Όλες οι απαντήσεις: Τι χρειάζεται το Izumo (και το… Anadolu) για να γίνει αεροπλανοφόρο

Μετά την πρόσφατη επισημοποίηση όχι μόνο της τροποποίησης του ελικοπτεροφόρου της κλάσης Izumo για να φέρει μαχητικά αεροσκάφη F-35B αλλά και της παραγγελίας αντίστοιχου αριθμού αεροσκαφών για το καθένα, δημιουργήθηκε η εύλογη απορία του πώς ακριβώς θα μοιάζει το Izumo μετά από όλα αυτά, ειδικά δεδομένου ότι θα ήταν κάτι το πρωτοφανές για τα δεδομένα της Ιαπωνίας…

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό κάτι πιο συγκεκριμένο όσον αφορά τις τροποποιήσεις αυτές. Ωστόσο μπορούμε να κάνουμε κάποιες βάσιμες εκτιμήσεις με κριτήριο του πώς επιχειρούν τα F-35 σε άλλα αντίστοιχα αεροπλανοφόρα.
Μεταξύ αυτών, θα είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε και τις αλλαγές που υπέστησαν και τα ίδια τα αμερικανικά LHD κλάσης Wasp, τα οποία αν και επιχειρούσαν με μαχητικά αεροσκάφη AV-8B Harrier II, ωστόσο χρειάστηκαν τροποποιήσεις για να επιχειρούν και με τα F-35B.
Για να μπορεί να επιχειρήσει το F-35B (ή οποιοδήποτε μαχητικό αεροσκάφος από αεροπλανοφόρο) χρειάζονται τουλάχιστον κάποιες βασικές προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει εξαρχής να πληρούνται, ή να μπορούν να προστεθούν.

Ας τις δούμε αναλυτικά:
1) Το αεροπλανοφόρο πρέπει να διαθέτει αρκετό χώρο στο υπόστεγό του ή / και στο κατάστρωμά του για να φιλοξενήσει τα αεροσκάφη που θα επιχειρούν από αυτό.
Το Izumo διαθέτει αρκετή επιφάνεια για τον σκοπό αυτό. Πρέπει να επισημανθεί ότι δεν είναι αρκετό να διαιρέσεις την επιφάνεια του καταστρώματος / υπόστεγου με την επιφάνεια που καταλαμβάνει ένα F-35B.

Αν το κάνουμε αυτό, διαπιστώνουμε ότι μπορούν να χωρέσουν μέχρι 25 αεροσκάφη (αλλά καθόλου ελικόπτερα) και συγκεκριμένα 14 στο υπόστεγο και ακόμα 11 στο κατάστρωμα. Το θέμα είναι ότι η διεξαγωγή επιχειρήσεων με το σύνολο της επιφάνειας κατειλημένο θα είναι προβληματική για πολλούς λόγους, ιδιαίτερα σε καιρό πολέμου.
To Izumo πάντως είναι αρκετά μεγαλύτερο από τα αποσυρθέντα βρετανικά αεροπλανοφόρα της κλάσης Invincible έχοντας περίπου 25% μεγαλύτερη επιφάνεια καταστρώματος. Τα Invincible μπορούσαν να μεταφέρουν σε πραγματικές συνθήκες μέχρι 22 μαχητικά Sea Harrier – αν και το Harrier έχει κάπως μικρότερες διαστάσεις από το F-35B.

Το γεγονός είναι ότι η δεδηλωμένη πρόθεση της Ιαπωνίας είναι να αγοράσει συνολικά 40 μαχητικά του τύπου για δυο σκάφη της κλάσης Izumo, το Izumo και το Kaga.
Αυτό σημαίνει ότι αντιστοιχουν από είκοσι στο καθένα, όμως δεν πρόκειται να είναι όλα ταυτόχρονα επί των μητρικών τους σκαφών, καθώς κάποια θα βρίσκονται σε βάσεις στεριάς για εκπαίδευση και συντήρηση.
Για σύγκριση πάντως, το ιταλικό Cavour που εξαρχής σχεδιάστηκε για να υποστηρίζει F-35B και έχει και παρεμφερές εκτόπισμα και διαστάσεις με το Izumo, μπορεί να υποστηρίξει 16 F-35B. Ένας αριθμός περί τα 10 αεροσκάφη ταυτόχρονα λοιπόν θεωρείται αρκετός προκειμένου το σκάφος να διατηρήσει και κάποια ελικόπτερα για ανθυποβρυχιακή ικανότητα.

Εξάλλου ακόμα και το Queen Elizabeth με υπερδιπλάσιο εκτόπισμα δεν προβλέπεται να φέρει πάνω από 24 αεροσκάφη (δυο μοίρες) ταυτόχρονα τον καιρό της ειρήνης καθώς και κάποια ελικόπτερα.
Η διαθέσιμη επιφάνεια συνήθως είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να αλλάξει εύκολα. Το κατάστρωμα μπορεί να επεκταθεί εκατέρωθεν αλλά είναι πολύπλοκη δομικά και μακροχρόνια διαδικασία.
Τέτοιες μετατροπές έγιναν σε αεροπλανοφόρα του Β’ ΠΠ όταν μετά τον πόλεμο απέκτησαν κεκλιμένα καταστρώματα, καθώς και με το πρώην ρωσικό Baku όταν μετατράπηκε για να πουληθεί στην Ινδία ως αεροπλανοφόρο πλήρους καταστρώματος.
Το δε υπόστεγο ο μόνος τρόπος για να επεκταθεί είναι να αφαιρεθούν ολόκληρα γειτονικά διαμερίσματα, πράγμα επίσης δύσκολο δομικά και χρονικά, αφού ουσιαστικά πρέπει να κοπεί το πλοίο.

Κάτι τέτοιο πρόκειται πιθανότατα (αυτή τη στιγμή είναι στον αέρα) να συμβεί με το ρωσικό Kuznetsov, όπου λέγεται ότι θα αφαιρεθούν τα διαμερίσματα με τους αντιπλοϊκούς πυραύλους Ρ-700 Granit ώστε να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος στο υπόστεγο.
Σίγουρα έγινε εξαρχής και στο αδερφό του πλοίο το Varyag, όπου οι Κινέζοι αφαίρεσαν τα πάντα για να κάνουν περισσότερο χώρο στο υπόστεγο, οπότε ως προς αυτό πρόκειται δια «δοκιμασμένη λύση». Οι Κινέζοι εξάλλου δεν ενδιαφέρονται να χαρακτηρίσουν το νυν Liaoning ως καταδρομικό για να περνάει από τα Στενά του Βοσπόρου.
Αυτό όμως γίνεται στα πλαίσια προγραμματισμένης τριετούς και πλέον γενικής συντήρησης κι αναβάθμισης. Κάτι αντίστοιχο, αλλά εκ κατασκευής, έχει συμβεί στα δυο πρώτα αμφίβια σκάφη κλάσης America, όπου προκειμένου να υπάρξει περισσότερος χώρος για υπόστεγο για τα F-35B, καταργήθηκε η δεξαμενή από όπου επιχειρούσαν αερόστρωμνα και άλλα αποβατικά σκάφη.
Με λίγα λόγια το Izumo διαθέτει αρκετούς χώρους μεν, αλλά οι χώροι αυτοί είναι δεδομένοι και θα μπορούν να υποστηρίξουν αξιόπιστα και αποτελεσματικά έναν μικρό αριθμό μαχητικών σε πραγματικές συνθήκες, μάλλον όχι (πολύ) πάνω από δέκα. Δεδομένου ότι λόγω εκτοπίσματος εξαρχής κάτι τέτοιο ήταν γνωστό, μάλλον δεν θα υπάρξει προσπάθεια να αλλάξει.

2) Το αεροπλανοφόρο θα πρέπει να διαθέτει ικανούς χώρους αποθήκευσης όπλων και καυσίμων για τον ανεφοδιασμό και επανεξοπλισμό των αεροσκαφών που επιστρέφουν από αποστολές.
Ισχύει ό,τι περίπου και με την επιφάνεια. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αποθηκευτικός χώρος για τα δυο αυτά αναλώσιμα είδη, σε τόσο πιο παρατεταμένες επιχειρήσεις μπορεί να συμμετάσχει το αεροπλανοφόρο.
Δεν έχει επιχειρησιακά νόημα εξάλλου να μπορεί να μεταφέρει 25 μαχητικά αν τα μαχητικά αυτά καθηλωθούν στο πλοίο λόγω έλλειψης καυσίμων, ούτε έχει νόημα να ακολουθείται μόνιμα από πετρελαιοφόρο στόλου για να μεταγγίζει αεροπορικό καύσιμο συνεχώς για τον σκοπό αυτό.
Πρόκειται για ένα κομμάτι του αεροπλανοφόρου που δεν μπορεί να τροποποιηθεί / βελτιωθεί παρά μόνο με την αφαίρεση ολόκληρων τμημάτων από το εσωτερικό του, που με την σειρά του συνεπάγεται μεγάλη παραμονή στα ναυπηγεία και δύσκολες και χρονοβόρες δομικές εργασίες.
Για τον ίδιο λόγο με το (1), θεωρείται πως δεν θα δρομολογηθεί κάτι τέτοιο, γεγονός που θα έχει άμεση επιχειρησιακή συνέπεια τον μικρό αριθμό μεταφερόμενων μαχητικών αεροσκαφών.

Δεδομένου πάντως ότι το Izumo δεν προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για υπερπόντιες πολεμικές επιχειρήσεις, ο περιορισμός στα αερομέσα λόγω της μικρής μεταφερόμενης ποσότητας αεροπορικού καυσίμου δεν θεωρείται μεγάλο πρόβλημα.
3) Το αεροπλανοφόρο πρέπει να διαθέτει κατάλληλους ανελκυστήρες για την αξιόπιστη μεταφορά των αεροσκαφών από το κατάστρωμα στο υπόστεγο κι αντίστροφα ακόμα κι έμφορτων.
Το Izumo διεθέτει δυο ανελκυστήρες όπως και η προγενέστερη κλάση των μικρότερων σε εκτόπισμα Hyuga με τη διαφορά ότι μόνο ο ένας είναι «χωνευτός» στο κατάστρωμα, ενώ ο δεύτερος βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του καταστρώματος.
Γνωρίζουμε ήδη ότι οι ανελκυστήρες στα πιο παλιά Hyuga μπορούν να υποστηρίξουν τα βαρύτερα MV-22 – βάρος κενό περί τους 15 τόνους την στιγμή που το F-35 κενό ζυγίζει περί τους 13 τόνους.

Συνεπώς μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το νεότερο Izumo διαθέτουν τουλάχιστον εφάμιλλους ανελκυστήρες κι ως προς την μεταφορά των αεροσκαφών από το κατάστρωμα στο υπόστεγο κι αντίστροφα, δεν γεννάται ζήτημα ενίσχυσής τους και το σκάφος είναι ήδη καλυμμένο.
Αυτό εξάλλου επιβεβαιώνεται και από την σχετική μελέτη που ζήτησε η κυβέρνηση τον Μάιο κι εκπονήθηκε από ομάδα τεχνικών των ναυπηγείων (MUC).
Οι ανελκυστήρες δεν θα μπορούν να ανυψώσουν δυο αεροσκάφη ταυτόχρονα όπως αντίστοιχα σε άλλα αεροπλανοφόρα (π.χ. HMS Queen Elizabeth) αλλά λόγω του μικρού αριθμού αεροσκαφών συνολικά που μπορεί να μεταφέρει το Izumo αυτό εκτιμάται ότι δεν είναι πραγματικό πρόβλημα.

4) Το αεροπλανοφόρο πρέπει να αποκτήσει ανασχετήρες καυσαερίων (Blast Deflectors) επί του καταστρώματος
Οι ανασχετήρες καυσαερίων είναι χρήσιμοι για την προστασία των αεροσκαφών που βρίσκονται παρκαρισμένα ακριβώς από πίσω από το αεροσκάφος που βρίσκεται στην γραμμή απονήωσης από τα θερμά καυσαέρια του κινητήρα του, που θα λειτουργεί σε πλήρη μετάκαυση εκείνη την στιγμή για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής ώσης για ασφαλή απονήωση.
Πρόκειται για μεγάλες επιφάνειες «χωνευτές» μέσα στο κατάστρωμα που ανυψώνονται υδραυλικά σε διαγώνια κλίση κόντρα στα ακροφύσια του κινητήρα, έως ότου αυτό απονηωθεί.
Η αλήθεια είναι ότι η ύπαρξη ανασχετήρων δεν είναι υποχρεωτική προϋπόθεση. Άλλα σκάφη όπως τα αμερικανικά LHD και LHA δεν διαθέτουν καθώς εκεί τα Harrier/F-35B χρησιμοποιούν έτσι ή αλλιώς όλο το κατάστρωμα για απονήωση ελλείψη και κεκλιμένης ράμπας. Θα επανέλθουμε όμως σ’ αυτό.

Η ύπαρξη ανασχετήρων όμως διευκολύνει το έργο των αεροπορικών επιχειρήσεων ειδικά σε σκάφη με μικρό κατάστρωμα ή σε περίπτωση όπου πρέπει να βρίσκονται στο κατάστρωμα και άλλα αεροσκάφη.
Σε άλλη περίπτωση, ο κύκλος απονηώσεων θα καθυστερεί σημαντικά καθώς ο χώρος πίσω από το αεροσκάφος που πρόκειται να απονηωθεί πρέπει να είναι κενός από άλλα αεροσκάφη / ελικόπτερα αλλά και προσωπικό.
Αντίθετα, με την ύπαρξη ανασχετήρων το αμέσως επομενο αεροσκάφος προς απονήωση μπορεί να περιμένει ακόμα κι ακριβώς από πίσω από εκείνο που πρόκειται να απονηωθεί για να πάρει αμέσως την θέση του.

Η συγκεκριμένη αναβάθμιση / προσθήκη είναι σχετικά εύκολη στην υλοποίησή της, χωρίς ανάγκη εκτεταμένων δομικών αλλαγών.
5) Το αεροπλανοφόρο θα πρέπει να αποκτήσει κεκλιμένη ράμπα
Η κεκλιμένη ράμπα (ski ramp) βοηθάει καταλυτικά την απονήωση αεροσκαφών σε περίπτωση που δεν υπάρχει καταπέλτης. Τυπικά, η ύπαρξή της δεν είναι υποχρεωτική, αφού τα αεροσκάφη μπορούν να απονηωθούν και χωρίς αυτήν.
Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία ειδικά το F-35B χρειάζεται μόλις 550 πόδια (~183 μέτρα) διαδρόμου με το μέγιστο δυνατό φορτίο προκειμένου να απογειωθεί / απονηωθεί λόγω των εγγενών χαρακτηριστικών βραχείας αποπροσγείωσης που διαθέτει, σε αντίθεση με τις άλλες δυο εκδόσεις.

Αν όμως το αεροπλανοφόρο διαθέτει και κεκλιμένη ράμπα στο τέλος του διαδρόμου, εκτός του ότι προστίθεται ένα χαρακτηριστικό ασφαλείας, το απαιτούμενο μήκος του διαδρόμου μειώνεται στα 450 πόδια (~150 μέτρα).
Αλλά τότε τα αεροσκάφη δεν μπορούν να απονηωθούν με πλήρη φόρτο καυσίμου και όπλων περιορίζοντας έτσι σημαντικά την επιχειρησιακή τους αξία. Ενδεικτικά υπολογίζεται ότι στο HMS Queen Elizabeth η ράμπα βοηθάει τα F-35B να απονηώνονται με συν 30% βάρος απονήωσης από ό,τι αν αυτή δεν υπήρχε.
Τα αμερικανικά LHD και LHA δεν διέθεταν ποτέ ράμπα για τον λόγο ότι σύμφωνα με το δόγμα επιχειρησιακής χρήσης του αμερικανικού Ναυτικού, τα συγκεκριμένα σκάφη δεν προορίζονταν ως «εσωτερικός ανταγωνισμός» των μεγάλων πυρηνοκίνητων αεροπλανοφόρων.
Αντίθετα προορίζονται κυρίως για την μεταφορά των μαχητικών τους αεροσκαφών σε βάσεις ξηράς, όπου με άπειρο πλέον διάδρομο απογείωσης, θα μπορούσαν να απογειωθούν με πλήρη φόρτο για να υποστηρίξουν τις επίγειες δυνάμεις όπως είναι η βασική αποστολή τους.

Για τον σκοπό αυτό δηλαδή την απονήωση των αεροσκαφών για να μεταβούν σε επίγειες βάσεις δεν χρειάζεται κεκλιμένη ράμπα όπως δεν χρειάζεται (τόσο πολύ) ούτε για αποστολές επιφυλακής / αυτοάμυνας του ναυτικού σχηματισμού.
Επιπλέον, η ράμπα θα καταλάμβανε τουλάχιστον μία θέση απονήωσης ελικόπτερου επί του καταστρώματος. Στην παρούσα φάση με έξι ελικόπτερα CH-53 ή υβριδικά αεροσκάφη MV-22 μπορεί να μεταφερθεί στην ακτή με μία μόνο πτήση ένας πλήρης λόχος πεζοναυτών από την αποβατική δύναμη, μία ικανότητα που φαίνεται ότι έχει μεγαλύτερη σημασία για τους πεζοναύτες από το να επιχειρεί ταυτόχρονα και ένα F-35B.
Το αποτέλεσμα είναι ότι χωρίς ράμπα, ένα F-35B απαιτεί το σύνολο του διαδρόμου στο κατάστρωμα ενός LHD/LHA προκειμένου να μπορεί να απονηωθεί με το μέγιστο δυνατό βάρος που επιτρέπει το δεδομένο μήκος διαδρόμου.

Τα αμερικανικά F-35B απλώς εκμεταλλεύονται όλο το μήκος του καταστρώματος για να απονηωθούν, έστω και με μειωμένο φορτίο αφού το επιτρέπει το δόγμα χρήσης τους. Τα ιαπωνικά δεν θα έχουν αυτήν την επιχειρησιακή πολυτέλεια.
Στο Izumo δεν έχει επιβεβαιωθεί αν θα προστεθεί τέτοια ράμπα. Θεωρείται όμως ότι θα είναι κρίσιμη αναβάθμιση που θα επιτρέψει την ουσιαστική και μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή εκμετάλλευση των F-35B. Πάντως θα πρόκειται για σοβαρή δομική ανακατασκευή που θα πάρει αρκετό χρόνο και θα είναι κι η πλέον σημαντική κι ορατή διαφορά.
Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα, με την εξαίρεση των αμερικανικών LHD/LHA, το σύνολο των μικρών αεροπλανοφόρων (αλλά και το HMS Queen Elizabeth) από τα οποία επιχείρησαν μαχητικά αεροσκάφη κάθετης απο/προσνήωσης (Harrier και πλέον και F-35B) ήταν εξοπλισμένα ή ναυπηγούνται με τέτοια ράμπα: Juan Carlos, Cavour, Anadolu κ.ά., αλλά και τα προγενέστερα Invincible, Principe de Asturias, Garibaldi…

Σημειώνεται επίσης ότι η οικονομικοτεχνική μελέτη που είχε παραγγείλει η ιαπωνική κυβέρνηση φέτος τον Μάιο έκανε λόγο συγκεκριμένα ότι αφενός μεν ήταν τεχνικά εφικτή η προσθήκη της κι ήταν κι επιχειρησιακά απαραίτητη.
6) Το κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου θα πρέπει να μπορεί να υποστηρίξει τα μαχητικά αεροσκάφη
Όταν άρχισαν οι πρώτες δοκιμές κάθετων απο-προσγειώσεων του F-35B διαπιστώθηκε ότι το ακροφύσιο του κινητήρα του εξέπεμπε καυσαέρια σε πιο υψηλές θερμοκρασίες από τα προγενέστερα AV-8B Harrier II.

Με αφορμή αυτό ξεκίνησε, εξελίχθηκε και επιβίωσε μία μυθολογία ότι το F-35B «λιώνει» (sic) τα καταστρώματα των πλοίων από όπου θα επιχειρει πράγμα που σαφώς πρόκειται για αστικό μύθο. Κανένα κατάστρωμα δεν έχει λιώσει μέχρι σήμερα. Συνεπώς, ως προς αυτό δεν θα χρειαστεί κάποια μείζονα αναβάθμιση, ενίσχυση ή τροποποίηση του καταστρώματος του Izumo.
Υπενθυμίζεται εξάλλου ότι η ίδια οικονομικοτεχνική μελέτη έκανε μνεία ότι η επίστρωση στο κατάστρωμα του Izumo ήταν ήδη αρκετά ενισχυμένη ώστε να μπορεί να αντέξει την αυξημένη θερμοκρασία του ακροφυσίου του F-35 καθώς εξ’ αρχής είχε φτιαχτεί μ’ αυτό ως δεδομένο.
Στην περίπτωση των Αμερικανών, η θέση τους είναι ότι τα LHD/LHA έτσι ή αλλιώς δεν προορίζονται για παρατεταμένη επιχειρησιακή χρήση των F-35B, αφού ο κύριος ρόλος τους είναι οι αποβατικές ενέργειες με ελικόπτερα, συνεπώς δεν ετίθετο θέμα πρόωρης φθοράς του καταστρώματος.

Στην περίπτωση των Ιαπώνων και σε πρώτη φάση τουλάχιστον τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, αφού η κυβέρνηση της χώρας φέρεται να έχει δεσμευθεί ότι σε καιρό ειρήνης δεν θα υπάρχουν καν (!!!) F-35B επί του Izumo προκειμένου αυτό να μην θυμίζει (sic) επιθετικό όπλο…
7) Βοηθήματα υποστήριξης αεροπορικών επιχειρήσεων, προστασία υποσυστημάτων αεροπλανοφόρου
Εκτός από τις παραπάνω χωροταξικές και άλλες τροποποιήσεις, το Izumo θα πρέπει να μπορεί να υποστηρίξει το F-35B απρόσκοπτα κατά την διάρκεια διεξαγωγής αεροπορικών επιχείρησεων ώστε αφενός μεν να μπορεί το ίδιο να επιχειρεί χωρίς προβλήματα, αφετέρου δε να μην δημιουργεί προβλήματα στο υπόλοιπο σκάφος.

Για παράδειγμα, το γεγονός ότι το F-35B ενσωματώνει ένα πανίσχυρο και δη κατά πολύ ισχυρότερο κινητήρα σε σχέση με τον Pegasus του AV-8B Harrier II συνεπάγεται αυτόματα ότι οτιδήποτε βρίσκεται στο κατάστρωμα του Izumo θα πρέπει είτε να αποκτήσει προστατευτική επικάλυψη, είτε να μετακινηθεί σε άλλη θέση.
Οι τροποποιήσεις αυτές φάνηκαν ότι ήταν απαραίτητες ήδη από τις πρώτες δοκιμαστικές επιχειρήσεις των F-35B δοκιμών επί του σκάφους USS Wasp, που σήκωσε και το βάρος των αρχικών δοκιμών πιστοποίησης του αεροσκάφους πριν κάποια χρόνια.
Συλλογές σωσίβιων λέμβων στα πλαϊνά του καταστρώματος, κεραίες επικοινωνιών, αισθητήρες, βοηθήματα ναυτιλίας και γενικώς οποιαδήποτε κατασκευή μπορεί να βρεθεί πίσω από το ακροφύσιο του F-135-PW-600 θα πρέπει πλέον να επαναξιολογηθεί ως προς την δομή και την θέση του.

Παρομοίως κι οι ζώνες που μπορεί να κινείται το προσωπικό επί του καταστρώματος πλέον θα είναι εντελώς διαφορετικές από ό,τι ήταν πριν όπου επιχειρούσαν μόνο ελικόπτερα και θα πρέπει να οριοθετηθούν εκ νέου με ξεκάθαρη σήμανση.
8) Πιστοποίηση αεροσκαφών υποστήριξης
Από την στιγμή που το Izumo θα πιστοποιηθεί για επιχειρήσεις με το F-35B θα έχει πετύχει ένα μέρος μόνο του σκοπού του. Το F-35B μόνο του θα έχει περιορισμούς και δεν θα μπορεί να αποδώσει το μέγιστο της επιχειρησιακής του αξίας.
Θα χρειαστεί υποστήριξη σε τομείς όπως η διοικητική μέριμνα, ο εναέριος ανεφοδιασμός και η έγκαιρη προειδοποίηση και έλεγχος. Άλλες ναυτικές δυνάμεις έχουν εξειδικευμένα αεροσκάφη για τον σκοπό αυτό, όμως οι διαστάσεις του Izumo κι η έλλειψη καταπέλτη περιορίζουν τις επιλογές.

Αν δεν υπάρχουν οι αντίστοιχες δυνατότητες για το Izumo με δικά του οργανικά αερομέσα, τότε θα πρέπει να βασίζεται σε άλλα αντίστοιχα αερομέσα είτε συμμαχικά είτε ιαπωνικά που θα επιχειρούν από βάσεις ξηράς ή συμμαχικά μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα, που και στις δυο περιπτώσεις θα περιορίζουν σημαντικά την επιχειρησιακή του ευελιξία και αυτάρκεια ως αεροπλανοφόρου.
Αναλυτικά: τα εξειδικευμένα αεροσκάφη υποστήριξης αφορούν τις εξής αποστολές:
Α) Για διοικητική / εφοδιαστική μέριμνα το αμερικανικό Ναυτικό χρησιμοποιεί είτε αεροσκάφη C-2 Greyhound είτε όταν αυτά αποσυρθούν, και V-22 Osprey. Επίσης για τον σκοπό αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν βαρέα ελικόπτερα.
Είναι ίσως η πιο εύκολα ικανοποιήσιμη ανάγκη, αφού το ιαπωνικό Ναυτικό διαθέτει ήδη όχι μόνο μέσα και βαρέα μεταφορικά ελικόπτερα αλλά έχει παραγγείλει και αεροσκάφη MV-22B.
Β) Στο κομμάτι της έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου, και καθώς τα ραντάρ του ίδιου του Izumo και των συνοδευτικών του όσο ισχυρά κι αν είναι έχουν περιορισμούς και σε απόσταση και λόγω της καμπυλότητας του ορίζοντα, υπάρχουν ουσιαστικά δυο λύσεις: Εξειδικευμένα ιπτάμενα ραντάρ είτε επί αεροσκαφών, είτε επί ελικοπτέρων.

Αεροσκάφη της κατηγορίας, όπως το E-2D που έτσι ή αλλιώς διαθέτει ήδη η Ιαπωνία είναι αδύνατον να επιχειρήσουν από το Izumo λόγω έλλειψης καταπέλτη. Συνεπώς η μόνη επιλογή είναι το ραντάρ επί ελικοπτέρου, παρά τους επιχειρησιακούς περιορισμούς σε υψόμετρο και ταχύτητα του συγκεκριμένου μέσου.
Αυτήν την στιγμή υπάρχουν στην αγορά μόλις δυο υλοποιήσεις για ελικόπτερα AEW αεροπλανοφόρων, το βρετανικό Merlin HM2, το οποίο φέρει το ραντάρ Searchwater 2000 (το ίδιο που έφεραν προηγουμένως τα SeaKing στον ίδιο ρόλο) καθώς και το ρωσικό Ka-31 Helix το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία στα αεροπλανοφόρα Ρωσίας, Ινδίας και Κίνας.
Πέρα από το ότι η ρωσική επιλογή δεν είναι φυσικά διαθέσιμη για την Ιαπωνία, η βρετανική επιλογή θα έδειχνε μάλλον προφανής ειδικά δεδομένου ότι το AW-101 (το Merlin δηλαδή) βρίσκεται έτσι ή αλλιώς σε υπηρεσία με το ιαπωνικό Ναυτικό. Υπάρχει όμως το πρόβλημα ότι το ραντάρ δεν κατασκευάζεται πλέον ούτε τα υπάρχοντα διατίθενται προς πώληση.

Η μόνη άλλη λύση θα ήταν μέσω και πάλι του V-22, που σε περίπτωση που η Ιαπωνία το ζητούσε θα μπορούσε αποκτήσει ραντάρ και να πιστοποιηθεί σ’ αυτόν τον ρόλο με προφανή ωφέλη τόσο επιχειρησιακά όσο και διοικητικής μέριμνας / υποστήριξης αφού το αεροσκάφος θα υπηρετεί ήδη έτσι ή αλλιώς με τις ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας.
Προς το παρόν πάντως, σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα φαίνεται ότι υπάρχει η πρόθεση το Izumo να μην φέρει καθόλου αεροσκάφη με ικανότητα AEW&C. Πρόκειται καθαρά για απόφαση που υπαγορεύεται από πολιτικούς κι όχι τεχνικούς ή επιχειρησιακούς λόγους, καθώς θεωρείται ότι τέτοια αεροσκάφη θα προσέδιδαν στο Izumo επιθετικές ικανότητες.
Η ιστορία πάντως έχει δείξει ότι ένα αεροπλανοφόρο είναι «τυφλό» χωρίς ικανότητα εναέριας έγκαιρης προειδοποίησης, πράγμα που τουλάχιστον οι Βρετανοί γνωρίζουν πολύ καλά από τον πόλεμο στα Φώκλαντς, όπου δεν διέθεταν κανένα τέτοιο αεροσκάφος και είχαν πολύ μικρό χρονικό περιθώριο αντίδρασης. Πιθανόν οι Ιάπωνες αργότερα να το ξανασκεφτούν.
Γ) Για εναέριο ανεφοδιασμό χρησιμοποιούνται είτε άλλα μαχητικά αεροσκάφη με σύστημα buddy, είτε εξειδικευμένα αεροσκάφη, όπως το πάλαι ποτέ KA-6D. Τέτοια επιλογή δεν υπάρχει πλέον κι αν υπήρχε θα απαιτούσε καταπέλτη ενώ ούτε ο αριθμός των F-35B είναι τέτοιος που να επιτρέπει την δέσμευση ορισμένων για χρήση ως ιπτάμενων τάνκερ, πέρα από το ότι ακόμα και με εξωτερικές δεξαμενές, το καύσιμο που θα μπορούσαν να μεταφέρουν θα ήταν σχετικά λίγο.

Η μόνη άλλη επιλογή είναι και πάλι το V-22 με την ειδική αποσπώμενη συλλογή VARS που αναπτύσσει η Bell για το αεροσκάφος και δίνει την δυνατότητα στο V-22 να ανεφοδιάζει άλλα αεροσκάφη εν πτήσει.
Το ιαπωνικό Ναυτικό θα πρέπει ασφαλώς να αξιολογήσει την συγκεκριμένη επιλογή που ουσιαστικά προσθέτει ικανότητα εναέριου ανεφοδιασμού σε ένα αεροσκάφος του τύπου χωρίς όμως να το δεσμεύει μόνιμα σ’ αυτόν τον ρόλο.

Από την άλλη κρίνοντας από την στάση που τηρείται για την ικανότητα έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου, μάλλον δεν πρέπει να είναι πολύ αισιόδοξοι και για την ικανότητα εναέριου ανεφοδιασμού που ουσιαστικά είναι κατ’ εξοχήν επιθετικής φύσης.
Πληροφοριακά πάντως, το F-35B προκειμένου να βρεθεί χώρος για το συγκρότημα κάθετης απο-προσγείωσης/προσνήωσης του κινητήρα του, έχει μικρότερη χωρητικότητα καυσίμου κι επομένως κι εμβέλεια σε σχέση με τις άλλες δυο εκδόσεις.
Επίσης έχει μικρότερη αποθήκη οπλισμού, με ικανότητα μεταφορά δυο όπλων μόνο της τάξης των 1.000 λιβρών αντί (2.000 στα Α και C) ενώ δεν διαθέτει ούτε εσωτερικό πυροβόλο.

Με ένα λογικό φορτίο οπλισμού και το μέγιστο δυνατό καύσιμο που του επιτρέπει η κεκλιμένη ράμπα, αναφέρεται επιχειρησιακή εμβέλεια περίπου 450 μιλίων. Αν και όσον αφορά τους Αμερικανούς Πεζοναύτες αυτό είναι κάθετη βελτίωση σε σχέση με τo Harrier και για τις αποστολές CAS που τους ενδιαφέρουν επ’ ωφελεία της αποβατικής δύναμης, για το ιαπωνικό Ναυτικό ίσως να μην είναι αρκετό.
Τα παραπάνω θέματα ασφαλώς θα αποτελέσουν αντικείμενο αξιολόγησης και προσεκτικής εξέτασης όταν το Izumo κηρυχθεί επιχειρησιακό με τα πρώτα του F-35B. Σε πρώτη φάση θα πρέπει να βασιστεί μόνο στα E-767 και KC-767 της ιαπωνικής Αεροπορίας για έγκαιρη προειδοποίηση κι εναέριο ανεφοδιασμό αντίστοιχα.
9) Επιπρόσθετα με τα παραπάνω που εν ολίγοις αφορούν οικονομικές και τεχνικές παραμέτρους, θα πρέπει να επισημάνουμε και μία ακόμα παράμετρο που δεν έχει να κάνει με αυτά, αλλά βασικά με έναν άλλο εξίσου κρίσιμο παράγοντα: τον ανθρώπινο.

Η Ιαπωνία δεν έχει επιχειρήσει ξανά με αεροπλανοφόρα από την εποχή του Β’ ΠΠ και τότε τα πράγματα ήταν έτσι ή αλλιώς εντελώς διαφορετικά από ό,τι σήμερα. Παρόλο που έχει ναυπηγήσει και διαθέτει τέσσερα μεγάλα ελικοπτεροφόρα τα τελευταία δέκα χρόνια, από αυτά επιχειρούν μόνο ελικόπτερα και μόνο για ανθυποβρυχιακές αποστολές.
Το αποτέλεσμα είναι έχει τα ίδια προβλήματα που έχουν και άλλες χώρες χωρίς μεγάλη ή χωρίς καθόλου ναυτική παράδοση και εμπειρία / προϋπηρεσία στην αξιοποίηση αεροπλανοφόρων (Ρωσία, Κίνα, Τουρκία κτλ) για αεροναυτικές επιχειρήσεις που διαπιστώνουν ότι ακόμα και αν αποκτήσουν αεροπλανοφόρα, δεν (θα) διαθέτουν τα απαραίτητα έμπειρα στελέχη που θα έχουν εκπαιδευτεί επί μακρόν και θα γνωρίζουν πώς να τα αξιοποιήσουν.
Αυτού του είδους η ναυτική παράδοση και εμπειρία δεν γίνεται να αποκτηθεί επί πληρωμή, ούτε και από την μία ημέρα στην άλλη, αντίθετα χρειάζεται δεκαετίες για να εδραιωθεί και αποδώσει αξιόλογα στελέχη στα οποία το επιτελείο θα μπορεί να βασιστεί για τις επιχειρησιακές του ανάγκες.

Η Ιαπωνία έχει πολύ δρόμο μπροστά της μέχρι να γίνει υπολογίσιμη ναυτική δύναμη αεροπλανοφόρων. Πρέπει σίγουρα να κάνει τα πρώτα της μικρά βήματα πριν τα βήματα αυτά μπορέσουν να γίνουν άλματα και σίγουρα από αυτήν την άποψη βρίσκεται στον σωστό δρόμο.
Προς το παρόν έχει καταφέρει σε διάστημα είκοσι ετών να θέσει σε υπηρεσία επτά σκάφη ανοιχτού καταστρώματος (flat-tops), τις κλάσεις Osumi, Hyuga και Izumo. Πρόκειται σίγουρα για τεράστια βήματα αν σκεφτεί κανείς ότι πριν από αυτό η Ιαπωνία δεν είχε καμία απολύτως επαφή με τον χώρο των αεροπλανοφόρων.

Αν και δεν έχουν στην παρούσα τους μορφή βέβαια καμία σχέση με επιχειρήσεις αεροπλάνων αεροπλανοφόρων, είναι σημαντικές πρώτες φάσεις προκειμένου να αρχίσουν να εκπαιδεύονται στελέχη που αύριο θα επανδρώσουν και κανονικά αεροπλανοφόρα και γενικώς να ενσταλαχθεί κουλτούρα ναυτικής αεροπορίας ξανά.
Το Izumo έχει πάρει τον δρόμο του για να υποστηρίξει μαχητικά αεροσκάφη και να επιχειρεί ως αεροπλανοφόρο, άσχετα αν οι Ιάπωνες θα το αποκαλούν αντιτορπιλικό ή υπόσχονται ότι δεν θα φέρει αεροσκάφη παρά μόνο αν… γίνει πόλεμος. Οι εξελίξεις ως προς αυτό αναμένονται σίγουρα με ενδιαφέρον.

Σημειώσεις: Οι φωτογραφίες του μοντέλου είναι της ιαπωνική εταιρείας Tamiya και απεικονίζουν το προϊόν φαντασίας ιαπωνικό αεροπλανοφόρο Ibuki. Είναι ωστόσο ό,τι πιο κοντινό μπορεί να υπάρξει στο πώς θα μπορούσε να δείχνει το Izumo όταν ολοκληρωθεί ως αεροπλανοφόρο.
Υπόλοιπες φωτογραφίες: Wiki commons, αμερικανικό Ναυτικό, ιαπωνικό διαδίκτυο. Γράφημα μέσω Π&Δ.