμε και μένει να επιβεβαιωθούν, τα αεροπλάνα, τα υπάρχοντα ανταλλακτικά και οι υποδομές εδάφους που τα αφορούν αποκλειστικά και δεν είναι χρήσιμες στην ΠΑ, εξαγοράζονται από την Dassault Aviation στο πλαίσιο της ευρύτερης συμφωνίας προμήθειας των Rafale.
Η ΠΤΗΣΗ στην 110 ΠΜ για την παρουσίαση του προηγμένου MQ-9 Sea Guardian (εικόνες)
Η εισαγωγή στην Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής και άλλων εξοπλιστικών προγραμμάτων, ειδικότερα δε του εκσυγχρονισμού των Leopard 2A4 και της προμήθειας ΤΟΜΑ Lynx εξακολουθεί να παραμένει υψηλή πιθανότητα. Δυνητικά υπάρχει άλλη μια ευκαιρία σε συνεδρίαση της επιτροπής στις 11/7, αν και θα πρέπει να υπενθυμίσουμε την απουσία του Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα, που θα ακολουθηθεί από επίσκεψη στην Ουάσιγκτον την μεθεπόμενη.
