Τουλάχιστον 130 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της πυροδότησης ναρκών κατά προσωπικού και άλλων εκρηκτικών μηχανισμών και πυρομαχικών που εγκαταλείφθηκαν μετά το τέλος των μαχών προ των πυλών της Τρίπολης τον Ιούνιο του 2020, σύμφωνα με έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες Τετάρτη.
Τον Απρίλιο του 2019, οι δυνάμεις του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης, εξαπέλυσαν έφοδο με σκοπό να κυριεύσουν την Τρίπολη, πρωτεύουσα και έδρα της κυβέρνησης που αναγνωριζόταν από τον ΟΗΕ, προτού αποσυρθούν έπειτα από την αποτυχία του εγχειρήματος τον Ιούνιο του 2020.
Στα νότια προάστια της Τρίπολης, το κυριότερο θέατρο των εχθροπραξιών, οι αντιμαχόμενοι άφησαν πίσω αναρίθμητες νάρκες κατά προσωπικού, οι οποίες «ακρωτηρίασαν πολλές εκατοντάδες άμαχους, ανάμεσά τους παιδιά, και εμποδίζουν ακόμη τους κατοίκους (…) να επιστρέψουν στα σπίτια τους», τόνισε η Χανάν Σάλαχ, ερευνήτρια της HRW ειδικευμένη στη Λιβύη.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΜΚΟ, που επικαλείται το Λιβυκό Κέντρο Δράσης κατά των Ναρκών, δημόσιο φορέα υπαγόμενο στο υπουργείο Άμυνας, οι νάρκες κατά προσωπικού και αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί έχουν στοιχίσει τη ζωή σε 130 ανθρώπους, έχουν τραυματίσει άλλους περίπου 200 κι έχουν εκτοπίσει χιλιάδες.
Η σύγκρουση σταμάτησε το καλοκαίρι του 2020 και η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, που υπογράφτηκε τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, συνεχίζει να τηρείται γενικά. Όμως η χώρα παραμένει βυθισμένη σε πολιτικό αδιέξοδο στο πλαίσιο της ακόμη ατελούς πολιτικής μετάβασης μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, με δύο αντίπαλες κυβερνήσεις να διεκδικούν την εξουσία.
Οι επιχειρήσεις άρσης ναρκοπεδίων και εξουδετέρωσης εκρηκτικών εμποδίζονται από «την κατακερματισμένη διακυβέρνηση, τον ανεπαρκή συντονισμό μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών και των ανθρωπιστικών οργανώσεων» και την ανεπάρκεια μέσων, σύμφωνα με την HRW.
Η μάχη της Τρίπολης τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις ξένες επεμβάσεις. Χιλιάδες μισθοφόροι, διαφόρων εθνικοτήτων, πήραν μέρος στις μάχες. Η επέμβαση της Τουρκίας ήταν καίριας σημασίας για την τότε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας για την απώθηση της επίθεσης των δυνάμεων του στρατάρχη Χάφταρ. Ο τελευταίος είχε μεταξύ άλλων υπό τις διαταγές του μισθοφόρους του ρωσικού ιδιωτικού ομίλου Βάγκνερ.
Η HRW, που μελέτησε οπτικό υλικό ανθρωπιστικών οργανώσεων που αγωνίζονται κατά των ναρκών, ανέφερε χθες Τετάρτη ότι «αναγνώρισε 10 νάρκες κατά προσωπικού σοβιετικής και ρωσικής προέλευσης».
«Μέχρι τώρα, κανένας διοικητής ή μαχητής, λίβυος ή ξένος, υπεύθυνος για σοβαρές παραβιάσεις κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών στην Τρίπολη το 2019 και το 2020, δεν έχει λογοδοτήσει», κατήγγειλε η κυρία Σάλαχ, για την οποία χρειάζεται «ανάληψη διεθνούς δράσης για να ασκηθούν αξιόπιστες διώξεις».
