Οι πρώτες ημέρες του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, στη δεύτερη προεδρική θητεία του ήταν καθησυχαστικές για τις διεθνείς αγορές που περίμεναν δείγματα γραφής του.
Ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών MSCI κινήθηκε ανοδικά την Παρασκευή, για ένατη συνεχόμενη ημέρα, πλησιάζοντας σε νέο υψηλό επίπεδο – ρεκόρ. Η ισοτιμία του ευρώ σκαρφάλωσε στα 1,05 δολάρια, ενώ είχε υποχωρήσει στα 1,02 δολάρια πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, και η απόδοση των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου υποχώρησε κατά περίπου 20 μονάδες βάσης στο 4,6%.
Το σενάριο μίας ακραίας εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, με μαζικούς δασμούς που θα υποδαύλιζαν τον πληθωρισμό στην Αμερική και θα ανάγκαζαν την κεντρική τράπεζα (Fed) να διατηρήσει σταθερά ή ακόμη και να αυξήσει τα επιτόκια, δεν θεωρείται πλέον πιθανό από τις αγορές.
Στην ομιλία κατά την τελετή της ορκωμοσίας του, ο Τραμπ είπε ότι έχει στόχο τη μείωση του πληθωρισμού και ότι η άρση περιορισμών στην εξόρυξη πετρελαίου, την οποία προώθησε με εκτελεστικό διάταγμα, θα οδηγήσει στην πτώση της τιμής του και κατ’ επέκταση και στη μείωση του πληθωρισμού. Πράγματι, η τιμή του πετρελαίου μπρεντ υποχώρησε κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι μετά την απόφαση αυτή του Αμερικανού προέδρου.
Μιλώντας την Πέμπτη στο Φόρουμ του Νταβός, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο Τραμπ είπε ότι θα ζητήσει από τη Fed να μειώνει τα επιτόκια. Με δεδομένη την ανεξαρτησία της, πάντως, η Fed δεν θα υπήρχε καμία περίπτωση να μειώσει τα επιτόκια, αν ο πληθωρισμός αυξανόταν λόγω επιβολής δασμών σε ευρεία κλίμακα.
Η πρώτη ανακούφιση για τους επενδυτές ήρθε με τα εκτελεστικά διατάγματα που υπέγραψε μετά την ορκωμοσία του ο Τραμπ, στα οποία δεν υπήρχε κανένα συγκεκριμένο μέτρο για επιβολή νέων δασμών. Ο Τραμπ αναφέρθηκε στην ομιλία του γενικά στην προοπτική επιβολής δασμών και ανέθεσε σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες να εξετάσουν ποια ζητήματα υπάρχουν στο εξωτερικό εμπόριο των ΗΠΑ και να υποβάλουν έως την 1η Απριλίου πόρισμα με τα μέτρα που προτείνουν.
Αν και στη συνέχεια απείλησε την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Κίνα και άλλες χώρες με δασμούς, η αίσθηση που έδωσε είναι ότι χρησιμοποιεί τις απειλές για να αποσπάσει όποιες παραχωρήσεις μπορεί και όχι για να λάβει μέτρα που θα υπονόμευαν τη μεγάλη εικόνα της πολιτικής του. Αυτό φάνηκε πιο καθαρά, όταν σε συνέντευξή του στο Fox News είπε ότι θα προτιμούσε να μη χρειαστεί να επιβάλει δασμούς στην Κίνα.
Προεκλογικά, ο Τραμπ έλεγε ότι θα επέβαλε δασμούς 60% σε όλα τα κινεζικά προϊόντα, ενώ μετά τις εκλογές είπε ότι θα συζητούσε για ένα 10%, επειδή από τη χώρα αυτή έρχεται το ναρκωτικό φαιντανίλη στις ΗΠΑ.
Αν, πράγματι, έβαζε δασμούς 60% στα κινεζικά προϊόντα και 10-20% στα προϊόντα των άλλων χωρών, όπως είχε πει προεκλογικά, θα οδηγούσε σχεδόν βέβαια σε αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ και θα υπονόμευε τελικά τους στόχους που είχε ο ίδιος θέσει, σύμφωνα με το ΔΝΤ και άλλους αναλυτές.
Επιπλέον, σε μία τέτοια περίπτωση, επειδή θα υπήρχαν ανταποδοτικά μέτρα από τις απειλούμενες χώρες – από τον Καναδά και το Μεξικό έως την ΕΕ και την Κίνα – οι οποίες θα αντιδρούσαν με επιβολή δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, θα κινδύνευε και ο άλλος στόχος του Τραμπ για υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας.
Προφανώς αυτό το γνωρίζουν ο Τραμπ και το οικονομικό επιτελείο του και γι’ αυτό δεν σπεύδει να πάρει τέτοια μέτρα. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εμφανίστηκε βέβαιη σε δηλώσεις που έκανε από το Νταβός, ότι δεν θα υπάρξουν οριζόντιοι δασμοί από τις ΗΠΑ αλλά στοχευμένοι που θα αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα.
Για την ευρωπαϊκή οικονομία, πάντως, η οποία κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ακόμη και μικρότερης κλίμακας δασμοί από τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα. Σε δηλώσεις που έκαναν στελέχη της ΕΚΤ, εξέφρασαν την ανησυχία ότι οι πολιτικές Τραμπ θα επηρεάσουν την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη. Όχι, όμως, και τον πληθωρισμό, για τον οποίο πιστεύουν ότι θα μειωθεί φέτος στον στόχο του 2% επιτρέποντας έτσι και νέες μειώσεις επιτοκίων της ΕΚΤ το 2025, με πρώτη αυτή που αναμένεται στη συνεδρίαση της επόμενης Πέμπτης.
