Χθεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή Κύπρου» έφερε την Ρωσία να ανοίγει προξενείο στα κατεχόμενα της Κύπρου. Βέβαια ήδη η ίδια εφημερίδα έχει δώσει διευκρινήσεις σε νέο ρεπορτάζ και μιλά όχι για άνοιγμα προξενείου αλλά για «προξενικό σημείο εξυπηρέτησης».
Την αρχική είδηση πάντως διέψευσε γρήγορα ο Ρώσος πρέσβης στην Κύπρο, Στανισλάβ Οσάτσι αρνούμενος πως επίκειται αναγνώριση του ψευδοκράτους, αλλά και πως υπάρχει πρόθεση για «προξενείο». Λέγοντας μάλιστα πως “η Ρωσία δεν έχει την πρόθεση να αναγνωρίσει οποιεσδήποτε άλλες αρχές εκτός από αυτές τις Κυπριακής Δημοκρατίας”. Αυτό που εξήγησε ο ίδιος είναι πως υπάρχει προβληματισμός για το πως θα εξυπηρετηθούν για ζητήματα που διεκπεραιώνει ένα προξενείο, οι χιλιάδες Ρώσοι που ζουν στα κατεχόμενα.
Να διευκρινίσουμε εδώ το εξής: Εδώ και πολλά χρόνια σημαντική ρωσική κοινότητα τόσο σε αριθμό αλλά κυριότερα σε οικονομική ισχύ, έχει εγκατασταθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, είτε μόνιμα είτε «ημιμόνιμα». Έχει υπάρξει η ανάλογη ανοικοδόμηση κατοικιών, χώρων διασκέδασης, εστιατορίων, κ.ο.κ., έχουν εγκατασταθεί εκατοντάδες επιχειρήσεις ρωσικών συμφερόντων, μάλιστα το 2017 έγιναν και τα θυρανοίξια ενός εντυπωσιακού ρωσικού ιερού ναού στο Επισκοπειό Λευκωσίας.
Ανάλογη εγκατάσταση όμως έχει γίνει και στα κατεχόμενα, όπου και εκεί υπάρχει πλέον μια μεγάλη ρωσική κοινότητα, που εκτιμάται σε κάπου 10.000 άτομα ή και παραπάνω. Και μέχρι σήμερα εξυπηρετούνταν με ημερήσια μετακίνηση Ρώσων διπλωματών στο «Σπίτι της Συνεργασίας», ένα κτήριο που βρίσκεται στη νεκρή ζώνη στη Λευκωσία, όπου προσέρχονταν οι Ρώσοι που διαμένουν στα κατεχόμενα.
Η πρόθεση να ανοιχθεί ένα κανονικό σημείο εξυπηρέτησης στα κατεχόμενα δεν είναι καινούργια και χρονολογείται από τις αρχές του 2021 (ουσιαστικά και παλαιότερα), δηλαδή πριν καν υπάρξει η όλη υπόθεση με την Ουκρανία κ.λπ. Και όπως φαίνεται ήδη έχει δρομολογηθεί η σχετική εγκατάσταση, χωρίς χρήση σημαιών ή συμβόλων.
Κανονικά η όλη ιστορία μπορεί να αξιολογηθεί ότι δεν αξίζει μεγαλύτερη ανάλυση. Καθώς ήδη στα κατεχόμενα υπάρχουν «σημεία εξυπηρέτησης» και από άλλες πρεσβείες, όπως των ΗΠΑ και της Βρετανίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ούτε αναγνώριση του ψευδοκράτους, ούτε διάρρηξη των σχέσεων τους με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αξίζει όμως να πούμε τα εξής ως δική μας εκτίμηση: Αν η Ρωσία επιθυμεί να αλλάξει στάση στο Κυπριακό, και να προχωρήσει -ή έστω να απειλήσει- με αναγνώριση του ψευδοκράτους, με σύσφιξη σχέσεων μαζί του, δεν έχει ειδική ανάγκη να το κάνει με αυτό τον τρόπο. Δηλαδή με την ίδρυση ενός «γραφείου εξυπηρέτησης». Στην διπλωματική γλώσσα και επικοινωνία, τα ίδια «μηνύματα» μπορεί να σταλούν απευθείας και με τις ανάλογες διατυπώσεις, χωρίς καν να μπει στον κόπο η Ρωσία να νοικιάσει ένα γραφείο. Αρκεί μια αλλαγή φράσης σε μια ανακοίνωση…
Επίσης, η Ρωσία, έμμεσα μέσω της μεγάλης ρωσοκυπριακής κοινότητας έχει πλέον σοβαρά συμφέροντα στην Κυπριακή Δημοκρατία, έστω και αν αυτά έχουν εν μέρει αναδιαταχθεί. Είπαμε παραπάνω πως η ισχύ των εν Κύπρο Ρώσων πολιτών είναι σημαντική, αλλά να το αναδιατυπώσουμε: πολλά ρωσικά κεφάλαια και «φιλικά» προς τον Πούτιν και το περιβάλλον του, διακινούνται μέσω Κύπρου. Δεν υπάρχει κανένας λόγος από τη Ρωσία, ειδικά τώρα, να τα ρισκάρει και να χειροτερεύσει τις σχέσεις της με την Κύπρο που είναι από τις πιο στενές, εκτός του στενού πυρήνα της.
Ακόμη, παρά το ότι η Κύπρος έχει ακολουθήσει την υπόλοιπη Ε.Ε. σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας, το έχει κάνει με «κρύα καρδιά» και το έχει δηλώσει κιόλας, ξέροντας καλά την ενόχληση που υπάρχει στη Μόσχα. Ενώ η συμπαράταξη με την Ουκρανία -καθώς η πλειονότητα των Κυπρίων βλέπουν στην εκεί εισβολή τη δική τους τραγική εμπειρία- δεν σημαίνει και διακοπή σχέσεων με τη Ρωσία. Και ήδη η Κύπρος γίνεται σημείο άφιξης, τόσο Ρώσων όσο και Ουκρανών, που επιχειρούν να διαφύγουν από τον πόλεμο και τις επιπτώσεις τους. Η αμφίδρομη αυτή σχέση, βέβαια εξυπηρετεί και την κυπριακή οικονομία που απολαμβάνει την κατανάλωση των χιλιάδων Ρώσων φιλοξενούμενων της και τις σχετικές τραπεζικές/οικονομικές/νομικές συναλλαγές και πράξεις, παρά τον φόβο ότι φέτος το καλοκαίρι δεν θα υπάρχει η παραδοσιακή άφιξη τουριστών από Ρωσία-Ουκρανία.
Από την άλλη, η Μόσχα πάλι αυτή την περίοδο, δεν φαίνεται να κερδίζει κάτι κάνοντας «παροχές» προς την Τουρκία, με κινήσεις έμμεσης ή άμεσης αναγνώρισης των Κατεχομένων, όταν τηρεί και αυτή τη λεπτή αλλά δεδομένη ισορροπία με την κυβέρνηση Ερντογάν. Όπου υπάρχει σαφής «αλληλοεκτίμηση» για την τουρκική στάση στο Ουκρανικό, αλλά και αναγνώριση ότι η Άγκυρα στέλνει πολεμικό υλικό στην Ουκρανία.
Γενικότερα όμως, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως το Κυπριακό ζήτημα έχει περάσει -προ πολλού- στα διεθνή «αζήτητα». Οι ατέρμονες διακοινοτικές συνομιλίες, οι πολλαπλές αποτυχίες με πιο κοντινή εκείνη του Κραν Μοντανά το 2017, το μακροχρόνιο του όλου θέματος, το έχουν καταστήσει δυστυχώς ένα πεδίο αδιεξόδων που ελάχιστες χώρες στον κόσμο επιθυμούν να αναμιχθούν διπλωματικά. Ίσως έτσι και η Ρωσία αισθάνεται ότι μπορεί να ανοίξει ένα γραφείο εξυπηρέτησης στα κατεχόμενα χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις, αλλά και η κυπριακή ηγεσία να είναι πρόθυμη να το αποδεχθεί, μη θέλοντας να οξύνει περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις.
Θα παραμείνει έτσι το θέμα; Μπορούμε να αποκλείσουμε δια παντός μια αλλαγή στη ρωσική πολιτική στο Κυπριακό; Όπου είναι μια σύμμαχος της Κύπρου εδώ και δεκαετίες και δηλώνει κατά της τουρκικής κατοχής; Όχι. Αλλά η Ρωσική διπλωματία έχει τις δικές της σταθερές και στο Κυπριακό αυτές δύσκολα θα αλλάξουν, κυρίως γιατί εξυπηρετούν την ίδια τη Μόσχα. Επιτρέποντας της να παρεμβάλλεται σε ένα κρίσιμο ζήτημα μεταξύ νατοϊκών χωρών (Ελλάδος και Τουρκίας), να διατηρεί ειδικές σχέσεις με την Κύπρο και να κρατά το όλο θέμα σε επικαιρότητα αναδεικνύοντας την αδυναμία της διεθνούς κοινότητας να επιλύσει μια «δυτική παρεκτροπή» της διεθνούς νομιμότητας. Για να μετασχηματιστούν όλα αυτά, θα πρέπει η Τουρκία να παρέχει σημαντικό αντίβαρο και κυρίως αυτό να είναι πειστικό… Το οποίο αν υπάρξει θα φανεί και θα κινητοποιήσει πολύ μεγαλύτερες διπλωματικές δυναμικές από αυτές που βλέπουμε τώρα.
