Τη βούληση του Ισραήλ για περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας του με την Ελλάδα και τη μετατροπή της σχέσης τους σε άξονα συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης – Μέσης Ανατολής – Κόλπου, καθώς και το ξεκάθαρο μήνυμα πως οι δύο χώρες αποτελούν «άγκυρα σταθερότητας, συνεργασίας, ασφάλειας και ευημερίας» στη Μεσόγειο, εκφράζει ο Ισραηλινός πρέσβης Γιόσι Αμράνι. Σε συνέντευξή του στον Δημήτρη Μάνωλη για το ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή τη σημερινή συμπλήρωση 73 χρόνων από την ανεξαρτησία του Ισραήλ, ο Γιόσι Αμράνι χαρακτηρίζει τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις στενές και στρατηγικές.
Είναι η συνεργασία του Ισραήλ με την Ελλάδα στρατηγική;
Φυσικά. Η σχέση είναι αμοιβαία επωφελής. Μας παρέχει ένα στρατηγικό, οικονομικό, περιφερειακό ορίζοντα. Ο αγωγός EastMed και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Euro-asia interconnector) είναι δύο παραδείγματα τέτοιας συνεργασίας. Και φυσικά υπάρχει μια πολύ στενή συνεργασία μεταξύ των δύο λαών. Το Ισραήλ είναι η πρώτη χώρα της οποίας οι εμβολιασμένοι πολίτες μπορούν να έρθουν και να επισκεφτούν την Ελλάδα χωρίς επιπλέον περιορισμό πέρα από τους περιορισμούς που ισχύουν για όλους τους άλλους. Έχουμε στενές σχέσεις μεταξύ των λαών. Έχουμε πολιτιστικές ανταλλαγές. Νομίζω ότι αυτό είναι μια πολύ σαφής απόδειξη για το πόσο ισχυρές είναι οι σχέσεις μας και πόσο ισχυρότερες μπορούν να γίνουν.
Και σε ό,τι αφορά στη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας;
Η σχέση έχει έναν πολύ ισχυρό πυλώνα στρατηγικής συνεργασίας για την ασφάλεια. Οι ένοπλες δυνάμεις μας συντονίζουν τακτικές (tactics) και ανταλλάσσουν τεχνογνωσία. Υπάρχουν ορισμένες διεθνείς ασκήσεις στις οποίες συμμετέχουν το Ισραήλ, η Ελλάδα και άλλες χώρες. Έχουμε δει πρόοδο με τις αμυντικές προμήθειες. Το Ισραήλ για την ασφάλειά του, την άμυνά του, έχει αναπτύξει μια πολύ ισχυρή και ζωηρή αμυντική βιομηχανία. Συνεργαζόμαστε με την Ελλάδα. Είμαστε πρόθυμοι να συνεργαστούμε περισσότερο. Σεβόμαστε τις διαδικασίες στην Ελλάδα, τις προτεραιότητες και τις εκτιμήσεις της. Τα τελευταία χρόνια είδαμε σημαντική εξέλιξη. Ελπίζω να επιτευχθούν περισσότερα σύντομα. Αλλά εξαρτάται από τις αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Αλλά θα μας βρείτε ως πρόθυμους συμμάχους, πρόθυμους εταίρους, όπως στην ανταλλαγή πληροφοριών, τεχνογνωσίας, τεχνολογίας. Είμαστε στη διάθεσή σας.
Στο τριμερές πλαίσιο, η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος έχουν αναπτύξει τη συνεργασία τους σε όλα τα επίπεδα. Ποια είναι η βαρύτητά της τριμερούς αυτής συνεργασίας σε ό,τι αφορά στη σταθερότητα, στη συνεργασία και στην ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο;
Την Παρασκευή, θα έχουμε μια άλλη τριμερής συνάντηση συν μία ακόμα χώρα (3+1). Αυτή τη φορά είναι η συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου, που θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο. Είναι μια συνάντηση ρουτίνας. Αυτή τη φορά θα συμμετάσχει ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αυτό είναι ένα σημάδι της στενής συνεργασίας. Αυτή είναι μια κατεύθυνση στην οποία μπορούμε να πάμε τη σχέση μας. Και αυτή είναι μια άλλη ένδειξη για πράγματα που ήταν ανήκουστα πριν και σήμερα είναι φυσικά. Η Ελλάδα είναι ένας παίκτης στην περιοχή.
Η ατζέντα της επικείμενης τριμερούς στην Κύπρο θα είναι οι ανταλλαγές. Η ατζέντα διατηρεί τη ρουτίνα των τακτικών συναντήσεων, περιλαμβάνει συζητήσεις για τις περιφερειακές εξελίξεις, τις κοινές ανησυχίες και συζήτηση για την οικονομική ατζέντα. Και η οικονομική ατζέντα είναι ο αγωγός East Med και άλλα έργα.
Με στόχο να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου, με τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη, η Αθήνα φιλοξένησε το Φόρουμ Φιλίας. Πώς είδε την πραγματοποίηση του Φόρουμ το Ισραήλ, το οποίο προχωρεί παράλληλα σε συμφωνίες ομαλοποίησης των σχέσεων του με τις αραβικές χώρες; Δημιουργείται μια νέα δυναμική στην περιοχή όσον αφορά στην προώθηση της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή;
Η ιστορία της Ελλάδας είναι μια ιστορία που γεφυρώνει την Ανατολή και τη Δύση και πιστεύω ότι με τις πρωτοβουλίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, το Φόρουμ Φιλίας, για παράδειγμα, η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει έναν πολύ ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση μιας περιοχής συνεργασίας και φιλίας.
Πριν από λίγους μήνες είχαμε το Φόρουμ Φιλίας στην Αθήνα. Το Φόρουμ είναι μια σημαντική εξέλιξη. Το Ισραήλ δεν είχε προσκληθεί σε αυτό το Φόρουμ. Ελπίζουμε ότι θα προσκληθούμε στα επόμενα φόρουμ. Αυτό συζητήθηκε ήδη και θα συζητηθεί περαιτέρω. Το Ισραήλ είναι ένα νόμιμο, αναπόσπαστο τμήμα της περιοχής της Μεσογείου ή της Μέσης Ανατολής, οικονομικά, στρατηγικά, ένας πολύ αποτελεσματικός ισχυρός εταίρος. Μπορούμε να κάνουμε περισσότερα. Μπορούμε να μετατρέψουμε τη διμερή στρατηγική σχέση σε έναν άξονα συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης – Μέσης Ανατολής – Κόλπου. Νομίζω ότι οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» μάς παρέχουν μια πολύ ευρύτερη διάσταση της σχέσης, συνδέοντας τις υποδομές μας, τα λιμάνια μας. Αυτό μπορεί να είναι ένα επωφελές πλεονέκτημα, μια άνθηση για την ελληνική οικονομία, αλλά επίσης για το Ισραήλ.
Είναι σε εξέλιξη μια διαδικασία επαναπροσέγγισης των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία; Ποιοι είναι όροι που θέτει το Ισραήλ; Ενδέχεται να επηρεάσει τις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις και την ευρύτερη περιφερειακή συνεργασία;
Οι σχέσεις με την Τουρκία είναι σημαντικές για κάθε χώρα αυτής της περιοχής. Η Τουρκία έχει ισχυρή ιστορική, οικονομική παρουσία στην περιοχή. Έχουμε πλήρη σεβασμό για την Τουρκία. Είχαμε πολύ στενή συνεργασία με την Τουρκία στο παρελθόν. Ήταν απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να αλλάξει τις παραμέτρους της σχέσης. Εάν οι Τούρκοι ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τη σχέση με το Ισραήλ, είμαστε πρόθυμοι να το κάνουμε. Έχουμε τους δικούς μας όρους. Έχουμε τις δικές μας ανησυχίες και είναι ξεκάθαρες και γνωστές στους Τούρκους. Ελπίζουμε ότι αυτή η εκστρατεία για τη βελτίωση των σχέσεων με γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα είναι επιτυχής. Αυτό θα συμβάλλει σημαντικά στη σταθερότητα, την ευημερία και την ειρήνη στην περιοχή.
Η Τουρκία έχει παίξει ρόλο με συγκεκριμένους παίκτες που βρίσκονται σε άμεση εγγύτητα με το Ισραήλ. Με την Ισλαμική Αδελφότητα, με τη Χαμάς. Γνωρίζουν τις ανησυχίες μας και νομίζω ότι δεν υπάρχει λόγος ή ανάγκη να αναλύσω δημοσίως αυτές τις ανησυχίες. Ξέρουν τις θέσεις μας. Ξέρουν τις ευαισθησίες μας. Αν περιμένουν να γίνουν σεβαστές οι ευαισθησίες τους, το ίδιο θα πρέπει, επίσης, να ισχύει και για τους άλλους.
Με κανέναν τρόπο δεν επηρεάζονται οι ελληνο-ισραηλινές σχέσεις. Η σχέση Ισραήλ-Ελλάδας έχει τη δική της υπόσταση. Οι σχέσεις είναι πολύ ισχυρές. Τίποτα τέτοιο δεν μπορεί να επηρεάσει τη διμερή σχέση ή τη διμερή, πολυμερή πτυχή των σχέσεων. Για άλλη μια φορά θα ήθελα να τονίσω ότι το μέλλον των σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας είναι ανεξάρτητο από τη σχέση της Ελλάδας με την Τουρκία ή τη σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία. Πιστεύουμε στην αξία της σχέσης. Τα μόνα όρια είναι τα όρια που βάζουμε στον εαυτό μας. Ο ουρανός είναι το όριο. Και έχοντας καλή σχέση με την Τουρκία και μια ισχυρή συνεργασία μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας και Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου και άλλων είναι μια νίκη για όλους.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται το έργο του EastMed και τι σηματοδοτεί για την Ελλάδα και το Ισραήλ, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο;
Υπάρχουν διαφορετικές ιδέες που συζητούνται και νομίζω ότι τους τελευταίους μήνες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προέρχονται από δυνητικά διαφορετικούς εταίρους. Αντιλαμβανόμαστε ότι είναι η ώρα είναι τώρα να κινηθούμε και να πάρουμε αποφάσεις. Η αγορά ενέργειας, η αγορά φυσικού αερίου, οι ενεργειακές πολιτικές της ΕΕ θα δημιουργήσουν διαφορετικές συνθήκες μέσα σε λίγα χρόνια. Εάν θέλουμε οι οικονομίες μας να ευημερούν και να οικοδομήσουμε ορισμένες στρατηγικές αξίες, τώρα είναι η ώρα να δράσουμε. Υπάρχουν διαφορετικές ιδέες που συζητούνται. Ήταν στα μέσα ενημέρωσης. Δεν νομίζω ότι θα ήθελα να αναλύσω τις διάφορες διαδρομές και τις δυνατότητες, αλλά θα ήθελα να τονίσω ότι ο χρόνος είναι σημαντικός. Ήρθε η ώρα να λάβουμε μια απόφαση και να προχωρήσουμε. Υπάρχουν ορισμένες συζητήσεις. Υπήρξαν ορισμένες συναντήσεις μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Ισραήλ-Αιγύπτου, Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου και άλλων. Πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη μεταξύ των υπουργών Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου. Κάνουμε πρόοδο, αλλά πρέπει να κάνουμε πολλά περισσότερα και γρηγορότερα.
Έχουμε τα αποθέματα. Έχουμε αέριο. Εάν δεν το χρησιμοποιούμε τώρα, εάν δεν εξαντλήσουμε τους φυσικούς πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας, σε λίγα χρόνια οικονομικά, χρηματοοικονομικά, περιβαλλοντικά, δεν θα είναι εφικτό. Αυτή είναι η στιγμή να εκμεταλλευτούμε και να προχωρήσουμε γρήγορα. Μέσω της περιφερειακής συνεργασίας. Έχουν υπάρξει συζητήσεις. Οι Έλληνες συμμετείχαν, οι Κύπριοι συμμετείχαν, εμείς και οι Αιγύπτιοι. Υπάρχουν διαφορετικές επιλογές για να γίνει αυτό το όνειρο, αυτό το όραμα της Ανατολικής Μεσογείου, για να περάσει από τη φαντασία ορισμένων σε πραγματικότητα. Πιστεύω σε αυτό το έργο. Όμως, ως πιστός σε αυτό το έργο, πρέπει να κάνουμε τα πράγματα να συμβούν και πρέπει να αναλάβουμε δράση. Πρέπει να κινηθούμε. Υπάρχουν διαφορετικές διαδρομές, διαφορετικές δυνατότητες, ας πάμε για ό, τι είναι οικονομικά, πολιτικά εφικτό. Το όφελος είναι πρώτα απ ‘όλα να εκμεταλλευτούμε τους πόρους. Δεύτερον, το εισόδημα στις τρίτες χώρες, η στρατηγική προστιθέμενη αξία για το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο.
Είναι εφικτό το έργο σύμφωνα με τις μελέτες;
Υπάρχουν διαφορετικές διαδρομές για το East Med. Το ζήτημα είναι πολιτικό και οικονομικό και η χρηματοδότηση του έργου. Διαφορετικές εναλλακτικές διαδρομές το καθιστούν δυνατό. Ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας πιστεύει στο έργο, όπως και ο Πρωθυπουργός. Θα παραθέσω αυτό που είπε ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Γιούβαλ Στάινιτς σε πρόσφατη συνέντευξη. Υπάρχει αρκετό αέριο για περισσότερους από έναν αγωγούς.
