Το Dassault Mirage IIIV ήταν ένα πρωτότυπο μαχητικό με δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL) που αναπτύχθηκε και κατασκευάστηκε από τη Dassault Aviation κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Η ιδέα προέκυψε ως απάντηση σε μια απαίτηση του ΝΑΤΟ, τη Βασική Στρατιωτική Απαίτηση 3 (NBMR-3), η οποία ζητούσε ένα μαχητικό αεροσκάφος VTOL με δυνατότητα υπερηχητικής πτήσης για αποστολές στην Ευρώπη.
Το IIIV βασιζόταν στο Mirage III, με κύρια διαφορά την προσθήκη οκτώ μικρών κινητήρων κάθετης ανύψωσης που περιέβαλλαν τον κύριο κινητήρα. Αυτοί θα χρησιμοποιούνταν κατά την κάθετη απογείωση και προσγείωση, αλλά θα ήταν ανενεργοί κατά την οριζόντια πτήση. Η ύπαρξη τους απαίτησε μια εξαιρετικά σύνθετηδιάταξη, η οποία πρόσθετε σημαντικό βάρος στο αεροσκάφος, όπως και πολυπλοκότητα στη συντήρηση και στην λειτουργία. Και τελικά αυτά ήταν που οδήγησαν το πρόγραμμα σε τέλμα.
Η ανάπτυξη του Mirage IIIV περιλάμβανε και την προηγούμενη εμπειρία από το πρωτότυπο Dassault Balzac V, το οποίο έκανε δοκιμές VTOL με παρόμοια διάταξη, εφοδιασμένο με οκτώ κινητήρες Rolls-Royce RB.108 των 2.500 λιβρών ώσης ο καθένας για την κίνηση στην κάθετο και έναν κινητήρα Bristol Orpheus BOr 3 για την οριζόντια πτήση.
Οι δοκιμές του Balzac V επέτρεψαν την εξέλιξη του συστήματος ελέγχου και της μετάβασης από κάθετη σε οριζόντια πτήση, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για την κατασκευή του Mirage IIIV. Όμως, το Balzac V αντιμετώπισε σοβαρά ατυχήματα, με δύο θανατηφόρα περιστατικά που οδήγησαν στην απόφαση να μην συνεχιστεί σαν πρόγραμμα μετά το τελευταίο ατύχημα το 1965.
Η ανάπτυξη του Mirage IIIV προχώρησε με την κατασκευή δύο πρωτοτύπων. Το πρώτο πέταξε για πρώτη φορά ως VTOL μόνο τον Φεβρουάριο του 1965, ενώ το δεύτερο ακολούθησε το 1966. Ήταν εξοπλισμένα με έναν κινητήρα Pratt & Whitney JTF10 (αργότερα αντικαταστάθηκε από τον SNECMA TF106) για την οριζόντια πτήση και οκτώ κινητήρες Rolls-Royce RB162-1 για την ανύψωση. Το πρώτο πρωτότυπο κατάφερε να φτάσει τα Mach 1,3 σε δοκιμαστικές πτήσεις, ενώ το δεύτερο πέτυχε Mach 2,04, αλλά χάθηκε σε ατύχημα τον Νοέμβριο του 1966, σηματοδοτώντας το τέλος του προγράμματος.
Το Mirage IIIV ήταν αντίπαλος του Hawker Siddeley P.1154, ενός άλλου VTOL μαχητικού αεροσκάφους που αναπτύχθηκε από τη Βρετανία. Ωστόσο, κανένα από τα δύο αεροσκάφη δεν προχώρησε σε παραγωγή λόγω των οικονομικών δυσχερειών και των τεχνικών προκλήσεων που συνάντησαν.
Η σχεδίαση του Mirage IIIV περιλάμβανε πολλά καινοτόμα στοιχεία, με μια εξελιγμένη πτέρυγα για την εποχή, τους βοηθητικούς κινητήρες τοποθετημένους σε ζεύγη στο μέσο της ατράκτου, με κινούμενες θύρες ανακατεύθυνσης της ώσης.
Παρά την αποτυχία του να φτάσει σε παραγωγή, το Mirage IIIV και το προηγούμενο πρωτότυπο Balzac V, προσέφεραν πολύτιμες γνώσεις στον τομέα της κάθετης απογείωσης και προσγείωσης. Το εναπομείναν πρωτότυπο Mirage IIIV εκτίθεται τώρα στο Musée de l’Air et de l’Espace στο Παρίσι, μαρτυρώντας την φιλοδοξία και τις προκλήσεις της εποχής.
