Από το 2020 υπάρχει η σκέψη σε κύκλους της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας, για αγορά (τονίζουμε το «αγορά» κι όχι το ενοικίαση) πυροσβεστικών ελικοπτέρων S-64F από την εταιρία Erickson. Ίσως το σκέψη να είναι «λίγο», καθώς στα πλαίσια του εθνικού προγράμματος Πολιτικής Προστασίας, “ΑΙΓΙΣ”, υπάρχει πρόβλεψη για αγορά… 10 (!) τέτοιων ελικοπτέρων, κάτι όμως που το θεωρούμε προβληματικό.
Εκπληκτικό βίντεο S-70 Firehawk (UH-60 Blackhawk) σε πυρόσβεση
Ποιο είναι όμως το συγκεκριμένο αεροσκάφος; Το S-64, της Sikorsky, είναι μια βελτιωμένη έκδοση του προκατόχου του, S-60. Διαθέτει κύριο στροφείο με έξι πτερύγια και δύο στροβιλοκινητήρες Pratt & Whitney JFTD12A ισχύος 4.050 ίππων. Πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 9 Μαΐου 1962 και ακολούθησαν άλλες δύο πτήσεις για τη γερμανική στρατιωτική αξιολόγηση. Αφού παραγγελία δεν δόθηκε από τη Γερμανία, ο αμερικανικός Στρατός ζήτησε έξι ελικόπτερα S-64A (με την ονομασία YCH-54A Tarhe). Επιπλέον, η Sikorsky κατασκεύασε και κατασκεύασε επτά παραλλαγές του S-64E για πολιτική χρήση.
Το ελικόπτερο διέπρεψε στο Βιετνάμ, όπου διέσωσε πλήθος ελικοπτέρων ή αεροσκαφών που είχαν ξεμείνει πληγωμένα από αντιαεροπορικά πυρά ή από βλάβες, σε απομακρυσμένες βάσεις και στη ζούγκλα, μεταφέροντας τα στα μετόπισθεν. Καλά καταλάβατε, τα ελικόπτερα που πετούν σήμερα είναι κατασκευής της περιόδου του Βιετνάμ. Αυτό βέβαια δεν είναι εξ ορισμού πρόβλημα, καθώς και τα Β-52 που πετούν σήμερα, εκείνη την περίοδο κατασκευάστηκαν.
Το 1992, η πιστοποίηση τύπου και τα δικαιώματα κατασκευής μεταβιβάστηκαν από τη Sikorsky στην αμερικανική εταιρία Erickson, η οποία έκτοτε έγινε ο -θεωρητικά- κατασκευαστής και ο κύριος φορέας εκμετάλλευσης των S-64. Η εταιρεία έδωσε μάλιστα σε κάθε ένα από τα ελικόπτερα που έχουν κατασκευαστεί ένα όνομα, όπως “Elvis”, “The Incredible Hulk” ή “Isabelle”.
Πρέπει να σημειώσουμε πως πάνω από 1.350 αλλαγές έχουν γίνει στη δομή του ελικοπτέρου από την Erickson, στα όργανα πλοήγησης, στο κόκπιτ, αλλά και στις δυνατότητες μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν μια (ενσωματωμένη) δεξαμενή επιβραδυντικού υγρού 2.650 γαλονιών (10.000 λίτρων), η οποία έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στον έλεγχο πυρκαγιών. Η δεξαμενή μπορεί να ξαναγεμίσει σε 45 δευτερόλεπτα από οπουδήποτε υπάρχει νερό μέσω “προβοσκίδας” άντλησης, π.χ. ακόμη και από υπαίθριο κάδο με νερό που τον τροφοδοτεί πυροσβεστικό όχημα, τεχνική που έχουμε δει και στην Ελλάδα. Αυτό ήταν μια μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τους «κάδους» που έπρεπε να πάρουν νερό από λίμνη ή θάλασσα. Πλέον, όλα τα πυροσβεστικά ελικόπτερα έχουν αυτή τη δυνατότητα. Τo S-64 επίσης επηρεάζεται πολύ λιγότερο από τους ανέμους (που επικρατούν το καλοκαίρι στη χώρα μας). Για παράδειγμα, τα AirTractor σε παλαιότερες κατασβέσεις δεν μπορούσαν να γεμίσουν δεξαμενές ανατολικά του Μαραθώνα, και έρχονταν ανοιχτά των Μεγάρων, ενώ τα S-64 «άντεχαν» στις ριπές της ανοιχτής θάλασσας.
21 χρόνια παρουσίας των πυροσβεστικών ελικοπτέρων Erickson στην Ελλάδα
Τα πρώτα πυροσβεστικά Sikorsky S-64 έχουν πωληθεί στις ιταλικές και στις κορεατικές δασικές υπηρεσίες, με κύρια αποστολή την καταστολή πυρκαγιών και με παράλληλα καθήκοντα αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Αντίθετα, τα ελικόπτερα ιδιοκτησίας της Erickson μισθώνονται παγκοσμίως για κατάσβεσης πυρκαγιών, αποστολές πολιτικής προστασίας, για βαριές ανυψώσεις και εργασίες υλοτομίας- είτε με βραχυπρόθεσμες είτε με μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις μέσω συμβολαίων. Με αυτό τον τρόπο, τα S-64 είναι και τακτικοί “θαμώνες” των ελληνικών ουρανών κάθε καλοκαίρι.
Το πρόβλημα είναι πως υπάρχει πλέον διάχυτη η εντύπωση πως η Erickson θα… κατασκευάσει εργοστάσιο «παραγωγής» ελικοπτέρων S-64 στην Ελλάδα! Μάλιστα, η εταιρεία, πήγε πρόσφατα -συνοδεία του υφυπουργού Εξωτερικών κ. Φραγκογιάννη, αλλά και του ΥΕΘΑ κ. Παναγιωτόπουλου- στο αεροδρόμιο Καβάλας, για να δει τις εγκαταστάσεις. Το αεροδρόμιο όμως είναι εγκαταλελειμμένο εδώ και δεκαετίες, και τα τελευταία χρόνια πάει να πάρει λίγο «ζωή». Τι θα κάνει η Erickson στην Καβάλα;
Καταρχάς, καινούργια S-64 δεν μπορούν να κατασκευαστούν καθώς η γραμμή παραγωγής της Sikorsky έχει κλείσει εδώ και δεκαετίες. Η Erickson έχει μεν τα δικαιώματα για κατασκευή, αλλά γραμμή δεν μπορεί να ανοίξει για 5 ή 10 ελικόπτερα. Θα παραγγείλει η Ελλάδα περισσότερα; Ή σωστότερα, θα παραγγείλει η Ελλάδα S-64; Κι αν ναι, γιατί να το κάνει αυτό; Έχουμε μια εικόνα πόσο κοστίζει μια γραμμή παραγωγής στην Ελλάδα; Και φτάνουμε στο κύριο ερώτημά μας.
ThinkOutOfTheBox: Πυροσβεστικά ελικόπτερα CH-47D Chinook αντί των S-64
Τι δουλειά έχει η Ελλάδα με έναν τύπο που υπηρετεί σε δυο μόνο χώρες και μια εταιρεία σε όλο τον κόσμο; Τι θα προσφέρει ένας στόλος από μερικά S-64 στην Ελλάδα, πέρα από αυτά που ήδη «αγοράζει» η χώρα μας σαν υπηρεσίες από την ίδια την Erickson; Είναι μια τέτοια αγορά οικονομοτεχνικά συμφέρουσα, τη στιγμή που πετούν μόλις 24 αντίτυπα παγκοσμίως;
Σε αυτά τα ερωτήματα δεν έχουμε απάντηση, ούτε βέβαια τι θα συμβεί στην Καβάλα. Το καλύτερο που θα μπορούσε να γίνει, είναι μια γραμμή συντήρησης των ελικοπτέρων. Εδώ όμως έχουμε άλλο θέμα, την εύρεση εξειδικευμένου προσωπικού. Υπάρχει τέτοιο στην Καβάλα, ή έστω πρόθυμο να μετοικήσει εκεί; Γιατί οι εταιρείες συντήρησης στην Ελλάδα έχουν έδρα την Αττική, ενώ ο όποιος σχεδιασμός για περισσότερες είναι πάλι για Αθήνα, ή έστω για το Βόλο; Μήπως διότι οι γνώστες-απόστρατοι μηχανικοί της Αεροπορίας Στρατού διαμένουν είτε στην Αθήνα είτε στο Βόλο; Μήπως γιατί οι απόστρατοι μηχανικοί της Αεροπορίας Ναυτικού, μένουν επίσης στην Αθήνα;
Αεροπυρόσβεση με UH-1H, Super Puma, CH-47D; Κι όμως γίνεται φθηνά και χωρίς νέα μέσα
Επίσης, αφού, έχουμε τόσα πολλά ελικόπτερα γενικών καθηκόντων, μας λείπουν μερικά S-64; Μήπως το S-64 είναι τόσο μοναδικό, που δεν μπορούμε να κάνουμε «δουλειά» με κάποιο άλλο; Ακόμη κι αν το ελικόπτερο σηκώνει 7 ή και 10 τόνους νερό (αν), πόσο γρήγορα μεταφέρει το νερό, πόσο γρήγορα το «αφήνει» και επιστρέφει; Δηλαδή, πόσους τόνους μεταφέρει στη φωτιά μέσα σε μια ώρα; Μήπως το έχουμε δει τόσο λάθος; Μάλλον ναι, και υπάρχουν μελέτες για το θέμα. Πάντως η Erickson έχει την Ελλάδα και μέχρι πρότινος την Αυστραλία προνομιακούς πελάτες. Το πρόβλημα είναι πως η Αυστραλία δεν ανανέωσε το συμβόλαιο της το 2022, και τα ελικόπτερα της Erickson έβγαλαν το «χειμώνα» στο Τατόι. Όπου μια επίσκεψη στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας και στο Μουσείο Αεροπορίας, θα μας ανταμείψει και με «οφθαλμόλουτρο» των γιγάντιων ελικοπτέρων.
Αν η Πολιτική Προστασία και η Πυροσβεστική έχει ανάγκη από ένα ελικόπτερο με τις ικανότητες του S-64, υπάρχει και το πυροσβεστικό CH-47 Chinook. Χωρίς τον κάδο, αλλά με αντίστοιχο σύστημα τροφοδοσίας με νερό μέσω “προβοσκίδας”, το CH-47 μπορεί να πάρει πολλούς τόνους νερού, και να τους ρίξει με ακρίβεια εκεί που πρέπει. Απλά, δεν υπάρχουν πολλά πυροσβεστικά CH-47 προς ενοικίαση στη διεθνή αγορά για να τα δούμε στην Ελλάδα.
Εναλλακτικά η Ελλάδα θα μπορούσε να αγοράσει και πυροσβεστικά S-70 Firehawk. To ελικόπτερο, μέλος της οικογένειας Black Hawk, είναι υποψήφιο για αγορά από τον ΕΣ αλλά και την Πολεμική Αεροπορία για έρευνα και διάσωση. To έχει αγοράσει το ΠΝ εδώ και 30 χρόνια, και συνεχίζει να το αγοράζει (σαν MH-60R). Μπορεί να επιχειρεί το βράδυ (με ειδική εκπαίδευση πληρωμάτων φυσικά), έχει μικρό κόστος χρήσης, υπάρχει η γνώση για τη συντήρησή του στην Ελλάδα, και πετούν μερικές χιλιάδες αντίτυπα παγκοσμίως. Επίσης, μπορεί να μεταφέρει περισσότερο νερό μέσα σε μια ώρα στη φωτιά, από ότι ένα S-64. Γιατί δεν το έχουμε δει καν σαν ενδεχόμενο;
Δεν μας κάνει το Firehawk; Ας δούμε τότε τα Super Puma. H Πυροσβεστική το έχει και μάλιστα επιτυγχάνει πολύ καλές διαθεσιμότητες, η ΠΑ όμως μάλλον έχει πρόβλημα να συντηρεί οτιδήποτε άλλο εκτός αμερικανικών μαχητικών. Ας δούμε ακόμη και «εξωτικές» λύσεις ελικοπτέρων, από Mi-8/17 ως AW139, AB-412 ή ότι άλλο, αρκεί να μην είναι ένας σπάνιος τύπος αεροσκάφους, που θα είμαστε οι σχεδόν μοναδικοί χρήστες. Θυμίζουμε πως στην Ελλάδα δεν έχουμε αυτή τη στιγμή επιχειρησιακά τα μεταγωγικά μας C-130, τη στιγμή που πετούν εκατοντάδες παρόμοια σε όλο τον πλανήτη, με διαθεσιμότητες κάπου στο 90%. Θα καταφέρουμε λοιπόν να έχουμε επιχειρησιακά ελικόπτερα που θα έχουμε στην ιδιοκτησία μας το 30% του παγκόσμιου στόλου τους; Πως;
To 2ο συντηρημένο S-70B6 παραδόθηκε στο ΠΝ, προχωρά η αποκατάσταση των υπολοίπων
Τα Erickson είναι μια καλή λύση όσο παραμένουν ιδιωτικά, με τη συντήρηση να γίνεται από την εταιρία που τα κατέχει και μας τα νοικιάζει ως “υπηρεσία”, για λίγους μήνες το καλοκαίρι. Τότε μια χαρά τα καταφέρνουν. Αλλά τι μας κάνει να πιστεύουμε πως θα καταφέρουμε αυτό που δεν έχουμε πετύχει με τα ΝΗ90, τα Super Puma της ΠΑ, τα C-130H/B, τα C-27J, τα CH-47D/DG, δηλαδή να αναλάβουμε διαχρονικά την συντήρηση τους; Το ΠΝ έκοψε τον ανάλογο Γόρδιο Δεσμό της συντήρησης των δικών του ελικοπτέρων S-70B, αλλά είχε την τύχη να έχει τύπο που χρησιμοποιούν δεκάδες ναυτικά στον πλανήτη, μεταξύ αυτών και το Αμερικανικό Ναυτικό. Τελικά μας λείπει να προσθέσουμε έναν ακόμη τύπο ελικοπτέρων στον ήδη εξωφρενικό αριθμό όσων διαθέτουμε;
Πολεμικά ελικόπτερα στην Ελλάδα: Ένα σπάνιο χάος πολυτυπίας και σπατάλης
