Σταυρόλεξο έχει γίνει η ερμηνεία των αμερικανικών δηλώσεων για το αν ήξεραν, τι ήξεραν κ.ο.κ. για την ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ, κατά υψηλόβαθμων στελεχών της Χαμάς που συνεδρίαζαν εκεί. Αλλά και μεγαλύτερο σταυρόλεξο είναι βέβαια η ίδια η επίθεση και η στάση του Κατάρ και του Ισραήλ.
Πάντως και ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, ο Αμερικανός Πρόεδρος. Ντ. Τραμπ δήλωνε χθες στο Truth Social, πως “…το πρωί, η κυβέρνηση Τραμπ ενημερώθηκε από τον Στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών ότι το Ισραήλ επιτίθεται στη Χαμάς η οποία, πολύ δυστυχώς, βρισκόταν σε ένα τμήμα της Ντόχα, της πρωτεύουσας του Κατάρ. Αυτή ήταν μια απόφαση που ελήφθη από τον πρωθυπουργό Νετανιάχου, δεν ήταν μια απόφαση που ελήφθη από εμένα. Μονομερείς βομβαρδισμοί μέσα στο Κατάρ, ένα κυρίαρχο έθνος και στενό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, που εργάζεται πολύ σκληρά και παίρνει ρίσκα μαζί μας για να μεσολαβήσει για την ειρήνη, δεν εξυπηρετούν το Ισραήλ ή τους στόχους της Αμερικής. Ωστόσο, η εξάλειψη της Χαμάς, η οποία έχει επωφεληθεί από τη δυστυχία όσων ζουν στη Γάζα, είναι μια σεβαστή επιδίωξη. Αμέσως κατηύθυνα τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ να ενημερώσει τους Καταριανούς για την επικείμενη επίθεση, κάτι που έκανε, ωστόσο, δυστυχώς, πολύ αργά για να τη σταματήσει. Βλέπω το Κατάρ ως ένα ισχυρό σύμμαχο και φίλο των ΗΠΑ και αισθάνομαι πολύ άσχημα για την τοποθεσία της επίθεσης”.
Με βάση τα παραπάνω οι ΗΠΑ αποδοκιμάζουν μεν την ενέργεια του Ισραήλ, αλλά με ήπιο τρόπο και έμμεσα παρέχουν μια αιτιολόγηση της. Στο ίδιο μήνυμα ο Τραμπ δήλωνε πως μίλησε με τον εμίρη του Κατάρ και τον “διαβεβαίωσε πως κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυμβεί”. Το τελευταίο είναι το παράδοξο, καθώς οι ΗΠΑ έτσι εμφανίζονται ικανές να… ελέγξουν το Ισραήλ να μην ξαναεπιτεθεί στο Κατάρ, αλλά από την άλλη απλώς “‘έμαθαν την τελευταία στιγμή” για την επίθεση και “δεν προλάβαμε”.
Το Ισραήλ από την πλευρά του δήλωσε πως “δεν έχει τίποτα με το Κατάρ” και πως μόνος στόχος ήταν η Χαμάς. Γενικότερα, η στάση του Κατάρ στην Μέση Ανατολή είναι από τις πιο αμφίσημες, καθώς εκεί ζουν ήδη κάπου 1.000 στελέχη της Χαμάς με τις οικογένειες τους, πολλοί με παροχή πολυτελών κατοικιών από την κυβέρνηση, ενώ την ίδια στιγμή η χώρα φιλοξενεί μεγάλες αμερικανικές δυνάμεις και στρατηγεία των ΗΠΑ!
Μετά την επίθεση πάντως, το Κατάρ, τη χαρακτήρισε “κρατική τρομοκρατία” και ζήτησε έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ το Ισραήλ καταδίκασαν η Βρετανία, η Γαλλία, η Ε.Ε., o γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, σύσσωμη η αραβική χερσόνησος, προφανώς η Τουρκία η οποία είπε πως “συμπαραστέκεται στο αδελφό έθνος” (όπου εκεί διατηρεί και στρατιωτική βάση με μεγάλο προσωπικό), το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία, και άλλες χώρες. Ακόμη και η Ελλάδα δήλωσε μέσω υπουργείου Εξωτερικών, πως η επίθεση «αποτελεί παραβίαση της εδαφικής κυριαρχίας του Κατάρ και είναι αντίθετη με το διεθνές δίκαιο».
Προφανώς το Ισραήλ δεν θίγεται από την κατακραυγή, καθώς από την 7η Οκτωβρίου του 2023 και μετά ακολουθεί την -γνωστή και από παλαιότερα- τελείως εσωστρεφή του πολιτική, της σκληρότατης στρατιωτικής απάντησης σε κάθε σημείο, χώρα, δομή και οργάνωση που θεωρεί πως το απειλεί. Και το κάνει με πολλαπλές μεθόδους, τόσο με μαζική επέμβαση στη Γάζα συσσωρεύοντας τα εκεί εγκλήματα πολέμου και προκαλώντας εθνοκάθαρση, αλλά και με στοχευμένα χτυπήματα “αποκεφαλισμού” των εχθρών του. Εξουδετερώντας την ηγεσία της Χαμάς σε πολλαπλά στάδια (την αρχική και τις διαδοχικές), την ηγεσία της Χεζμπολάχ, τα ηγετικά στελέχη των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, τα ηγετικά στελέχη των Χούθι, επιτιθέμενο μέσα σε 2 χρόνια κατά Γάζας, Λιβάνου, Ιράν, Συρίας, Υεμένης και τώρα και Κατάρ!
Πίσω στην αμερικανική αντίδραση, αυτή συμπληρώθηκε με άλλα αμφιλεγόμενα στοιχεία. Όπου ανακοινώθηκε από το Λευκό Οίκο συνομιλία Τραμπ-Νετανιάχου, με τον Αμερικανό πρόεδρο εδώ να ταυτίζεται με την θέση του Ισραήλ, ότι “το ατυχές γεγονός της επίθεσης μπορεί να γίνει ευκαιρία για ειρήνευση”. Άρα είναι “ατυχές-ευτυχές”, θα αναρωτηθεί κανείς καλόπιστα;
Την μάλλον περιφρονητική στάση του Ισραήλ προς τις ΗΠΑ επέτεινε δήλωση του ισραηλινού πρεσβευτή στον ΟΗΕ, Danny Danon, ο οποίος είπε πως “συνεργαζόμαστε με τις ΗΠΑ, αλλά μερικές φορές παίρνουμε τις αποφάσεις μας και μετά ενημερώνουμε” και πως “δεν δρούμε πάντα προς όφελος των ΗΠΑ”. Ακόμη ο Τραμπ, δήλωσε πως ανέθεσε στον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, να επιταχύνει και να καταλήξει στην αμυντική συμφωνία που συζητείται με το Κατάρ.
Θυμίζουμε εδώ πως το Κατάρ ήταν σκηνικό και άλλης διεθνούς σύρραξης, καθώς εκεί, στη βάση Al Udeid, αντεπιτέθηκε το Ιράν με πυραύλους και drone στις 23 Ιουνίου 2025, μετά τον αμερικανικό βομβαρδισμό που δέχθηκε στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις. Μια επίθεση που αναχαιτίστηκε με ελάχιστες ζημιές, που δηλώθηκε από τον Τραμπ σχεδόν με γέλια πως “μας είχαν ειδοποιήσει”, και άρα δόθηκε μια ευκαιρία να δηλώσουν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές πως “νίκησαν”. Το Ιράν λέγοντας πως “χτυπήσαμε τους Αμερικανούς εντός Κατάρ, οπότε καταφέραμε πλήγμα στον… μεγάλο Σατανά”, ικανοποιώντας έτσι το εθνικιστικό του κήρυγμα, και οι ΗΠΑ αποδεχόμενες το πλήγμα (που δεν ήταν ουσιαστικό), ώστε να εκτονωθεί το Ιράν και να τελειώνει -προς το παρόν- η σύγκρουση με το Ισραήλ. Τέλος, και το Ισραήλ είδε έτσι να κλείνει ο κύκλος του φετινού “πολέμου εξ αποστάσεως” με το Ιράν, έχοντας πετύχει ισχυρότατα πλήγματα εκεί, αλλά κι αυτό βλέποντας την αεράμυνα του να φθάνει στα όρια της, για να σταματήσει τα κύματα βαλλιστικών πυραύλων της Τεχεράνης.
Εκρήξεις πάνω από το Κατάρ με αναχαιτίσεις ιρανικών πυραύλων
Η Καταριανή επιρροή
Κάπως έτσι το πάμπλουτο Κατάρ, των μόλις 3 εκατ. κατοίκων και με έκταση λίγο παραπάνω από την Θεσσαλία, εμφανίζεται ως ένας “μαγικός” τόπος στον μεσανατολικό δαίδαλο. Μια μικρή χώρα με όμως πολύπλευρα πατήματα και παρεμβάσεις που… εξυπηρετεί πολλούς: είτε ως φιλόξενος οικοδεσπότης (των ΗΠΑ, της Τουρκίας, της Δύσης γενικότερα, αλλά και της Χαμάς), είτε ως σημαντικός διαμεσολαβητής (της Χαμάς, των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, της Χεζμπολάχ, διάφορων συριακών ομάδων, παλαιότερα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας), είτε με υπόγειες παρεμβάσεις και υποστήριξεις εξτρεμιστικών ομάδων, κάτι που για μια περίοδο είχε προκαλέσει σημαντική ρήξη με την γειτονική Σαουδική Αραβία και τα άλλα κράτη του Κόλπου.
Το Κατάρ επηρεάζει με αυτή την πολύμορφη εξωτερική του πολιτική τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία, αλλά και τη Βόρεια Αφρική (στο πλευρό της κυβέρνησης της Τρίπολης στη Λιβύη, και… πριονίζοντας την Αίγυπτο με την στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων). Ενώ το καταριανής κρατικής χρηματοδότησης, και φιλελεύθερης εκφοράς, Al Jazeera, είναι το μέσο Μαζικής Ενημέρωσης με τη μεγαλύτερη σήμερα επιδραστικότητα στον αραβικό κόσμο, ένας δηλαδή ακόμη ισχυρότατος μοχλός παρέμβασης.
Πριν πέσουμε όμως σε θεωρίες συνωμοσίας: Η πιθανότερη ερμηνεία της ισραηλινής επίθεσης παραμένει η προφανής. Μια απόφαση Νετανιάχου, ως τυπική συνέχεια της τακτικής βίαιης εξόντωσης κάθε αντιπάλου, χωρίς ενδοιασμούς για την όποια διπλωματική και διεθνή κρίση που μπορεί αυτή να προκαλέσει και χωρίς κανένα συναίσθημα ενοχής για την κατάλυση του διεθνούς δικαίου. Και με πίστη πως η διαπραγμάτευση με τη Χαμάς, πρέπει να γίνει με την ισλαμιστική οργάνωση σε καθεστώς διάλυσης και διαρκούς καταδίωξης (με τις ΗΠΑ σε ρόλο παρατηρητή), άρα ευάλωτης σε μεγάλες υποχωρησεις, ότι δηλαδή έγινε και με την Χεζμπολάχ.
Ανάλογα, με την αμερικανική κυβέρνηση να παλινδρομεί στην αδυναμία της να προτείνει κάτι ουσιαστικό για τη λήξη του διετούς πολύπλευρου πολέμου στη Μέση Ανατολή με το Ισραήλ στο επίκεντρο. Οπότε είτε γνωρίζοντας εκ των προτέρων για την επίθεση, έστω και με μικρή προειδοποίηση, είτε μαθαίνοντας σχετικά την τελευταία στιγμή, να μην κάνει κάτι πέρα από μια το δυνατόν εύσχημη “ήξεις αφήξεις” διαχείριση της: επιπλήτοντας το Ισραήλ, διαβεβαιώνοντας το Κατάρ πως είναι “σημαντικό” και ελπίζοντας πως η δική του διαμεσολάβηση με τη Χαμάς, θα αποδώσει κάτι ουσιαστικό. Το οποίο μετά η Ουάσιγκτον θα σπεύσει να καρπωθεί δηλώνοντας “εμείς φέραμε την ειρήνευση”…
Ο Τραμπ στο Κατάρ, δηλώνει συμφωνίες αξίας έως 1,2 τρις δολαρίων – τι πήρε σε αμυντικά
Το Κατάρ τέλος, παίζοντας ακριβώς ένα παίγνιο τακτικισμού αλλά και υψηλής πολιτικής με διαχειριστή τον εμίρη Χαμάντ Αλ Θάνι -χαρακτηριστικό πως προσαρμόστηκε στην οικονομίστικη λογική και τον ναρκισσιστικό λαϊκισμό του Τραμπ που το επισκέφθηκε φέτος, “λούζοντας” τον με κολακείες και με υποσχέσεις τεράστιων επενδύσεων και αγορών όπλων- μπορεί να αποδεχθεί και τα σχετικά ρίσκα, γειτνίασης και επαφής με την τρέχουσα ακρότητα της περιοχής. Την Ισραηλινή, την Ιρανική, τις παρεμβάσεις των ισλαμιστών, την πίεση των Σαουδαράβων και ό,τι άλλο. Κατανοώντας δηλαδή πως τα όρια της διπλωματίας και της πολεμικής δράσης είναι και διακριτά αλλά και ανάλογα την περίσταση πολύ “λεπτά”, αλλά εφόσον ο τελικός στόχος προσεγγίζεται και αυξάνει το κύρος του, οι περιορισμένα αιματηρές διακυμάνσεις μπορεί να γίνουν αποδεκτές.
