Όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι το Φεβρουάριο (αν και μοιάζει να έχουν περάσει 3-4 χρόνια ήδη, τόσο πυκνές είναι οι εξελίξεις), πολύ σύντομα οι ρωσικές φάλαγγες γνώρισαν την απειλή των σύγχρονων αντιαρματικών και με καταστροφικά αποτελέσματα. Με βλήματα Javelin, NLAW, Panzerfaust και ότι άλλο είχε φθάσει στην Ουκρανία ως βοήθεια, να καταστρέφουν ή να ακινητοποιούν τεθωρακισμένα και άρματα μάχης, όπως και κάθε εποχούμενο.
Τότε είχαμε δει και τις πρόχειρες κατασκευές των Ρώσων, με μεταλλικές «γρίλιες» να προστίθενται στο πάνω μέρος των αρμάτων τους, ως προστασία από τους πυραύλους top attack, δηλαδή εκείνα τα βλήματα που μπορούν στοχεύοντας ένα άρμα να το πλήξουν στο άνω μέρος του πυργίσκου, όπου η θωράκιση είναι λεπτότερη.
Η αποτελεσματικότητα αυτών των πρώτων πρόχειρων κατασκευών μάλλον ήταν χαμηλή καθώς οι ρωσικές δυνάμεις “έγραψαν” πολλές αρματικές απώλειες τότε. Στην ίδια λογική είδαμε ρωσικά οχήματα καλυμμένα με κάθε λογής υλικό, από κορμούς δέντρων, σακιά άμμο και τσιμέντο, μεταλλικές μπάρες οξυγονοκολλημένες πάνω στο σασί και διάφορα άλλα.
Σήμερα στον δεύτερο χρόνο της σύγκρουσης οι επιλογές αυτές συνεχίζονται αλλά πιο εξειδικευμένες. Έτσι η Ρωσία παρουσίασε τώρα μια εκδοχή του άρματος T-80BVM με νέα θωράκιση, και ειδική πλέον μόνιμη κατασκευή πάνω από τον πυργίσκο με πλακίδια θωράκισης για την αντιμετώπιση των ίδιων απειλών, μαζί με ενσωματωμένο παρεμβολέα συχνοτήτων για να μπλοκαριστεί ο έλεγχος του επιτιθέμενου drone.
Σε άλλα οπλικά συστήματα βλέπουμε και νέες επιλογές, για να αποφευχθεί ή να μετριαστεί ο κίνδυνος των μη επανδρωμένων περιφερόμενων πυρομαχικών, δηλαδή τα εκατοντάδες «αεροπλανάκια» που και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν, είτε αυτοσχέδια, είτε βιομηχανικής παραγωγής, για να πλήξουν στόχους υψηλής αξίας του αντιπάλου. Έτσι μετά τα πλήγματα σε βάθος στη Ρωσία, όπου μικρά «χάρτινα» ουκρανικά μη επανδρωμένα κατέστρεψαν βομβαρδιστικά και μεταγωγικά, παρατηρήθηκε να σωρεύουν οι Ρώσοι λάστιχα αυτοκινήτων πάνω στα σταθμευμένα αεροσκάφη τους! Μέχρι και Su-34 εντοπίστηκαν με αυτή την «πατέντα».
Στόχος εδώ είναι και να μειωθεί/αλλάξει το ίχνος των αεροσκαφών σε δορυφορική επισκόπηση που γίνεται και με ραντάρ ώστε να στοχοποιούνται πιο δύσκολα, αλλά και αν τα χτυπήσει ένα μικρό drone, να υπάρχει μια πιθανότητα αναπήδησης του, ώστε να περιορισθεί η ζημιά.
Άλλη επιλογή είναι αυτή που βλέπουμε στις παρακάτω φωτό, ένα πλέγμα καλωδίων να δημιουργεί κάτι σαν «στέγαστρο» πάνω από ένα μαχητικό, με την ελπίδα πως ένα περιφερόμενο πυρομαχικό θα εκραγεί επάνω τους.
Και μια ακόμη εκδοχή, εδώ σε ουκρανικό αυτοκινούμενο πυροβόλο, όπου πλέον έχουμε κανονικό «κοτέτσι». Δηλαδή την πλήρη κάλυψη του τεθωρακισμένου στα πλάγια και επάνω και εμπρός με πλέγμα συρμάτινο, αλυσίδες, δοκούς μεταλλικές κ.λπ., με μόνο ένα άνοιγμα στο εμπρός μέρος που προβάλλει η κάννη.
Πόσο αποδίδουν όλα αυτά; Κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια μιας και οι κατασκευές αυτές δεν έχουν «δοκιμαστεί» εργαστηριακά αλλά κυρίως είναι εμπνεύσεις της στιγμής και επινοήσεις πρακτικές. Για να επιμένουν όμως και οι δύο πλευρές στην χρήση τους κάτι θα προσφέρουν. Στη φωτό που ακολουθεί ίσως έχουμε ένα τέτοιο παράδειγμα, αν και δεν είναι σίγουρο, δηλαδή ένα drone που δεν έχει εκραγεί, έχοντας μπλεχτεί (;) σε δίχτυ καμουφλάζ.
Τα συμπεράσματα που μπορεί κανείς να εξάγει από όλα τα παραπάνω είναι τα εξής:
- Τα σύγχρονα περιφερόμενα πυρομαχικά, πολύ δύσκολα αντιμετωπίζονται, τόσο λόγω μικρού μεγέθους, όσο και δυσκολίας κατάρριψης ειδικά αν επιτίθενται σε σμήνος.
- Οι παλιές τακτικές προστασίας κρίσιμων μέσων, δηλαδή ένα τυπικό δίχτυ καμουφλάζ και η κάλυψη μέσα σε πυκνό, δάσος/βλάστηση δεν αποδίδουν. Τα drones σήμερα φέρουν θερμική κάμερα που αποκαλύπτει εύκολα ένα τεθωρακισμένο, ειδικά αν αυτό βάλλει μέσα από μια συστάδα. Επίσης τα μη επανδρωμένα παρατήρησης έχουν την ευχέρεια να μείνουν πάνω από ένα σημείο αρκετή ώρα, για να εντοπίσουν κάποια κίνηση.
- Απαιτούνται πλέον για όλα τα κρίσιμα μέσα (τουλάχιστον τα άρματα και τα αυτοκινούμενα πυροβόλα και τους εκτοξευτές πυραύλων και τα κινητά ραντάρ) και νέα δίχτυα κάλυψης που καταστέλλουν θερμικό και ηλεκτρομαγνητικό ίχνος μαζί με συνεχή κίνηση ώστε να μην στοχοποιούνται γρήγορα. Άρα και ανάλογες τακτικές shoot and scoot (βολή και κίνηση) που πλέον γίνονται καθεστώς.
- Σαφώς μπορεί να βοηθήσουν συστήματα “ψυχρής” λειτουργίας, όπως μπαταρίες, εξωτερικές γεννήτριες κ.λπ. που δίνουν ρεύμα στα άρματα επιτρέποντας τους να λειτουργούν, αλλά χωρίς τα ίδια να χρησιμοποιούν τους κινητήρες τους που είναι και πομποί έντονης θερμικής ακτινοβολίας.
Συνολικά η Ουκρανία έδειξε τον αυξημένο ρυθμό “κατανάλωσης” πολύτιμων επιχειρησιακά και πανάκριβων μέσων από το συνεχές σφυροκόπημα, τόσο με μη επανδρωμένα, όσο και από πυροβολικό ακριβείας αλλά και φθηνά βλήματα κατά αρμάτων, που μπορεί να αποσυναρμολογήσει κάθε τακτικό σχέδιο επάρκειας όπλων. Οι επιλογές άμυνας είναι αρκετές, μιλήσαμε εδώ για τις “παθητικού τύπου” που εμφανίστηκαν στο πεδίο, υπάρχουν και οι αντίστοιχες “ενεργητικές”, δηλαδή με ανάπτυξη αεράμυνας και παρεμβολών, σε ένα σύνολο που κάθε σύγχρονος στρατός θα κλήθεί να υλοποιήσει “θέλοντας και μη”.
