MiG-25 Foxbat: Το «υπερ-μαχητικό» που στοίχειωσε την Δύση

Ό,τι δεν ξέρεις μπορεί να είναι πιο επικίνδυνο απ’ ότι νομίζεις. Αυτό ήταν το MiG-25 Foxbat για το ΝΑΤΟ όταν το θηριώδες μαχητικό τέθηκε σε υπηρεσία: ένα μυστήριο για το οποίο οι Δυτικοί έπρεπε να μάθουν περισσότερα. Θα περνούσε καιρός πριν γίνει αυτό. Μέχρι τότε όλοι ανησυχούσαν για το τί μπορούσε να κάνει.

Επαναστατικό για την εποχή του, μπορούσε να πιάσει τα 3 Μαχ και να τα ξεπερνά προκειμένου να αναχαιτίζει τα αμερικανικά Β-70 Valkyrie όταν θα εισέρχονταν σε υπηρεσία και τα στρατηγικά αναγνωριστικά τα οποία στο ύψος όπου πετούσαν απολάμβαναν μια ιδιότυπη ασυλία. Χάρη στην εξωπραγματική ταχύτητά του, η σοβιετική Αεροπορία του εμπιστεύτηκε και άλλους ρόλους, όπως την αναγνώριση και –με λιγότερη επιτυχία– την δίωξη/βομβαρδισμό.

Οι γεωπολιτικές σκοπιμότητες του Ψυχρού Πολέμου το οδήγησαν να υπηρετήσει και σε Αεροπορίες εκτός της σοβιετικής, γνωρίζοντας μάλιστα και πολεμική δράση πάνω από τον Λίβανο, το Σινά, στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, στον Κόλπο και το Κασμίρ (σύρραξη του Κάργκιλ) καθώς και στους εμφυλίους της Λιβύης και της Συρίας. Το πρόβλημα με το MiG-25 δεν ήταν οι επιδόσεις του αλλά ο λόγος ύπαρξής του: το πρόγραμμα του υπερηχητικού Β-70 είχε άδοξο τέλος ενώ τα Β-58 Hustler αποσύρθηκαν νωρίτερα απ’ ότι προβλεπόταν.

Τα βομβαρδιστικά της USAF δεν θα διείσδυαν στην Σοβιετική Ένωση με μεγάλη ταχύτητα από μεγάλα ύψη αλλά αργά και χαμηλά, κάτι που καθιστούσε τα MiG-25 εντελώς ακατάλληλα για την αντιμετώπισή τους. Αυτό δεν εμπόδισε το Foxbat να είναι ένα καταπληκτικό αεροπλάνο, καταρρίπτοντας ρεκόρ ταχύτητας, ύψους και ανόδου ενώ ο τύπος βρισκόταν ακόμη στο στάδιο των πρωτοτύπων. Ωστόσο είχε και τα αδύναμα σημεία του.
Η ευελιξία ήταν ένα από αυτά, ιδίως στα χαμηλά ύψη. Επίσης ήταν εξαιρετικά βαρύ (29 τόννους χωρίς οπλισμό) καθώς η ΕΣΣΔ δεν διέθετε την απαιτούμενη τεχνολογία για την παραγωγή υλικών που θα άντεχαν την δοκιμασία των 3 Μαχ, καταφεύγοντας στην λύση της χρήσης κράματος νικελίου-χάλυβα στην κατασκευή του αεροσκάφους.

Η κτηνώδης δύναμη των δύο τουρμποτζέτ Τουμάνσκι R-15B μπορούσε να στείλει το MiG-25 πέρα από τα 3 Μαχ (3,2 Mach) όμως τέτοιες εκπληκτικές επιδόσεις δεν ήταν χωρίς τίμημα –για να αποφευχθούν σοβαρές ζημιές στους κινητήρες οι πιλότοι πετούσαν το αεροπλάνο με πιο «πρακτικές» ταχύτητες, συνήθως 2,8 Μαχ. Ένα ακόμη βασικό μειονέκτημα ήταν ότι το πανίσχυρο ραντάρ RP-25 (Smerch A-4, κωδ. ΝΑΤΟ «Foxfire») των πρώτων εκδόσεων στερείτο δυνατότητας εντοπισμού/κατάρριψης χαμηλότερα ιπταμένων στόχων (look-down/shoot-down capability) κάτι το οποίο αποκαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 1976 όταν ο Υποσμηναγός Βίκτορ Μπελένκο αυτομόλησε με ένα MiG-25P Foxbat-A προσγειώνοντας το «Κόκκινο 31» στο αεροδρόμιο Χακόντατε της Ιαπωνίας.

Οι Αμερικανοί δεν πίστευαν στην τύχη τους. Ένα από τα σοβιετικά υπερ-μαχητικά ήταν στα χέρια τους και θα μαρτυρούσε τα μυστικά του… Οι Σοβιετικοί φρύαξαν αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Οι Ιάπωνες παρέδωσαν το MiG-25 στους Αμερικανούς οι οποίοι το μετάφεραν με C-5 Galaxy στην βάση Χιακούρι όπου το διέλυσαν για να το εξετάσουν σχολαστικά. Αυτό ήταν και η αρχή του τέλους του μύθου του απόλυτου σοβιετικού μαχητικού. Τώρα οι Δυτικοί ήξεραν γι’ αυτό και το MiG-25 δεν φάνταζε πια τόσο εντυπωσιακό.

Η μελέτη του αεροσκάφους απέδειξε ότι ήταν απλώς ένα αναχαιτιστικό με τρομερές επιδόσεις αλλά και αδυναμίες και όχι μαχητικό αεροπορικής υπεροχής. Όμως το Foxbat παρέμενε επικίνδυνο. Όταν τον Ιανουάριο του 1991 ξεσπούσε η «Καταιγίδα της Ερήμου» οι Αμερικανοί κατάλαβαν ότι το να υποτιμάς τον αντίπαλο δεν είναι ποτέ καλή ιδέα.
Την πρώτη νύχτα του πολέμου, ο Πλωτάρχης Michael Scott ‘Spike’ Speicher της Μοίρας VFA-81 «Sunliners» έγινε η πρώτη αμερικανική απώλεια όταν το F/A-18C του δεν επέστρεψε στο αεροπλανοφόρο USS Saratoga. Αντίθετα με την θέση του Ναυτικού που σε έγγραφο του 1997 υποστήριζε ότι το Hornet χάθηκε εξαιτίας πλήγματος από πύραυλο εδάφους-αέρος, μη διαβαθμισμένη έκθεση της CIA το 2001 ανέφερε ότι κατερρίφθη πιθανότατα από βλήμα ημιενεργούς καθοδήγησης R-40TD (κωδικός ΝΑΤΟ ΑΑ-6 «Acrid») που εξαπέλυσε το MiG-25PDS Foxbat-E του Υποσμηναγού Ζουχαϊρ Νταούντ της 84ης Μοίρας της Ιρακινής Αεροπορίας ενώ το αμερικανικό μαχητικό πετούσε στα 28.000 πόδια με ταχύτητα 540 κόμβων (0,92 Mach).
Στις 23 Δεκεμβρίου 2002 ένα ιρακινό Foxbat σημείωσε την πρώτη κατάρριψη drone από μαχητικό εκτοξεύοντας πύραυλο αέρος-αέρος εναντίον μη επανδρωμένου MQ-1 Predator. Η αμερικανική τακτική προέβλεπε drones οπλισμένα με AIM-92 Stinger να παίζουν τον ρόλο του «δολώματος» για να παρασύρουν τα ιρακινά μαχητικά και μετά να διαφεύγουν. Το συγκεκριμένο drone δεν έφυγε και κάθησε να δώσει μάχη εξαπολύοντας έναν Stinger κατά του MiG. Ο πύραυλός του αστόχησε, του Foxbat όχι.

Από τα 1.186 αεροσκάφη του τύπου που κατασκευάσθηκαν στην Σοβιετική Ένωση, κάποια υπηρετούν ακόμη ως αναγνωριστικά αξιοποιώντας την ταχύτητα και την επιχειρησιακή οροφή των 67,915 ποδών (20.700 μ) της σχεδίασης. Εφοδιασμένο με ανώτερο ραντάρ και κατασκευασμένο με καλύτερα υλικά, το MiG-31 Foxhound που διαδέχθηκε το MiG-25 παραμένει σε ρόλο αναχαίτισης με τις Ρωσικές Αεροδιαστημικές Δυνάμεις, παρά τα νεότερα μαχητικά που ακολούθησαν. Το Foxbat όμως υπήρξε πηγή έμπνευσης και για την αντίπαλη πλευρά.

Το εμβληματικό αυτό τζετ του Ψυχρού Πολέμου έγινε αιτία ανάπτυξης ενός εκ των καλυτέρων μαχητικών του κόσμου: του F-15 Eagle. Ο «Αετός» εξελίχθηκε και παραμένει κορυφαίο μαχητικό αεροπορικής υπεροχής ακριβώς επειδή σχεδιάσθηκε υπό την σκιά του «αντίπαλου δέους» του φοβερού Foxbat.
Αλέξανδρος Θεολόγου
 
Πρώτη δημοσίευση 4/1/2019