Σε εγκατάλειψη του αεροσκάφους της, προχώρησε νωρίτερα σήμερα Ιπτάμενη της 331 Μοίρας της 114 Πτέρυγας Μάχης, στην Αεροπορική Βάση Τανάγρας, όταν στη φάση της τροχοδρόμησης μετά από εκπαιδευτική αποστολή, σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΠΑ, ενεργοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμα Martin-Baker Mk10Q του Mirage 2000-5EG Mk2 και διέφυγε χωρίς να τραυματιστεί. Βέβαια σύμφωνα με το ισχύον πρωτόκολλο μεταφέρθηκε στο 251 ΓΝΑ για ιατρικό έλεγχο.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Εγκατάλειψη Mirage 2000-5 της Πολεμικής Αεροπορίας, σώος ο χειριστής
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες απαιτήθηκε η διαφυγή της Ιπταμένου δεν είναι γνωστές και μόνο από τα «συμφραζόμενα» μπορούν να διατυπωθούν κάποια σενάρια, που το κάνουμε με πάσα επιφύλαξη.
Ένα από αυτά, ίσως και το κυρίαρχο, είναι ότι στο M2000-5EG Mk2 εκδηλώθηκε φωτιά ενώ τροχοδρομούσε μετά την προσγείωση, που είναι λόγος άμεσης εγκατάλειψης, με κύρια επιλογή την χρήση του εκτινασσόμενου καθίσματος. Για τη φωτιά μπορεί υπήρχε είτε ένδειξη στο πιλοτήριο από τους αισθητήρες που υπάρχουν στον χώρο του κινητήρα Snecma M53, είτε από τον πύργο ελέγχου ή το contact car (θέση επιτήρησης των προσαπογειώσεων δίπλα στο διάδρομο), ειδικά εάν αυτή εκδηλώθηκε σε εξωτερικό σημείο, όπως για παράδειγμα στο σύστημα πέδησης (φρένα) των σκελών προσγείωσης.
Στη συντριπτική πλειοψηφία τέτοιων περιπτώσεων η ενεργοποίηση του εκτινασσόμενου καθίσματος είναι η επιλογή του Ιπταμένου, καθώς ακόμη και εάν το αεροπλάνο ακινητοποιηθεί έγκαιρα, η έξοδος από το πιλοτήριο με το αεροσκάφος φλεγόμενο, μπορεί να εξελιχθεί σε μη επιβιώσιμη κατάσταση.
Το εκτινασσόμενο κάθισμα Martin-Baker Mk10Q είναι τύπου «zero-zero», δηλαδή μπορεί να ενεργοποιηθεί για επιτυχημένη διαφυγή ακόμη και σε μηδενικό ύψος ή μηδενική ταχύτητα, δηλαδή ακόμη και με το αεροπλάνο σε στάση στο έδαφος (σε περίπτωση εκδήλωση φωτιάς). Η ρουκέτα που ενσωματώνει το κάθισμα ενεργοποιείται αφού έχει αποσπαστεί η καλύπτρα του χώρου του πιλοτηρίου και εκτινάσσει τον Ιπτάμενο πολλές δεκάδες μέτρα στον αέρα, απομακρύνοντάς τον σε ασφαλή απόσταση από το αεροπλάνο.
Στη διαδικασία το κάθισμα αποχωρίζεται από το σώμα του πιλότου, ενώ αναπτύσσονται διαδοχικά τα δυο αλεξίπτωτα, με το κύριο να παρέχει (στην προκειμένη περίπτωση) ασφαλή προσγείωση. Οι επιταχύνσεις που δέχεται ο χειριστής είναι μεγάλες και μπορούν να φτάσουν τα 10-20 G, αν και είναι στιγμιαίες.
Το άλλο σενάριο που υφίσταται αυτή τη στιγμή είναι ότι το Mirage 2000-5EG Mk2 απέτυχε για κάποιο λόγο να σταματήσει, ίσως από βλάβη του συστήματος πέδησης (πιθανόν και σε συνδυασμό με φωτιά που εξελίχθηκε παράλληλα).
Και σε αυτή την περίπτωση η χρήση του εκτινασσόμενου καθίσματος είναι η κύρια επιλογή διαφυγής ώστε η κατάσταση να είναι επιβιώσιμη. Σπανιότερα ο πιλότος επιλέγει να παραμείνει στο πιλοτήριο, βασίζοντας την απόφασή του στην ταχύτητα του αεροπλάνου και το εάν διατηρεί τον κατευθυντικό έλεγχο (μια έξοδος από την άκρη του διαδρόμου έχει διαφορετικές συνέπειες από μια πλευρική έξοδο).
Οι αναφορές ότι το αεροπλάνο «σταμάτησε λίγα μέτρα μετά την άκρη του διαδρόμου με ελαφρές ζημιές» ελέγχονται και πρέπει να επιβεβαιωθούν, αν και φυσικά δεν μπορούν να αποκλειστούν.
Στις περιπτώσεις αδυναμίας πέδησης, Ιπτάμενος που βρίσκεται στο contact car ως επιτηρητής και παρακολουθεί τις προσαπογειώσεις, χειρίζεται και το σύστημα ανάσχεσης, είτε συρματόσχοινο (arresting cable barrier), που απαιτεί ύπαρξη αγκίστρου στο αεροπλάνο, είτε φράγμα με δίκτυ (net barrier), που υπάρχουν στο άκρο του διαδρόμου για τέτοιες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Αυτά μπορούν να ενεργοποιηθούν ακαριαία ώστε να σταματήσει το αεροπλάνο, συνήθως με μικρές ζημιές (στην περίπτωση του net barrier).
Οι αεροναυτιλιακές πληροφορίες για το Αεροδρόμιο Τανάγρας αναφέρουν την ύπαρξη αμφοτέρων. Τα ελληνικά Mirage 2000-5 Mk2 όμως δεν έχουν ενεργοποιημένη την επιλογή υποδομής αγκίστρου (που ίσως όμως μπορεί να τοποθετηθεί σε πολεμική ετοιμότητα) όπως έχουν τα Mirage 2000-5EI/DI της Ταϊβάν ή διέθεταν τα παλαιότερα (και πλέον αποσυρμένα) Mirage 2000EGM/BGM.
Αναφορικά με τον πιλότο και μόνο, σημειώνεται ότι η χρήση του συστήματος ανάσχεσης είναι, κάτω από τις περισσότερες συνθήκες αδυναμίας πέδησης (και εάν δεν υπάρχει παράλληλα φωτιά), προτιμητέα έναντι της εκτίναξης. Αφού είναι μια περισσότερο ελεγχόμενη κατάσταση από την χρήση του καθίσματος που ενέχει υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού.
Εάν το Mirage 2000-5EG Mk2 πράγματι σταμάτησε στα σκέλη του εκτός διαδρόμου και δεν έχει δομικές ζημιές, τότε οι πιθανότητες δυνατότητας οικονομικά συμφέρουσας επισκευής είναι πολύ μεγάλες. Ακόμη και οι ζημιές στο πιλοτήριο λόγω της ενεργοποίησης του εκτινασσόμενου καθίσματος αναφέρεται ότι είναι συνήθως περιορισμένες.
