MANPADS! Εκτελέσατε ελιγμούς διαφυγής!

Το Black Hawk βούτηξε πίσω από μια συστάδα δένδρων που ο πιλότος ήλπιζε πως θα του παρείχε κάλυψη. Μόλις φάνηκε ξανά, ο στρατιώτης σκόπευσε και πάλι προς το μέρος του ελικοπτέρου με την συσκευή και δύο καπνογόνα εκτοξεύθηκαν 167 μ. ψηλά, παίζοντας τον ρόλο του ίχνους που αφήνει ένας φορητός πύραυλος MANPADS (Man-Portable Air Defence System) καθώς ορμά προς το υποψήφιο θύμα του. Τίποτα δεν τελείωσε ακόμη.
Η εκπαίδευση που παρέχει ο αμερικανικός Στρατός στα πληρώματα των ελικοπτέρων με το σύστημα MAST (Man-portable Aircraft Survivability Trainer) αποσκοπεί στην αύξηση της επιβιωσιμότητας των μέσων του δίνοντας στους πιλότους μια γεύση του τί να περιμένουν σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες. Για τον στρατιώτη Μπίλλινγκς, μηχανικό ελικοπτέρων της 25^th Combat Aviation Brigade, είναι μια ευκαιρία να δει τα Black Hawk που συντηρεί από διαφορετική σκοπιά –μέσα από ένα σκοπευτικό.

«Όταν τα εγκλωβίζεις και στέλνεις την υπεριώδη ακτίνα πάνω τους, βλέπεις πως αντιδρούν. Τα βλέπεις στο βίντεο να αντιδρούν πέφτοντας χαμηλά ή επιχειρώντας ελιγμό να προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από τα δένδρα. Σκέφτηκα ότι ήταν ενδιαφέρον, ιδίως από την πλευρά του μηχανικού, βλέποντας το ελικόπτερο να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει κι όχι απλώς να σηκώνεται και να κατεβαίνει στην πίστα» λέει.
Οι φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι ήταν ανέκαθεν ένας θανάσιμος κίνδυνος για χαμηλά ιπτάμενα αεροσκάφη και ελικόπτερα και το γεγονός ότι εξοπλίζουν πια κάθε λογής ατάκτους δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα. Παρόλο που η χρήση καπνογόνων για περισσότερο «ρεαλισμό» στην εκπαίδευση με το σύστημα MAST καθυστέρησε για γραφειοκρατικούς λόγους, κάνει την διαφορά.

Οι χειριστές δεν έχουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν με πραγματικά οπτικά βοηθήματα και βλέποντας με τα μάτια τους την «απειλή» κάνει την όλη εκπαίδευση πιο άμεση. «Οι πιλότοι τα λατρεύουν» λέει χαρακτηριστικά ο Ανθυπασπιστής Χέινυ, αρμόδιος αξιωματικός για θέματα επιβιωσιμότητας των εναερίων μέσων της Ταξιαρχίας.
Τα αμερικανικά ελικόπτερα διαθέτουν αντίμετρα προστασίας –παρεμβολείς (jammers) και εκτοξευτές αναλωσίμων (θερμοβολίδες) ενώ το Common Missile Warning System προειδοποιεί το πλήρωμα ότι έχει εγκλωβιστεί και πρέπει να αντιδράσει. Φυσικά τέτοιου είδους εκπαίδευση γίνεται μόνο σε προσομοίωση. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί να γίνει μαζί με άλλα ελικόπτερα, έτσι εκτός από την απώλεια της συλλογικότητας, όσον αφορά το εκπαιδευτικό μέρος, χάνεται και η δυνατότητα να διαπιστωθεί πώς αποδίδει το ελικόπτερο στην προσομοίωση και πώς στην πραγματικότητα, επισημαίνει ο Ανθυπασπιστής Χέινυ.
Με το σύστημα MAST, ελικόπτερα Black Hawk, Chinook και Apache μπορούν να μπουν στον «κλοιό» των φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων μεμονωμένα ή κατά ζεύγη με διαχωρισμό 5/8 του μιλίου. Στο προσεχές μέλλον μάλιστα η Ταξιαρχία ίσως μειώσει τις αποστάσεις αυτές για την επόμενη εκπαιδευτική περίοδο.

Τα MANPADS ωστόσο είναι απλώς μια απειλή από τις πολλές που έχουν να αντιμετωπίσουν τα πληρώματα των ελικοπτέρων. Τα αντίπαλα επιθετικά ελικόπτερα, drones και βλήματα cruise αυξάνονται και πληθύνονται, γι’ αυτό και ο αμερικανικός Στρατός προχωρά στην συγκρότηση μονάδων αεράμυνας μικρού βεληνεκούς.
Τα περισσότερα Τάγματα SHORAD (Short-Range Air Defense) είχαν διαλυθεί πριν από μια δεκαετία εξαιτίας της ανάγκης επάνδρωσης των Ομάδων Μάχης των Ταξιαρχιών Πεζικού για επιχειρήσεις εναντίον ατάκτων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Πέραν της δημιουργίας των εν λόγω μονάδων, προβλέπεται και η παροχή εκπαίδευσης πέντε εβδομάδων στο βλήμα Stinger σε μια προσπάθεια να πάρουν οι στρατιώτες την προστασία τους από χαμηλά ιπτάμενα εχθρικά εναέρια μέσα –κυριολεκτικά– στα χέρια τους.
Αλέξανδρος Θεολόγου