Από το 2022 κυκλοφορεί η είδηση πως το Ιράν έχει ζητήσει να αγοράσει ρωσικά μαχητικά Su-35, με το θέμα να ανακινείται συνεχώς έως και φέτος, όπου είχαμε σχετική επιβεβαίωση της συμφωνίας από στέλεχος των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, χωρίς όμως λεπτομέρειες αριθμού μαχητικών και χρόνου υλοποίησης.
Όπως όμως έμμεσα διαπιστώνεται από τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις, η παραγγελία των Su-35 δεν έχει προχωρήσει και δεν έχουν γίνει σχετικές παραδόσεις. Εκτός και αν πρόκειται για ελάχιστα αεροσκάφη, τα οποία ίσως να κατάφεραν να διασώσουν οι Ιρανοί από τους βομβαρδισμούς.
Σε κάθε περίπτωση, η Ιρανική Αεροπορία παραμένει για πολλοστή χρονιά χωρίς νέο τύπο μαχητικού και στηρίζεται σε ένα μείγμα παλαιών δυτικών μοντέλων (F-14 Tomcat, F-4 Phantom, F-5 Tiger, Mirage F1) που διατηρούνται σε λειτουργία με μεγάλο κόπο και συνεχείς ανακατασκευές. Δίπλα σε αυτά υπάρχουν κάπου 30 MiG-29, κι αυτά μεγάλης ηλικίας καθώς είχαν παραδοθεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ενώ το Ιράν έχει προχωρήσει σε μια τοπική αντιγραφή του F-5. Το κρίσιμο βέβαια είναι πως κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια από όλα τα παραπάνω, τι παραμένει αξιόμαχο και λειτουργικό.
Ενώ βέβαια η πλήρης απουσία αεροπορικής δραστηριότητας κατά τις λίγες μέρες των ισραηλινών επιχειρήσεων, συν τις καταστροφές που υπέστη ο όποιος στόλος από βομβαρδισμούς, καταλήγουν σε ένα προφανές συμπέρασμα: Σήμερα η Ιρανική Αεροπορία είναι σε πολύ δύσκολη θέση, δραματικά υποβαθμισμένη και με απώλειες σε ατράκτους και υποδομές.
Η αναζήτηση σε Ρωσία και Κίνα
Εναλλακτικές; Η μια είναι η συμφωνία για τα Su-35, αλλά εδώ παρουσιάζεται το πρόβλημα των παραδόσεων καθώς η παραγωγή του μαχητικού που συνεχίζεται, καλύπτει τις ρωσικές ανάγκες κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Ήδη χθες, 25/6/2025 ανακοινώθηκε πως μια ακόμη “παρτίδα Su-35S” παραδόθηκε από την United Aircraft Corporation (τον ρωσικό κρατικό αεροδιαστημικό όμιλο που περιλαμβάνει και την παραγωγή των μοντέλων της Sukhoi) στη Ρωσική Αεροπορία. Είναι η 3η τέτοια ανακοίνωση εντός του 2025, δεν δίνεται όμως διευκρίνιση πόσα αεροσκάφη περιλαμβάνει κάθε παρτίδα (εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 4 έως 8). Οπότε δεν είναι δεδομένο αν μπορεί η ρωσική παραγωγή να εξυπηρετήσει γρήγορα την ιρανική απαίτηση, ενώ παραμένει το πολιτικό ζήτημα. Αν δηλαδή η Ρωσία αυτή την περίοδο θέλει να στηρίξει με εξοπλισμό το Ιράν, κάτι που μπορεί να προκαλέσει τις αμερικανικές αντιδράσεις. Την ίδια στιγμή δηλαδή που Τραμπ και Πούτιν δείχνουν να έχουν καταφέρει μια μεταξύ τους προσέγγιση και κάποια συνεννόηση.
Η επόμενη πηγή μαχητικών -εξελιγμένων- είναι βέβαια το κινεζικό-πακιστανικό σύμπλεγμα, που μπορεί να προμηθεύσει μαχητικά διαφόρων επιδόσεων και ικανοτήτων. Εδώ υπάρχει το JF-17 Thunder (κυρίως πακιστανικής συναρμολόγησης), που έχει πετύχει και εξαγωγές, και αποτελεί ένα αξιόλογο αεροσκάφος, με σύγχρονα ηλεκτρονικά και με προσιτό κόστος. Σε υψηλότερο επίπεδο επιδόσεων έχουμε το κινεζικό Chengdu JC-10 το οποίο “απολαμβάνει” τη διασημότητα του λόγω δράσης στην τελευταία ινδοπακιστανική σύγκρουση. Σε μαζική παραγωγή εδώ και χρόνια (εκτιμάται πως παράγονται 40+ άτρακτοι το έτος), θα είναι για το Ιράν μεγάλο άλμα επιχειρησιακών ικανοτήτων, ειδικά αν συνοδευθεί από όπλα μεγάλου βεληνεκούς, όπως ο πύραυλος αέρος-αέρος PL-15. Μάλιστα ήδη τις τελευταίες μέρες κυκλοφορούν φήμες πως το Ιράν συζητά γαι μια τέτοια προμήθεια JC-10, τουλάχιστον σε προκαταρκτικό στάδιο.
Και εδώ όμως τα πολιτικά ζητήματα είναι πολλά. Το Πακιστάν, που ακολουθεί μια πολιτική διεθνών σχέσεων μεγάλης υπερέκτασης, παραμένοντας συνδεδεμένο με την Κίνα αλλά κρατώντας ανοιχτά κανάλια και με την Ουάσιγκτον, δεν είναι σίγουρο πως θα θέλει να εμπλακεί τώρα στην τριγωνική αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν-ΗΠΑ. Πόσο μάλλον, όταν πριν λίγες μέρες έκανε ένα μεγάλο άνοιγμα στις ΗΠΑ, προτείνοντας τον Τραμπ για… Νόμπελ Ειρήνης.
Ακόμη τις ημέρες των ισραηλινών επιθέσεων, το Πακιστάν αν και τις καταδίκασε φραστικά, περιόρισε σημαντικά την μετακίνηση στα σύνορα του με το Ιράν, και το κυριότερο, ο επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγός Asim Munir, βρέθηκε στην Ουάσιγκτον να γευματίζει με τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο (προφανώς για να εξασφαλιστεί πως δεν θα υπάρχει καμμία στήριξη της Τεχεράνης). Στη συνέχεια το Ισλαμαμπάντ διέψευσε αμέσως κάποιες φήμες πως “θα κάλυπτε με πυρηνικά το Ιράν, αν δεχόταν επίθεση με τέτοια όπλα από το Ισραήλ”.
Ανάλογα, η Κίνα που βρίσκεται σε λεπτές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το μέγα ζήτημα των δασμών και των περιορισμών των εκεί εξαγωγών της, δεν έχει λόγο να προσθέσει κάποιο σημείο τριβής. Προς το παρόν πάντα, αλλά και γενικότερα, με την Κίνα να προτιμά πιο σταδιακές προσεγγίσεις στη Μέση Ανατολή.
Έτσι το Ιράν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, δεν διαφαίνεται να μπορεί να βρει κάποια σοβαρή λύση ενίσχυσης της Αεροπορίας της. Αν δούμε κάποιες παραδόσεις Su-35 εντός του 2025/26, αυτές δύσκολα θα είναι μεγάλου αριθμού και κυρίως θα εξυπηρετήσουν την μετάβαση χειριστών και τεχνικών στον τύπο. Ενώ βέβαια μια αγορά τέτοιων μαχητικών έστω σε επίπεδο μιας Μοίρας, δηλαδή κάπου 16-20 αεροσκάφη, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ριζική αναβάθμιση ικανοτήτων, πόσο μάλλον αν δεν συνοδεύονται από σοβαρή υποδομή υποστηριξης, δηλαδή επίγεια ραντάρ, αντιαεροπορικά, ιπτάμενα ραντάρ κ.ο.κ. Οπότε το Ιράν ακόμη και να προχωρήσει σε γενναίες επενδύσεις επανεξοπλισμού, τόσο αναπλήρωσης των απωλειών του, όσο και βελτίωσης ικανοτήτων, δεν διαφαίνεται να μπορεί να αλλάξει την εικόνα της αεροπορικής του ισχύος για αρκετό διάστημα, άρα και της όποιας ικανότητας του να υπερασπίσει το έδαφος του.
